3. Overzicht programma najaar 2012

HOVO
Alkmaar, najaar 2012
Hoger Onderwijs Voor 50-plussers
Studiegids
HOVO Alkmaar wordt mede mogelijk gemaakt door:
Fotografie: Martin van den Berg
Voorwoord
Voor u ligt de brochure van HOVO Alkmaar met het cursusaanbod najaar 2012. Heeft u het voornemen of de
wens uzelf te ontplooien op cultureel en/of intellectueel gebied dan biedt het programma van HOVO Alkmaar
een uitstekende manier om dit te doen.
Een leven lang leren of zo u wilt een lang leven leren wordt in Nederland sinds 1986
mogelijk gemaakt door de instellingen voor Hoger Onderwijs Voor Ouderen (HOVO). Deze instellingen zijn
gelieerd aan een universiteit of hogeschool. HOVO Alkmaar is gelieerd aan Hogeschool Inholland Alkmaar en
de cursussen worden op deze locatie aangeboden.
HOVO is een erkend kwaliteitskeurmerk en staat borg voor onderwijs op propedeuseniveau universiteit/HBO.
In het programma dat begin oktober 2012 start, biedt HOVO Alkmaar weer een scala aan interessante
cursussen. U kunt komend najaar cursussen volgen op het gebied van Kunstgeschiedenis, Muziek,
Geschiedenis, Filosofie, Natuur in Noord-Holland.
Het HOVO-najaar wordt ingeluid op 24 september om 14.30 uur in de Rabobankzaal met een boeiende lezing
“De West-Friese Ormringdijk, een LIA-lezing” die gratis wordt aangeboden aan alle (ex)cursisten van HOVO
Alkmaar. Spreekster is mevrouw Lia Vriend-Vendel, geograaf en docent Aardrijkskunde.
In deze brochure vindt u informatie over de introductielezing, de inhoud van cursussen en de wijze waarop
deze worden aangeboden en het aanmeldingsformulier.
HOVO Alkmaar wenst u heel veel plezier met de cursus(sen) van uw keuze!
Namens het bestuur van Stichting HOVO Alkmaar,
Damienne Leijen
Damienne Leijen
Onderwijscoördinator HOVO Alkmaar
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
3
Inhoudsopgave
Pagina
Voorwoord ......................................................................................................................... 3
1.
Hoger Onderwijs Voor Ouderen ............................................................................. 5
2.
Het onderwijs van HOVO Alkmaar ......................................................................... 6
3.
Overzicht programma najaar 2012 ......................................................................... 7
4.
Introductielezing; De West-Friese Omringdijk......................................................... 8
5.
Cursussen .............................................................................................................. 9
5.1
De Amerikaanse Verkiezingen ............................................................................... 9
5.2
Kunstgeschiedenis “Van Goya tot Lautrec” .......................................................... 11
5.3
Meesters der moderne kunst na WO II ................................................................ 14
5.4
Ik en de ander: filosofische gesprekken over persoonlijke identiteit ..................... 16
5.5
“Griekse klassiekers” en rechtsfilosofische vraagstukken .................................... 18
5.6
“Gespitste Oren, Klassiek-Romantisch” ............................................................... 20
5.7
Geschiedenis van de Jazz ................................................................................... 22
5.8
Veldcolleges Duinen en Mensen: Natuur en Historie ........................................... 24
5.9
Alkmaar, West-Friese stad in het gewest Holland ................................................ 27
5.10
“De Hemelse Wetten”; Pre-Copernicaanse sterrenkunde .................................... 28
5.11
Bio-Organische Chemie: ‘Eten en drinken? Chemie!’ .......................................... 29
6.
Algemene informatie ............................................................................................. 32
7.
Annuleringsvoorwaarden ...................................................................................... 33
8.
Overige faciliteiten ................................................................................................ 34
9.
Faciliteiten op de Hogeschool Inholland Alkmaar ................................................. 34
10.
Stichting HOVO Alkmaar ...................................................................................... 35
Inschrijfformulier
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
4
1.
Hoger Onderwijs Voor Ouderen
HOVO Alkmaar verzorgt op de locatie van de Hogeschool Inholland Alkmaar de universiteit van de derde
leeftijd. Met cursussen, lezingencycli en excursies op universitair / hbo-niveau voor iedereen van vijftig jaar of
ouder, brengt HOVO Alkmaar het ideaal van een leven lang leren in de praktijk. Daarbij worden geen formele
eisen gesteld aan een specifieke vooropleiding.
Onderwijs genieten
Ontplooiing en verdieping, verbreding van de eigen horizon door het verwerven van kennis en inzicht in het
gekozen vakgebied staan bij dit type onderwijs centraal. Met andere woorden: ‘leren om het leren’, ‘onderwijs
genieten’ in de meest letterlijke zin van het woord.
Op universitair of hbo-niveau
Onder ‘universitair /hbo- onderwijs’ wordt niet alleen het overdragen van wetenschappelijke kennis verstaan,
maar bovenal het ter discussie stellen van (eigen) standpunten op basis van geordend en kritisch denken.
Docenten
De docenten hebben allen een opleiding genoten aan een universiteit of hogeschool en zijn werkzaam of
werkzaam geweest bij een instelling voor hoger onderwijs. Zij zijn specialisten op het betreffende vakgebied
en beschikken over didactische vaardigheden.
Geen vooropleiding vereist
Hoewel veel van de deelnemers aan HOVO een universitaire/hbo-achtergrond hebben, staat HOVO open
voor iedereen die interesse heeft in het verwerven van kennis en inzicht op academisch niveau. Immers, niet
iedereen heeft de kans gehad te studeren, ook al had hij of zij dat graag gewild. Als er bij een programma
specifieke kennis wordt vereist, meestal leesvaardigheid in één of meerdere talen, dan wordt dat aangegeven.
HOVO Alkmaar, voor iedereen van vijftig jaar en ouder, voor zowel werkenden als
niet-werkenden.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
5
2.
Het onderwijs van HOVO Alkmaar
HOVO Alkmaar verzorgt een per studiejaar wisselend aanbod van min of meer afgeronde programma’s.
Afhankelijk van belangstelling en mogelijkheden worden onderdelen van dit aanbod tijdens volgende jaren
herhaald. Als een cursus of lezingencyclus in een volgend jaar een vervolg krijgt, spreken we van een
leergang.
Een cursus bestaat uit een geheel van 5-8 hoorcolleges of een combinatie van hoor- en werkcolleges. Een
cursus is bedoeld als volwaardige eenheid van het betreffende vakgebied. De exacte invulling van het college
wordt overgelaten aan de expertise van de docent.
Wekelijks is er een hoorcollege van tweemaal 50-60 minuten of een hoor- en werkcollege (samen twee uur),
met daartussen een pauze van ongeveer 20 tot 30 minuten. Een hoorcollege is een inhoudelijk betoog door
de docent, dat als introductie dient op de verdiepende literatuur die de deelnemers gedurende de daarop
volgende week kunnen bestuderen.
Op het inschrijfformulier wordt de cursist gevraagd om een alternatieve keuze aan te geven, maar dit is niet
verplicht.
Indien te weinig deelnemers zich hebben aangemeld, behoudt het bestuur zich het recht voor een cursus niet
te laten doorgaan.
De studiebelasting is afhankelijk van het eigen studietempo en de aard van het opgegeven werk door de
docent.
Materiaal-, reis- en verblijfkosten (syllabi, entree, lunch etc.) zijn voor rekening van de cursist.
De cursist kan de cursusprijs vrijwillig verhogen met een bedrag van € 25,- ten behoeve van het steunfonds
Stichting HOVO Alkmaar. Dit kan aangegeven worden op het inschrijfformulier.
Indien de cursist in aanmerking wenst te komen voor de regeling minder draagkrachtigen, dan kan hij/zij
daarvoor een verzoek indienen. Zie voor uitgebreide informatie op pagina 30 van deze gids.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
6
3.
Overzicht programma najaar 2012
Dagen en tijden waarop de colleges worden gegeven
13.15 – 15.45
10.00-12.30
maandag
dinsdag
Moderne Kunst;
Duinen en Mensen
Geschiedenis Jazz
woensdag
donderdag
Gespitste Oren
vrijdag
19.30 – 22.00
Amerikaanse Verkiezingen
Filosofie van de Identiteit;
Bio-Chemie
Hemelse Wetten
Griekse Klassiekers
Kunstgeschiedenis
Alkmaar, West-Friese stad
Weken, waarin de colleges worden gegeven in het najaar 2012
Weeknummer
Data
Opmerkingen
39
24 sept
Introductielezing; 14.30 uur Rabobankzaal Inholland
40
1 okt - 7 okt
1e collegeweek
41
8 okt – 14 okt
2e collegeweek
42
15 okt – 21 okt
3e collegeweek; start colleges Moderne Kunst
43
22 okt – 28 okt
Geen colleges ivm Herfstvakantie
44
29 okt – 4 nov
4e collegeweek
45
5 nov – 11 nov
5e collegeweek
46
12 nov – 18 nov
6e collegeweek
47
19 nov – 25 nov
7e collegeweek
48
26 nov – 2 dec
8e collegeweek
49
3 dec – 9 dec
9e collegeweek; reserveweek ivm uitwijken
50
10 dec – 16 dec
10e collegeweek; reserveweek ivm uitwijken
Een cursus van 8 weken begint in week 40 en duurt tot en met week 48. De weken 49 en 50 zijn
reserveweken in verband met mogelijk uitwijken.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
7
4.
Introductielezing; De West-Friese Omringdijk
Maandag 24 september 2012 om 14.30 uur: Rabobankzaal Inholland Alkmaar
Aan de introductielezing zijn geen kosten verbonden en wordt aan alle cursisten en ex-cursisten aangeboden.
HOVO Alkmaar beoogt hiermee het bijeenzijn en gezamenlijk aanhoren van een college door alle cursisten.
Tevens wordt informatie verschaft en is er gelegenheid tot discussie over HOVO Alkmaar. U kunt deelname
aan de lezing aangeven op het inschrijfformulier.
Programma
14.30 uur
15.00 uur
15.10 uur
16.00 uur
16.30 uur
Inloop met koffie en thee
Introductie colleges HOVO Alkmaar door Piet Schilte (Voorzitter)
Start Introductielezing; spreekster Lia Vriend-Vendel
Discussie
Sluiting
De West-Friese Omringdijk,
een LIA-lezing
Landschappen ontdekken In een Aantrekkelijke vorm
Wat is er nu zo kenmerkend aan het West-Friese land dat het zich onderscheidt van de rest van NoordHolland? Wat verstaan we eigenlijk onder ‘West-Friesland’?
West-Friesland heeft een enorme strijd tegen het zeewater gehad, maar er ook zijn ontstaan aan te danken.
