Anders kijken, anders sturen

15 december 2011
Presentie & kwaliteit van zorg 2.0
prof. dr Anne Goossensen
Universiteit van Tilburg
© Stichting Presentie
1
Kwaliteit van zorg
• Centrale vraag:
wat maakt dat zorg goede zorg is?
• Deze presentatie: zorgethisch perspectief
• Focus op primair proces
• Handelen van de professional
• 4 criteria van kwaliteit
• Wat is presentie?
• Meetinstrumenten
© Stichting Presentie
Traditionele verbetergebieden IOM
Korte omschrijving
Assessment/verbeterprogramma
Veiligheid van de
cliënt
Geen schade aanrichten
Fouten voorkomen
Veilig incidenten melden
programma
Effectiviteit
Werkzame interventies
Evidence based
Richtlijnen en protocollen
RCT onderzoek
Cliëntgerichtheid
Respect voor
waarden, voorkeuren en behoeften
van de patiënt
Satisfactie onderzoek
CQ index
Tijdigheid
Geen lange wachttijden
Logistieke projecten
Zorgpaden, wachtlijstvermindering
Efficiëntie
Verspilling voorkomen
In administratie of productie
Lean management systeem
Gelijke toegang
Instroom mogelijk voor iedereen
Zorgethische kwaliteit, 4 dimensies
Kwaliteit van zorg
2.0
Kwaalgericht
Mensgericht
Uitvoeringsgericht
Houdingsgericht
Aansluiten
Responsief
Bezorgd
mogen zijn
Interventie
Kwaliteit van zien
Gericht op het
geheel &
samenhang
Mededogen
Symptoomreductie
Mismatch
Niet zelfreferentieel
handelen
Deugden
Ziekte
Effectiviteit
© Stichting Presentie
Energie en
zinbeleving
Zorgethische kwaliteit, 4 dimensies
Kwaliteit van zorg
2.0
Kwaalgericht
Mensgericht
Uitvoeringsgericht
Houdingsgericht
Aansluiten
Responsief
Bezorgd
mogen zijn
Interventie
Kwaliteit van zien
Gericht op het
geheel &
samenhang
Mededogen
Symptoomreductie
Mismatch
Niet zelfreferentieel
handelen
Deugden
Ziekte
Effectiviteit
© Stichting Presentie
Energie en
zinbeleving
Zorgethische kwaliteit, 4 dimensies
Kwaliteit van zorg
2.0
Kwaalgericht
Ziekte
Interventie
Symptoomreductie
Mensgericht
Uitvoeringsgericht
Houdingsgericht
Aansluiten
Responsief
Bezorgd
mogen zijn
Kwaliteit van zien
Gericht op het
geheel &
samenhang
Mededogen
Mismatch
Niet zelfreferentieel
handelen
Deugden
Effectiviteit
© Stichting Presentie
Energie en
zinbeleving
Zorgethische kwaliteit, 4 dimensies
Kwaliteit van zorg
2.0
Kwaalgericht
Mensgericht
Uitvoeringsgericht
Houdingsgericht
Aansluiten
Responsief
Bezorgd
mogen zijn
Interventie
Kwaliteit van zien
Gericht op het
geheel &
samenhang
Mededogen
Symptoomreductie
Mismatch
Niet zelfreferentieel
handelen
Deugden
Ziekte
Effectiviteit
© Stichting Presentie
Energie en
zinbeleving
Presentie zichtbaar in kolom 2 & 4
Kwaliteit van zorg
2.0
Kwaalgericht
Mensgericht
Uitvoeringsgericht
Houdingsgericht
Aansluiten
Responsief
Bezorgd
mogen zijn
Interventie
Kwaliteit van zien
Gericht op het
geheel &
samenhang
Mededogen
Symptoomreductie
Mismatch
Niet zelfreferentieel
handelen
Deugden
Ziekte
Effectiviteit
© Stichting Presentie
Energie en
zinbeleving
Presentie: bijzondere kenmerken
• Open waarneming, ontkaderde werkvormen
- Aandacht om de aandacht
- Perspectiefwisseling
- Opgave identificeren
- Responsiviteit
• Relationele afstemming, relationele programmering
- Trouw zijn, niet opgeven, wijken of verlaten
- Eer en erkenning geven
- Oog voor de betekenis van lijden
- Geen leed toevoegen
• Normatief-reflectieve professie
- Voortdurende reflectie
- Ook beroep doen op taciete kennis
© Stichting Presentie
Opgaven
• Wat maakt de patiënt door?
•Een opgave is:
- een moeite, persoonlijk, om te overwinnen
- werk aan de winkel op innerlijk gebied
• Mens- en houdingsgerichte kwaliteit gaat dan over:
• opgaven leren zien
• juiste respons bieden
• Als dat niet lukt….mismatch!
© Stichting Presentie
Onderzoek van Jeannet van der Kamp
•Kwaalgerichte kwaliteit:
- optimaal incontinentiemateriaal
- geregelde somatische controles
• Mensgerichte kwaliteit:
- geen oog voor verdriet, gene, boosheid en frustratie
- geen pogingen ondernomen om mensen continent te hóuden
- geen oog voor de waardigheid van de bewoner
• Uitvoeringsgerichte kwaliteit
- geconstateerde fabrieksmatige benadering
- incontinentieverzorging telt in een ZZP, continentiebehoud niet
- zelf-referentieel handelen
• Houdingsgerichte kwaliteit
- afstandelijke benadering
- ontkenning van het probleem
- geen betekenis van continentieverlies
- geen mededogen, warmte
© Stichting Presentie
Wat betekent dit voor meten?
• Kwaliteit vaststellen
– Instrumenten
– Presentie meetinstrument
– Ervaren baat meetinstrument
• Kwaliteit verbeteren
– Scholing in presentie?
– Diverse leervormen
– Platform Zorgzame Zorg
© Stichting Presentie
Bronnen
13
Meer info:
[email protected]
www.presentie.nl
www.zorgethiek.nu
Een theorie
van de presentie
4e druk
Andries Baart
© Stichting Presentie
Lemma
14