Cyprus. 10 000 jaar geschiedenis en cultuur

CYPRUS VERKEERSBUREAU
www.visitcyprus.com
Cyprus. 10 000 jaar geschiedenis en cultuur
INHOUD
INTRODUCTIE
3
CYPRUS: 10.000 jaar geschiedenis en cultuur
4
DE GESCHIEDENIS VAN CYPRUS
5 - 14
8200-1050 v.Chr. De prehistorie
5
1050-480 v.Chr. De vroege historie: geometrische en archaïsche periode
6
480 v.Chr.-330 A.D. De klassieke, hellenistische en Romeinse periode
7
330-1191 De Byzantijnse periode
8 - 9
1192-1489 De Frankische periode
10
1489-1571 De Venetiaanse periode
11
1571-1878 De Osmaanse periode
12
1878-1960 De Britse periode
13
1960-heden De Republiek Cyprus, de Turkse invasie,
lid van de Europese Unie
14
LEFKOSIA (NICOSIA)
15 - 28
LEMESOS (LIMASSOL)
29 - 38
LARNAKA
39 - 48
PAFOS
49 - 60
AMMOCHOSTOS
61 - 64
TROODOS
65 - 73
ROUTES: Byzantijnse route, Aphrodite-route
74
KANTOREN CYPRUS TOURISM ORGANISATION
75
I N H O U D
1
Lefkosia
Lemesos
Larnaka
Pafos
Ammochostos
Troodos
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
2
INTRODUCTIE
Ondanks zijn geringe afmetingen bezit Cyprus een bijzonder rijk cultureel
erfgoed. Verspreid over het eiland liggen enorme aantallen opgravingen,
forten, kastelen en andere monumenten. De oudheden van Pafos, de
neolitische nederzetting Choirokoitia en tien Byzantijnse kerken in het
Troodosgebergte staan op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.
IM
O NI O M U N D
IA
L
TR
N D IA L
ñ
ñ
E
IN
I
TA
MO
ER
W O RL D H
Helaas wordt het noordelijk deel van Cyprus sinds juli
1974 door Turkije bezet gehouden. Het cultureel
erfgoed in dit gebied heeft zwaar te lijden gehad van
de bezetting. De bezettingsmacht heeft systematisch
geprobeerd de culturele en demografische structuur van
het noordelijk deel van Cyprus te veranderen.
PA
Het doel van deze brochure is om u behulpzaam te zijn bij het ontdekken
van de culturele rijkdom van ons prachtige eiland. Het personeel van de
kantoren van de Cyprus Tourism Organisation (CTO) zal u graag adviseren
bij het plannen van een bezoek aan Cyprus. Bij deze kantoren is ook gratis
documentatiemateriaal over tal van onderwerpen verkrijgbaar. De adressen
van onze kantoren vindt u achterin deze brochure. Informatie kunt u ook
vinden op onze website: www.visitcyprus.com.
GE
ñ PATR
IM
O
1
2
1. De neolitische nederzetting Choirokoitia
2. Het oude stadskoninkrijk Kourion
3. Agios Nikolaos tis Stegis-kerk, Kakopetria
3
I N T R O D U C T I E
3
CYPRUS
10 000 jaar geschiedenis en cultuur
Het cultureel erfgoed van een land is zijn belangrijkste
verworvenheid. Het verleent een volk zijn identiteit en een
gevoel van eenheid en verbondenheid met het verleden.
Cyprus is het op twee na grootste eiland in de Middellandse
Zee en ligt op het kruispunt van Europa, Azië en Afrika. Deze
centrale positie heeft een belangrijke rol gespeeld in de
turbulente geschiedenis van het eiland.
Ca. 3500 jaar geleden vestigden zich Myceense immigranten
op Cyprus. Met hen deden de Griekse taal en cultuur hun
intrede. Tot de vele kolonisten en veroveraars die volgden
behoren Phoeniciërs, Assyriërs, Egyptenaren, Perzen,
Romeinen, Franken, Venetianen, Osmanen en Britten. Allen
Het oude theater van Kourion
lieten zichtbare sporen na. Ook bezochten enkele apostelen
het eiland en na de deling van het Romeinse Rijk maakte
Cyprus deel uit van het grootse Byzantijnse Rijk. Het eiland is een openluchtmuseum met
prehistorische nederzettingen, Griekse tempels, Romeinse theaters en villa’s, vroeg-christelijke
basilieken, Byzantijnse kerken en kloosters, kruisvaardersburchten, gotische kerken, Venetiaanse
fortificaties, islamitische moskeeën en Brits-koloniale gebouwen.
In de dorpen worden nog altijd oude gebruiken in ere gehouden. Festivals die hun wortels in
de oudheid hebben worden er uitbundig gevierd, zoals de jaarlijkse bloemenfestivals en het
carnaval. Alomaanwezig is de Griekse godin van de schoonheid, de vruchtbaarheid en de liefde,
Aphrodite. Volgens de mythologie werd zij aan de kust van Cyprus uit het schuim van de zee
geboren. Nog altijd waart zij rond in haar geliefde Pafos en is ze zichtbaar in de schoonheid van
de landschappen en de charme van de eilandbewoners. In Kouklia, op de plek waar ooit de
grote tempel van Aphrodite stond, staat nu een kerkje dat bekendstaat onder de veelzeggende
naam Panagia Aphroditissa, ‘Heilige Maagd Aphrodite’.
