Sport en mondgezondheid

Sportenmondgezondheid
Mondgezondheidiseenessentieelonderdeelvanalgemenegezondheid,welzijnenwelbehagen.
Erisdanookintoenemendematewetenschappelijkeaandachtvoorenerzijdsderelatietussen
gezondheidsproblemenendemondgezondheidenanderzijdsdietussenaandoeningenindemond
enbepaalde(chronische)aandoeningeneldersinhetlichaam.
Sindshetsymposium“OralHealthandPerformanceinSport—LearningfromLondon2012van4
april2013”isereenduidelijkoproeptotactie.Erisderoepnaarmeerevidenceenstudiesmaarook
deoproepnaarmeeraandachtvoorhetbelangvaneengezondemondvanuitdesportsector.Vooral
hetverbandtussentopsportprestatieseneengoedemondgezondheidiseenbelangrijkgegeven.
Topsportvraagtveelvaneenlichaameneengoedeconditievanhetlichaam,dusookdemond,is
dusessentieel.
Metdezeinformatiewillenwegraagmeerbekendheidgevenaandemogelijkerisicofactorenvoor
demondgezondheidbijtopsport.Endeinvloedvanslechtemondgezondheidopdesportprestaties.
Wehopenopdezemaniermeeraandachttegenererenvooreengoedemondgezondheidbij
topsport.
Invloedmondgezondheidoptopsportprestaties.
1. Diabetesmellitus.
Erzijnallangaanwijzingenvooreenbidirectionelerelatietussendiabetesmellitus(DM)en
mondgezondheid.Hetisechternogonbekendwelkeverklarende(causale)mechanismen
eenrolspelenindezerelatie.PatiëntenmetDMhebbeneenverhoogdekansopgingivitisen
parodontitis,mogelijkalsgevolgvaneenverhoogdeinfectiegevoeligheid.Andersomlijkt
parodontitiseennegatiefvaninvloedtehebbenopdebloedglucosespiegelbijpatiëntenmet
DM.Eenlangdurigehyperglykemiekanleidentotondermeerveranderingeninde
bloedvaten,aantastingvanzenuwen,eenhogerevatbaarheidvoorinfectieseneen
verhoogdekansophart-envaatziekten.Mensenmetdiabeteslopensowiesomeerkansop
ontstekingen,waaronderontstekingenaanhettandvlees.
2. Hart-envaatziekten.
Hart-envaatziektenisdeverzamelnaamvooralleaandoeningenaanhethart-envaatstelsel,
zoalseenberoerteofeenhartinfarct.Bijzowelhart-envaatziektenenparodontitisiser
sprakevaneenontstekingsprocesalskenmerk.Daarnaastzijnergemeenschappelijke
risicofactorenzoalsroken,diabetesmellitusenleeftijd.Inverscheidenestudiesis
aangetoonddatonderpatiëntenmetparodontitisdeprevalentievancoronairehartziekten
(aandoeningendiewordenveroorzaaktdoorvernauwingenindekransslagaders)hogeris.
3.
4.
5.
6.
chronischenierinsufficiëntie(CNI).
UitdenogbeperktebeschikbareliteratuuroverderelatietussenmondgezondheidenCNI
komenweliswaaraanwijzingendatereenverbandistussenparodontitisenCNI,maarhet
wetenschappelijkbewijsisnogonvoldoendeomdefinitieveconclusiestetrekken.
Longaandoeningen.
Uitdestudiesoverderelatietussenmondgezondheidenlongaandoeningenkomen
aanwijzingenvooreenrelatietussenastmaenhetontstaanvancariës.Eenmogelijke
verklaringhiervooriseenlagespeekselproductie,dieonderandereveroorzaaktkanworden
doordeastmazelf,doormedicatiegebruikofdoorhetchronischademhalenviademondin
plaatsvanviadeneus.
Ontstekingen.
Uitonderzoekblijktbijvoorbeelddatjongesportersmetverstandskiesproblemenextra
blessuregevoeligzijn.
Tandpijn.
Mondproblemenzoudeneenimpactopprestatiekunnenhebbenopdeprestatiedoorpijn,
verhoogdesystemischeontstekingenverminderdevertrouwenenpsychosocialeeffecten.
Invloedvantopsportopmondgezondheid.
1. Sportvoeding.
Devoedingvoor,tijdensofnaeenactiviteitisvaaksuiker-enkoolhydraatrijk.Ditverhoogt
hetrisicoophetontstaanvangaatjes.Daarbijkomtdatsportenvaakeendrogemondgeeft
(minderspeeksel).Speekselbeschermtdetandentegenschadeveroorzaaktdoorzurenen
suikers.
2. Sportdranken.
Demeestesportdrankenbevattenvaakcitroenzuurenhebbenduseenhogezuurgraad.