Het gebied van West-Friesland is lange tijd een Waddenzee geweest, waarin via de geulen enorme
hoeveelheden zand en klei door de zee zijn aangevoerd. Na het dichtslibben lag hier tot in de Middeleeuwen
een uitgestrekt moerasgebied, waarin zich een dik pakket veen vormde. Dit moeras lag tot ver in de huidige
Waddenzee.
Eind Middeleeuwen is 70% van dit moeras verdronken. De Kop van Noord-Holland is Waddenzee, de
Zuiderzee breidt zich steeds verder uit en vanuit het westen komt de zee via zeegaten als de Zijpe regelmatig
naar binnen.
Het grondgebied van het huidige ‘West-Friesland’ is gespaard gebleven doordat er in de loop der jaren om het
hele gebied een omringdijk is aangelegd die het buitenwater moest keren. Dat dit niet altijd lukte blijkt uit de
vele doorbraakgaten , de wielen, die nu als littekens in het landschap liggen.
Deze dijk is een symbool geworden voor de eeuwige strijd tegen het water en is daarom ook een provinciaal
monument. In de lezing zal deze strijd aan de hand van vele illustraties en historische kaarten aan de orde
komen.
Spreekster
Lia Vriend-Vendel, geboren en getogen op het platteland van Noord-Holland, heeft een grote liefde voor het
open landschap van deze provincie.
Als geograaf heeft ze meer dan 25 jaar aardrijkskundeles gegeven, vooral in het volwassenenonderwijs. In
deze periode is haar enthousiasme voor haar vak steeds groter geworden en is ze zich gaan specialiseren in
de historische ontwikkelingen van de Noordhollandse Landschappen, waarin zowel de natuur als de mens
een belangrijke rol spelen.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
8
5.
Cursussen
5.1 De Amerikaanse Verkiezingen
Introductie
prijs
€ 180,7 colleges
dag en tijd
maandag 13.15 - 15.45 uur
1-10; 8-10; 15-10; 29-10; 6-11;
12-11; 19-11
werkvorm
hoorcollege met gelegenheid
tot discussie en eigen inbreng
docent
dr. B. Beukenhorst
Amerikanist en historicus
internationale betrekkingen
Sinds de Verenigde Staten een wereldmogendheid zijn hebben de Amerikaanse
presidentsverkiezingen de gemoederen ook in het buitenland bezig gehouden. Als dit
najaar de zittende president Obama het opneemt tegen zijn Republikeinse
tegenkandidaat Mitt Romney zal ook nu weer de hele wereld met spanning meekijken
naar de race die bepaalt wie de komende vier jaar het Witte Huis zal bewonen.
In een serie van zeven lezingen zullen de achtergronden op de actuele
gebeurtenissen nader worden toegelicht. Zo zullen we kijken naar de historische
ontwikkeling van de Amerikaanse politieke partijen en het kiesstelsel. Hoe voeren de
kandidaten campagne en waar halen ze het geld vandaan? Hoe gaat het zichtbare en
onzichtbare politieke proces in Washington D.C. in zijn werk en hoe spelen de
kandidaten daar op in? Welke invloed heeft de media op het democratische proces
van de verkiezingen? Welke onderwerpen zijn voor welke groeperingen belangrijk?
Wat betekent de uiteindelijke uitslag voor de rest van de wereld?
Tijdens de serie lezingen is er ook ruimte om in te gaan op ontwikkelingen die zich
tijdens de huidige presidentsrace voordoen, bijvoorbeeld tijdens de grote debatten in
oktober. Bovendien zal er na de uiteindelijke verkiezingsdag nog een extra
bijeenkomst zijn om de uitslag na te bespreken en te duiden.
Inhoud colleges
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
De ontwikkeling van het Amerikaanse politieke landschap
Amerikaanse presidenten: stijl, leiderschap en mythe
De campagne en campagnefinanciering
Ratings, polls en ‘public opinion’: wat vindt ‘de Amerikaan’?
De rol van de media in het verkiezingsproces
Verschuivingen in demografie en ideologie
De nieuwe president: duiding en vooruitblik
Onder voorbehoud: de inhoud van de colleges kan veranderen of verschuiven als de actualiteit daarom
vraagt.
Docent
Dr. Beerd Beukenhorst (1977) is Amerikanist en historicus van de Internationale Betrekkingen. Hij doceerde
aan de Universiteit van Amsterdam, Universiteit Leiden en het University College Utrecht en trad als
gastdocent op bij verschillende andere universiteiten. Ook hield hij lezingen over de invloed van de Klassieke
Oudheid op de Amerikaanse geschiedenis. Hij promoveerde op een proefschrift over de invloed van de
herinneringen aan de Vietnamoorlog op Amerikaanse buitenlands beleid.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
9
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
10
5.2 Kunstgeschiedenis “Van Goya tot Lautrec”
prijs
€ 200,8 colleges; excursie optioneel
dag en tijd
donderdag 13.15 - 15.45 uur
4-10; 11-10; 18-10; 1-11; 8-11;
15-11; 22-11; 29-11
werkvorm
hoorcollege met gelegenheid
tot discussie en eigen inbreng
docent
drs. G.J. van Ham
kunstgeschiedenis en
archeologie
Introductie
De Europese kunstgeschiedenis is een aaneenschakeling van vakmanschap,
inventiviteit en creativiteit. Terwijl hofschilders als Titiaan en Rubens nog werkten in
de klassieke traditie met een werkplaats vol begaafde assistenten, komt geleidelijk de
kunstenaar als solist in beeld. Goya is daar een eclatant voorbeeld van. Hij vierde
triomfen aan het Spaanse hof en bij ijdele aristocraten. Door zijn doofheid was hij
gedwongen zijn koers te wijzigen. Niet langer werden de onderwerpen hem
opgedragen. Vanaf dat moment koos hij zelf. De individuele kunstenaar kent een
grote artistieke vrijheid maar dat zorgt ook voor onvermijdelijke risico’s.
Voor mijn nieuwe reeks colleges heb ik bewust gekozen voor kunstenaars die tegen
de maatschappelijke stroom in roeiden. Zij verlegden grenzen en inspireerden
daardoor weer nieuwe kunstenaars. Nog altijd worden de namen van Goya, Monet,
Manet, Rodin, Van Gogh en Lautrec met respect uitgesproken, vanwege hun
blijvende zeggingskracht. Daarnaast heb ik een tweetal frivolere onderwerpen
geprogrammeerd. Zoals het fenomeen van de Grand Tour en de Franse mode, die ik
belicht vanuit de cultuurhistorie.
De biografie van de kunstenaars is het stramien van waaruit het werk wordt belicht. De colleges zullen worden
geïllustreerd met uitgebreide powerpoint presentaties.
1. Francisco Goya
Hij was een gelauwerd schilder aan het Spaanse hof. Als verslaggever aan het front maakte hij
realistische etsen over de verschrikkingen van de Napoleontische oorlog. Zijn turbulente leven loopt
synchroon aan zijn psychologische en satirische werk.
2. De Grand Tour en de stad Venetië
Het reizen van de elite nam in de achttiende eeuw een vlucht. Rijke jongelingen verbleven soms jaren
in Florence, Rome en Venetië. Ze maakten kennis met het wereldse leven, de wetenschap en de
beeldende kunsten. Het dagboek van William Beckford doet verslag van decadente feesten en
weemoedige liefdes. Niet zelden was een dergelijke reis het begin van een levenslange passie voor
het collectioneren van kunst.
3. Belle van Zuylen en de ‘verlichte’ Franse mode
Ze was een rebelse vrouw en woonde aan de Vecht. Belle van Zuylen genoot als adellijke telg het
privilege op te groeien met muziek, wetenschap, kunst en literatuur. Belle correspondeerde met
internationale geleerden over haar gepassioneerde interesses. En ze droeg graag een Franse baljurk,
gemaakt volgens de laatste modetrend. Hoe zag de internationale mode er in die tijd uit?
4. De Franse Impressionisten Monet en Manet
Meestal worden hun namen direct met elkaar in verband gebracht. Monet en Manet (slechts een letter
verschil) waren tijdgenoten. Beide Franse Impressionisten schilderden zonnige onderwerpen en
interessante portretten. Ze waren vernieuwers. Maar wie waren zij echt en hoe verschillend is hun
werk? Dit college sluit aan bij de tentoonstelling Impressionisme, sensatie en inspiratie, in de
Amsterdamse Hermitage.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
11
5. Rodin, Rilke en Camille Claudel
De Franse beeldhouwer Rodin liet een imposant oeuvre na. Ondanks zijn roem verliep zijn leven
weinig rooskleurig. Zijn werk werd stelselmatig bekritiseerd. Minder bekend is dat de Duitse dichter
Rilke zijn secretaris is geweest. Rilke schreef zijn eerste monografie. En Camille was zijn
getalenteerde leerling, assistent en amour fou. In dit college staan drie creatieve persoonlijkheden
centraal.
6. Van Gogh en Gauguin
Wat begon als een interessante artistieke vriendschap, eindigde in een drama. Uit de brieven van
Vincent aan zijn broer Theo kunnen we hun intensieve samenwerking in Arles in het najaar van 1888
van dag tot dag volgen. Een intens verslag vol ambities en ijdele plannen. Wie beïnvloedde wie?
7. De intieme snapshot
Niet elke kunstenaar kwam er voor uit, maar o.a. Breitner, Vuillard en Bonnard maakten in hun vrije
tijd graag familiekiekjes van tochtjes naar het strand of vrolijke picknicks op het platteland. Ook hun
modellen werden vastgelegd met grote hoeden en gedrapeerd op de sofa. Deze snapshots zijn
levendig en ongekunsteld. Deze kunstenaarsfoto’s maken nieuwsgierig en geven een kijkje achter het
artistieke werk.
8. Toulouse Lautrec
Begiftigd met een groot talent, schilderde en tekende de aristocratische Lautrec de bohémien in
Parijs. Hij had een voorkeur voor artiesten aan de rafelrand van de samenleving. Lautrec was
vertrouwd met hoeren en actrices, cabaret, circus en vaudeville. Hij kende geen enkele schroom.
Toulouse Lautrec als de chroniqueur van de Belle Epoque.
Docente
Drs. Gerda J. van Ham heeft een universitaire opleiding in Kunstgeschiedenis en Archeologie genoten aan
de Rijksuniversiteit in Leiden. Haar specialisatie is Kunst van de Nieuwe tijd.
Momenteel is zij werkzaam als docente kunst- en cultuurwetenschappen aan de Hogeschool van Utrecht
(ITV) voor de vertaal- en tolkopleiding. Daarnaast is zij freelance kunsthistorica en journalist. Naast deze
activiteiten heeft zij vanaf 1986 veelvuldig lezingen gegeven over een breed spectrum van kunst- en
cultuurhistorische onderwerpen. Zij schrijft artikelen voor kranten en tijdschriften over actuele
tentoonstellingen en zij redigeert manuscripten in opdracht van musea en uitgevers.