Op warme zomeravonden weerklinken tijdens opvoeringen van Griekse drama’s in het oude
theater van Kourion en het al even oude odeon van Pafos de onsterfelijke woorden van Euripides
en Sophocles. Ook de middeleeuwse volksliederen over de legende van Digenis – de
onoverwinnelijke grensbewaker van het Byzantium – en zijn prachtige vrouw Rigaina worden
nog altijd gezongen. En ieder jaar in september, gedurende het wijnfestival, vloeit het druivennat
rijkelijk ter ere van de god Dionysos, de Griekse god van wijn en welbevinden. Cyprus, het
meest oostelijke deel van Europa, is een kleurrijk mozaïek van uiteenlopende culturen, religies
en tradities.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
4
DE GESCHIEDENIS
VAN CYPRUS
8200
1050
v.Chr.
De prehistorie
2
De eerste tekenen van permanente vestiging op Cyprus dateren van de
neolitische periode (8200-3800 v.Chr.). Gedurende de daaropvolgende
chalcolitische periode (3800-2400 v.Chr.) werden kleine hoeveelheden
koper gewonnen. De eilandbewoners leefden in beide periodes zeer
eenvoudig. Hun huizen bestonden uit één kamer, ze gebruikten stenen
gereedschappen en kruiken en maakten sieraden van picroliet, een
mineraalsoort die op het eiland voorkwam. Hun voedsel bestond uit graan,
vis, lams- en geitenvlees. Overleden eilandbewoners werden binnen de
nederzettingen begraven. De oudste vondsten van aardewerk dateren van
5000 v.Chr.
Rond het eind van de chalcolitische periode en het begin van de vroege
bronstijd (2400-2200 v.Chr.) vonden binnen de gemeenschappen
belangrijke veranderingen plaats. De huizen kregen een langwerpige vorm
en boden plaats voor meerdere kamers. In de landbouw werd de ploeg
geïntroduceerd, de doden werden begraven op speciaal aangelegde
begraafplaatsen, en in sieraden werd gewonnen koper verwerkt. Hoewel
de ontwikkelingen zeker bijdroegen aan economische groei, leefden de
Cyprioten tot aan het begin van de late bronstijd (1650 v.Chr.) in kleine
dorpen in het binnenland en hadden zij nauwelijks contact met de
omringende mediterrane landen.
Uit de late bronstijd (1650-1050 v.Chr.) stamt onweerlegbaar bewijs voor
grootschaliger veranderingen op het eiland. Aan de kust werden kleine
steden gebouwd, het winnen van koper en andere metalen werd
intensiever, er werd een schrift ontwikkeld en er waren beduidend meer
handels- en andere contacten met de landen in het oostelijke
Middellandse-Zeegebied.
De vestiging van grote aantallen Griekse immigranten, die vanaf het laatste
deel van de 13de eeuw v.Chr. in golven naar het eiland kwamen, leidde
tot kennismaking met de Griekse taal en cultuur. Grote hoeveelheden
Myceens aardewerk werden geïmporteerd en intensief gebruikt in
religieuze ceremonies en het huishouden. Later werd dit aardewerk lokaal
geproduceerd en verwierf het een vaste plaats in de tradities van het eiland.
3
4
6
1
5
1. Stenen bakje, neolitische periode
2. Beeldje in de vorm van een menselijke figuur,
chalcolitische periode
3, 4. Platte beeldjes van menselijke figuren,
vroege midden bronstijd
5. Aardewerk met witte bovenlaag, late bronstijd
6. Bronzen beeldje van de ‘Gehoornde God’,
late bronstijd
DE GESCHIEDENIS VAN CYPRUS
5
1050
480
v.Chr.
De vroege historie: geometrische en archaïsche periode
Twee belangrijke ontwikkelingen kenmerkten de overgang van
prehistorie naar historie. De eerste was politiek van aard, de tweede
had een technologisch karakter.
De eerste grote verandering was het ontstaan van stadskoninkrijken.
Voor de 11de eeuw v.Chr. waren alle steden uit de late bronstijd
verwoest, waarschijnlijk door aardbevingen. Volgens volksverhalen
werden de nieuwe steden gesticht door helden uit de Trojaanse oorlog,
na terugkeer van het slagveld. Zeker is dat rond deze tijd een laatste
golf van Griekse immigranten arriveerde, waarmee de Griekse taal en
cultuur de overhand kregen op het eiland. Vanaf de 10de eeuw v.Chr.
werden de banden tussen Cyprus en Griekse eilanden als Evia en Kreta
bijzonder sterk.
De tweede belangrijke ontwikkeling was het gebruik van ijzer naast
koper. Met deze ontwikkeling brak de ijzertijd aan. Werd ijzer eerst
alleen in sieraden verwerkt, geleidelijk verving het ook het koper bij
het vervaardigen van gereedschappen en andere gebruiksvoorwerpen.
Onderdeel van de ijzertijd is de zogeheten geometrische
periode, een naam die verband houdt met de
Aardewerk uit de geometrische en
geometrische motieven op het aardewerk uit die tijd.
archaïsche periode
Deze periode viel samen met de komst van de
Phoeniciërs naar Cyprus en de kolonisatie van de grote
Myceense kuststad Kition. De Phoeniciërs introduceerden het typisch zwart/rood
gekleurde aardewerk, dat later op het eiland geproduceerd zou worden.
De archaïsche periode (750-480 v.Chr.) begon met de onderwerping van Cyprus
door de Assyriërs. Gedurende deze periode konden de stadskoninkrijken Salamis,
Kition, Amathous, Kourion, Idalion, Palaipafos, Marion, Soloi en Tamassos zich
alleen als zelfstandige rijken handhaven door tribuut af te dragen aan de Assyrische
heerser.
