vrijwilligerswerk

VRIJWILLIGERSWERK
Sinds 1 augustus 2006 is de hernieuwde wet op het vrijwilligerswerk van kracht. Deze wet
legt vast wat onder de vorm van vrijwilligerswerk mogelijk is en op welke manier dit dient te
gebeuren. De wet hanteert volgende omschrijvingen: 1. Vrijwilligerswerk is elke activiteit die onbezoldigd en onverplicht wordt verricht, ten
behoeve van één of meer personen, andere dan degene die de activiteit verricht, van
een groep of organisatie of van de samenleving als geheel; die ingericht wordt door
een organisatie anders dan het familie- of privé-verband van degene die de activiteit
verricht; en die niet door dezelfde persoon en voor dezelfde organisatie wordt verricht
in het kader van een arbeidsovereenkomst, een dienstencontract of een statutaire
aanstelling.
2. De vrijwilliger is elke natuurlijke persoon die een activiteit verricht zoals omschreven
in 1.
3. Een organisatie is elke feitelijke vereniging of private of publieke rechtspersoon
zonder winstoogmerk die werkt met vrijwilligers.
De wet gaat in op de informatieplicht, de aansprakelijkheden, de verzekeringen, de
vergoedingen en formaliteiten voor bepaalde groepen van vrijwilligers.
INFORMATIEPLICHT
Vóór de activiteiten van een vrijwilliger aanvangen, moet hij minstens volgende informatie
ontvangen:
•
de sociale doelstelling van de organisatie
•
het juridisch statuut van de organisatie
•
dat er een verzekering Burgerrechtelijke Aansprakelijkheid (BA) is gesloten van de
organisatie inzake de risico's bij het vrijwilligerswerk of dat andere
vrijwilligersverzekeringen, bvb rechtsbijstand, lichamelijke ongevallen, e.a.
•
of een (kosten)vergoeding betaald wordt en zo ja, wat en wanneer, forfaitair of
bewezen door documenten
•
dat de geheimhoudingsplicht geldt - volgens artikel 458 van het Strafwetboek - en de
vrijwilliger die moet naleven
•
specifieke organisatiegebonden afspraken moeten ook opgesomd worden.
De vorm waarin die informatie wordt aangeboden, kan men vrij kiezen. De werkgever mag
aan de vrijwilliger ook vragen om de informatienota te ondertekenen voor ontvangst, maar
dat is niet verplicht.
AANSPRAKELIJKHEID
- VERZEKERINGEN
De wet verplicht een verzekering burgerrechtelijke aansprakelijkheid (BA), tot dekking van de
risico's met betrekking tot het vrijwilligerswerk, voor ten minste de organisatie.
Als de organisatie (= de vrijwilliger) een fout maakt, die schade veroorzaakt aan derden, zal
de verzekering de schade moeten vergoeden. Behalve in geval van bedrog, zware fout of
1
eerder een gewoonlijk dan toevallig voorkomende lichte fout van de vrijwilliger, is een
vrijwilliger nooit burgerlijk aansprakelijk voor de schade die hij veroorzaakt bij het verrichten
van vrijwilligerswerk (tenzij het om schade gaat die hij zichzelf toebrengt).
De wet verplicht ook dat de vrijwilligers verzekerd zijn, zowel tijdens de uitvoering van hun
activiteiten, als tijdens de verplaatsingen uitgevoerd in het kader daarvan.
Gaat het om occasioneel vrijwilligerswerk (lees minder dan 100 prestatiedagen, geteld per
organisatie) kan je aansluiten bij de gratis collectieve verzekering, georganiseerd door de
Provincies. Zoniet kan je een raamakkoord afsluiten bij volgende verzekeraars. Je kan je
vraag ook altijd richten aan de verzekeraar van je reguliere personeelsverzekering.
KOSTENVERGOEDINGEN
ALGEMEEN
Er zijn twee mogelijke kostenvergoedingsvormen, namelijk de vaste (forfaitaire)
onkostenvergoeding of de variabele (reële) onkostenvergoeding. Het staat elke organisatie vrij om al dan niet vergoedingen uit te betalen. De vrijwilliger heeft
er geen recht op (verplicht te vermelden in de informatienota). Er moeten geen belastingen betaald worden, geen fiscale fiches opgesteld en geen
bijdragen voor sociale zekerheid betaald worden zolang de vrijgestelde maxima worden
gerespecteerd. Iemand die voor de organisatie waarbij hij werknemer is ook een vrijwillige
activiteit van sportieve, sociale of culturele aard uitoefent, geniet niet van deze vrijstelling. Naast de kostenvergoedingen zijn echter ook occasionele vergoedingen in natura
toegestaan. Het gaat hier bijvoorbeeld om het geven van bioscooptickets, cd-bons … De
waarde van deze vergoeding mag echter de maxima niet overschrijden.
Tenslotte mag je vrijwilligers ook belonen (door hen een geschenkje te geven of te trakteren
op een etentje) zolang dit niet regelmatig gebeurt en de waarde van het geschenk niet
buitensporig hoog is, is er geen probleem. De grens met vergoedingen in natura is vaag.