Zij heeft tevens bestuurlijke en museale ervaring en is actief geweest in sponsoring en fondsenwerving,
verkoop van kunst in galerieën, organisatie van tentoonstellingen alsmede het schrijven van publicaties.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
12
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
13
5.3 Meesters der moderne kunst na WO II
Introductie
prijs
€ 200,6 colleges; 1 excursie
dag en tijd
maandag 10.00 - 12.30 uur
15-10; 29-10; 5-11; 12-11; 1911; 26-11
Datum excursie in overleg
werkvorm
hoorcollege met gelegenheid
In deze cursus wordt een overzicht gegeven van kunst na de tweede wereldoorlog.
Verschillende disciplines zullen aan bod komen, architectuur, schilderkunst,
beeldhouwkunst.
Na de tweede wereldoorlog heerste er een enorme chaos. Er waren veel
verwoestingen geweest, velen waren dakloos, velen waren ver van hun woonplaats
verwijderd.
In de periode van wederopbouw werd de prioriteit aan de woningbouw gegeven. Er
was een enorme bouwproductie. We beginnen in deze cursus dan ook met de
architectuur.
tot discussie en eigen inbreng
Het programma ziet er als volgt uit:
docent
drs. L. Le Blanc
1. Architectuur en stedenbouwkundige ontwikkelingen
kunstgeschiedenis en
archeologie
We bekijken de architectuur en de stedenbouwkundige ontwikkeling. Le Corbusier
heeft zich onder andere beziggehouden met het ontwerp voor een moderne stad. Hij
wilde graag woon – en leefgemeenschappen opzetten. Ook in Nederlands kwamen
er nieuwe woonsteden met kolossale flats waartussen groenvoorzieningen en
speelvoorzieningen (de Bijlmer). In de jaren zestig kon, door de welvaart, het wonen
in kleine gemeenten worden gestimuleerd.
2. De Cobra
De leden van de Cobra zochten hun inspiratie in kindertekeningen en de cultuur van de primitieven. De leden,
onder andere Karel Appel, wilden kunst een plek geven in de samenleving. Juist door de chaos in de
maatschappij direct na de oorlog streefden zij een idealistisch doel na om de maatschappij te veranderen en
mooier te maken door middel van kunst.
3. Abstract Expressionisme
Tot de tweede wereldoorlog was Parijs het belangrijkste culturele centrum. Ook Berlijn en München waren
belangrijke culturele centra geworden. Na de oorlog werd New York het belangrijkste centrum. Hier zou het
Abstract Expressionisme ontstaan. We onderscheiden twee groepen namelijk de actionpainting van onder
andere Willem de Kooning en Jackson Pollock en de colourfieldpainting van Marc Rothko en Barnett
Newman.
Als reactie hierop zien we dat het intuïtieve plaats gaat maken voor het rationele aspect. Kleur wordt geheel
zelfstandig met als resultaat geometrische abstractie zoals Hard Edge van Elsworth Kelly.
4. Pop Art
Pop Art ontstond in Engeland en daarna in Amerika. We zien het resultaat van alles wat in grote overvloed
aanwezig is zoals consumptie artikelen. Pop Art viel goed bij het publiek. Kunst was een directe vorm van
uiting zonder een boodschap uit te dragen. Men toont het alledaagse leven zoals consumptie artikelen,
stripverhalen en films Claes Oldenburg haalde zijn onderwerpen uit de Amerikaanse eetcultuur en gaf die
vervreemdend weer door de producten enorm groot weer te geven.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
14
5. Nouveau Realisme, Minimal Art, Op Art
In deze les bekijken we verschillende stromingen.
In de jaren zestig was er in Frankrijk een groep kunstenaars die zich Nouveaux Realistes noemden. Dit waren
onder andere Spoerri en Tinquely. Zij vonden Pop Art te oppervlakkig en wilden een intellectuele boodschap
uitdragen met hun kunstwerken.
In de jaren zestig ontstond ook de Op Art. Elementen van het futurisme, constructivisme en het Bauhaus
lagen ten grondslag. Door middel van geometrische patronen wordt door het oog van de toeschouwer een
beweging waargenomen. Het ging om het concept.
Ook Minimal Art ontstond in die tijd. Het ging om de vorm en het waarnemen ervan. Het kunstwerk bestaat
vooral uit eenvoudige geometrische vormen, die herhaald worden zoals we dat zien in het werk van Donald
Judd.
6. De Nieuwe Wilden
De kunstuitingen van de jaren zestig en zeventig hebben het terrein van de beeldende kunst vergroot. Alle
materialen werden gebruikt, ook tv. De video bijvoorbeeld was een geschikt medium om happenings vast te
leggen.
Eind jaren zeventig zijn ontwikkelingen te bespeuren die gekenmerkt worden door figuratie en een
expressieve penseeltoets. De kunstenaar gebruikt motieven van voor 1960. De groep wordt De Nieuwe
Wilden genoemd. Deze benaming verwijst naar de naam van Les Fauves, de Wilden, uit het begin van de
twintigste eeuw.
7. Excursie Stedelijk Museum Amsterdam
Docente
Lisette le Blanc is in 1983 afgestudeerd aan de Universiteit van Utrecht in Kunstgeschiedenis en
Archeologie. Tijdens haar studie vervulde zij in het kader van het doctoraalexamen een assistentschap aan
het Kunsthistorisch Instituut te Florence en had als bijvakken Theaterwetenschappen en Monumentenzorg.
Vanaf oktober 1985 tot juni 2011 was Lisette conservator / directeur van Museum Dorestad in Wijk bij
Duurstede. Daarnaast organiseerde zij verschillende kunst- en cultuurhistorische reizen, cursussen en
lezingen. Voorts heeft zij een aantal publicaties op haar naam staan, zoals het artikel ‘Giambologna’s
rechterhand’ in het tijdschrift ‘Incontri’ (1983) en het boek ‘Jan Roelof en Jacobus van Nijendaal, kunstenaars
uit Wijk bij Duurstede’ (2000) en is zij redactielid van het historisch tijdschrift ‘Leven in Wijk bij Duurstede’.
Thans is zij gastconservator Lek Art 2012 en heeft zij haar eigen bedrijf, Elysium Cultuur Producten.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
15
5.4 Ik en de ander: filosofische gesprekken over persoonlijke identiteit
prijs
€ 200 of € 240
8 colleges of 8 colleges en 2
socratische gesprekken
dag en tijd
dinsdag 13.15 - 15.45 uur
2-10; 9-10; 16-10; 30-10; 6-11;
13-11; 20-11; 27-11
De gespreksdata worden in
overleg met de cursisten
afgestemd.
werkvorm
hoorcollege met gelegenheid
tot discussie en eigen inbreng
docent
dr. Hans-Jan Kuipers
Introductie
Wat weten wij over de ander? Die vraag dringt zich op als een onopvallende
buurtbewoner of een aardige supermarktcaissière onverwacht als verdachte van een
misdrijf in het nieuws komt. Ook zijn voorbeelden bekend van degenen die zich, in het
kielzog van een orkaan, een aardbeving of een andere natuurramp, totaal anders
gedraagt dat zijn familieleden verwacht hadden.
Als tegenhanger van de vraag hoeveel wij van andermans identiteit weten, kan
gevraagd worden wat wij weten van de eigen identiteit. Veel medemensen laten
elkaar weten dat zij zichzelf kwijt zijn. Het is kortom onduidelijk waar de woorden als
‘jij’ en ‘ik’ precies naar verwijzen.
In deze cursus vindt een kennismaking plaats met drie filosofen uit de vorige eeuw,
die met elkaar in gesprek zijn geweest over de vraag wat persoonlijke identiteit
inhoudt: Jean-Paul Sartre (1905-1980), Martin Heidegger (1889-1976) en Paul
Ricoeur (1913-2005).
socioloog en filosoof
drs. Jan van der Born
socratisch gespreksleider
Inhoud colleges
1. Kennismaking met de deelnemers en het programma.
In deze en de resterende bijeenkomsten zal illustratief tekst- en beeldmateriaal gebruikt worden om de
thematiek toe te lichten.
2-3. Sartre en het vrije bewustzijn
Na de bevrijding van Parijs in augustus 1944 werd het existentialisme een filosofische modebeweging. Welke
opvattingen over persoonlijke identiteit en sociale contacten heeft het boegbeeld van deze beweging
ontwikkeld?
4-5. Martin Heidegger over in-de-wereld-zijn
Het naoorlogse existentialisme was een respons op de denkbeelden die Heidegger in de jaren 1920
ontwikkeld had. Wat had deze omstreden denker uit het Zwarte Woud te zeggen over de persoonlijke
identiteit en het contact met medemensen?
6-7. Paul Ricoeur vertelt wie wij zijn
Door de opvattingen van Heidegger en Sartre te verbinden met ander gedachtengoed heeft Ricoeur een
narratieve invulling aan het identiteitsbegrip gegeven. Wat houdt zijn gedachte in dat wij vertellende wezens
zijn?
8. Afsluitende bijeenkomst (en eventuele uitloop) met vragen, stellingen en onderlinge discussie
Aanbevolen literatuur
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
16
Kuipers, H.J. (2011) Syllabus bij de cursus
Reader met artikelen van en over de behandelde denkers.
Socratische gesprekken
Verbonden aan deze filosofiecursus is de mogelijkheid om, onder begeleiding van Jan van der Born, aan twee
socratische gesprekken deel te nemen. Tijdens deze gesprekken staan de dagelijkse ervaringen centraal, die
de behandelde stof bij de deelnemers oproept. Eigen oordelen en overtuigingen over de relatie “ik en de
ander” worden kritisch bevraagd en onderzocht.
Docenten
Dr. Hans-Jan Kuipers studeerde sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. In 1992
promoveerde hij op een historisch-pedagogische studie naar Kees Boeke, de pionier van de Werkplaats in
Bilthoven. Hij was tien jaar verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en tien jaar aan de Universiteit
Leiden als docent van sociologische en filosofische onderwijsonderdelen. Daarnaast doceerde hij aan het
Nutsseminarium voor Pedagogiek, dat opgegaan is in de Hogeschool van Amsterdam. Uit zijn onderwijs
ontstond Pedagogiek voor professionele opvoeders (Bussum: Coutinho, 1999 en 2008). Sinds 2002 is hij
werkzaam als hogeschooldocent bij het Domein Gezondheid, Sport en Welzijn van Hogeschool Inholland.
Een product van dat onderwijs is Levensloopsociologie (Bussum: Coutinho, 2009).
Drs. Jan van der Born studeerde psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is gepensioneerd en
was werkzaam als HBO-docent Social Work. Hij publiceerde onder andere over het onderwerp dagbesteding.
