Willebroek 150 jaar ideologische woningbouw

Willebroek 150 jaar ideologische woningbouw
Toen in 1860 de Naeyer zich met zijn bedrijf in Vilvoorde vestigde, was Willebroek iets meer
dan een doorsnee-dorp. Het was een plaats van eten en drinken voor reizigers die langs de
weg naar Dendermonde van of naar Mechelen trokken.
In het kielzog van de Naeyer kwamen nog andere grote bedrijven zich in Willebroek
vestigen. Denken we maar aan “den ijzeren”, “den ammoniek” en de cokes.
Niet toevallig gebeurde dit allemaal in de tweede helft van de 19de eeuw. Toegenomen
mobiliteit voor kapitaalkrachtigen, het streven naar een lagere bevolkingsdichtheid in door
epidemiën en ziekten geteisterde steden brachten de afschaffen van de octrooirechten aan de
rand van steden en de tolrechten op de wegen met zich mee. Angst voor revolutie en
vervuiling zorgden ervoor dat steeds meer grote bedrijven de binnensteden verlieten. De
vaart Brussel-Willebroek werd een industrieel expansie gebied
Dankzij hun economisch succes van en een geschikte huwelijkspolitiek, werd het oude dorp
Willebroek door de industriëlen overgenomen en omgevormd tot een industriële
agglomeratie. De snelle bevolkingsaanwas zorgde ervoor dat ook hier op het voormalige
platteland woningnood was Niet alleen voor de arbeiders maar ook voor de kaders van de
bedrijven waren er niet genoeg geschikte woningen. Vele bedrijfleiders van toen waren
echter geen gewone managers . Sommigen onder hen wensten dit gebied dat ze bijna volledig
in hun macht hadden te doorkneden met hun gedachtegoed. Niet alleen op de fabriek maar
ook buiten de fabriek wensten ze hun werknemers te controleren. Het huisvestingsvraagstuk
was hierdoor niet alleen een probleem maar ook een opportuniteit. Door aanbieden van
woongelegenheden voor arbeiders en kaderleden en randinfrastructuur werd een totalitair
beleid mogelijk. Van de wieg tot in de kist werd je door het bedrijf gekoesterd als je
presteerde en je koest hield.
De personeelspolitiek van de Naeyer mag je gerust vergelijken met die van krupp in Duitsland
of veel japanse bedrijven.
Later zorgde de democratisering en de door oorlogschade opengemaakte ruimte ervoor dat er
naast door fabriekbazen bepaalde woongelegenheid er een andere ideologische
woongelegenheid kwam. Daarnaast vergeet men maar al te veel dat Willebroek en zijn
omgeving na de Westhoek een van de meest door de eerste wereldoorlog geteisterde
gebieden geweest is. Het huisvestingsvraagstuk in Willebroek kreeg niet alleen aandacht van
hogerhand door de toewijzing van vele noodwoningen , maar ook door de ontwikkeling van
een tuinwijk. Ook na de tweede wereldoorlog zal het sterk socialistisch Willebroek veel
aandacht besteden aan volkshuisvesting. Hierdoor werd Willebroek een plaats bij uitstek om
150 jaar ideologische woningbouw en sociale verhoudingen te illustreren
Wandeling I
Vertrek 14 uur aan de gezondheidsstraat
In dit gebied treffen we niet alleen woonprojecten aan van voor de democratisering van de
mannenmaatschappij zoals de “oude root” en de “nieuwe root” , maar ook nog voorbeelden
van noodwoningen van direct na de eerste wereldoorlog . Waar een moderne stadsidee voor
stond beleven we in de wijk Willebroek-stad alhoewel we in de directe omgeving ook een
andere moderne stadsidee tegenkomen. Nu geen laagbouw in het groen maar hoogbouw.
Wandeling II
Vertrek om 16 uur aan de gezondheidsttraat.
Tijdens wandeling twee besteden we aandacht aan de wederopbouw van Willebroek na de
eerste wereldoorlog (de tuinwijk op de hoge heide) en de huisvestingspolitiek van grote
bedrijven voor kaders . We gaan eerst door het oude dorpscentrum en zien wie waar
woonde, vertellen het verhaal van de wederopbouw van Willebroek na de Eerste
Wereldoorlog in de omgeving van de berkenlei en het verhaal van de huisvesting van kaders
in de omgeving van het station en aan het De Grimbergheplein. Deze wandeling eindigt aan
de Vredesbrug.
Beide wandelingen sluiten naadloos aan elkaar en voelen elkaar aan..