VASTE OF FORFAITAIRE KOSTENVERGOEDING
Er gelden bovengrenzen:
•
€ 32,71 maximum/dag/vrijwilliger
•
€ 1.308,38 maximum/jaar/vrijwilliger
De administratie van de belastingen vraagt dat organisaties een nominatieve lijst bijhouden,
op papier of digitaal, met per dag het bedrag van de vergoeding per vrijwilliger
Er zijn geen bewijsstukken nodig: een bankverrichting of ontvangstbewijs volstaan
Indien de vergoedingen de vrijgestelde bedragen overschrijden, moet een individuele fiche
281.50 en de bijhorende samenvatting 325.50 opgemaakt worden.
VARIABELE OF REËLE KOSTENVERGOEDING
Deze onkostenvergoedingen zijn onbegrensd, maar buitensporige bedragen worden niet
aanvaard
•
De maximale kilometervergoeding voor verplaatsingen met wagen, motorfiets of
bromfiets bedraagt € 0,3456/km, voor de fiets is dat € 0,22/km. 2
•
Voor het gebruik van het openbaar vervoer, van en naar de plaats van uw
vrijwilligerswerk, geldt geen beperking.
•
De organisatie bewaart de bewijsstukken voor de boekhouding
FORMALITEITEN VOOR BEPAALDE GROEPEN VAN VRIJWILLIGERS
Niet iedereen mag zonder meer vrijwilligerswerk doen. Sommige mensen dienen hiervoor
enkele formaliteiten te vervullen:
•
Uitkeringsgerechtigde werklozen dienen te melden aan hun uitbetalingsinstelling
dat ze vrijwilligerswerk gaan verrichten. Organisaties kunnen wel een algemene
toelating vragen, waardoor deze formaliteiten automatisch wegvallen. •
Ook mensen die een leefloon ontvangen, moeten hun vrijwilligerswerk
voorafgaandelijk melden aan het OCMW
•
Wie een ziekte- of invaliditeitsvergoeding ontvangt van het ziekenfonds dient te
laten vaststellen door de adviseren geneesheer dat het vrijwilligerswerk verenigbaar
is met de gezondheidssituatie. •
Ambtenaren dienen mogelijk toestemming te vragen voor het verrichten van
vrijwilligerswerk
•
Vrijwilligerswerk dat onder gezag gebeurt, kan in principe enkel verricht worden door
vreemdelingen die vrijgesteld zijn van arbeidskaart. Vreemdelingen die niet mogen
werken, of die een arbeidskaart nodig hebben om te werken kunnen in theorie geen
vrijwilligerswerk in ondergeschikt verband verrichten.
•
Mensen zonder wettig verblijf mogen geen vrijwilligerswerk verrichten
3
INFORMATIE-NOTA
RECHTEN EN PLICHTEN VAN DE ORGANISATIE EN DE VRIJWILLIGER
ORGANISATIE
Naam
Adres
Tel. nr
E-mail
Sociale doelstelling
Juridisch statuut
Bijvoorbeeld: VZW, Gemeente, OCMW, …
Verantwoordelijke of gemandateerde voor ondertekening van de organisatienota.
Naam
Functie
Verantwoordelijke voor informatie over ‘rechten en plichten van organisatie en vrijwilliger’.
Naam
Functie
Verantwoordelijke van de organisatie, die moet verwittigd worden bij ongevallen.
Naam
Functie
Tel. - GSM
4
VERZEKERINGEN
VERPLICHTE VERZEKERING
Waarborgen
De burgerlijke aansprakelijkheid, met uitzondering van de
contractuele aansprakelijkheid, van de organisatie en de vrijwilliger.
Maatschappij
Polisnummer
VRIJE VERZEKERINGEN
Waarborgen
Lichamelijke schade die geleden is door vrijwilligers bij ongevallen
tijdens de uitvoering van het vrijwilligerswerk of op werk naar- en
van de activiteiten.
Maatschappij
Polisnummer
Waarborgen
Rechtsbijstand voor de twee genoemde risico’s.
Maatschappij
Polisnummer
VERGOEDINGEN
Maak uw keuze uit één van de vier mogelijkheden:
•
De organisatie voorziet geen enkele vergoeding voor de vrijwilligersactiviteiten
•
De organisatie betaalt een forfaitaire vergoeding (rekeninghouden met de wettelijk
vastgestelde maxima) voor: ……
•
De organisatie betaalt de reële kosten, mits overhandiging van de juiste
bewijsstukken in volgende gevallen: …..
•
In natura ……………. (bvb. maaltijd – boekenbon – buskaart)
AANSPRAKELIJKHEID
De organisatie is aansprakelijk voor de schade die de vrijwilliger aan derden veroorzaakt bij
het verrichten van vrijwilligerswerk.
Ingeval de vrijwilliger bij het verrichten van het vrijwilligerswerk de organisatie of derden
schade berokkent, is hij enkel aansprakelijk voor zijn bedrag en zijn zware schuld.
Voor lichte schuld is hij enkel aansprakelijk als die bij hem eerder gewoonlijk dan toevallig
voorkomt.
5