Eten en drinken in het niercentrum van VUmc

Eten en drinken in het
niercentrum van VUmc
In het niercentrum van VUmc zorgen wij ervoor dat elke
dialysepatiënt de juiste voeding in de juiste hoeveelheid en
op de juiste tijd krijgt. Goede voeding hoort bij een optimale
behandeling, want voeding heeft invloed op uw gezondheid.
Deze folder geeft u algemene informatie over eten en drinken
op de dialyseafdeling.
Welke dieetadviezen krijgt de dialysepatiënt?
Als uw nieren niet meer goed werken, heeft dat consequenties voor uw
voeding. Afvalstoffen kunnen niet of onvoldoende worden uitgescheiden.
Ze hopen zich op in het bloed. Een vocht- en zoutbeperkte voeding
voorkomt dat u te veel vocht vasthoudt. Soms is het nodig de hoeveelheid
kalium in de voeding te beperken. Heeft u minder zin in eten of last van
misselijkheid, dan is het belangrijk dat u meerdere keren per dag iets
(eiwit- en energierijks) eet, vooral tijdens de dialysebehandeling.
Eiwitrijke voedingsmiddelen zijn belangrijk voor uw spieren, maar bevatten
vaak veel fosfaat. Een hoog fosfaatgehalte in het bloed kan leiden tot
botproblemen en bloedvatverkalking. Het is dus verstandig wel eiwitrijk
te eten, maar hierbij een fosfaatbinder te gebruiken (op advies van uw
arts/diëtist). In het assortiment dat wij op de dialyseafdeling aanbieden
is rekening gehouden met al deze aandachtspunten.
Uitgangspunten
• De aangeboden maaltijden en dranken en de wijze waarop maaltijden
en vocht op de dialyseafdeling verstrekt worden, zijn gezonde
voorbeelden. Hierdoor is het voor u gemakkelijker de voedingsadviezen ook toe te passen in de thuissituatie.
• Wij willen u zoveel mogelijk in staat stellen het leven te leiden
zoals u dat het liefste zou doen en zelf keuzes te maken. Het is
dan wel belangrijk dat u weet wat voor effect uw ziekte heeft op uw
gezondheid en de consequenties die dit heeft voor de keuzes ten
aanzien van uw voeding. Om u daarbij te helpen kunnen er individuele
afspraken gemaakt worden tussen u en de diëtist.
• Bent u ernstig ziek (of opgenomen in het ziekenhuis), dan is meerdere
keren per dag eiwit- en energierijk eten belangrijk. De diëtist van de
(dialyse)afdeling adviseert u welke voedingsmiddelen het meest geschikt
zijn om uw herstel te bevorderen. Naast het gebruikelijke assortiment
biedt de voedingsassistent eiwit- en energierijke tussendoortjes en
drinkvoeding aan.
• We proberen zo min mogelijk voeding te verspillen. Als u eten of een
tussendoortje bestelt, kunt u dat tijdens of meteen na de dialysebehandeling opeten.
Voedingsbeleid op de dialyseafdeling
U kunt zelf een keuze maken uit het assortiment.
De voedingsassistent biedt u het volgende aan tijdens de
dialysebehandeling:
- één warme maaltijd (vanaf 17.00 uur) of één broodmaaltijd (tussen
12.00 en 14.00 uur) en
- twee keer een tussendoortje, tenzij op medische indicatie of op advies
van de diëtist (van de dialyseafdeling of van de afdeling waar u bent
opgenomen) iets anders nodig is.
U krijgt het eten aangeboden. Het is niet de bedoeling dat u zelf eten of
drinken uit de keuken haalt.
Eten dat u meeneemt van thuis kan op eigen verantwoordelijkheid worden
gegeten tijdens de dialysebehandeling. Wij raden u af om soep (met zout)
en andere dranken ( zoals Coca-Cola, veel fosfaat) mee te nemen.
U kunt geen eten vanuit de dialyseafdeling naar huis meenemen. In overleg
met de diëtist wordt hier in sommige gevallen een uitzondering op
gemaakt.
