Fiche 14: Mededeling “Studie naar de samenhang tussen legale en

Fiche 14: Mededeling “Studie naar de samenhang tussen legale en illegale migratie”
Titel:
Mededeling van de Commissie aan de Raad, het Europees Parlement, het Europees Economisch en
Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s, “Studie naar de samenhang tussen legale en illegale
migratie”
Datum Raadsdocument:
7 juni 2004
Nr Raadsdocument:
10244/04
Nr. Commissiedocument:
COM (2004) 412
Eerstverantwoordelijk ministerie: Ministerie van Justitie i.o.m. BZ, SZW, FIN en EZ
Behandelingstraject in Brussel: Strategisch Comité voor Immigratie, Grenzen en Asiel; Groep op Hoog Niveau
voor Asiel en Migratie; JBZ-Raad
Achtergrond, korte inhoud en doelstelling van het voorstel: Deze mededeling bevat de resultaten van een studie
naar de samenhang tussen legale en illegale migratie. De mededeling gaat in op de vraag in hoeverre
mogelijkheden voor legale migratie invloed hebben op stromen van illegale migranten en op de samenwerking
met derde landen in de strijd tegen illegale migratie.
De mededeling vloeit voort uit de conclusies van de Europese Raad van Thessaloniki in juni 2003, waarin de
noodzaak werd onderstreept van het zoeken naar legale kanalen voor migratie naar de Unie, met inachtneming
van de opvangcapaciteit van de lidstaten en binnen het kader van versterkte samenwerking met derde landen. Het
Italiaanse Voorzitterschap stelde op de informele JBZ-Raad in september 2003 voor een studie uit te doen
voeren naar een Europees quotastelsel voor legale migratie. De reikwijdte van de studie werd om die reden
uitgebreid.
Achtereenvolgens behandelt de mededeling de bestaande toelatingsregelingen voor economische migranten,
regulering van het aantal economische migranten, bilaterale overeenkomsten en quotastelsels. Bijzondere
aandacht wordt besteed aan regulariseringsmaatregelen en de effecten daarvan. Vervolgens behandelt de
mededeling de samenhang tussen legale en illegale migratiestromen en de betrekkingen met derde landen,
waaronder de effecten van bilaterale overeenkomsten en van het visumbeleid. De conclusie luidt dat er geen
eenduidig verband bestaat tussen het gevoerde beleid ten aanzien van legale migratie enerzijds en illegale
migratiestromen anderzijds, omdat zoveel andere factoren van invloed zijn op illegale migratie dat de
beleidseffecten moeilijk vast te stellen zijn. De Commissie acht het bij het terugdringen van illegale migratie in
samenwerking met derde landen belangrijk om een flexibel pakket aan stimulansen te kunnen bieden, met name
waar het gaat om het sluiten van terug- en overnameovereenkomsten tussen de Unie en derde landen. De
Commissie wijst er daarbij op dat de buurlanden van de Unie behalve transitlanden in toenemende mate ook
bestemmingslanden worden.
Met betrekking tot legale en illegale migratie doet de Commissie de volgende voorstellen:
- Er moet intensiever en gerichter gebruik worden gemaakt van overleg en informatie-uitwisseling, omdat er
onvoldoende betrouwbare en vergelijkbare gegevens op EU-niveau bestaan. De Commissie wil deze
verbetering laten plaatsvinden binnen het kader van het Comité voor immigratie en asiel.
- Er komt een consultatieproces over EU-maatregelen inzake de toelating van arbeidsmigranten. Hiertoe
verschijnt nog in 2004 een groenboek.
- De Commissie wil voorstellen voor een gemeenschappelijke benadering van regularisering uitwerken.
Legale migratie moet worden gecombineerd met inburgeringsmaatregelen. Hierbij moet de integratie van
toegelaten derdelanders op de arbeidsmarkt worden bevorderd in het kader van de Europese
werkgelegenheidsstrategie; moet de mobiliteit van derdelanders binnen de Unie verder worden bevorderd;
en zou de erkenning van beroepskwalificaties van derdelanders moeten worden uitgebreid.
- De Commissie bevestigt het belang van het omzetten van zwart werk in regulier werk, een van de tien
prioriteiten in het kader van de Europese werkgelegenheidsstrategie 2003.
