Binnen een organisme houden cellen elkaar voortdurend op de

Binnen een organisme houden cellen elkaar voortdurend op de hoogte van wat ze moeten doen: beïnvloeden en beïnvloed worden. Voor het overbrengen van dergelijke boodschappen bestaat een uitgebreid repertoir aan signaalmoleculen. Als een hormoon aan de poorten rammelt, vertaalt de ontvangende hormoonreceptor het signaal naar het inwendige van de cel, alwaar een cascade van nauw gecontroleerde gebeurtenissen de cel‐specifieke respons bepaalt. De signaleringspaden vormen dus een complex wegennet van chemische omzettingen. Waar op dit wegennet een signaalmolecuul actief is, is zeer bepalend voor de effecten die het sorteert. Signaleringscascades worden sterk gecompartimentaliseerd binnen de cel: meerdere opeenvolgende schakels van een signaleringsketen worden aaneengeregen. Dergelijke compartimenten maken efficiënte signaaloverdracht mogelijk en garanderen bovendien dat deze overdracht niet ‘doorlekt’ naar andere compartimenten. Dit zijn dus de knooppunten op het wegennet van de celsignalering. Op instigatie van extracelullaire signalen wordt het wegennet regelmatig verlegd. Razendsnel kan zodoende een nieuw type signaaloverdracht mogelijk gemaakt worden. Dergelijke dynamische herschikkingen manifesteren zich als translocaties. Voortschrijdend inzicht in de ruimtelijke organisatie en de veranderlijkheid van signaleringscascaden vereist microscopische visualisatie met ruimtelijke en tijdsresolutie. De techniek bij uitstek is fluorescentiemicroscopie, waarbij de gedragingen van een specifiek eiwit nauwgezet kunnen worden gevolgd, nadat het middels genetische modificatie is voorzien van een fluorescent ‘label’. Met gebruikmaking van fluorescentiemicroscopie hebben wij gedurende de totstandkoming van dit proefschrift de translocaties ontdekt (en verder onderzocht) van twee eiwitten: CLIC4 en Epac1.