U bent zelf verantwoordelijk voor het meenemen en innemen van medicatie
(bijvoorbeeld fosfaatbinders) tijdens de dialysebehandeling. Alleen als
2
de medicatie vergeten is, kunt u de verpleegkundige vragen om een
fosfaatbinder bij een eiwitrijk tussendoortje of de maaltijd.
Waar kunt u uit kiezen?
Broodmaaltijd
Verschillende soorten brood/crackers/beschuit met boter en beleg, zoals:
- Hartig beleg: kaas met minder zout, vleeswaren met minder zout,
gekookt ei (peper)
- Zoet beleg: diverse soorten jams, pindakaas, hagelslag
- Halfvolle melk, karnemelk
- Een tosti met ham en/of kaas
Warme maaltijd zonder of met minder zout (volgens menu)
- Vlees, vis of gevogelte of een vegetarische vervanging
- Groenten zonder zout
- Aardappelen, rijst of pasta, zonder zout
- Melknagerecht of ijs
- Appelmoes
Tussendoortjes
Eiwitrijk (Vergeet uw fosfaatbinders niet in te nemen)
- Portie kaasblokjes (Maaslander bevat minder zout)
- Portie noten (ongezouten)
- Portie gehaktballetjes (ongezouten)
- Omelet (ongezouten)
- Kwark of vruchtenyoghurt
- Protino, zuiveldrank
- Vruchtenmoes, verrijkt
Overige tussendoortjes
- M&M’s (pinda)
- Petit four (aardbei- of bananensmaak)
- Liga evergreen
- Biscuit
- Wasa sandwich knackebröd
Dranken
- Thee, koffie, Karvan Cévitam-limonade, appelsap, Fanta, Sprite met
minder suiker
3
Wist u dat…
- het eten en drinken dat tijdens de dialyse wordt gegeten niet meteen
wordt uitgedialyseerd? Het duurt enkele uren voordat het eten is
verteerd en in uw bloed is opgenomen. De dialyse is dan al voorbij.
- wij dranken serveren in kleine glazen en kopjes zodat het voor u
gemakkelijker is om ook tijdens de dialysebehandeling matig te zijn
met drinken? Op deze manier doen we er alles aan om het onttrekken
van vocht tijdens de dialyse zo gemakkelijk mogelijk te maken. Heeft
u geen vochtbeperking, dan geldt dit natuurlijk niet voor u.
- het weglaten van zout uit de voeding helpt om de bloeddruk onder
controle te houden/krijgen en helpt bij het beperken van uw
vochtinname. Als u veel zout gebruikt, krijgt u dorst en gaat uw meer
drinken. Het overtollige vocht hoopt zich op in het lichaam. U raakt
overvuld. Eten met minder zout is vaak een kwestie van wennen aan
de nieuwe smaken. Daarom bieden wij, speciaal voor dialysepatiënten,
de mogelijkheid om uit te proberen hoe een voeding met minder zout
smaakt. Bij de warme maaltijd wordt vlees, de vis of vervanging met
zout bereid, groenten en aardappelen/rijst zonder zout. Zo kunt u
eten met minder zout uitproberen en is de overgang van een voeding
met zout naar geen zout binnen handbereik.
- u elke dag weer opnieuw eiwit nodig heeft voor een goede spieropbouw?
Spiereiwitten worden namelijk dagelijks afgebroken en weer vernieuwd.
Omdat u eiwitten verliest tijdens de dialyse heeft u juist dan ook extra
eiwit nodig. Daarom heeft u de keuze uit eiwitrijke tussendoortjes.
- dat eiwitrijke tussendoortjes vaak veel fosfaat bevatten? Drie keer per
week dialyseren is onvoldoende om het fosfaat goed uit te spoelen.
Uw arts of diëtist adviseert daarom meestal om fosfaatbinders te
gebruiken. Wij adviseren u, als u fosfaatbinders voorgeschreven heeft
gekregen, om ook tijdens de dialyse bij uw maaltijd of eiwitrijke
tussendoortje een fosfaatbinder te gebruiken.
109014
Wilt u informatie over de aandachtspunten ten aanzien van uw eigen
specifieke voeding of heeft u vragen na het lezen van deze folder, dan
kunt u via de verpleegkundige een gesprek aanvragen met de diëtist.
VUmc©
december 2015
www.VUmc.nl
4