OPTOLOGIE en DYSLEXIE

Programma
De invloed van het zien
op spel en bewegen
door
Hans Stroes
Kennismaking
1. Kennismaking
2. Inleiding
3. Wie houden zich in Nederland met
ogen bezig?
4. Optologie
5. Visuele training
6. Ogen en dyslexie
Kennismaking
• Hans Stroes
• Wat weten jullie van ‘ogen’ en ‘zien’?
• Ogen spelen een belangrijke rol bij spelen en
bewegen.
• Bril op of af in de gymzaal? Ogen afgeplakt?
• Wat valt op in de gymzaal als kinderen visuele
problemen hebben?
• Maar ook bij leren en met name lezen.
• Doen jullie ogentestjes?
• Hoe zit het met ogen en dyslexie?
• Ervaringen met optologie: visuele training.
• Verwijzen jullie door? Waarheen?
1
Inleiding
Een paar ogentestjes
voor jullie….
• goed ‘zien’ is belangrijk bij lezen, schrijven,
rekenen, bewegen, kortom bij alles wat met leren
te maken heeft.
• Wat weinig mensen weten is dat goed ‘zien’ veel
meer omvat dan ‘scherp zien’.
• Een goede gezichtsscherpte, die vaak bij een
opticien wordt gemeten, is zeker geen waarborg
dat de wijze waarop men informatie via de ogen
opneemt en verwerkt moeiteloos en foutloos zou
verlopen!
2
3
Oogzorg 1
Ogen
testjes
Oogzorg 2
Optiekopleidingen (MBO):
Niveau 1 – Verkoopmedewerker Optiekbedrijf
Niveau 2 – Assistent Opticien
Niveau 3 – Opticien
Niveau 4 – Opticien/Ondernemer
Vervolgstudie (1 jaar) – Contactlensspecialist
Vervolgstudie (2 jaar) – HBO Optometrist
•
Oogarts
– ziekteleer en heelkunde
•
Optometrist – HBO paramedicus, terrein als oogarts minus
opereren
•
Orthoptist - HBO paramedicus, afwijking in samenwerking
ogen en aan de oogstand
•
Technisch oogheelkundig assistent – MBO assistent oogarts
•
Oogheelkundig verpleegkundige – MBO en HBO
verpleegkundige specialisatie
www.kimbols.be/ogen/nl/oog_opt.php
Nederlandse verenigingen rond optologie,
optometrie, optiek, oftalmologie:
-
Algemene Nederlandse Vereniging van Contactlensspecialisten (ANVC)
Het Landelijk Netwerk Oogzorg (LNO)
Informatiepunt Functionele Optometrie Nederland
Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG)
Nederlandse Unie Van Optiekbedrijven (NUVO)
Nederlandse Vereniging Van Orthoptisten (NVvO)
O.O.G. - Centrum voor low-vision & optometrie
Optometristen Vereniging Nederland (OVN)
Unie van Filiaal- en Franchise Optiekbedrijven Nederland (UFON)
4
www.oogheelkunde.startpagina.nl
www.optiek.startpagina.nl
OPTOLOGIE
Door Hans Stroes
&
Hans van den Brink
Optologie
Functionele optometrie
is de internationale benaming
voor optologie.
In Nederland wordt vooral de benaming optologie gebruikt.
De reden hiervoor is dat de optologen zich duidelijk willen
onderscheiden van opticiens. Opticiens mogen zich na een
HBO opleiding optometrie, optometrist noemen, maar zij
doen iets heel anders dan de optoloog.
Om verwarring te voorkomen wordt daarom in Nederland bij
voorkeur de naam
optoloog gebruikt.
Optologie
Vroeger
Opleiding alleen in Amerika te volgen
(Dr. Getman - Californie)
Nu
Hogeschool Midden-Nederland
Academie voor Optometrie (4 jaar HBO)
Daarna specialisaties Optologie (2 tot 3 jaar) in
Nederland en Duitsland te volgen
5
Adressen Optologie
Optologie
Noord Brabant
R. Werrelman
EINDHOVEN
Kruisstraat 150
Noord Holland
J. Bakker-Dijkhof
ALKMAAR
Hobbemalaan 126
Noord Holland
C. Beijer
HEEMSTEEDE
Rijnlaan 40
Noord Holland
H. Rensen
PURMEREND
Overlanderstraat 463
Zeeland
F.I. Hardy
VLISSINGEN
Bellamypark 38
Gelderland
Dr Getman Stichting
R. de Groot
HATTEM
Eijerdijk 87
Zuid Holland
G. Sjapel
[email protected]
ROTTERDAM
Provenierssingel 1
Wat doet optologie?
Optologie geeft geen
• Leesles
• Taalles
• Rekenles
Optologie geeft wel:
• kijkles
• Niet erkend door de zorgverzekeraars
• Menig optometristen erkennen de waarde van
optologie, maar durven dit niet uit te dragen.
• Oogartsen erkennen de optoloog niet en verwijzen
dan niet meer door naar deze optometrist….
Wat is optologie?
• De bio-psycho-sociale wetenschap
van het zien.
• Optologie onderzoekt en traint de
manier waarop mensen zien.
Zien moet je leren!
6
Visuele vaardigheden
1.
