Keuken: Doel: maaltijden bereiden en verstrekken Verschil grootkeuken en restaurantkeuken Grootkeuken Restaurantkeuken Voldoen aan de normen Moet winst maken Onderdeel van een bedrijf Zo goed mogelijk voor de dag komen Aan HACCP voldoen Aan HACCP voldoen Lage winstmarges Sociale functie: verzorgen van de maaltijden voor de gemeenschap Inrichting: ont- of gekoppeld koken bepaald inrichting van de keuken Tafelbediening, selfservice, free flow, snackbar,… Budget: lage winstmarges, maar hoge bedrijfskosten Soorten grootkeukens: (bedrijf, school, universiteit, instellingen) Bedrijf: - Ploegenarbeid is nodig open van 05u00 tot 19u00 - Prijs deel door WN, deel door bedrijf - Succesfactoren o Imago o Inrichting o Prijs o Pauzetijd o Bediensnelheid School: - Hebben een opvoedende rol (leren, voeding, gedrag,…) - Voedingsprobleem (leeftijd variatie, behoefte voor mannen en vrouwen is verschillend) o Mannen hebben 50% meer behoefte aan voedsel - Financieel zware post voor de scholen - Inrichting Ronde tafels: + gezelligheid - geen zakelijke gesprekken mogelijk - moeilijk eigen plaats afbakenen Universiteit: - De student is het hoofdcliënteel geen gemakkelijke groep - Verschillende nationaliteiten = verschillende eetgewoonten - Inrichting jonger, zorgen dat jongeren per groep kunnen eten Instellingen: - Er zijn verschillende soorten (bejaarden/psychiatrische/ziekenhuizen) - Slecht imago o Slecht betaald o Niet dynamisch o Geen doorgroeimogelijkheid o Weekendwerk Verschil ziekenhuis en bejaardentehuis Bejaardentehuis Ziekenhuis Lang verblijf Kort verblijf Lange menucyclus Korte menucyclus Planbaar Moeilijk planbaar Assortiment Diëten Menuplanning: Het bepaald je keuken, het geeft een overzicht van de maaltijden die over een bepaalde periode worden gegeven. Waarom menuplanning: voordelen - Aankoopplanning - Controle variatie bij de samenstelling - Recepturen nodig - Automatisatie - Personeelsplanning Waarom receptures: - Uniformeert het gerecht - Zo kan je een standaardproduct afleveren - Kostprijs wordt zo beter bepaald - Automatisatie De consument: De consument heeft verschillende eetgewoontes bepalend voor de menu’s Richtlijnen zijn: - Afwisseling - Menucyclus Waarom menucyclus: - volgens seizoen aanpassen - aankoop kunnen bijhouden - afwisseling garanderen - kostprijs beter bepalen Regels bij het opstellen van de menu’s: - Variatie in kleur en gerechten - Naast onbekend gerecht een bekend gerecht geven - Rekening houden met zon- en feestdagen - Verbeteracties - Standaardreceptures gebruiken - Tevredenheidsonderzoek voeren Consequenties bij menuplanning: - Het nodige apparatuur moet in de keuken aanwezig zijn - Personeel moet met het apparatuur kunnen werken - Budget opvolgen Consistentie samenhang Voedingswaarde verzadigingswaarde Verteerbaarheid hangt af van de kooktijd en bereidingsprincipe Voedingswaarden: Vlees eiwitten, ijzer, vitamine B, vetten, cholesterol Vis eiwitten, aminozuren, jodium, vetten Groeten vitaminen, eiwitten Aardappelen vitamine C, koolhydraten, mineralen Nagerecht calcium, vitamines,… Koude/warme lijn: Wanneer overschakelen naar ontkoppeld koken (koude lijn)? Als de tijd tussen produceren en consumeren te groot wordt. Warme lijn + kwaliteit - piekbelasting - rendement personeel en apparatuur daalt - controle is moeilijker Distributie: - In bulk: o Geen controle mogelijk o Temperatuurverlies Centrale distributie: o Warme lijn warm houden (65°) o Koude lijn koud houden (5°) o Makkelijk portioneerbaar Systemen in warme lijn: Losse pellet Vaste pellet Systemen in koude lijn: - Bereiden, afkoelen in snelkoeler (in 2u van 65° naar 2°) - Portioneren - Regeneratie Materiaalkennis: Uitgangspunten: - goede warmte/koude begeleider - onderhoudsvriendelijk - gevoeligheid voor oxidatie - hardheid - bestendig tegen chemische stoffen - duurzaam materiaal Materiaalsoorten: - Metaal van 1 soort (staal) - Metaallegeringen - Breekbaar materiaal (glas, porselein) - Hout (vermijden, groei bacteriën) - Kunststof (hard, moet het hout vervangen) Gastronorm: Standaardvorm van schalen, tafel GN 1/1 = 325 x 650 mm Koude lijn + planning + controle is mogelijk + rendement stijgt - kwaliteitsverlies - energieverbruik ligt hoger Planning en lay-out van een grootkeuken: Routing: lay-out van de keuken 5 stappen: 1. Stockage 2. Voorbereiding 3. Bereiding 4. Bediening 5. Afwas Voordelen van vacuüm koken: - Kwaliteit en smaak blijven - Versheid en hygiëne zijn gewaarborgd - Makkelijk te gebruiken - Financieel beter Wat vacuüm koken: - Alle groenten - Vis en schaaldieren - Alle vlees Woorden: Free flow Allemaal eilandjes waar je door moet om eten te halen Lijnbuffet Aanschuiven in rij en wachten op je beurt Warme lijn Gekoppeld koken, na het productiemoment volgt direct het consumptiemoment. Koude lijn Ontkoppeld koken, het consumptiemoment is losgekoppeld van het productiemoment. Componentenkeuze De consument kan zelf kiezen uit afzonderlijke componenten of maaltijdonderdelen. Dieetleer Geeft richtlijnen waaraan voeding moet voldoen om medische redenen. Menuleer Samenstellen van menu’s of combineren van gerechten. PVE Programma Van Eisen Routing Lay-out van de keuken Kruisbesmetting Het (in)direct besmetten van producten door voorwerpen/producten in contact te laten brengen.