Na de Assyrische overheersing nam de Egyptische farao Amasis de macht over.
Kenmerkend voor deze periode waren de sterke Griekse en oosterse invloeden,
die zich bovenal manifesteerden in de kunst en de religie.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
6
Het oude stadskoninkrijk
Kition
480
v.Chr.
330
A.D.
De klassieke, hellenistische en Romeinse periode
Gedurende de klassieke periode (480-310 v.Chr.) raakte Cyprus betrokken in de
oorlogen tussen de Grieken en de Perzen. De Perzen hadden het eiland sinds 545
v.Chr. in handen, maar de Grieken waren vastbesloten de machthebbers uit alle
Griekse gebieden te verdrijven. In 450-449 v.Chr. slaagde de vloot van Athene,
aangevoerd door Kimon, erin om de stadskoninkrijken Marion en Soloi te
bevrijden en Kition te belegeren. Ondanks dit kortstondige succes bleef Cyprus
uiteindelijk deel uitmaken van het Perzische Rijk, zij het met een grote mate van
onafhankelijkheid.
Onder het bewind van koning Evagoras van Salamis (411-374 v.Chr.) werd het
eiland een vooraanstaand politiek en cultureel centrum binnen de Griekse wereld.
De koning rebelleerde tegen de Perzen maar moest uiteindelijk een vredesverdrag
tekenen. Gedurende de Perzische overheersing waren de Griekse invloeden zeer
sterk. Goden van het Griekse pantheon werden geïntroduceerd en Griekse
kunstenaars mochten de munten van de Cypriotische stadskoninkrijken ontwerpen.
Hoofd van Aphrodite in marmer,
Salamis
Tijdens de hellenistische periode (310-30 v.Chr.) kwam er als gevolg van de veldtocht van
Alexander de Grote een eind aan de Perzische overheersing. Na de dood van Alexander kwam
Cyprus onder het bewind van de Egyptische Ptolemeeën-dynastie en ging het deel uitmaken van
de Grieks-Alexandrijnse wereld. De beeldhouwkunst uit deze periode werd sterk beïnvloed door
Alexandrië, de hoofdstad van het Ptolemeïsche koninkrijk Egypte. Gedurende de Ptolemeïsche
periode werd Cyprus voornamelijk gebruikt als militaire basis, maar de nieuwe machthebbers
haalden er ook koper, hout (voor het bouwen van schepen), graan en olijven vandaan.
Na het Ptolemeïsche bewind kwam Cyprus onder het bestuur van de Romeinen. Deze periode
begon niet, zoals wel beweerd wordt, in 58 v.Chr., maar in 30 v.Chr. De Romeinen waren vooral
geïnteresseerd in de kopermijnen en gedurende de Romeinse periode (30 v.Chr.-330 A.D.) werd
de naam Cyprus synoniem aan het Latijnse woord voor koper (cuprum). Onder de Romeinse
overheersing beleefde het eiland een economische bloeiperiode van driehonderd jaar. Een van
de belangrijkste exportproducten van die tijd was het rijk gedecoreerde aardewerk. Sieraden en
glas werden bewerkt in de stijl van de Romeinen. In de vroeg-Romeinse periode werden de graven
rijk versierd en kregen overledenen grafgiften als gouden sieraden en prachtig glaswerk mee.
Een mijlpaal in de geschiedenis van Cyprus was de bekering tot het christendom van de
Romeinse proconsul, Sergius Paulus, bewerkstelligd door de apostelen Paulus en Barnabas. Zo
werd Cyprus het eerste land in de geschiedenis dat door een christen werd bestuurd.
Munten uit de Romeinse
periode
DE GESCHIEDENIS VAN CYPRUS
7
330 -De1191
Byzantijnse periode
Zilveren bord uit de 7de eeuw, Lambousa
In het jaar 330 werd Constantinopel hoofdstad van het Romeinse rijk. Het
christendom werd de staatsgodsdienst. Bij de deling van het rijk in 395 kwam
Cyprus onder gezag van het Oostromeinse of Byzantijnse rijk. Tot in de 7de
eeuw wist de kerk van Cyprus niet alleen onafhankelijk te blijven, maar zelfs
haar invloed aanzienlijk uit te breiden. In 488 verleende de Byzantijnse keizer
Zeno de aartsbisschop een aantal koninklijke privileges, zoals het voeren van
een scepter in plaats van een staf, het dragen van een purperen mantel en het
gebruik van rode inkt voor het ondertekenen van documenten. Uit dank deed
aartsbisschop Anthemios de keizer het manuscript van het evangelie van
Mattheüs cadeau dat had toebehoord aan de apostel Barnabas. De
aartsbisschop had het manuscript ontdekt in het graf van de heilige bij
Salamis. Op de plek waar Barnabas begraven lag werd een aan hem gewijd
klooster gebouwd. De apostel wordt beschouwd als de stichter van de kerk
van Cyprus.
Gedurende de eerste eeuwen van de Byzantijnse periode heerste er vrede op
Cyprus. Nieuwe steden verrezen, terwijl andere werden verwoest door zware
aardbevingen. Salamis-Constantia volgde Pafos op als hoofdstad van Cyprus; in de nabijheid zou
in de 7de eeuw de stad Arsinoe-Famagusta tot ontwikkeling
komen. Naast Amathous, dat in de Romeinse tijd was
uitgegroeid tot een belangrijke stad, werd een nieuwe stad
gebouwd, Neapolis of Nemesos, dat in de Frankische periode
Lemesos zou gaan heten. Op de fundamenten van de antieke
stad Ledra verrees Lefkosia (Nicosia), de stad die in de 11de of
12de eeuw hoofstad van Cyprus zou worden.