Scherpstellen:
- in de verte en ook dichtbij
- kunnen volhouden
- snel kunnen scherpstellen
2.
Oogbewegingen:
- in horizontale vlak (bijv. lezen)
- in verticale vlak (van bord naar schrift)
3.
Samenwerking van beide ogen: het vermogen om van 2 beelden 1 beeld te maken
4.
Waarnemen:
- blikveld; het gebied dat we in de gaten houden, overzicht (bijv. de klas)
- keuzegebied; een kleiner gebied (bijv. de tafel met het schrift)
- opnamegebied; klein gebied dat we scherp zien (de letters in het schrift)
5. Voorstellen (visualisatie, visueel geheugen):
- oriëntatie: informatie uit het geheugen zoeken
- planning: voor de ogen halen
- doel: wat wil ik met de informatie
VERLEDEN
voorstelling
G
e
h
e
u
g
e
n
/
f
a
n
t
a
s
i
e
p
l
a
n
n
e
n
NU
TOEKOMST
waarneming
opname
Doel
k
e
u
z
e
o
v
e
r
z
i
c
h
t
OPTOLOGISCH ONDERZOEK
Wanneer naar
de optoloog?
Visuele functieanalyse
op lees-/werkafstand
7
Overzicht visueel functieonderzoek
Overzicht visueel functieonderzoek
Overzicht visueel functieonderzoek
Overzicht visueel functieonderzoek
8
De trainbare visuele vaardigheden zijn o.a.:
• Volgen.
De vaardigheid om met beide ogen, een bewegend object
vloeiend en accuraat te volgen.
Bijvoorbeeld: het volgen van een tennisbal.
• Fixatie.
De vaardigheid waarbij, met beide ogen, snel en accuraat
van het ene vaste object naar het andere gefixeerd
wordt, zoals bij het lezen van woord naar woord gebeurt.
• Accommoderen.
De vaardigheid om van ver naar dichtbij scherp te stellen,
vise versa. Bijvoorbeeld wanneer we van het dashboard in
de auto naar het verkeer op de weg willen kijken of van
het boek willen opkijken naar het schoolbord.
• Gezichtscherpte in de verte.
De vaardigheid om objecten op een afstand van meer
dan 6 meter scherp te blijven zien. Dit wordt visus
20/20 (de zichtsscherpte is dan 100%) genoemd, dit
is echter maar één van de vele visuele vaardigheden.
• Gezichtscherpte dichtbij.
De vaardigheid om objecten op lees- en schrijfafstand
duidelijk te blijven zien.
• Binoculariteit.
De vaardigheid om de ogen gelijktijdig en gelijkwaardig
te gebruiken.
• Diepte zien.
De vaardigheid om relatieve afstanden tussen objecten in
te schatten en om in een driedimensionale ruimte
zonder problemen te functioneren.
Deze situaties komen o.a. voor bij het balgooien, maar nog
belangrijker tijdens het rijden in het verkeer als men
wil inhalen of oversteken en de snelheid/ afstand van
een tegenligger moet inschatten.
• Perifeer zien.
De vaardigheid om objecten in periferie ( dat wat we in
de gaten houden) waar te nemen terwijl ergens naar
gekeken wordt; de mogelijkheid om visuele informatie
uit een breed blikveld op de juiste wijze te gebruiken.
• Concentratie.
De vaardigheid om een speciale visuele taak
(bijv. lezen) vol te houden gedurende een
langere periode zonder tussenkomst van
andere activiteiten (afleiding).
• Integratie.
De mogelijkheid om de visuele functies in
combinatie met andere lichamelijke
functies op de juiste wijze toe te passen.
9
Ontspannen, snel en nauwkeurig
kijken
Goocheltruc 1 voor snel en ontspannen sytematisch in de
leesrichting kijken
Snel leren focussen met de flipper
Snel en ontspannen, veraf en
dichtbij kijken afwisselen
10
Oefening: oogsamenwerking
Rood-groen techniek voor
oogsamenwerking
Alfabet oefening
www.optologie.nl
11
Hoe kijkt optologie aan
tegen dyslexie?
• Woordblindheid
• Beelddenken
• Omkeringen
(geen oog voor details)
(geen koppeling tussen voorwerp en woordbeeld)
(Geen oog voor richtingsverschil)
• Letterverwisseling (Geen oog voor opeenvolging)
• Letterverwarring (Te weinig vormonderscheid)
kijken
letterverwisseling
contrakijkers
woordblindheid
<->
omkeringen
herinneren
letterverwarring
beelddenkerij
• Kijken <-> herinneren (Geen integratie van waarnemen en
voorstellen)
• Contrakijkers (Voorkeur om tegen leesrichting in te kijken)
Optologische aanvulling op
definitie van Dyslexie.
Optometristen
www.optometrie.com
Een dyslecticus is iemand:
• die lees- en schrijffouten blijft
herhalen.
• die een ontwikkelingsachterstand
heeft van meer dan twee jaar.
• die geen kijkproblemen heeft.
12
Adressen optometristen
Vragen?
Meer informatie over optologie kun je
binnenkort terugvinden op:
www.MRTinbeweging.net bij MRT interventies
http://www.mrtinbeweging.net/mrt-interventies
13