De laatste jaren hield hij zich met name bezig met dialooggestuurd werken en is momenteel beschikbaar als
Socratisch gesprekleider.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
17
5.5 “Griekse klassiekers” en rechtsfilosofische vraagstukken
Maatschappelijke discussies
Introductie
prijs
€ 200,8 colleges
Dag en tijd
Woensdag 19.30 – 22.00 uur
3-10; 10-10; 17-10; 31-10; 7-11;
14-11; 21-11; 28-11
werkvorm
hoorcollege met gelegenheid
tot discussie en eigen inbreng
docent
mr. G. Kuiper
rechtsfilosoof
Tijdens zijn studie rechten en rechtsfilosofie kwam de docent voor de eerste keer in
aanraking met deze prachtige Griekse tragedies en geschiedschrijvingen. Hij is geen
classicus of neerlandicus dus hij zal niet uitweiden over onjuiste vertalingen of
rijmschema’s. Vanuit zijn expertise wil hij de rechtsfilosofische vraagstukken die
worden behandeld uitdiepen. Daarnaast wil hij graag dat de cursisten in aanraking
komen met deze prachtige stukken en hij hoopt dat het de cursisten eveneens in
vervoering zal brengen.
De eerste cursus in de driedelige serie: “Rechtsfilosofie en literatuur”.
In onze samenleving spelen er allerlei discussies zoals:
-
Zijn er universele waarden?
Kun je überhaupt oordelen over een andere cultuur?
Wanneer moet men aan het recht gehoorzamen?
Waarom zijn wij aan recht gebonden?
Is het goed dat rechters voor het leven benoemd worden?
Waarom geen lekenrechtspraak?
Hoe vrij is de wil van een persoon?
Is eerwraak een verzachtende, of verzwarende omstandigheid?
Heeft de weigerambtenaar recht op het weigeren?
Waarom mag een leerling geen hoofddoekje op?
Is het boerka-verbod in strijd met de grondwet?
Mogen politieagenten weigeren om een nieuwe wet (Boerka-verbod) te
handhaven?
Hoe kan het dat terrorisme-verdachten in Rotterdam een paar dagen na “11
september” worden vrijgesproken?
Vraagstukken als deze komen aan de orde in rechtsfilosofie in de volgende discussies:
1) Universalisme (tegenhanger van het relativisme) versus cultuurrelativisme;
2) Natuurrecht (de idee dat er een hoger recht is, buiten het menselijke) versus rechtspositivisme (de
bestaande wetten);
3) Vrije wil versus determinisme (de leer die stelt dat al onze wilsbepalingen het resultaat zijn van oorzaken
die zodanig bepalend zijn dat de mens geen andere gedragslijn kan volgen en dat de wil niet vrij is in de
zin van ongedwongen).
De oorsprong van deze vraagstukken gaat terug naar de oude “Grieken”: De tragici Aischylos, Sophokles en
Euripides en de geschiedschrijver Herodotus.
Inhoud colleges
1-2. Introductie van de cursus. Wat is rechtsfilosofie?
Kennismaking met Aischylos en zijn grootste werk: De Oresteia.
“Apollo was mijn medeplichtige, die dreigde met ellende, steken in mijn hart als ik de schuldigen niet
zwaar zou laten boeten. Of ik hier juist aan deed of niet – het oordeel is aan u.”
Hoe komt de democratie en het rechtssysteem tot stand in Athene? Hoe komt er een einde aan de continue
cyclus van wraak? Van de eerwraak in Griekenland maken we een sprong naar Veghel, waar een
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
18
zeventienjarige scholier in opdracht van zijn vader de eer van de familie wreekt door een bloedbad aan te
richten op een school. Hoe moet het recht omgaan met de natuurlijke zucht naar vergelding?
3-4. Kennismaking met Sophokles en een van zijn belangrijkste werken: Antigone.
“Jij bent een mens – jij kan de ongeschreven onverbiddelijke wetten van de goden niet negeren. Die
zijn niet gisteren bedacht – zij zijn eeuwig. Niemand weet vanwaar zij komen. Ik misken ze niet – ik
vrees de goden. Ik vrees jou niet.”
Hier komt de discussie van natuurrecht en rechtspositivisme aan bod. Moet je de wet altijd volgen, of is er een
hoger recht? Van Griekenland gaan we naar Duitsland. Een Duitse grenswacht die in 1972 conform de wet,
vluchtende Duitsers neerschiet wordt “achteraf” op grond van natuurrecht, een hoger recht veroordeeld. Van
Duitsland eindigen we in Nederland. Verdachten van een terroristische aanslag op de Franse ambassadeur
worden vrijgesproken naar de letter van de wet, maar is er geen hoger recht?
5-6. Kennismaking met Euripides en een van zijn belangrijkste werken: Medeia.
“Want een vrouw mag dan een angstig wezen zijn, weerloos en zwak bij het zien van staal, maar als
haar huwelijk geschonden wordt, dan is geen enkel hart moordlustiger”
Aan de hand van de wraak van Medeia wordt er gekeken naar het vraagstuk over wraak en eerwraak. Hier
wordt aandacht besteed aan de vrije wil tegenover determinisme en de consequenties voor het strafrecht. Van
Griekenland maken we de stap naar het pittoreske Berghem, het toneel van een gruwelijk familiedrama. Twee
moeders, een prinses en een pedicure. Grote verschillen, maar ook duidelijke overeenkomsten. Is dit
barbaarse wraak of een strategie van de principiële mens? Tevens is het een ‘multicultureel’ drama over de
bevestiging van de identiteit van de Griekse polis en buitensluiting van de vreemdeling.
7-8. Kennismaking met Herodotus en zijn grootse werk: Historiën.
“Koning Darius vroeg eens aan een paar Grieken in zijn paleis wat ze een passende beloning vonden
als ze hun vader op zijn sterfbed moesten opeten. Zij antwoordden dat ze dat voor geen prijs zouden
doen. Daarop liet de koning Indiërs van de zogeheten Kallatische stam komen die deze gewoonte wel
hebben. (…) en stelde de vraag, wat het hun waard was hun vader na de dood te verbranden. De
Indiërs protesteerden luid en vroegen hem met nadruk niet zulke goddeloze taal uit te slaan. Dat
bedoel ik nu met die eigen gebruiken. Pindaros heeft daarom groot gelijk als hij die betitelt als ‘ons
aller koning’.”
Met Herodotus en zijn reizen bekijken we het vraagstuk van universalisme en cultuurrelativisme. Van
Griekenland gaan we naar Somalië. Mag je en kun je iets zeggen over vrouwenbesnijdenis in Somalië? Moet
vrouwenbesnijdenis toegestaan worden in Nederland vanuit cultuur relativistisch oogpunt? Vanuit Somalie
maken we een sprong naar het dorp bekend van zang, haring en kledingdracht. Mag een leerlinge vanwege
haar hoofddoek geweigerd worden op een school?
Literatuur
Er wordt gebruik gemaakt van een syllabus en tevens:
Aischylos, Oresteia; Wraakgodinnen.
Sophokles, Antigone
Euripides, Medeia
Herodotus, Historiën; boek III
Docent
Gerdo Kuiper studeerde rechten en rechtsfilosofie aan de Universiteit van Leiden.
Na een wereldreis van bijna twee jaar is hij werkzaam aan de Hogeschool Leiden. Hier doceert hij naast
positief rechtelijke vakken ethiek en de afstudeerrichting: Rechtsfilosofie in beeld en boek. Daarnaast is hij
verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij promoveert in de rechtsfilosofie met als onderwerp
“de legitimiteit van de inperkingen op het recht van privacy door veiligheidsmaatregelen van de overheid”.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
19
5.6 “Gespitste Oren, Klassiek-Romantisch”
prijs
€ 200,8 colleges en optioneel
concertbezoek op 7-12
Introductie
Dag en tijd
donderdag 10.00 – 12.30 uur
4-10; 11-10; 18-10; 1-11; 8-11;
15-11; 22-11; 29-11
Op deze vragen hopen we een antwoord te krijgen door in het tijdperk van Classicisme
en Romantiek rond te luisteren. Leidraad daarbij is het klavier, het instrument bij uitstek
waar vanuit componisten in de periode van ca.1750 t/m 1900 hun emoties uitdrukten.
Hoe luisteren we? Wat is de ‘trigger’ voor emotie? Wanneer is muziek ‘rustgevend’,
‘oor-strelend’ of juist ‘spannend’, ‘opwindend’?
werkvorm
hoorcollege met gelegenheid
tot discussie en eigen inbreng
Er worden via zowel geluids-en beeld- materialen als life-demonstratie aan het klavier
dwarsverbanden gelegd van deze stijlperioden naar omringende tijdperken als Barok
en Impressionisme.
docent
B. van den Boogaard
Van de cursisten wordt geen speciale voorkennis of muziektheoretische scholing
verlangd; uw voorliefde voor deze stijlperiode voldoet.
Pianist/componist
In deze 8-delige cursus wordt ingegaan op de muziek van de ‘grote klassieken’ zoals
Mozart, Beethoven, Chopin, maar ook componisten die minder beroemd zijn als
bijvoorbeeld Alkan. De subtitels van de colleges geven de vertrekpunten aan van de
cursus, dus komen er ook nog andere dan de genoemde componisten in beeld. In het
laatste college wordt ingegaan op interpretatie aan de hand van voorbeelden van
beroemde musici.
Afhankelijk van de cursisten bestaat de mogelijkheid om op 7-12 als afsluiting een nader te bepalen concert
gezamenlijk met de docent te bezoeken.
Inhoud colleges
1: Haydn/Mozart : traditie van Barok versus vernieuwing
2: Beethoven, taal van een revolutionair
3: Schubert/Schumann, opera in liedvorm
4: Chopin/Alkan, ziel van de piano
5: Grieg/Dvorak, invloed volkswijs
6: Paganini/Liszt, virtuozendom en soberheid
7: Mahler/Wagner, Symfonie en Opera
8: De interpretatie en het herscheppen
Literatuur
Met behulp van hand-outs worden de cursisten verwezen naar diverse literatuurvoorbeelden, hetzij naar
materiaal dat op het internet gevonden kan worden.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
20
Docent
Bernard van den Boogaard (17-1-1952-) ontving reeds op zeer jeugdige leeftijd pianolessen en ontpopte
zich al spoedig als een virtuoos talent en als componist van vooral pianomuziek. Op 13-jarige leeftijd nam hij
compositielessen bij Peter Schat, waarna hij op het Amsterdams Sweelinck-Conservatorium bij Ton de Leeuw
studeerde en in 1975 aldaar de ‘Nederlandse Muziekprijs voor Compositie’ behaalde. Op het zelfde instituut
behaalde hij, na studie bij Hans Dercksen, het solistendiploma piano.
