`Weduwe` een handelsmerk?

‘Weduwe’
een handelsmerk?
‘Champagne is de enige drank die vrouwen
mooier maakt nadat ze hebben gedronken’
Madame de Pompadour
Een verkoopsargument? Wellustig nippende dames waren erotiserende lokkers op affiches.
Maar dat een woord als weduwe — met een verdoken klank van ‘afgesloten dossier’ — een
promotionele zet zou kunnen zijn, was nieuw. En toch, rond 1900 — toen er sloten bubbels
verhandeld werden — werden merknamen uitgevonden. Dames als verkoopsargument.
Allemaal met de titel ‘Veuves’.
Soms bestaan die weduwen niet; de flessen dragen wel hun naam.
Niet dat vrouwen zoveel te poenderen hadden in de wijnwereld
van mannen. Een paar vrouwen hebben zich toch laten gelden in
de champagnestreek. Hun faam is een uithangbord in een wereld
die verandert.
Vanaf 1870 kentert de maatschappij: industrialisatie, nieuwe
stedelijkheid, meervoudig stemrecht, technologische
vernieuwingen, massaproductie... De tijden zijn hard maar
modern. Met die veranderingen hebben mensen behoefte
aan zekerheden, aan aanknopingspunten, aan een houvast.
Waar is ‘de goeie ouwen tijd’ die niet voorbijgaat? Confituur op
grootmoeders wijze moet de brokken (s)lijmen. Tradities worden
in het derde kwart van de 19de eeuw uitgevonden: de Schotse
geruite kilt, Moederdag, de Ronde van Frankrijk, voetbal…
Feesten en competities die elk jaar terugkeren moeten het
groepsgevoel aanzwengelen, een sociaal cement vormen.
Tradities zijn veilig. De Veuves de champagnes zijn eveneens
symbool voor het voortzetten van de tradities.
En dat hebben ze ook met verve gedaan:
Veuve Clicquot-Ponsardin, Veuve Pommery,
Veuve Bollinger en Veuve Laurent-Perrier.
Na de dood van hun man hebben ze hun verdriet niet
verdronken maar stevig de teugels in handen genomen
en het familiebedrijf niet alleen gered, maar ook
vernieuwd en een nieuw elan gegeven.
Les Veuves — 138
Veuve Clicquot
Barbe Nicole Ponsardin-Clicquot
Klikovskoïe is Russisch voor champagne. Het woord werd — jawel — afgeleid van Clicquot, het
champagnemerk dat één vrouw tot een internationale merknaam kneedde. Een merknaam die
garant staat voor luxe en kwaliteit.
Niet dat Nicole-Barbe Ponsardin in de wieg gelegd is om een bedrijf te leiden. Haar vader is
wolfabrikant, bovendien bankier én burgemeester van Reims. Op haar 22ste huwt ze François
Clicquot. Ook zijn vader is een welgestelde wol- en wijnhandelaar. Hetzelfde afgeschermde milieu, dezelfde opvoeding. Beide families zijn très comme il faut en Barbe zal die strenge standing
altijd aanhouden.
1798, de Franse Revolutie zindert na. Het
kerkelijk huwelijk wordt in het geniep — in
een wijnkelder! — door een niet-erkende priester ingezegend. De Franse Revolutie had immers het burgerlijk huwelijk als enig wettelijk
huwelijk ingesteld, maar Barbe en François
stammen allebei uit een deftige katholieke
bourgeoisfamilie en trouwen gebeurt op de
traditionele manier met iemand van dezelfde
stand, dezelfde opvoeding, dezelfde levensopvattingen.
Begin van de 19de eeuw kreeg de textielnijverheid van Reims en de Marnestreek, waar
toen op de schrale gronden schapen graasden,
een flinke knauw door de Engelse concurrentie en de Franse wolletjes werden van de
markt geveegd. Om de winst wat te verhogen,
werd er tevens Bourgognewijn en Cognac verBarbe Nicole Ponsardin-Clicquot
139 — Les Veuves