Factsheet borstkankerzorg in Nederland

Factsheet borstkankerzorg
in Nederland
De Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH) krijgt vaak vragen over de
borstkankerzorg in Nederland. In dit overzicht de belangrijkste feiten op een rij.
Hoe is de kwaliteit van borstkankerzorg in Nederland?
De borstkankerzorg in Nederland is, in vergelijking met andere landen in Europa, van hoge kwaliteit.
Uit de EUROCARE IV studies blijkt bovendien dat de overleving van borstkanker­patiënten in Nederland
boven het Europese gemiddelde ligt en boven die in de ons omringende landen zoals België, Duitsland
en het Verenigd Koninkrijk. http://www.eurocare.it/Results/tabid/79/Default.aspx
Uitkomsten van zorg in cijfers
• 62% van de patiënten krijgt in Nederland een borstsparende therapie.
•
•
Ter vergelijking: in Engeland 58%, in Denemarken 64%.
Aantal heroperaties in Nederland is laag met 6,2% en gedaald van 8,9% een paar jaar geleden.
• Ter vergelijking: in Engeland is dat 20% en in de VS 22%.
Bij 1,5% van de patiënten in Nederland wordt binnen vijf jaar opnieuw kanker in de
borst geconstateerd.
• Ter vergelijking: in Denemarken 2,4%.
•
Wat doet de NVvH om de zorg verder te verbeteren?
• Chirurgen moeten zich specialiseren (dus ook voor de borstkankerzorg).
• Verantwoorde zorg leggen we vast in richtlijnen.
• De richtlijnen vertalen we in verplichte kwaliteitsnormen.
• De daadwerkelijke uitkomsten van behandelingen meten we met audits
•
•
(de bevindingen hanteren we als graadmeter voor de kwaliteitsnormen).
We houden visitaties om ter plaatse polshoogte te nemen.
Vanaf 2013 moeten chirurgen zich certificeren. Dit certificaat stelt kwaliteitseisen;
een chirurg moet voldoen aan de eisen van de NVvH.
Wat houden de kwaliteitsnormen in?
In januari 2011 is de eerste set met kwaliteitsnormen naar buiten gebracht voor de behandeling van
onder meer borstkanker. De normen gaan over de samenstelling van het behandelend team, de
vereiste geavanceerde apparatuur, de goed geregelde samenwerking tussen de verschillende betrokken
disciplines, voldoende specifieke ervaring en het registreren van de resultaten van behandelingen in een
database. Voor borstkanker geldt dat een ziekenhuis minimaal 50 behandelingen per jaar moet
uitvoeren, wat is vastgelegd in een volumenorm. (http://www.heelkunde.nl/kwaliteit/normering).
Wie houdt toezicht op de normen?
De Inspectie voor de Gezondheidszorg handhaaft de normen van de NVvH en de zorgverzekeraars
gebruiken ze voor de inkoop van ziekenhuiszorg.
Waarom een volumenorm van 50 behandelingen?
De volumenorm van minimaal 50 behandelingen per instelling per jaar is gebaseerd op wetenschap­
pelijke literatuur en praktijkervaring. Uit onderzoek in Nederland in het kader van ‘kwaliteit van
kankerzorg’ is niet gebleken dat 100 of 150 operaties aantoonbaar betere prestaties oplevert.
Ook de eerste data uit de borstkankeraudit – een uitkomstregistratie – tonen dat niet.
De discussie over kwaliteitsnormen en concentratie van zorg volgt op het rapport Kwaliteit van
Kankerzorg van KWF Kankerbestrijding uit 2010. Binnen twee jaar heeft de NVvH voor 80% van de
kankerbehandelingen kwaliteitsnormen opgesteld.
Er wordt gepleit voor een volumenorm van 150. Hoe zit dat dan?
De organisatie Eusoma (European Society of Breast Cancer Specialists) heeft gepleit voor een Europese
norm van minimaal 150 behandelingen per ziekenhuis per jaar. Deze organisatie – waar borstkanker­
specialisten vrijwillig aan deelnemen – gelooft in gespecialiseerde centra. Eusoma doet aanbevelingen
die ze richtlijnen noemen. In de Nederlandse media ontstond verwarring doordat de berichtgeving ging
over ‘Europese richtlijnen’, alsof het beleid van de Europese Commissie betrof. Zoals eerder gezegd zijn
er geen aanwijzingen dat een volumenorm van 150 daadwerkelijk betere zorg oplevert dan 50.
Concentratie van zorg is toch goed?
Alles draait om het leveren van de beste kwaliteit van zorg. Concentratie is geen doel op zich,
maar kan het gevolg zijn van het verder verbeteren van zorg. De kwaliteitsnormen voor complexe
behandelingen van de NVvH hebben er toe geleid dat eind 2011 23 ziekenhuizen zijn gestopt met
een behandeling. Maar kwaliteit is altijd het uitgangspunt.
(www.heelkunde.nl/nvvh/nieuws persbericht Klinieken werken volgens kwaliteitsnormen
chirurgen d.d. 6 december 2011)
Uitkomstenregistraties geven inzicht
Uitkomstregistraties geven inzicht in de prestaties van ziekenhuizen en chirurgen. Voor vier grote
tumorsoorten zijn inmiddels door de onafhankelijke stichting DICA klinische audits gestart. Zo kunnen
chirurgen en ziekenhuizen elkaars prestaties vergelijken en van elkaar leren. De registratie van
darmkanker bestaat sinds 2010 en heeft al succes opgeleverd: het aantal complicaties en heroperaties
is gedaald en het sterftecijfer is in drie jaar tijd gedaald van 3,9% naar 3%. De registratie voor
borstkanker, DBCA, loopt sinds 1 januari 2012. (http://www.clinicalaudit.nl/registraties)
Uitkomsten goed, wel verschillen
De borstkankerzorg in Nederland is voortdurend in beweging. Specialisten proberen die continu
met nieuwe inzichten en technieken te verbeteren. De geleverde zorg is nu goed maar er zijn wel
verschillen per ziekenhuis. Met richtlijnen, kwaliteitseisen en audits probeert de beroepsgroep overal
de best mogelijke zorg te leveren. De uitkomstregistraties leggen verschillen bloot en tonen of een
nieuwe behandelmethode of -techniek effect heeft. Zo bespreekt de landelijke borstkankerwerkgroep
nu de plaats van nieuwe diagnostiek (MRI) en behandelingstechnieken zoals preoperatieve
chemotherapie of een directe reconstructie van een borst door een plastisch chirurg. Bij bewezen
succes wordt het opgenomen in de landelijke richtlijn. Met de landelijke kwaliteitsregistratie (NBCA)
wordt vervolgens de toepassing van deze technieken gemonitord en gecontroleerd.
http://www.clinicalaudit.nl/dbca/over-nbca
Brede steun aanpak
De inspectie, zorgverzekeraars en patiëntenverenigingen als de Nederlandse Kanker Federatie steunen
de aanpak van de NVvH. Patiëntenorganisaties werken ook samen met ons aan de audits, zodat ook
voor patiënten belangrijke informatie kan worden geregistreerd. De IGZ stelt als een voorwaarde aan
ziekenhuizen dat zij deelnemen aan bijvoorbeeld de audit voor darmkanker en voor borstkanker.
Zorgverzekeraars steunen deze registraties financieel.