Na het conservatorium volgde Bernard meestercursussen bij Ton Hartsuiker, Theo Bruins en langere tijd bij
Jan Wijn. Als pianist nam Bernard werken op voor radio van Griffes, Scriabin en Rachmaninoff. Hij
concerteerde als solist onder meer in zijn eigen 4 pianoconcerten, Beethovens 1e pianoconcert, Strawinsky’s
concert voor piano en blazers en Hengeveld’s concertino met Harmonieorkest.
Zijn werk omvat komposities in alle denkbare combinaties: pianomuziek, liederen, kamermuziek,
orkestwerken, filmmuziek, theatermuziek en muziek voor elektronica. Van den Boogaard was als docent piano
werkzaam aan het Stedelijk Conservatorium te Leeuwarden, maakte deel uit van de jury Staatsexamens
piano en is momenteel als docent piano en theorie verbonden aan Toonbeeld te Castricum. Sedert 20 jaar
bekwaamde Bernard zich tevens in de goochelkunst, waarin hij ook professioneel werkzaam is.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
21
5.7 Geschiedenis van de Jazz
Introductie
prijs
€ 200,8 colleges
Dag en tijd
dinsdag 10.00 – 12.30 uur
2-10; 9-10; 30-10; 6-11; 20-11;
27-11; 4-12; 11-12
werkvorm
hoorcollege met gelegenheid
tot discussie en eigen inbreng
docent
Prof. dr. W. van de Leur
Jazz en improvisatiemuziek
Jazz is een bijzonder invloedrijke muzieksoort met een intrigerende geschiedenis. De
muziek is ontstaan in de Verenigde Staten, uit het samengaan van Afrikaanse en
Europese muziekculturen. Aan de basis staan de zwarte Amerikanen, de enigen die
onvrijwillig naar het nieuwe land waren gekomen. Daarmee is de geschiedenis van de
jazz nauw verweven met steeds veranderende sociale, politieke, economische,
culturele en technologische ontwikkelingen.
In deze tweedelige cursus jazzgeschiedenis komt de ontwikkeling van jazz vanaf het
onstaan, omstreeks in 1900 in New Orleans, tot en met heden aan bod. Belangrijke
muziekinhoudelijke kenmerken van jazzmuziek zoals swing en improvisatie worden
besproken. De diverse genres zoals early jazz, Swing, bebop, cool jazz, hard bop,
modale jazz, rock jazz, fusion, free jazz en impro komen aan bod. Daarnaast is er ruim
aandacht voor bekende jazzmusici, waaronder Duke Ellington, Miles Davis en John
Coltrane, steeds vanuit luister- en kijkvoorbeelden. We kijken naar vragen rond kunst
en commercie, vernieuwing en traditie, ras, etniciteit en gender.
Vanuit de Amerikaanse geschiedenis van deze muziek worden de verbanden gelegd
met Nederland, waar jazz ook een opmerkelijke geschiedenis heeft gehad.
Inhoud colleges
Deel 1 - najaar 2012
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
If you’ll have to ask, you’ll never know: Wat is jazz?
A happy day when the first unhappy slave landed: Voorgeschiedenis; ragtime en blues
We’re gonna catch that tiger: New Orleans, Early jazz, Armstrong, platen en radio
It don’t mean a thing, if it ain’t got that swing: Swing en teenagers
Mijnheer Dinges weet niet wat swing is: Jazz in Nederland tot 1940; Duke Ellington
Dropping bombs: WOII en het ontstaan van Bebop
Bird gets the worm: Receptie van bebop
Moon Dreams: Cool jazz
Deel 2 - voorjaar 2013
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Kind of blue: Miles Davis, modale jazz, eerste en tweede kwintet
Mercy, mercy, mercy: Hard bop en soul jazz
Giant steps: John Coltrane
Jazz behind the dikes: Nederland 1945-1965; Civil Rights; Thelonious Monk
The shape of jazz to come: Free Jazz
Met welbeleefde groet van de kameel: Improvisatiemuziek in Nederland
Birdland: Rock-jazz, fusion
Big ears: Acid jazz, neo-classicism, laatste tendenzen, journalistiek en onderzoek
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
22
Docent
Walter van de Leur (1962) is hoogleraar Jazz en Improvisatiemuziek aan de Universiteit van Amsterdam, in
opdracht van het Conservatorium van Amsterdam, en researchcoördinator aan het Conservatorium van
Amsterdam. Hij promoveerde op een proefschrift over de muziek van Billy Strayhorn, de rechterhand van
Duke Ellington (gepubliceerd Oxford UP, 2002). Als onderzoeker voor het Dutch Jazz Orchestra werkte hij
mee aan opnames en concerten van onbekend gebleven werk van Ellington, Strayhorn, Mary Lou Williams,
Gil Evans, Gerry Mulligan, George Handy en anderen.
Verder is hij redacteur van het wetenschappelijk tijdschrift Jazz Perspectives en lid van de redactieraad voor
de jazzreeks van de University of Michigan Press. Hij is Senior Researcher voor Rhythm Changes, een
driejarig onderzoeksproject naar jazz in Europa, dat door de Europese Unie wordt gefinancierd. In dat kader
leidt hij de redactie van het NL-Realbook.
Van de Leur geeft regelmatig cursussen en lezingen, en publiceert in binnen- en buitenland.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
23
5.8 Veldcolleges Duinen en Mensen: Natuur en Historie
Met de HOVO naar buiten: het landschap begrijpen door het te ‘lezen’
Introductie
prijs
€ 75 of € 160 of € 225
2 veldexcursies of 6 hoorcolleges
of 8 colleges (totaal)
We gaan uitgebreid in op het huidige landschap en trekken lijnen naar
het verleden vanuit het nu zichtbare. Alles in het duin, van heuvel tot
duinplas, van paddenstoel tot vogels heeft een betekenis en een
historische achtergrond.
dag en tijd
Veldcolleges maandag 1-10
(hele dag) maandag 8-10 (van
13.00 uur tot 16.30 uur)
Reguliere colleges maandag
10.00 uur -12.30 uur
15-10; 29-10; 5-11; 12-11; 1911; 26-11
Rode draad in de serie ‘Veldcolleges’ is tevens de ruggengraat van ons
duin: het kalkgehalte van de kust, die in West-Europa twee gezichten
heeft: een kalkarme regio tussen Egmond en het Kattegat en een
kalkrijke van Bergen aan Zee tot diep in Frankrijk. We volgen de NoordHollandse overgangszone tussen deze twee regio’s en zien de natuur
veranderen. Met veel aandacht voor historische details: van de eerste
duinvorming, archeologie, veldnamen, vroegere duin landbouw,
waterwinning en natuurbeheer: veranderende visies op de rijkste natuur
van ons land, de duinen
werkvorm
veld- en hoorcolleges
docenten
R. Roos
Ecoloog
L. Vriend-Vendel
Geograaf
M.A. Dirkson
Boswachter en schaapsherder
Inhoud colleges 1 (maandag 1 oktober, hele dag)
Inleiding over de reeks Duinen en mensen in Alkmaar op de Hogeschool,
op de fiets via Schoorl zuidwaarts tot Egmond en weer terug. NoordHolland kent een ecologisch overgangsgebied van Europees formaat: de
subtiele diversiteit met vele wilde rozen op de kalkgradiënt tussen
Egmond en Bergen. In het zuiden is het kalkrijk, in het noorden kalkarm.
Hoe komt dat en hoe is het terug te zien en hoe werkt dat door in het
historische duingebruik? Welke vormen van duingebruik zien we langs
de route en hoe werken deze door in de natuur van nu?
College 2 (maandagmiddag 8 oktober)
Van Castricum zuidwaarts en weer terug. Waarom verschillen al die delen van het duin? Zowel aangeplant als
zeer oud bos siert de binnenduinrand bij Castricum. Meer richting zee is het landschap open, kent bijzondere
valleien en een gebruik als waterwingebied. We staan stil bij markante plekken. Van een restant van een
lanceerinstallatie van V1 tot een meer waar rond het jaar 700 boerderijen lagen. En de Kruisberg bij
Heemskerk: een ontmoeting van ruig stuivend zand, jachtcultuur en voorbije landbouw. Waar de honden van
de Baron die het duin voor de oorlog bezat begraven liggen met een keurige grafzerk.
Praktisch
Deelnemers krijgen tegen gereduceerd tarief de boeken Duinen en mensen. Deelnemers krijgen vooraf een
mail als het weer onverhoopt te winderig of regenachtig is.
College 1/2 start en eindigt in Alkmaar (fietsexcursie); College 3 start en eindigt in Castricum (fietsexcursie)
College 3, 4 en 5 (Lia Vriend-Vendel)
Hoe is het gevarieerde landschap van ons kustgebied ontstaan? Behandeld wordt de geologie, de theorie
van veranderende landschappen in het kustgebied .
De kuststrook van Noord-Holland bestaat niet alleen uit een gevarieerd strand- en duingebied. Ook de
oostelijk gelegen strook land t/m Oudorp-Uitgeest is kustgebied; hier liggen verschillende zandruggen die
vroeger een kustlijn vormden. Dit zijn oude Waddeneilanden, die we nu strandwallen noemen. Ook de oude
kern van Alkmaar is gelegen op zo’n strandwal. De tussenliggende laagtes worden strandvlaktes genoemd.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
24
In deze module zal met name de ontstaansgeschiedenis van deze gevarieerde kuststrook aan de orde
komen, waarbij ook de rol van de bewoners bekeken zal worden.
Waarom lopen de meeste strandwallen evenwijdig aan de huidige kustlijn, maar liggen ze bij Bergen juist
haaks hierop? Wat was toch dat ‘Zeegat van Bergen’ en hoe zit dat nu met de ‘Kerf’ tussen Bergen en
Schoorl? Wat was het ‘OerIJ’ dat bij Castricum in zee stroomde? Waarom is het ene stuk duin kalkrijk en het
andere weer kalkarm?
Wat vind je van dit alles terug in het huidige landschap? Hoe kun je een landschap ‘lezen’ ?
College 6 (Marijke Dirkson)
Hoe verandert het landschap door natuurbeheer? Onze landschappen zijn ‘half’ natuurlijk, door
mensenhanden gemaakt. Natuur en cultuur gaan in Nederland al eeuwenlang samen. Natuurbeheer is
keuzes maken, waarom kiezen we voor maaien of klepelen en in begrazing soms voor koeien en dan weer
voor schapen. In bosbeheer voor zagen of ringen en laten we dood hout liggen. Waarom laten we
‘vastgelegde’ duinen weer stuiven en hoe zit dat eigenlijk met al die natuurorganisaties; wie zijn al die mensen
in het groen? Kortom een praktische module, zodat u herkent waar natuurbeheerders aan werken.
(Veld)college 7 (Vriend-Vendel/Dirkson; 10 uur tot 13.30 uur)
Met Lia (landschap-lezen) én Marijke (schaapskudde-natuurbeheer) naar buiten. Deze fietsexcursie vindt
plaats tussen Alkmaar en Bergen.
