Samenvatting onderzoek Actualiteiten in het Kunstbeleid

Samenvatting onderzoek Actualiteiten in het Kunstbeleid
Charlotte Lokin en Paul Meerwijk
Thema onderzoek: Culturele accommodaties
Droomtheater aan het water?
Theater en Congrescentrum De Flint is een middelgroot theater met congresfunctie in de stad
Amersfoort. Het theater is gevestigd aan de rand van het stadscentrum en heeft een theaterzaal
met 800 stoelen en een Stadshal met maximaal 850 stoelen.
De Flint (zoals het theater kortweg genoemd wordt) opende in 1977 als cultureel centrum in
combinatie met een theaterzaal met 550 stoelen. Het complex werd gekenmerkt door een
sobere bouwstijl en straalde vooral eenvoud uit. In het midden van de jaren ‘80 ontstond een
discussie over de huisvesting van De Flint. De theaterzaal werd met zijn 550 stoelen aan de
kleine kant bevonden, dus er ontstonden gedachten over het realiseren van een groter theater
dat tevens op een andere, wat meer centraal gelegen locatie moest worden gebouwd.
In 1990 brandt De Flint in zijn geheel af. In datzelfde jaar wordt De Flint herbouwd op
dezelfde plek met dit maal een grotere theaterzaal met 800 stoelen.
Na de wederopbouw van het theater tot aan nu is de discussie rondom het gebouw en de
locatie van De Flint blijven voortbestaan. Het gebouw wordt door menigeen als ‘lelijk’ en
‘sober’ ervaren, terwijl men de locatie te decentraal vindt. Tevens vindt men De Flint te klein
qua zaalcapaciteit en blijkt het podium vaak te klein voor de grotere producties, zoals grotere
musicals. Een nieuwe, grotere Flint zou dus voor menigeen wenselijk zijn.
In de praktijk blijkt het echter niet zo gemakkelijk om deze beslissing te nemen en een nieuw
theater te bouwen. De verscheidenheid aan betrokken partijen met elk hun eigen mening,
maken het er niet gemakkelijker op. Wij hebben onderzoek gedaan naar de discussie die
gevoerd wordt rondom de eventuele nieuwe locatie van theater De Flint. De onderzoeksvraag
die wij hebben opgesteld, luidt als volgt:
Hoe verloopt de discussie over de nieuwe vestigingsplaats van Theater De Flint sinds de
cultuurnota “Nieuw Amersfoorts Peil 2008-2015”?
Hierbij zijn drie deelvragen opgesteld:
1. Welke standpunten nemen de verschillende politieke partijen in en wat zijn hun
argumenten daarbij?
2. Welke rol speelt Theater De Flint in deze discussie?
3. Welke rol speelt de publieke opinie in deze discussie?
Aan de hand van bronnenanalyse en een interview met de directeur van De Flint, zijn wij tot
een antwoord op bovengestelde vragen gekomen.
Er zijn vier mogelijke opties voor een nieuwe locatie van De Flint:
1. De Flint zou naar het stationsgebied kunnen verhuizen, waardoor het theater goed
bereikbaar wordt voor mensen uit andere gemeenten die met de trein reizen.
2. De Flint zou naar het nieuwe Eemplein kunnen verhuizen, dat momenteel gerealiseerd
wordt. Dit is een gebied vlakbij het station en het stadscentrum van Amersfoort, waar diverse
culturele instellingen komen: onder andere Scholen in de Kunst, de bibliotheek en Archief
Eemland. Theater De Flint zou tussen deze culturele instellingen niet misstaan, zo is de
gedachte.
3. De Flint zou naar het Oliemolenkwartier kunnen verhuizen; ook een nieuw gebied dat aan
het Eemplein grenst.
4. Tenslotte zou De Flint op zijn huidige locatie kunnen blijven en zou het bijvoorbeeld
herbouwd of verbouwd kunnen worden.
Bij het beantwoorden van de eerste deelvraag viel ons vooral het verschil op tussen de
stemwijzers van 2006 en 2010, waarin een vraag over theater De Flint naar voren kwam.
Opvallend is het dat de houdingen van de politieke partijen in vier jaar tijd drastisch
omgeslagen zijn: in 2006 waren twee van de elf partijen tegen een verplaatsing van De Flint
terwijl in 2010 negen van de elf partijen tegen waren. Deze wisseling in houding heeft
opmerkelijk genoeg niet geleid tot een echte discussie in de gemeenteraad.
In de Cultuurnota “Nieuw Amersfoorts Peil 2008-2015” staat beschreven dat de toekomst van
theater De Flint in de periode 2008 - 2015 onderwerp van studie zal zijn. Als reden hiervoor
wordt aangegeven dat de huidige Flint op termijn niet aansluit op de groei van de stad en dat
het podium vaak te klein blijkt te zijn voor grotere. De gemeente geeft aan dat zij de
mogelijkheid wil onderzoeken om een nieuw theater in combinatie met een congresgebouw te
realiseren in het Eemkwartier.
Voordat de gemeente echter een beslissing gaat nemen, wil zij eerst onderzoek doen naar
scenario’s en locaties voor een nieuwe Flint, danwel een renovatie van de huidige Flint.
Hiervoor heeft zij meerdere onderzoeksbureaus benaderd. Onderzoeken zijn uitgevoerd door
onder andere Berenschot, LAgroup en Commissie van Ek.
Uit het jaarverslag van 2009 blijkt dat er knopen zijn doorgehakt. Theater De Flint blijft de
komende jaren op de huidige locatie en zal pas over vijftien jaar mogelijk in de omgeving van
station Amersfoort terecht komen.
Wij hebben een interview gehad met de directeur van theater De Flint, dhr. Pieter Erkelens,
om zijn kant van het verhaal te horen. Hij mengde zich het meest gepassioneerd in de
discussie met als duidelijkste statement het door hem uitgegeven boekje ‘Droomtheater aan
het water’. Hij is een grote voorstander van verplaatsing van theater De Flint naar het
Eemplein. Helaas voor hem mocht dit niet baten, hij kreeg onvoldoende steun op het
benodigde niveau van wethouder en/of Burgemeester. Ook de economische crisis was een
grote tegenvaller op dit gebied.
De publieke opinie maakte zich het meest druk om een boven De Flint uitstijgende discussie
over de gebiedsontwikkeling van het Eemkwartier, het Oliemolenkwartier en de
Wagenwerkplaats. Er is geen duidelijke publieke opinie wat theater De Flint aangaat.
Ondertussen bleef Amersfoort zitten met al deze vraagstukken, blijkbaar zonder veel eigen
visie. Zij koos er voor om onzekerheden ‘weg te laten adviseren’, gezien het aanzienlijke
aantal interne en externe onderzoeken en aangestelde commissies. Blijkbaar durft niemand
binnen de gemeenteraad zich te branden aan De Flint en heeft men eigenlijk consensus over
het stelselmatig uitstellen van relevante besluiten door het hanteren van de strategie van
‘nader onderzoek’.
De discussie is niet voorbij, maar zal zich in eerste instantie richten op het ontkoppelen van de
congres- en theaterfunctie, waarbij extra geld beschikbaar moet komen voor de
programmering van De Flint. Met het oog op de langlopende planning van de
gebiedsontwikkeling van Amersfoort (o.a. het Eemplein en het Oliemolenkwartier), zal
binnen een paar jaar de discussie over de locaties van zowel de congresfaciliteiten als van het
theater weer gestart worden. Wordt vervolgd…