In de 6de eeuw groeide de zijde-industrie uit tot een van de
meest lucratieve ambachten van het eiland. De geheimen ervan
waren door de Byzantijnen heimelijk van de Chinezen
afgekeken. Ook werden op grote schaal houten schepen
gebouwd, en in Salamis verrees in opdracht van de Byzantijnse
keizer Heraklios een aquaduct. Ook de zilver- en
goudsmeedkunst floreerden, zo blijkt onder meer uit de vondst
van kostbare borden met afbeeldingen van het leven van David.
Machaïras-klooster
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
8
1. Panagia Asinou, Nikitari
2. Panagia tou Araka, Lagoudera
3. Agia Marina, Pedoulas
De borden maken deel uit van de zogeheten schat van Lambousa (Lapithos) en
zijn te bewonderen in het Cyprus Museum in Lefkosia (Nicosia). Andere
waardevolle vondsten uit de Byzantijnse periode zijn ondergebracht in het British
Museum in Londen en het Metropolitan Museum of Art in New York.
In de religieuze kunst, die in deze periode een bloeiperiode doormaakte, zijn
zowel Grieks-Romeinse als oosterse invloeden zichtbaar. De eerste kerken van het
eiland waren gebaseerd op Romeinse basilieken; hun langwerpige interieur was
door middel van zuilenrijen verdeeld in smalle paden en gewelfde ruimten. Later
werden koepels en meer gewelven toegevoegd en kwam een verscheidenheid aan
kruisvormige kerktypen tot ontwikkeling. De belangrijkste voorbeelden van vroegchristelijke Cypriotische architectuur zijn de basilieken in Lambousa, Agia Kyriaki
(Chrysospiliotissa) in Kato Pafos, Kambanopetra in Constantia, Agia Triada in
Gialousa, Panagia Kanakaria op het schiereiland Karpas, Kourion en Agios
Georgios in Pegeia. Deze basilieken hebben houten daken en bevatten veelal
prachtige fresco’s. Drie zeldzame vroeg-christelijke mozaïeken wijzen op de
hechte artistieke band tussen Cyprus en Constantinopel. Het oudste van de drie
bevindt zich in de apsis van Kanakaria-kerk, gelegen op het door Turkije bezette
schiereiland Karpas. Het best bewaarde mozaïek is dat in de apsis van de kerk
van Panagia Angeloktisti in Kiti. Het derde mozaïek bevindt zich in de Kerk van
de Vrouwe in het bezette dorp Livadia, vlakbij Famagusta. De oude basilieken zijn
helaas verwoest tijdens Arabische aanvallen die tussen de 7de en 10de eeuw met
regelmaat plaatsvonden, maar de mozaïeken bleven gespaard en kregen een plaats
in nieuwe kerken.
1
2
Cyprus speelde in de 7de eeuw een belangrijke rol in het conflict tussen de
Byzantijnen en de moslims, de twee grootmachten van deze periode. Vanaf 648
kreeg het eiland te maken met aanvallen van Arabieren, die aanhielden tot keizer
Nicephorus II Phocas de geduchte tegenstander in 965 uiteindelijk versloeg. Tot
in de 12de eeuw bleven de Byzantijnen bijdragen aan het culturele erfgoed van
Cyprus. Fraaie voorbeelden zijn hun kastelen en fortificaties in St. Hilarion,
Voufavento en Kantara, alle gelegen in het door Turkije bezette Pentadaktylosgebergte, en de kloosters van Kykkos, Machaïras en Agios Neophytos.
3
DE GESCHIEDENIS VAN CYPRUS
9
1192 - De
1489
Frankische periode
In 1191 veroverde de Engelse koning Richard Leeuwenhart Cyprus. Hij
beschouwde het eiland als een belangrijke basis voor het bevoorraden van de
troepen die aan de derde kruistocht deelnamen. In Lemesos trouwde hij met
zijn verloofde Berengaria van Navarra, die hem vergezelde op zijn reis en zich
nu koningin van Engeland mocht noemen. Richard realiseerde zich hoe moeilijk
het zou zijn om het eiland in zijn greep te houden en verkocht Cyprus aan de
Tempeliers. Deze werden echter geconfronteerd met een opstand van de
Cyprioten en gaven het eiland terug. Uiteindelijk verkocht Richard Cyprus aan
de Normandische kruisridder Guy de Lusignan, de onttroonde koning van
Jeruzalem. De Frankische periode, ook wel de De Lusignan-periode genoemd,
duurde drie eeuwen (1192-1489).
Onder het feodale bewind van De Lusignan werd het Rooms-katholicisme
staatsgodsdienst op Cyprus. Ondanks zware onderdrukking slaagde de Grieksorthodoxe kerk erin te overleven. Na de val van het laatste kruisridderbolwerk
Akko in 1291, was Cyprus het enige christelijke bastion én de belangrijkste
handelspost in het Oosten. De Frankische koningen verleenden privileges aan
machtige westerse handelssteden als Venetië en Genua. Dit leidde tot conflicten
tussen de westerse machten en had nadelige effecten op de politiek en
economie van het eiland.
Richard Leeuwenhart
In de 14de eeuw gonsde het van de commerciële activiteiten op het eiland en
bloeide de economie op. De hoofdstad Lefkosia (Nicosia) en de kuststad
Famagusta groeiden uit tot rijke handelssteden. Cyprus produceerde en
exporteerde suiker van hoge kwaliteit, verscheidene soorten uitstekende wijn
en andere verfijnde landbouwproducten. Ook de weef- en kantindustrie en de
productie van geglazuurd aardewerk floreerden.