- De ontwikkeling van een communautair terugkeerbeleid is een prioriteit in de strijd tegen illegale
immigratie (financieel instrument; minimumnormen voor terugkeerprocedures; wederzijdse erkenning van
terugkeerbesluiten).
- De samenwerking met derde landen (van herkomst of transit) moet worden geïntensiveerd op basis van
daadwerkelijk partnerschap. Alle beschikbare informatie over legale migratiemogelijkheden moet worden
bijeengebracht teneinde meer synergie tussen de lidstaten te ontwikkelen ten aanzien van de toegelaten
aantallen arbeidsmigranten. In landen van herkomst zouden scholingsprogramma’s kunnen worden opgezet
om migranten de vaardigheden bij te brengen waaraan in de Unie behoefte bestaat. Ten slotte zou het
visumbeleid versoepeld kunnen worden ten aanzien van groepen voor wie geen risico van illegale migratie
bestaat.
Rechtsbasis van het voorstel: n.v.t., het betreft een mededeling.
Besluitvormingsprocedure en rol Europees Parlement: n.v.t., het betreft een mededeling. Het Europees Parlement
zal wel advies uitbrengen over deze mededeling.
Instelling nieuw Comitologie-comité: n.v.t.
Subsidiariteit en proportionaliteit: n.v.t., het betreft een mededeling. Bij vervolgmaatregelen zou evenwel in het
oog moeten worden gehouden dat de toelating van (en het vaststellen van de aantallen) arbeidsmigranten een
bevoegdheid van de lidstaten is.
Consequenties voor de EU-begroting: geen.
Financiële, personele en administratieve consequenties voor de rijksoverheid, decentrale overheden en/of
bedrijfsleven en burger: geen.
Consequenties voor nationale en decentrale regelgeving/beleid, (informatie over
het nschakelen van
nationale agentschappen / zelfstandige bestuursorganen e.d., implementatie en uitvoering, notificatie en
handhaving en/of sanctionering): n.v.t.
Voorgestelde implementatietermijn (bij richtlijnen) dan wel voorgestelde datum
verordeningen en beschikkingen) met commentaar t.a.v. haalbaarheid: n.v.t.
inwerking treding (bij
Consequenties voor ontwikkelingslanden:
Zuid-Noord migratie kan bijdragen aan ontwikkeling. Vooral in stabiele ontwikkelingslanden dragen
geldovermakingen en brain gain bij aan structurele ontwikkeling. Circulaire migratie, dat wil zeggen migratie
waarbij de migrant al dan niet tijdelijk terugkeert naar het land van herkomst, kan de positieve effecten voor
zowel herkomst- als bestemmingslanden combineren, vooral als het om hoog opgeleide migranten gaat.
Nederlandse belangen en eerste algemene standpuntbepaling:
Nederland verwelkomt het verschijnen van deze mededeling, die in de eerste plaats zal worden behandeld in het
kader van de JBZ-meerjarenagenda. Nederland staat positief tegenover het feit dat de Commissie meer
gegevensuitwisseling en samenwerking tussen de lidstaten nastreeft. Hierin gaat de Nederlandse voorkeur er wel
naar uit om gebruik te maken van reeds bestaande instanties voor gegevensuitwisseling. Na vijf jaar legaal
verblijf kunnen migranten de status van langdurig ingezetene verkrijgen, met een (geclausuleerd) recht op vrij
verkeer. Regulariseringen van illegale migranten in de ene lidstaat hebben dus zeker ook op termijn
consequenties in andere lidstaten. Samenwerking tussen de lidstaten is daarom van belang. Bij de bestrijding van
illegale immigratie en de ontwikkeling van een communautair terugkeerbeleid onderkent Nederland het grote
belang van samenwerking met derde landen op basis van partnerschap. Door samenwerking op Europees niveau
kunnen effectievere afspraken met derde landen worden gemaakt (en nageleefd) om illegale migratie en
mensensmokkel te voorkomen en tot een effectievere uitzetting van aangetroffen illegale migranten te kunnen
komen.
Nederland zal de Commissie vragen precies aan te geven wat het financieel beslag van eventuele toekomstige
voorstellen zal zijn