PowerPoint-presentatie - Een tandje bij voor de imkerij

Geïntegreerde fruitteelt en de
garanties voor de toepassing van de
goede landbouwpractijken
Karel Belmans
26 februari 2011
Fruittelers willen een gezonde bijenteelt !!

Bestuiving is essentieel voor de fruitteelt en dat
weten de fruittelers !

Steeds moeilijker om nog goede bijenkasten te
vinden.

Fruittelers beseffen dat, wanneer er schade is, ze
de volgende jaren geen bijen meer vastkrijgen.
Fruittelers wensen geen schadeclaims

Fruittelers willen zeker rekening houden met
adviezen of suggesties om schade te vermijden
→ is wederzijds belang
Pesticiden en bedreigingen voor de bijen











Pyrethroïden : schadelijk, beperkt inzetbaar, niet in bloei
Fosforesters : schadelijk , practisch niet meer toegelaten
Insegar : schadelijk (er zijn alternatieven rond de
bloeiperiode!)
Mimic : veilig
Runner : veilig
Steward : max. 1 * tijdens bloei (opgelet voor nat residu)
Confidor : schadelijk, inzetbaar tot groene cluster
Calypso – Gazelle : niet in de bloei toepassen
(voorzorgprincipe)
Minerale olie : schadelijk, niet in de bloei toepassen
Vertimec : schadelijk, niet in de bloei toepassen
Movento : niet in de bloei toepassen (voorzorgprincipe)
Pesticiden en bedreigingen voor de bijen






Tracer : niet in de bloei
Envidor : niet in de bloei
Pirimor : niet in de bloei toepassen (voorzorgprincipe)
Teppeki : veilig
Viruspreparaten : veilig
Bacillus th. : veilig

Acariciden : meestal veilig (uitzondering envidor,
cascade, niet in bloei gebruiken)

Fungiciden : veilig (afstotende werking ??)

Herbiciden : niet op bloeiende gewassen spuiten
Algemene adviezen , Goede LandbouwPractijken (GAP)

Bijen pas plaatsen wanneer minstens 10 % van de bloemen
open staat.

Maai vooraf alle bloeiende onkruiden.

Vliegopening : zuid-oostwaarts.

Bestrijdingsmiddelen die schadelijk zijn voor de bijen/hommels
niet gebruiken tijdens de bloei en/of als de bijen in de
aanplanting staan (insecticiden)

Bestrijdingsmiddelen die niet schadelijk zijn (fungiciden):
alleen toepassen wanneer de bijen niet actief zijn (‘s morgens
of ‘s avonds)

Bijen na de bloei zo snel mogelijk uit de aanplanting laten
verwijderen.
Specifieke adviezen : bestrijdingsmiddelen

Appel – peer
Jaarlijkse lijst van producten met vermelding: toepassen
tijdens de bloei : ja / neen
 Verplichte vermelding van schadelijkheid voor bijen /
hommels op bijsluiter van gewasbeschermingsmiddel


Aardbeien
OK : product is veilig
 V = verwijderen bestuivers



Bvb. V: 36 u = bestuiver gedurende 36 uur verwijderen
vooraleer terug in serre te plaatsen
Schadelijk / giftig
Hoe controleren en opvolgen dat fruittelers
de Goede Landbouwpractijken toepassen?

Sectorgids autocontrole voor de primaire
plantaardige productie

Lastenboek Geïntegreerde teelt van Pitfruit (IFP)

IKKB (Integrale Keten Kwaliteit beheer)

GlobalGap
Sectorgids voor autocontrole van de
primaire plantaardige sector






Basis van sectorgids = wettelijke vereisten die operatoren in
de plantaardige sector moeten volgen om schade aan mens,
dier of plant te voorkomen.
Autocontrole sectorgids wordt beheerd door Vegaplan.
Volledig ondersteund en erkend door het Federale
Voedselagentschap (FAVV).
Controle (3 jaarlijks) door onafhankelijk erkend
controleorganisme (SGS, Integra, Certagro, Certalent)
Deze gids wordt door de meeste landbouwers en tuinders
gevolgd.
In de fruitsector verplicht voor alle telers (ook
gelegenheidstelers).
Sectorgids voor autocontrole van de
primaire plantaardige sector en bijen
“Wie een bestrijdingsmiddel voor landbouwkundig
gebruik aanwendt dient de nodige maatregelen te
treffen om te vermijden dat schade wordt
berokkend aan de gezondheid van de mens en van
nuttige dieren en dat schade wordt toegebracht aan
naburige teelten”
 Keuring spuittoestellen verplicht !
 Registratie van gebruik van
gewasbeschermingsmiddelen

→ Controle van gebruik middelen in en rond bloeiperiode
→ Controle keuringsbewijs spuittoestel
Lastenboek geïntegreerde teelt van pitfruit

Lastenboek ontstaan in de negentiger jaren (wettelijk
vastgelegd)

Specifiek voor de teelt van appel en peer (pitfruit)