Munten uit de Frankische periode
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
10
De gotische monumenten uit de Frankische periode die de tand des tijds
hebben weerstaan zijn voornamelijk godsdienstige gebouwen en kastelen. In de
bouwstijl van deze monumenten zijn zowel Byzantijnse elementen als
invloeden uit het Westen te zien. Bekende voorbeelden van deze bouwstijl zijn
de kerk van Agia Sofia in Lefkosia, de St. Nicolaas-kathedraal in Famagusta en
de abdij van Belapais.
1489
1571
De Venetiaanse periode
Caterina Cornaro, zuster van de Venetiaanse edelman Andreas
Cornaro en echtgenote van koning Jacques de Lusignan II, werd
na de dood van haar man koningin van Cyprus. In 1489 droeg
zij het eiland over aan de Republiek Venetië. De Genuanen,
de grote concurrenten van de Venetianen, waren hiermee
uitgerangeerd. Met hun controle over Cyprus wilden de
Venetianen vooral de ongehinderde scheepvaart en de
bevoorrading van Venetiaanse schepen in het oostelijke
Middellandse-Zeegebied veiligstellen.
Cyprus exporteerde in deze periode landbouwproducten als
tarwe, gerst, suiker, katoen, wijn en olijfolie. De textielproductie
won aan belang en in het dorp Lefkara kwam de kantproductie
op gang, een ambachtelijke bezigheid waaraan het dorp nog
steeds zijn bekendheid dankt. Famagusta was de belangrijkste
uitvoerhaven, maar tegen het eind van de Venetiaanse periode
nam Larnaka deze rol over, vooral vanwege de export van zout.
Ook de haven van Lemesos begon zich te ontwikkelen.
1
Toen de Osmanen in 1522 het eiland Rhodos veroverden sloeg
de Venetianen de schrik om het hart. Lefkosia werd beschermd
met zware ommuringen en in Famagusta werd de bestaande
stadsmuur versterkt; hier staat nog altijd de Toren van Othello,
een verwijzing naar de beroemde Shakespeare-tragedie die zich
deels in Famagusta afspeelt.
2
1. Famagusta-poort, Lefkosia
2. Venetiaanse muren, Lefkosia
DE GESCHIEDENIS VAN CYPRUS
11
1571De- Osmaanse
1878 periode
Ondanks alle inspanningen hielden de
vestingmuren de Osmanen niet tegen. Met de val
van Famagusta in 1571 begon de Osmaanse
overheersing. De Venetianen werden verjaagd en
voor het eerst was er sprake van een islamitische
gemeenschap op het eiland. De Grieks-orthodoxe
kerk ontving echter privileges die de aartsbisschop
niet alleen religieuze, maar ook politieke autoriteit
verleende.
Maar Cyprus kende onder Osmaans bewind ook
bittere tijden. De Grieks-Cypriotische steun aan de
Griekse Onafhankelijkheidsoorlog in 1821 leidde
tot de executie van aartsbisschop Kyprianos, drie
van zijn bisschoppen en zo’n 470 andere
prominente Cyprioten.
1
Toch was vanaf het begin van de 18de eeuw een
gestage verbetering zichtbaar in de sociaaleconomische omstandigheden van de GrieksCyprioten, die hand in hand ging met de
verzwakking van het Osmaanse rijk. Europese
handel met de kuststeden en de vestiging van
buitenlandse consulaten in Larnaka markeerden
een verschuiving van een overwegend agrarische
en semi-feodale leefwijze naar een meer stedelijk
bestaan. Deze verandering werd versterkt door
de band tussen de Grieks-Cyprioten en de
nieuwe, onafhankelijke Griekse staat die na de
Griekse Onafhankelijkheidsoorlog ontstond. Het
waren de nieuwe stedelingen die voor het eerst
sterke nationalistische gevoelens tot uitdrukking
brachten.
2
1. Hala Sultan Tekkesi en het zoutmeer van Larnaka
2. Huis van Chatzigeorgakis Kornesios, Lefkosia
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
12
1878
1960
De Britse periode
In 1878 kwam Cyprus in Britse handen als gevolg van een
geheime overeenkomst tussen de Osmaanse overheersers en de
Britse regering. De Cyprioten ontleenden aan de machtswisseling
hoop op politieke, economische en sociale veranderingen en op
aansluiting van Cyprus bij Griekenland, maar kwamen van een
koude kermis thuis. De teleurstelling onder de Grieks-Cyprioten,
in combinatie met een economische recessie, leidde in oktober
1931 tot een opstand tegen de Britse overheersing, die echter
slechts in hardere koloniale maatregelen resulteerde.
De Grieks-Cyprioten bleven aandringen op aansluiting van Cyprus
bij Griekenland, maar de Britse regering hield voet bij stuk. Op
15 januari 1950 werd een referendum gehouden, waarbij 95,7
procent van de Grieks-Cyprioten voor aansluiting bij Griekenland
stemde. Ook dit had geen effect op de stoïcijnse houding van de
Britten. De politieke impasse leidde ertoe dat de EOKA (Nationale
Organisatie van Cypriotische Strijders) in 1955 de wapens opnam
tegen de koloniale overheersers. De vrijheidsstrijd duurde tot
1959 en resulteerde in het einde van de Britse overheersing, maar
niet tot aansluiting bij Griekenland.