College 8 (Marijke Dirkson)
Hoe verandert het landschap door natuurbeheer 2?
Docenten
Rolf Roos is ecoloog, publicist en documentairemaker. Geeft colleges, lezingen, workshops en trainingen
over ecologie, flora en natuurbeheer. Heeft veel kennis en ervaring met natuur en landschap en is
gespecialiseerd in het zichtbaar maken van soms subtiele milieudruk op en de historische hand van de mens
met de natuur. Na voltooiing Biologie (1981) werkzaam bij diverse natuurorganisaties zoals Brabantse
Milieufederatie, Stichting Natuur en Milieu en Landschap Noord-Holland (als hoofd afd. onderzoek en
beheerplannen).
Lia Vriend-Vendel geboren en getogen op het platteland van Noord-Holland, heeft een grote liefde voor het
open landschap van deze provincie.
Als geograaf heeft ze meer dan 25 jaar aardrijkskundeles gegeven, vooral in het volwassenenonderwijs. In
deze periode is haar enthousiasme voor haar vak steeds groter geworden en is ze zich gaan specialiseren in
de historische ontwikkelingen van de Noord-Hollandse Landschappen, waarin zowel de natuur als de mens
een belangrijke rol spelen
Marijke Dirkson is van huis uit schapenhouder en was zo’n 15 jaar werkzaam voor diverse
natuurorganisaties als boswachter. In 2011 heeft ze de overstap gemaakt naar een eigen bedrijf
Landschapsbeheer Rinnegom, natuurbeheer met schaapskuddes. Als schaapherder is ze bijna dagelijks op
pad en komt ze op de mooiste plekken. Vanuit haar ervaring vertelt ze over natuur en natuurbeheer. De
afgelopen jaren werkte ze mee aan programma’s van radio en tv Noord-Holland en in 2010 schreef ze het
boek ‘Op pad met de boswachter’.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
25
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
26
5.9
Alkmaar, West-Friese stad in het gewest Holland
prijs
€ 160,6 colleges
Introductie
dag en tijd
vrijdag 13.15- 15.45 uur
5-10; 12-10; 19-10; 2-11; 9-11;
16-11
werkvorm
hoorcollege met gelegenheid
In zes colleges wordt er een overzicht geven over de geschiedenis van de stad Alkmaar
en haar omgeving. Daarbij wordt zeer regionaal begonnen, en langzaam uitgewaaierd
naar een ruimer perspectief, gewestelijk en tenslotte ook nationaal. Daarmee wordt
beoogd eer te doen aan de historische realiteit van verschillende tijdvakken: het
regionale was in de vroegste eeuwen van onze jaartelling voor bewoners van het
Noorderkwartier het enige perspectief. Pas vanaf de 16e eeuw, ontstaat er iets als een
gewestelijk en later ook nationaal besef.
tot discussie en eigen inbreng
Inhoud colleges
studiebelasting
Onderwerpen die in de verschillende colleges aan de orde worden gesteld zijn:
enkele uren zelfstudie per week
1.
docent
drs. J. Blokker
2.
3.
4.
5.
6.
Het zand achter de duinen en het polderland daar weer achter. Ontginningen
vanaf de achtste eeuw en het dalen van de grond ten opzichte van het
zeewater-peil.
Komst van het christendom, kerstening. Beschavende en misschien zelfs
centraliserende functie van de kerk.
Graven van Holland, West Friezen . Hun strijd in de loop der eeuwen. De
dood van graaf Willem II bij Hoogwoud als voorbeeld.
Bij Alkmaar begint de victorie. Strijd tegen de Spaanse heer der Nederlanden
en zijn adjudanten.
Alkmaar binnen het gewest Holland in de ‘Gouden Eeuw.’
Het Koninkrijk der Nederlanden in de moderne tijd.
De moderne geschiedenis is in het overzicht minder geprofileerd dan de geschiedenis van stad en ommeland
in de middeleeuwen en vroegmoderne tijd, omdat op die perioden de nadruk wordt gelegd.
In samenspraak met de docent kan ‘een verzoeknummer’ worden aangevraagd
Docent
Jan Blokker (1952) is van huis uit en van geboorte leraar geschiedenis. Hij heeft vele jaren voor de klas
gestaan en daarnaast was hij lange tijd schoolleider op verschillende scholen. Sinds 2006 is hij freelance
publicist, spreker en schrijver over allerlei historische en maatschappelijke onderwerpen, over het onderwijs
ook en over onderwijsmanagement. Hij levert op verzoek een bijdrage aan workshops voor
onderwijsgevenden, managers, ambtenaren, politici en diverse andere gezelschappen.Vanaf september 2011
is hij opnieuw parttime werkzaam als leraar geschiedenis. Verder werkt hij op dit moment aan verschillende
projecten die zullen uitlopen op publicaties in 2012 en 2013.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
27
5.10
“De Hemelse Wetten”: Een geschiedenis van de preCopernicaanse sterrenkunde
prijs
€ 240,10 colleges
Introductie
dag en tijd
woensdag 13.15- 15.45 uur
3-10; 10-10; 17-10; 31-10; 7-11;
14-11; 21-11; 28-11; 5-12; 12-12
werkvorm
werkcollege met gelegenheid
tot discussie en eigen inbreng
studiebelasting
enkele uren zelfstudie per
bijeenkomst
docent
dr. R.H. van Gent
sterrenkundige
Al vanaf de vroegste geschiedenis van de mensheid werd de nachtelijke hemel
bestudeerd om de wetten achter de schijnbare loop van de hemellichten te
doorgronden.
Waarnemingen die vaak honderden jaren geleden werden verricht liggen nu nog aan
de basis van onze kalenders, godsdienstige rituelen en wereldbeelden. De
sterrenkunde van onze voorouders is vaak het onderwerp van levendige discussies en
ongefundeerde speculaties maar de feitelijke geschiedenis van de sterrenkunde is een
boeiend en rijkgeschakeerd verhaal die slechts bij weinigen bekend is.
In deze cursus wordt een cultuurgeschiedenis van de sterrenkunde gegeven zoals die
in verschillende perioden en culturen in de Oude en de Nieuwe Wereld werd beoefend.
Zo maakt u onder meer kennis met de sterrenkunde van de megalietbouwers, de
Egyptenaren, de Babyloniërs, de Chinezen, de Grieken en Romeinen, de Maya’s,
Inka’s en Azteken en de rol van de sterrenkunde in de islam en in Europa tijdens de
middeleeuwen.
Daarnaast wordt de invloed van de sterrenkunde op de antieke kunst en literatuur uitvoerig belicht en ook de
geschiedenis van de astrologie wordt niet vergeten.
N.B. Voor het volgen van deze cursus is geen wis- of sterrenkundige voorkennis vereist. De cursus wordt in
de vorm van een hoorcollege gegeven waarbij het les materiaal en aanvullende leesstukken digitaal via een
website beschikbaar worden gesteld.
Inhoud colleges








Inleiding / Megalithische sterrenkunde
De sterrenkunde in het Oude Nabije Oosten (Mesopotamië)
De sterrenkunde in het Oude Nabije Oosten (Egypte)
De sterrenkunde in Griekenland en in Rome
De sterrenkunde in de islam
De sterrenkunde in de Middeleeuwen (Europa)
De sterrenkunde in het Verre Oosten (China, Korea en Japan)
De sterrenkunde in de Nieuwe Wereld (Maya’s, Inka’s en Azteken)
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
28


De namen van de sterren en de sterrenbeelden
De geschiedenis van de Westerse kalender
Aanbevolen literatuur
John D. North, Cosmos: An Illustrated History of Astronomy and Cosmology (Chicago: Chicago
University Press, 2008) - ISBN 9780226594408 (gebonden) / 9780226594415 (paperback).
Docent
Rob van Gent promoveerde als sterrenkundige in 1989 en was curator bij het Boerhaave-museum in Leiden
voordat hij kwam te werken aan het Institute for History and Foundations of Science van de universiteit van
Utrecht. Daar houdt hij zich bezig met Christiaan Huygens, de zeventiende-eeuwse astronomie en de
geschiedenis van de Nederlandse hemelkaarten.
5.11 Bio-Organische Chemie: ‘Eten en drinken? Chemie!’
Introductie
prijs
€ 180,7 colleges
Mensen denken wel eens dat ze niets met chemie te maken hebben, maar het
dag en tijd
dinsdag 13.15- 15.45 uur
2-10; 9-10; 16-10; 30-10; 6-11;
13-11; 20-11
werkvorm
hoorcollege met gelegenheid
tot discussie en eigen inbreng
docent
prof. dr. G.J. Koomen
organische biochemie
tegendeel is waar. Het dagelijks leven bestaat uit moleculen en hun interacties. Dat
geldt bv ook voor eten en drinken.
Waarom ruikt de urine van veel mensen direct na het eten van asperges nogal sterk?
Wat gebeurt er als iemand uien snijdt of knoflook perst? Hoe ontstaan tranende ogen
in het eerste geval en een sterke geur bij de knoflook?
Alles wat wij kunnen zien, proeven en ruiken is opgebouwd uit moleculen, die op hun
beurt weer zijn samengesteld uit atomen.
En bio(-organisch) chemicus probeert alle processen, ook in een levend systeem,
zoals in planten of bij de mens, in moleculen en reacties tussen moleculen te
beschrijven.
Eenvoudige voorbeelden:
Gas aansteken:
CH 4
+ 2O 2
CO2 +
2H2O
+ warmte
H
Vanille aroma maken:
Hout
+
O
H
H
H
OCH3
zwavelzuur
OH
vanilline
Verliefd worden:
C 26H 113O38N 14S3 (?)
?
Dit laatste is natuurlijk een grapje. Om alle hersenprocessen in moleculaire interacties te beschrijven is nog
een illusie. Veel moleculen, die in planten aanwezig zijn, zijn wel goed gedefinieerd. Het is niet altijd
eenvoudig in te zien waarom planten al die stoffen aanmaken, hoewel ze profijt kunnen hebben van het feit
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
29
dat die z.g. natuurlijke stoffen vaak giftig zijn voor zoogdieren, inclusief de mens, en dus beschermen tegen
vraat.
Bij het ontwerpen van geneesmiddelen hebben we te maken met de chemie van nog complexere systemen,
zoals enzymen. Voor een succesvol ontwerp moet in principe informatie beschikbaar zijn waardoor de ziekte
in moleculen kan worden beschreven.
Alle bio synthetische processen in een levend systeem, dus ook in de mens, worden door enzymen
gekatalyseerd. Die zorgen ervoor dat wij hele ingewikkelde reacties eenvoudig in water bij 37˚ kunnen
uitvoeren. Veel geneesmiddelen grijpen aan op deze enzymen en als de werking van en hun ruimtelijke
structuur begrepen wordt, kunnen geneesmiddelen in principe ontworpen worden met of zonder hulp van
computers.
