Het weefsel in tekst-iel: tekststructuren 1. De zinnen van volgende sms’jes zijn door elkaar geschud. Plaats ze weer in de juiste volgorde. SMS 1 Dan moet ik nog eten en naar de tandarts. Tot dan! Ik ga na school mijn huiswerk maken. De juiste volgorde: 1………………………………………………………………………………………………………… 2………………………………………………………………………………………………………… 3………………………………………………………………………………………………………… SMS 2 Probleempje: ik heb een geheim doorverteld. Sorry, ik heb er echt veel spijt van. Je zult nu wel boos zijn op mij. De juiste volgorde: 1………………………………………………………………………………………………………… 2………………………………………………………………………………………………………… 3………………………………………………………………………………………………………… SMS 3 Zo kun je even ontspannen. Ga dan een wandeling maken. Heb je geen zin meer om te studeren? De juiste volgorde: 1………………………………………………………………………………………………………… 2………………………………………………………………………………………………………… 3………………………………………………………………………………………………………… 2. Benoem de basisstructuur van elke sms (opsommingsstructuur, probleemstructuur en oplossingsstructuur). SMS 1:………………………………………………………………………………………………… SMS 2:………………………………………………………………………………………………… SMS 3:………………………………………………………………………………………………… 1 Hoe wordt een avondkrant gemaakt? Opdracht: Hieronder zijn de eerste alinea’s van een tekst weergegeven, die ons vertelt hoe een avondkrant gemaakt wordt. De alinea’s zijn door elkaar geschud. Het is aan jullie om deze terug in de juiste volgorde te plaatsen. A Een avondkrant maak je vooral in de ochtend. Alle nieuwspagina’s ontstaan tussen zeven en elf uur ’s morgens. B Terug op hun eindredactie verdelen de chefs het werk onder de collega’s en maken ze de opzet van de eigen pagina’s van die dag. Dergelijke opzet bestaat in feite uit een lijstje met het belangrijkste stuk van de pagina, de grootste kop, een aantal nieuwsstukken en een ‘dragend’ verhaal. C De chefs van de diverse nieuwsredacties maken om zeven uur een inventaris van alle beschikbare materiaal: persbureauberichten, artikelen van verslaggevers, van correspondenten en van medewerkers én een lijstje van wat er nog moet komen. D Om half acht zit de adjunct-hoofdredacteur de eindredactievergadering voor. Alle chefs zijn daarop aanwezig: redactie stad, binnenland, buitenland, economie, kunst, sport, enz. Ze brengen bijeen, vergelijken, plannen en schrappen. De adjuncthoofdredacteur besluit wat hij op de voorgrond wil hebben: de aanpak van het hoofdonderwerp en de belangrijkste kop. Na tien minuten tot een kwartier is de vergadering voorbij. 1 2 3 4 A C D B Welke basisstructuur heeft de tekst nu volgens jou? Waarom? Opsommingsstructuur, de gebeurtenissen worden chronologisch opgesomd. 2 Dierenproeven Opdracht: Hieronder zijn de eerste alinea’s van een tekst weergegeven, die ons vertelt hoe een avondkrant gemaakt wordt. De alinea’s zijn door elkaar geschud. Het is aan jullie om de letters bij de juiste nummer te plaatsen en zo de alinea’s terug in de juiste volgorde te zetten. A Een andere groep stelt de proefdieren bloot aan drugs zoals marihuana of dwingt ze sigarettenrook in te ademen, om de langetermijneffecten van gifstoffen te ‘ontdekken’. B Proeven op dieren vormen een probleem, omdat ze een ondraaglijk lijden betekenen voor niet minder dan honderd miljoen dieren per jaar, verspreid over de hele wereld. Als de dieren in hun kooitjes sterven, komt de dood uiteindelijk als een zegen voor hen. C Dierenproeven zijn niets nieuws. Al in 1876 ontstond er een Britse wet op de dierenmishandeling. Toch duren de experimenten voort. D Zolang mensen denken dat dierenmishandeling nodig is om hun eigen problemen op te lossen, zullen die proeven dierenleed blijven veroorzaken. E Er zijn twee groepen dierenleedveroorzakers. De eerste groep test bavianen, katten, honden, kikkers, hamsters, muizen en konijnen op allergische reacties op cosmetica en chemicaliën, zogenaamd voor de ‘medische vooruitgang’. 1 2 3 4 5 C B E A D Welke basisstructuur heeft de tekst volgens jou? Waarom? Probleemstructuur, er wordt een probleem gegeven, maar geen oplossing. 3 Een stevig ontbijt Opdracht: Hieronder zijn de eerste alinea’s van een tekst weergegeven, die ons vertelt hoe een avondkrant gemaakt wordt. De alinea’s zijn door elkaar geschud. Het is aan jullie om de letters bij de juiste nummer te plaatsen en zo de alinea’s terug in de juiste volgorde te zetten. A Nu is er MU-ontbijt. De koekjes bevatten trage suikers, die de koolhydraten langzaam en geleidelijk verspreiden. Zo blijf je langer energie hebben en zin om ertegenaan te gaan. Je kunt je beter en langer concentreren op je taak. B Bovendien heb je dan honger en ben je al vlug geneigd om te snoepen: een reep chocolade lijkt het ideale tienuurtje. Toch haal je zelfs met die caloriebom maar amper de middagpauze. C In dat MU-ontbijt zitten ook vier granen (tarwe, gerst, rogge en haver), mineralen en vitaminen. De vertering daarvan duurt langer dan die van een gewone boterham en zo blijft je maag langer aan het werk. Het hongergevoel blijft dus uit. Om tien uur bezwijk je niet meer voor de verleiding van allerlei snoep. D Eet je ’s morgens een boterhammetje met jam, dan voel je je tegen de pauze al futloos. E Soms is het ontbijt onvoldoende om je genoeg energie te geven. 1 2 3 4 5 E D B A C Welke basisstructuur heeft de tekst volgens jou? Waarom? Oplossingsstructuur, er wordt eerst een probleem gegeven en daarna ook een oplossing. 4