Tijdens onderhandelingen in Londen en
Zürich stemden Groot-Brittannië, Turkije en
Griekenland in met de onafhankelijkheid
van Cyprus. Op 13 december 1959 werd
aartsbisschop Makarios III tot eerste
president van de republiek Cyprus gekozen.
Dr. Fazil Kutchuk werd vice-president.
Presidentieel paleis, Lefkosia
DE GESCHIEDENIS VAN CYPRUS
13
1960
heden
De Republiek Cyprus, de Turkse invasie,
lid van de Europese Unie
Op 16 augustus 1960 werd Cyprus definitief een onafhankelijke republiek.
Het land trad toe tot de Verenigde Naties, het Gemenebest van Naties, de
Raad van Europa en de Beweging van Ongebonden Landen. Op grond van
de akkoorden van Zürich en Londen behielden de Britten twee souvereine
militaire bases op het eiland, met een gezamenlijke oppervlakte van 158,4
vierkante kilometer: Dhekelia (ten oosten van Larnaka) en Akrotiri-Episkopi
(bij Lemesos). Onderdeel van de akkoorden vormden ook twee verdragen.
Eén daarvan verleende de drie ‘garantiemachten’ Groot-Brittannië,
Griekenland en Turkije het recht op ingrijpen wanneer sprake was van
overtreding van het verdrag.
De nieuwe grondwet garandeerde de grondrechten van alle Cyprioten en
bevatte ook bepalingen voor de beide bevolkingsgroepen. Die laatste
maakten de wet ingewikkeld en zelfs onwerkbaar. De president stelde
daarom in 1963 aanpassingen voor, die echter door de Turks-Cypriotische
leiders en Turkije werden afgewezen. De Turks-Cyprioten stapten uit de
regering en troffen voorbereidingen om een illegale ‘tijdelijke TurksCypriotische regering’ te installeren. Als gevolg daarvan ontbrandde in 1964
een openlijk conflict tussen de bevolkingsgroepen. De Veiligheidsraad nam
een resolutie aan die resulteerde in de stationering van een VNvredesmacht op het eiland.
Vrijheidsmonument, Lefkosia
In 1974 probeerde het militaire regime in Griekenland de Cypriotische president Makarios door
middel van een staatsgreep van de troon te stoten. Turkije greep het voorval aan en voerde op
20 juli 1974 een militaire invasie uit. Het Turkse leger bezette het noordelijk deel van Cyprus,
37 procent van het eiland. Zo’n 200-duizend Grieks-Cyprioten vluchtten hals over kop naar het
zuiden. De invasie werd internationaal veroordeeld en de rechten van de legitieme regering zijn
keer op keer bevestigd in resoluties van de Verenigde Naties, de Veiligheidsraad, het
Gemenebest van Naties en de Beweging van Ongebonden Landen. Niettemin houden Turkse
troepen het noorden van Cyprus nog altijd bezet.
Op 1 mei 2004 trad Cyprus toe tot de Europese Unie. Onderdeel van de toetredingsovereenkomst
vormde een protocol waarin werd bepaald dat invoering van de voor alle lidstaten verplichte
wet- en regelgeving vooralsnog niet van toepassing is op het bezette noorden van het land. Pas
wanneer de ‘kwestie-Cyprus’ is opgelost zal deze bepaling ongedaan worden gemaakt. Pogingen
en onderhandelingen om tot een rechtvaardige en praktische oplossing van de kwestie te komen
worden voortgezet.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
14
LEFKOSIA
(NICOSIA)
Lefkosia, gelegen in het hart van Cyprus, heeft op cultureel gebied
veel te bieden. De rijke historie van de stad gaat terug tot de
bronstijd. In de oudheid en de vroeg-christelijke tijd droeg het de
naam Ledra. Sinds de 11de eeuw is Lefkosia de hoofdstad van
Cyprus. In de Frankische tijd groeide het uit tot een grootse stad met
paleizen en meer dan vijftig kerken. Tegenwoordig vormen oud en
nieuw Lefkosia een harmonieus geheel. De historische binnenstad is
omgeven door 16de-eeuwse muren en telt een groot aantal musea,
oude kerken en middeleeuwse gebouwen. In de smalle straten hangt
een nostalgische sfeer. Het moderne Lefkosia ontwikkelde zich
buiten de muren tot een stad met een kosmopolitisch karakter.
Lefkosia is nog de enige ‘gedeelde’ hoofdstad ter wereld; het
noordelijke deel ligt in het door Turkije bezette gebied. Ook de
directe omgeving van de stad is rijk aan bezienswaardigheden,
waaronder Byzantijnse kerken
en kloosters.
1
Bezoekers kunnen de sfeervolle
stad leren kennen door middel
van door de Cyprus Tourism
Organisation (CTO) georganiseerde, gratis stadswandelingen,
die iedere maandag, donderdag
en vrijdag plaatsvinden.
Vertrekplaats: CTO-kantoor in
Laïki Geitonia
Vertrektijd: 10.00 uur
Informatie: tel. 22674264
2
1. Gemeentelijk theater
2. Agios Ioannis-kathedraal en het Volkskundig Museum
van Cyprus
L E F K O S I A
15
BEZIENSWAARDIGHEDEN
CYPRUS MUSEUM
Tel. 22865864, 22865868
maandag gesloten
dinsdag, woensdag,
vrijdag 8.00-16.00 uur
donderdag 8.00-17.00 uur
zaterdag 9.00-16.00 uur
zondag 10.00-13.00 uur
Toegang: í2,00
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
16
Het Cyprus Museum is het grootste en
belangrijkste archeologische museum van het
land. In 1908 werd met de bouw begonnen en in
1924 werd het museum in gebruik genomen.