Inhoud colleges
In de colleges wordt behandeld hoe moleculen worden bedacht, gemaakt en bekeken of ze uiteindelijk het
gewenste effect hebben..
1. Atomen en moleculen. Structuur van atoomkernen en hun elektronen.
2. Periodiek systeem, Mendelejev.
3. Ruimtelijke structuren van DNA en RNA.
4. Jicht (ontsteking van de gewrichten). Deze (historische) ziekte wordt voornamelijk behandeld om het
principe te illustreren.
5. Geneesmiddelen tegen virale en bacteriële infectieziekten (penicilline, vancomycine,) via remming
van specifieke enzymen. Optreden van resistentie bij bacteriën. Dit steeds toenemende probleem
(een natuurlijk evolutionair proces!) vraagt om het bedenken van nieuwe antibiotica.
6. Geneesmiddelen tegen influenza (H5N1, H9N2 etc).
7. Geneesmiddelen tegen kanker.
Het probleem met de behandeling van de twee laatste, zeer grote groepen ziekten, bestaat uit het ontwikkelen
van geneesmiddelen, die selectief werken op het virus of op de kankercel en niet het gezonde deel van het
menselijk lichaam aanpakken. Als dat toch gebeurt (wat vaak het geval is) spreken de artsen meestal van
“bijwerkingen”. Bovendien kunnen, net als bacteriën, ook kankercellen resistent worden, b.v. door het
aanmaken van “pompen” die de geneesmiddelen uit de tumorcel verwijderen. Dit vraagt dan weer om het
ontwikkelen van moleculen, die de pomp “verstoppen”
Literatuur
Mark Henderson “50 inzichten genetica” Uitgeverij Veen Magazines BV, Diemen
Van Genderen, Schoonhoven, Fuchs: “Chemisch-ecologische Flora van Nederland en België”. Uitgeverij
KNNV (Koninklijke Natuurhistorische Vereniging).
Docent
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
30
Gerrit-Jan Koomen studeerde en promoveerde aan de UvA en was vanaf 1996 hoogleraar bio-organische
chemie. Hij leverde met zijn onderzoek naar o.a. enzymremming een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling
van nieuwe geneesmiddelen tegen kanker, virus- en parasitaire ziekten, wat tot nu toe onder meer leidde tot
vier patenten. Bovendien gaf hij op inspirerende wijze colleges en was daardoor zeer geliefd als docent.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
31
6.
Algemene informatie
Inschrijving, betaling en bevestiging
Aanmelden voor een HOVO-cursus geschiedt via het inschrijfformulier of via de website. U vindt een
exemplaar van het inschrijfformulier achterin de studiegids. Plaatsing voor een cursus of lezingencyclus
gebeurt op volgorde van binnenkomst van de formulieren. Als u uw e-mail- adres op het inschrijfformulier
vermeldt, ontvangt u uw post van HOVO Alkmaar per e-mail, tenzij u expliciet aangeeft dit niet te willen. Als u
geen e-mail adres invult ontvangt u uw informatie per post.
Inschrijfformulieren volledig ingevuld zenden aan:
Hogeschool Inholland Alkmaar, afdeling HOVO Alkmaar
T.a.v. mevrouw D. Leijen, onderwijscoördinator
Postbus 403
1800 AK Alkmaar
T: 06-11449709
E: [email protected]
I: www.hovoalkmaar.nl
Bevestiging
1. De cursist krijgt minimaal binnen 10 werkdagen (of zoveel eerder als mogelijk is) na ontvangst van zowel
het aanmeldingsformulier als het cursusgeld het bericht, dat de cursist definitief is ingeschreven.
2. Indien zich voor een cursus voldoende personen hebben aangemeld – criterium wordt steeds vastgesteld
door het bestuur – krijgen alle ingeschrevenen bericht van het definitief doorgaan van de cursus. Dit
bericht ontvangt de cursist minimaal 2 weken – of zo veel eerder als mogelijk is – voor het begin van de
cursus. Tevens ontvangt de cursist overige informatie over de cursus.
3. Indien er nadrukkelijk onvoldoende aanmeldingen binnen komen voor een cursus – en redelijkerwijs
mag worden aangenomen dat dit zo blijft – schrapt de onderwijscoördinator – na overleg met dagelijks
bestuur – de cursus en bericht dit onverwijld aan degenen, die zich reeds hebben ingeschreven. Deze
cursisten ontvangen tevens bericht over welke cursussen zeker doorgaan.
4. Indien het twijfelachtig is of de gestelde norm gehaald wordt en het onzeker is of de cursus doorgaat,
dan bericht de onderwijscoördinator dit uiterlijk 2 weken voor de start van de cursus aan de betrokkenen.
De cursist kan dan alvast een alternatieve keuze bekend maken voor een zekere cursus.
5. Uiterlijk twee weken voor de start hebben alle cursisten bericht ontvangen over het al of niet doorgaan van
hun cursus.
Betaling
U ontvangt na de inschrijving tezamen met de bevestiging van inschrijving een factuur. Betaling vindt plaats
door overmaking van het cursusgeld op het rekeningnummer vermeld op de factuur. Als u via Rabobank
Alkmaar e.o. betaalt, dan ontvangt u 10 % korting op het cursusgeld, mits u dit op het inschrijfformulier hebt
aangegeven.
Wachtlijst
Als u niet geplaatst kunt worden in het programma van uw keuze, wordt u automatisch op de wachtlijst
geplaatst en ingeschreven voor uw alternatieve keuze. Het is daarom wenselijk om op het inschrijfformulier
een alternatieve keuze op te geven. Plaatsing op de wachtlijst betekent dat u bij herhaling van de cursus in
een nieuw studiejaar voorrang heeft bij inschrijving. Mocht er een plaats vrijkomen, dan wordt u benaderd
door het HOVO-bureau met de vraag of u alsnog aan het programma van uw eerste keuze wilt deelnemen.
Uw inschrijving voor uw alternatieve keuze kan dan desgewenst komen te vervallen.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
32
Klachtenregeling
Uiteraard kan het voorkomen dat u niet tevreden bent over de diensten die HOVO Alkmaar aanbiedt. HOVO
Alkmaar verneemt dit graag van u, ten einde de kwaliteit van de dienst te verbeteren. U kunt hiervoor via
[email protected] schriftelijk of mondeling via 06-11449709 een klacht indienen bij de
onderwijscoördinator.
Literatuur, readers, syllabi
HOVO-cursisten dienen zelf de verplichte literatuur aan te schaffen. Readers en syllabi zijn doorgaans
verplicht en worden door de docent tegen kostprijs verstrekt. HOVO Alkmaar streeft naar een kostenlimiet
voor aan te schaffen studiemateriaal van € 30,-.
Leden van de Bibliotheek Kennemerwaard
Aanvullende literatuur is te krijgen in de vestigingen van Bibliotheek Kennemerwaard. U kunt ook via
www.bibliotheekkennemerwaard.nl naar de catalogus en hier materialen reserveren. Als u ingeschreven bent
als lener van een Noord-Hollandse bibliotheek, kunt u in die bibliotheek gratis een Bibliotheekpaspoort krijgen.
Op vertoon van dit paspoort kunt u zich laten inschrijven in een andere bibliotheek in Noord-Holland. U
ontvangt dan gratis een lenerspas voor gebruik in de desbetreffende bibliotheek.
KopGroep Bibliotheken
KopGroep Bibliotheken is een openbare bibliotheekorganisatie met 14 vestigingen in de Kop van NoordHolland. Naast de reguliere dienstverlening organiseert KopGroep Bibliotheken een breed scala aan
activiteiten voor de diverse doelgroepen. Het aanbod voor volwassenen is zeer uitgebreid en divers, variërend
van literaire lezingen tot informatieve lezingen, debatten, cursussen en workshops. De leden van KopGroep
bibliotheken kunnen gratis materialen aanvragen en reserveren op www.kopgroepbibliotheken.nl.
7.
Annuleringsvoorwaarden
1.
Annulering van deelname aan een programma door een deelnemer is alleen mogelijk via schriftelijke
opzegging bij het secretariaat van HOVO Alkmaar. De schriftelijke opzegging dient uiterlijk twee
weken voor aanvang van het programma door het secretariaat van HOVO Alkmaar te zijn ontvangen.
Opzeggen kan zowel per brief als via e-mail ([email protected]).
2.
Bij annulering is cursist de volgende kosten verschuldigd:




tot datum van bevestiging van deelname 0% van de cursusprijs;
daarna 25 % van de cursusprijs bij annulering tot 14 dagen voor aanvang van de cursus;
daarna 50 % van de cursusprijs bij annulering tot 7 dagen voor aanvang van de cursus;
daarna tot aanvang van de cursus 100 % van de cursusprijs.
Met aantal dagen tussen de aanvang van cursus en de annulering wordt bedoeld het aantal
kalenderdagen. Het aantal dagen wordt berekend vanaf de datum van ontvangst van de annulering
door HOVO Alkmaar.
3.
Indien het aantal aanmeldingen voor een cursus onvoldoende is, behoudt HOVO Alkmaar zich het
recht voor de cursus te annuleren. HOVO Alkmaar informeert cursisten hieromtrent zo spoedig
mogelijk, maar uiterlijk twee weken voor aanvang van de cursus. In geval van annulering worden
reeds betaalde cursusgelden volledig en zo spoedig mogelijk gerestitueerd.
4.
HOVO Alkmaar is gerechtigd van een programma af te wijken, indien redelijkerwijs van haar niet
gevergd kan worden dat zij het programma onverkort uitvoert zoals aangekondigd.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
33
5.
Gehele of gedeeltelijke terugbetaling van het betaalde cursus/lezinggeld vindt plaats indien het
programma wegens bijzondere omstandigheden niet doorgaat.
6.
Als een docent verhinderd is, zal HOVO Alkmaar een vervangende cursusdag organiseren.
7.
Als een cursist verhinderd is, wordt geen geld gerestitueerd.
8.
De cursist kan de overeenkomst zonder opgave van redenen ontbinden gedurende zeven werkdagen
na totstandkoming van de overeenkomst. Indien hij van deze mogelijkheid gebruik wil maken, dient hij
dit schriftelijk te melden op een wijze zoals aangegeven op de website van HOVO Alkmaar. Deze
mogelijkheid bestaat niet meer als het onderwijs reeds is begonnen.
8.
Overige faciliteiten
Regeling minder draagkrachtigen
Bent u minder draagkrachtig? Ook voor u biedt HOVO Alkmaar mogelijkheden. Dankzij het Steunfonds van de
Stichting HOVO Alkmaar heeft u mogelijk recht op korting.