Beschrijft de normen en regels voor geïntegreerde
fruitproductie


Mede ontstaan door problemen met bestrijding van
perenbladvlo en rode spin / roestmijt in de klassieke teelt
Algemeen geïntroduceerd en verplicht (in fruitveilingen) na
2000

(na chloormequat crisis in de perenteelt, subsidieregeling)
Basisprincipes voor geïntegreerde
gewasbescherming


Bestrijding op basis van monitoring / waarnemingen in plaats
van kalenderbespuitingen
Gebruik van selectieve middelen in plaats van breedwerkende
middelen


Breedwerkende middelen alleen nog wanneer er geen
alternatief is
Biologische bestrijdingstechnieken en verwarringstechniek
waar mogelijk
Uitzetten van roofmijten
 Roofwantsen in de perenteelt
 Feromoonverwarring


Bevorderen van biodiversiteit door ecologische maatregelen
(monocultuur doorbreken)
Lastenboek geïntegreerde teelt van pitfruit

Beperkingen van het gebruik van bestrijdingsmiddelen in
de geïntegreerde teelt (kleurindeling)

Rood : verboden product (fosforesters, bepaalde
pyrethroiden)

Oranje : alleen toepassen na verantwoording aan
controleorganisme (bepaalde pyrethroiden)

Geel : alleen toepassen wanneer er geen middel uit de
groene lijst kan gebruikt worden

Groen : mag ingezet worden wanneer nodig
Lastenboek geïntegreerde teelt van pitfruit

Jaarlijkse controle door onafhankelijk
controleorganisme


SGS, Integra, Certagro
Op basis van :
Nazicht registraties
 Veldbezoek
 Residuanalyse

Lastenboek geïntegreerde teelt van pitfruit

“Tijdens de bloei mogen alleen gewasbeschermingsmiddelen
ingezet worden die niet schadelijk zijn voor bestuivende
insecten zoals bijen en hommels”


Controle via nazicht spuitschema’s en bloeifenologie van de
rassen
Ecologische maatregelen : biodiversiteit verhogen via
ecologische maatregelen en monocultuur breken
Planten van hagen (wilg , els …)
 Bloemenstrook – niet gemaaide wilde vegetatiestrook
 Ecologische oppervlakte van 5 % op het bedrijf
 Inzaaien bodembedekkers

Lastenboek geïntegreerde teelt van pitfruit

Anti-drift maatregelen








Plantrichting bij voorkeur loodrecht op windrichting
Rekening houden met windsterkte en windrichting
Dwarsstroomspuittechniek
Afstand tussen beplanting en bewoonde zone of
waterloop : minimum 5 meter
Aanplanting hagen als windscherm of als buffer
Verbod op planten van fruitbomen langs waterloop /
beek/ bewoonde zone
Toepassen drifreducerende maatregelen (antidriftdoppen)
Beperkingen op chemische onkruidbestrijding
Geïntegreerde teelt ook in andere teelten ?

Vanaf 2014 wordt geïntegreerde teelt in alle teelten
(van land- en tuinbouw) een verplichting (Europese
beslissing)

Lastenboek voor geïntegreerde fruitproductie
(pitfruit) is hiervoor een goede basis en is een
voorbeeld:

Basisprincipes werden al overgenomen :
In IKKB
 In Globalgap

IKKB = Integrale Keten Kwaliteit Beheer

Uitbreiding van de sectorgids voor autocontrole in
de plantaardige sector

Wordt net als de sectorgids beheerd door Vegaplan

Vooral vooral toegepast in de groentensector en de
landbouw

Heeft nu reeds zeer veel elementen van
geïntegreerde fruitteelt overgenomen
→ Verwacht wordt dat dit in de toekomst nog zal
toenemen
Globalgap lastenboek

Is Europees lastenboek dat door de grootdistributie
(warenhuizen) wordt ondersteund :
Goede landbouwpractijken en geïntegreerde
gewasbescherming
 Natuur- , milieu- en afvalbeheer
 Hygiëne - Voedselveiligheid (HACCP)
 Veiligheid en welzijn werknemers

Jaarlijkse controle (SGS, Integra, Certagro,
certalent)
 Verplichting voor beroepstelers

Besluit

Fruittelers willen zeker een gezonde bijenteelt !


Is ook in hun belang
Ze willen doen wat mogelijk is om schade te vermijden.
Niet behandelen in de bloei
 Goede spuittechniek en anti-driftmaatregelen
 Middelenkeuze aanpassen indien nodig


Veel telers zijn bereid om bijkomende ecologische
maatregelen te nemen (kan bijenteelt ten goede komen)

De algemene introductie van geïntegreerde teelt in land- en
tuinbouw (2014) biedt bijkomende mogelijkheden om het
aspect van bestuiving en bijen nog meer te integreren in de
lastenboeken. Suggesties zijn welkom !
Controles op toepassing van deze lastenboeken bieden een
extra garantie !

Bedankt voor uw aandacht