Dezezuredranken(lageph)kunnenglazuuroplossen,waardoorertanderosieontstaat.
3. Drogemond.
Bijintensiefsportenkandemonddrogerworden.Speekselbeschermtdetandentegen
onderanderecariës,tanderosieenontstekingen.Maarookdestressbijsportengeeftvaak
minderspeekselsecretie.Speekselzorgtvooreenneutralisatievandephindemond.Een
andereffectvantopsportisdatdemondkanuitdrogenomdateensportertijdenshet
sportendoordemondademtenminderdrinkt.
4. Maagzuur.
Tijdenshetsportenkanmaagzuuromhoogkomenenindemondterechtkomen
(Reflux).Vaakwordthetgevoelvanbrandendmaagzuurzelfsnietopgemerkt.Refluxzorgt
vooreentoenameerosievantanden.Incombinatievanverminderdespeekselsecretieisdit
dusookeenbelangrijkeoorzaakvantandschade.
5. Klemmen/knarsen.
Hetveelvuldigopelkaarklemmenofknarsenvantandenkanzorgenvoormeerslijtagevan
detandenoftemporomandibulairegewrichtsproblemen.Wezienhetklemmenvaakbij
krachtsportenzoalsvoorbeeldbijgewichtheffen.Hetklemmengebeurtookbij
contactsportenalseennatuurlijkeverdedigingshoudingzoalsvoorbeeldbijdeverwachting
vaneenimpact/slag.Dekauwspierensamenmetdenekspierenvormeneenblokwaardoor
dekansopbijvoorbeeldeenhersenschuddingwordtverminderd.Bijrugbywordtdeze
houdingzelfsaangeraden.
Ditklemmenkanalsdetandenenkiezennietgeheeljuistopelkaarstaanvoorgrotere
slijtagezorgen.Erosiekanditslijtageprocesversnellen.Alsdeslijtagesnelverloopt,kandit
zorgenvoorgevoeligetandenenkiezenvoorkoudenwarmmaarvaakisditeenprocesvan
jarenenvalthetnauwelijksop.
6. Zwembadwater.
Bijzwemmersisereenbijkomendrisico.Hetbadwater(chloor)kaneenhogezuurgraad
hebben,waardoorvooralaandevoorzijdevandevoortandenerosieveslijtagekanontstaan.
7. Eetstoornis.
Bijsportenwaarbijeenlaaglichaamsgewichtwordtvereistkansomsookerosieoptreden.
Ditkanvoorkomenbrakenbijeeneetstoornisalsboulimianervosaofanorexianervosa.
8. Ongelukken.
Bijbijcontactsporten,zoalsrugbyofvoetbal,kunnentandenschadeoplopenofzelfsgeheel
loskomen.Maarooksportenwaarbijereenkansisopvallenkanernstigeschadeaande
tanden,mondofkaakontstaan(breukenmaarookTMJ-problemen).Denkhierbijaan
sportenalswielrennen,mountainbiken,skiën,schaatsenofsnowboarden.Hetdragenvan
eenmondbeschermerkandeschadebijeenongevaliniedergevalverminderen.
Deingeslotenderdemolaar(wijsheidstand)kanbijcontactsporteneenoorzaakzijnvaneen
gebrokenonderkaak.
Kwetsurenvandelippenbijorthodontiepatiënten(dragenvanbrackets)
9. Ontstekingen.
Dooreenafnamevandeweerstandbijlangdurigenintensiefsportenkanje,vanal
aanwezigesluimerendeontstekingenofnieuweontstekingen,pijnkrijgen.Voorbeeldhiervan
zijndeontstekingvantandvleesbijeennietgeheeldoorgebrokenverstandskies.
Batcterienoftoxinenkunnenvialetselofparodontitisindebloedbaankomeneneldersin
hetlichaamzichnestelen.Bacteriënkunnenhetmenselijklichaamdirectbeïnvloeden,
waardoorlokaleontstekingenencelvernietigingontstaat,ofdoormiddelvan
toxineproductie.
1.
2.
3.
Bronnen;
Gezondemond,gezondlichaam!Literatuuronderzoeknaarderelatietussenmondziektenenandereziekten.drs.E.Hospes,dr.
B.A.F.M.vanDam,prof.dr.J.J.M.Bruers
1
1
BritishJournalofSportsMedicine,Oralhealthandelitesportperformance.Ian Needleman, Paul Ashley, Peter
1
2
2
2
1
3
4
Fine, Fares Haddad, Mike Loosemore, Akbar de Medici, Nikos Donos, Tim Newton, Ken van Someren, Rebecca
3
5,6
5
7,8
9
10
11
Moazzez, Rod Jaques, Glenn Hunter, Karim Khan, Mark Shimmin, John Brewer, Lyndon Meehan, Steve
12
1
Mills, and Stephen Porter https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4316856/