Dankzij bijdragen uit het Steunfonds van de Stichting HOVO Alkmaar is het mogelijk op de prijzen van
cursussen en lezingencycli een van het inkomen afhankelijke korting toe te passen. Het beleid op dit punt
wordt bepaald door het bestuur van de Stichting HOVO Alkmaar. De administratieve verwerking verloopt ook
via het bestuur. Bij een bruto gezinsinkomen per jaar:

lager dan of gelijk aan € 14.741 bedraagt de korting respectievelijk € 30 voor een cursus van 10 weken,
€ 25 voor een cursus van 8 weken, € 20 voor een cursus van 6 weken en € 15 voor een cursus van 4
weken.
Per semester wordt voor ten hoogste één cursus per cursist korting verstrekt.
U kunt de reductie schriftelijk aanvragen bij het bureau van HOVO Alkmaar of via de e-mail:
[email protected]
Vrijwillige bijdrage Steunfonds HOVO Alkmaar
Deze vrijwillige bijdrage komt ten goede aan het Steunfonds van de Stichting HOVO Alkmaar. U kunt op het
inschrijfformulier aangeven of u deze vrijwillige extra bijdrage van € 25,- per cursus wilt betalen. Uw bijdrage
wordt dan bij het cursusgeld opgeteld. Het Steunfonds van de Stichting HOVO Alkmaar wordt beheerd door
het bestuur van de Stichting HOVO Alkmaar.
Ambassadeurs van HOVO Alkmaar
Het is mogelijk om u aan te melden als Ambassadeur van HOVO Alkmaar. U kunt dan op vrijwillige basis – op
verzoek van het bestuur – gevraagd worden voor promotionele of organisatorische activiteiten van HOVO
Alkmaar. U kunt dit aangeven via de website www.hovoalkmaar.nl of via het inschrijfformulier.
9.
Faciliteiten op de Hogeschool Inholland Alkmaar
Bibliotheek (begane grond gebouw A)
De bibliotheek beschikt over een grote collectie studieboeken, muziekcd’s en tijdschriften. U kunt deze op
locatie kosteloos inzien. Voor het lenen van studieboeken e.d. kan er voor een bedrag van € 25,- een pas
worden aangevraagd.
Eetgelegenheid (begane grond gebouw L)
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
34
Hogeschool Inholland Alkmaar beschikt over een kantine in de L-vleugel waar tegen betaling gegeten kan
worden. Ook is er in de diverse gebouwen op elke verdieping een koffieautomaat aanwezig. Voor koffie en/of
thee dient met chipknip betaald te worden.
Geld (1e verdieping gebouw A)
Oplaadmogelijkheid voor chipknip op de 1e verdieping van het A-gebouw.
Toegankelijkheid
Gebouwen zijn toegankelijk voor personen die minder goed ter been zijn of gebruik maken van een rolstoel of
rollator. De lift van het A-gebouw is gesitueerd tegenover de centrale receptie. In het C-gebouw bevindt de lift
zich aan de linkerkant van het gebouw. In het B-gebouw is er alleen een goederenlift.
Parkeren
Hogeschool Inholland Alkmaar beschikt over een eigen parkeerterrein. Voor het parkeren hoeft geen
vergoeding betaald te worden. Ook zijn er parkeerfaciliteiten bij het belastingkantoor aan de Robonsbosweg
waarvan gebruik gemaakt kan worden. Hogeschool Inholland beschikt over een royale overdekte onbewaakte
fietsenstalling.
Openbaar vervoer
Hogeschool Inholland Alkmaar is vanaf Alkmaar Station het best te bereiken met bus 6 of 360 richting Bergen.
De halte is naast het gebouw van Hogeschool Inholland Alkmaar.
Plattegrond
10. Stichting HOVO Alkmaar
Contact
Openingstijden
HOVO Alkmaar is geopend van maandag t/m vrijdag van 9.00 uur tot 17.00 uur. Het bureau van HOVO
Alkmaar is gevestigd in het A-gebouw op de eerste verdieping, kamer A-153.
Medewerker
Mevrouw D.C. Leijen, onderwijscoördinator
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
35
Bezoekadres
Hogeschool Inholland Alkmaar, Bergerweg 200, 1817 MN Alkmaar
Post
Hogeschool Inholland Alkmaar afd. HOVO Alkmaar
T.a.v. mevrouw D. Leijen, onderwijscoördinator
Postbus 403
1800 AK Alkmaar
Telefoon
06-11 449 709
E-mail
[email protected]
Fax
072- 518 36 34
Web
www.hovoalkmaar.nl
Bestuur Stichting HOVO Alkmaar
Drs. P.P. M. Schilte, voorzitter
Mevr. drs. M. Klaver, secretaris
Prof. Dr. P. Vijn, penningmeester en vice-voorzitter
Mr. C.H.P. de Boer
Mevr. drs. K. van Broekhuizen
Dr. G.A. Kool
Mevr. mr. K.J. Slump
Programmaraad Stichting HOVO Alkmaar
Dr. P. Bartels, voorzitter
Prof. dr. G.E. Booij
Mevr. drs. A. Kalis
Mevr. drs. M. Klaver
Dr. H.J. Kuipers
Mevr. D.C. Leijen
Dr. E. Zwijnenberg
HOVO-Nederland
HOVO-Nederland is de landelijke vereniging van alle HOVO-instellingen en heeft tot doel de ondersteuning
van die HOVO-instellingen om het hoger onderwijs aan vijftigplussers in Nederland te bevorderen.
Voor informatie over alle HOVO-instellingen in Nederland:
HOVO-Nederland
Postbus 1061, 2302 BB Leiden
Telefoon: 071-527 52 03
E-mail: [email protected]
Web: www.hovo-nederland.org
Sponsoren en samenwerkingsverbanden
De activiteiten van HOVO Alkmaar worden mogelijk gemaakt dankzij de volgende sponsoren:
 Rabobank Alkmaar e.o.
 Gemeente Alkmaar
En in samenwerking met:
 Hogeschool Inholland
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
36


Inholland Academy
Bibliotheek Kennemerwaard

KopGroep Bibliotheken
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
37
ACTIE: 10 % korting op de cursusprijs voor
leden van de Rabobank Alkmaar e.o.
HOVO Alkmaar
Hoger Onderwijs Voor Ouderen
Aanmeldingsformulier mei 2012 – oktober 2012
HOVO-Alkmaar, Antwoordnummer 512, 1800 VB Alkmaar of Bergerweg 200, 1817 MN
Alkmaar. Via de website www.hovoalkmaar.nl kunt u het aanmeldingsformulier digitaal
invullen en verzenden.
Gegevens cursist
voorletters . . . . . . . . . . . geboortedatum . . . . . . . . .. . . . . . . . . . m / v
achternaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
straat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
postcode . . . . . . . . . . . . .woonplaats . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
telefoonnummer . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
e-mail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
bankrekeningnummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
naam rekeninghouder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
lid rabobank…….ja/nee………………………………………………………
datum . . . . . . . . . . . . . . . handtekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ik meld mij via dit formulier aan voor de cursus(sen) die ik hieronder heb aangekruist. Ik ontvang een
bevestiging van inschrijving tezamen met een factuur. Ik ben bekend met en ga akkoord met de
annuleringsvoorwaarden en de voorwaarden als vermeld in de brochure.
 Amerikaanse Verkiezingen
 Kunstgeschiedenis
 Meesters der Moderne Kunst
 Filosofie; Ik en de Ander
 Filosofische gesprekken+colleges
 Luistercursus Gespitste Oren
 Alkmaar, West-Friese stad


€ 180,€ 200,€ 200,€ 200,€ 240,€ 200,€ 160,-
 Geschiedenis Jazz
 Duinen en Mensen veldcolleges
 Duinen en Mensen hoorcolleges
 Duinen en Mensen totaal
 Griekse klassiekers
 Hemelse Wetten
 Bio-Organische Chemie
€ 200,€ 80,€ 160,€ 225,€ 200,€ 240,€ 180,-
Ik maak tevens de vrijwillige bijdrage van € 25,- t.b.v. het steunfonds over.
Ik woon graag de introductielezing op maandag 24 september 2012 bij.
alternatieve keuze
Het is mogelijk dat u niet geplaatst kunt worden in bovenstaande cursus, omdat deze vol is. U kunt hieronder
een alternatieve keuze opgeven, waarvoor wij u (pas als uw eerste keuze vol is en er plaats is in uw
alternatieve keuze) dan inschrijven. Als u geen alternatieve keuze wilt maken, vul dan ‘geen’ in.
code . . . . . . . . . . . . cursusnaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
 
Ik ben thans niet in de gelegenheid om mij in te schrijven, maar wel geïnteresseerd in HOVO
Alkmaar en haar activiteiten. Graag ontvang ik de brochure van het komende semester.

Ik geef mij op als Ambassadeur van HOVO en ben bereid vrijwilligerswerk te doen.
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
38
Inholland Alkmaar / HOVO Alkmaar
T.a.v. mevrouw D.C. Leijen
Antwoordnummer 512
1800 VB Alkmaar
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
39
HOVO Alkmaar
doorstuderen na je vijftigste
Onderwijs genieten
Het verwerven van kennis en inzicht staat bij dit onderwijs centraal. Met andere woorden: ‘leren om het leren’,
‘onderwijs genieten’ in de meest letterlijke zin van het woord, in dit geval op universitair-/ hbo-niveau.
Op universitair-/hbo-niveau
Onder ‘universitair-/hbo-onderwijs’ wordt niet alleen het overdragen van wetenschappelijke kennis verstaan,
maar bovenal het ter discussie stellen van (eigen) standpunten en verklaringen op basis van geordend en
kritisch denken.
Opleidingsniveau
Het merendeel van de cursisten heeft een universitaire of hbo-opleiding afgerond. De overigen hebben door
zelfstudie, werk- en levenservaring zich zodanig ontwikkeld, dat academisch onderwijs geen probleem is.
Indien er bij een programma specifieke kennis wordt vereist, meestal leesvaardigheid in één of meerdere
vreemde talen, dan wordt dat aangegeven.
Voor werkenden en niet-werkenden
De meeste van onze cursisten werken niet (meer), maar blijven met HOVO graag bij de les. Voor degenen die
(nog wel) werken biedt HOVO het plezier van leren omdat het kan, niet omdat het moet.
De enige eis:
Een leeftijd van vijftig jaar of ouder.
Bezoekadres
Post
Hogeschool Inholland Alkmaar
Kamer A-153
Bergerweg 200
1817 MN Alkmaar
HOVO Alkmaar
T.a.v. mevrouw D. Leijen, onderwijscoördinator
Postbus 403
1800 AK Alkmaar
Telefoon
E-mail
06-11 449 709
[email protected]
Fax
Web
072- 518 36 34
www.hovoalkmaar.nl
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
40
Studiegids HOVO Alkmaar najaar 2012
41