Later is het meermalen uitgebreid.
De unieke en fascinerende collectie oudheden
geeft een uitstekende indruk van de ontwikkeling
van de Cypriotische beschaving van de neolitische
periode tot de vroeg-Byzantijnse tijd (7de eeuw).
De collectie bestaat uit archeologische vondsten
uit alle delen van het eiland en omvat aardewerk,
sieraden, beeldhouwwerk, munten en koperen
voorwerpen. De objecten zijn op chronologische
wijze tentoongesteld in de verschillende
afdelingen van het museum. Tot de topstukken
met grote artistieke, archeologische en historische
waarde die kenmerkend zijn
voor de Cypriotische cultuur
behoren het kruisvormige
beeldje uit de chalcolitische
periode, aardewerk uit Vouni
(vroege bronstijd), gouden
sieraden uit Egkomi (late
bronstijd) en het beeld van
Aphrodite uit Soloi (1ste eeuw
v.Chr.). Het Cyprus Museum is
een van de attracties van de
Aphrodite-route (zie p.74).
De oude stad binnen de muren
BYZANTIJNS MUSEUM EN KUNSTGALERIES
Cultureel centrum van de Aartsbisschop
Byzantijns Museum
Makarios III Foundation
Het Byzantijns Museum bezit de
Op het terrein van het aartsbisschoppelijk paleis
grootste collectie Byzantijnse kunst van
Plateia Archiepiskopou Kyprianou
het eiland, bestaande uit meer dan
Tel. 22430008
tweehonderd iconen uit de 9de-19de
Openingstijden:
eeuw en kerkelijke kostuums, kruiken
maandag-vrijdag 9.00-16.30 uur
en boeken. Het indrukwekkendst zijn
zaterdag 9.00-13.00 uur
de 6de-eeuwse mozaïeken uit de
Kanakaria-kerk in Lythragkomi. Deze
Toegang: í1,00. Studenten í0,20
mozaïeken zijn teruggebracht naar
Cyprus nadat ze op illegale wijze waren
verdwenen van het bezette deel van het eiland.
Kunstgaleries
De vier galeries van het cultureel centrum van de Aartsbisschop Makarios III
Foundation
bezitten een unieke collectie West-Europese kunst, daterend van de Renaissance
tot de moderne tijd, en bovendien een aantal Griekse en Cypriotische
meesterstukken.
a) De eerste galerie bevat werk van West-Europese schilders, onder wie Nicolas
Poussin en Eugene Delacroix.
b) De tweede galerie is gewijd aan 18de- en 19de-eeuwse schilderijen, gravures
en kaarten, deels geïnspireerd op de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog van 1821.
c) In de derde galerie is werk van Griekse kunstenaars uit de 19de- en 20ste eeuw
te zien.
d) De vierde galerie bevat werk van 20ste-eeuwse Cypriotische kunstenaars.
AGIOS IOANNIS-KATHEDRAAL
Naast het aartsbisschoppelijk paleis
De kathedraal is in 1662 door
Plateia Archiepiskopou Kyprianou
aartsbisschop Nikiforos gebouwd op
Openingstijden:
de plek van een 14de-eeuwse, aan
maandag-vrijdag
Johannes de Evangelist gewijde
8.00-12.00 &
benedictijner kapel. In 1426 werd de
14.00-16.00 uur
kapel een orthodox klooster toen de
zaterdag 8.00-12.00
benedictijner orde het eiland verliet na
uur (en gedurende de
invallen van de Egyptische Mamelukken.
mis)
In de 18de eeuw veranderde
Gratis toegang
aartsbisschop Sylvester het klooster in
een kathedraal, die het centrum werd
van het orthodoxe aartsbisdom op
Cyprus. De kleine, enkelpadige kerk heeft Frans-Byzantijnse
architectonische elementen. De hoge steunberen geven het
gebouw de uitstraling van een fort. Het is de enige kerk in
Lefkosia waarvan alle muurschilderingen de tand des tijds
hebben weerstaan. De vier grote iconen op het koorhek zijn in 1795 en 1797
geschilderd door de Kretenzische meester John Kornaro. De muurschilderingen
stellen bijbelse gebeurtenissen en de ontdekking van het graf van de apostel
Barnabas in Salamis voor.
L E F K O S I A
17
AARTSBISSCHOPPELIJK PALEIS
Plateia
Archiepiskopou
Kyprianou
Het nieuwe aartsbisschoppelijk paleis,
centrum
van
de
Cypriotische
orthodoxe kerk, werd in 1960 in
pseudo-Venetiaanse stijl gebouwd. Het
oude
aartsbisschoppelijk
paleis,
gebouwd in 1730, staat ernaast en
herbergt het Museum voor Volkskunst.
MUSEUM VOOR VOLKSKUNST VAN CYPRUS
Plateia
Archiepiskopou
Kyprianou
Tel. 22432578
Openingstijden:
maandag-vrijdag
9.00-14.00 uur
Toegang: í1.00
Het Museum voor Volkskunst,
gehuisvest op de begane grond van het
oude aartsbisschoppelijk paleis, bezit
een grote collectie Cypriotische
volkskunst uit de 19de- en vroege 20ste
eeuw, waaronder bewerkte houten
voorwerpen, kleden, handgemaakte
stoffen, klederdracht, borduurwerk en
aardewerk.
MUSEUM VOOR DE VRIJHEIDSSTRIJD
Plateia Archiepiskopou Kyprianou
Tel. 22305878
Openingstijden:
juli-augustus: maandag-vrijdag
8.00-14.00 uur
september-juni: maandag-vrijdag
8.00-14.00
& donderdag ook
15.00-17.30 uur
Gratis toegang
Dit
museum
herbergt
foto’s,
documenten en andere voorwerpen
met betrekking tot de nationale
vrijheidsstrijd (1955-1959).
GEMEENTELIJK KUNSTCENTRUM
(Het centrum werkt
samen met het
Pierides Museum
voor Moderne Kunst
in Athene)
Apostolou Varnava 19
Tel. 22797400
Openingstijden bij
tentoonstellingen:
dinsdag-zaterdag
10.00-15.00 &
17.00-23.00 uur
zondag 10.0016.00 uur
Gratis toegang
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
18
Het centrum is sinds 1994 ondergebracht in een oude elektriciteitscentrale,
die geldt als een van de fraaiste staaltjes
van industriële architectuur van het
eiland. De geslaagde restauratie van het
gebouw werd bekroond met de Europa
Nostra Award 1994. Doel van het
centrum is het stimuleren van de
kunsten op Cyprus. Het
centrum bezit onder
meer
zeldzame
kunstpublicaties.
PANAGIA CHRYSALINIOTISSA-KERK
Chrysaliniotissa Street
De kerk, gewijd aan ‘Onze Vrouwe van
het Gouden Vlas’, werd vermoedelijk
gebouwd in 1450 in opdracht van koningin Helena Palaeologos en
wordt beschouwd als de oudste Byzantijnse kerk van Lefkosia.
KUNSTNIJVERHEIDSCENTRUM CHRYSALINIOTISSA
Vlakbij de Chrysaliniotissa-kerk ligt een
interessant
complex
van
acht
werkplaatsen rond een binnenplaats,
geënt op de indeling van een
traditionele herberg. Er wordt gewerkt
met moderne toepassingen van
traditionele ambachten. Er is ook een
koffiehuis. Het centrum maakt deel uit
van een project om de oude binnenstad
van Lefkosia te restaureren.
Dimonaktos 2 (hoek
Ipponaktos en Dimonaktos)
Tel. 22348050, 99629611
Openingstijden: mei-september:
maandag-vrijdag 9.00-13.00 &
16.00-19.00 uur, zaterdag 10.00-13.00 uur
oktober-april: maandag-vrijdag 9.00-13.00 &
15.00-18.00 uur, zaterdag 10.00-13.00 uur
FAMAGUSTA-POORT (PYLI AMMOCHOSTOU)
De door de Venetianen gebouwde
muur die de oude stad omgeeft is 4,5
kilometer lang en bevat elf hartvormige
bastions. De oostelijke poort, Porta
Juliana, beter bekend als de Famagustapoort, is gerestaureerd en heeft
tegenwoordig
de
functie
van
gemeentelijk cultureel centrum. Het
indrukwekkende bouwwerk bestaat uit
een gewelfde gang die naar de
vestinggracht
leidt
en
twee
zijvertrekken.
Leoforos Athinon
Tel. 22430877
Openingstijden:
mei-september: maandagvrijdag 10.00-13.00 &
17.00-20.00 uur
oktober-april: maandagvrijdag 10.00-1300 &
16.00-19.00 uur
Gratis toegang
HUIS VAN CHATZIGEORGAKIS KORNESIOS – VOLKENKUNDIG MUSEUM
Patriarchou Grigoriou 20
Dit herenhuis is een van de
Tel. 22305316
belangrijkste 18de-eeuwse gebouwen
maandag 8.30-14.00 uur
van Lefkosia. Het is de voormalige
dinsdag, woensdag, vrijdag 8.30-15.30 uur
woning van dragoman Chatzigeorgakis
donderdag 8.30-17.00 uur
Kornesios, die in 1809 door de
zaterdag, zondag en feestdagen
Osmanen werd geëxecuteerd. De
gesloten
functie van dragoman werd aan het
begin van de Osmaanse overheersing
Toegang: í1.00
geïntroduceerd en na de Griekse
Onafhankelijkheidsoorlog
(1821)
afgeschaft. Dragomans waren tussenpersonen tussen de pasha en de
bevolking van door de Osmanen bezette gebieden; zij waren de belangrijkste
politieke figuren na de pasha. Tijdens de eerste jaren van de Osmaanse overheersing
waren de dragomans Grieks sprekende Franken of andere buitenlanders, later werden
het Grieks-orthodoxe Cyprioten. Kornesios was de bekendste dragoman van Cyprus.
De restauratie van het huis werd bekroond met de Europa Nostra Award 1988. In het
gebouw is het Volkenkundig Museum ondergebracht.
L E F K O S I A
19
OMERIYE-MOSKEE (VOORMALIGE AUGUSTIJNER KERK)
Trikoupi & Plateia Tillirias
Vlakbij de oude gemeentelijke markt
De Omeriye-moskee stamt uit de
14de eeuw en was oorspronkelijk een
De moskee is toegankelijk wanneer er geen
augustijner klooster, gewijd aan Maria.
gelovigen aanwezig zijn
De Osmaanse heerser Mustafa Pasha
veranderde het in 1571 in een moskee
omdat hij geloofde dat op deze plek
de kalief Omar tijdens zijn bezoek aan Cyprus had gerust. Het grootste deel van het
bouwwerk werd in 1570 door Osmaanse artillerie vernietigd. Bewerkte grafstenen uit
de De Lusignan-periode zijn gebruikt voor de vloer van de moskee. Aan de oostkant van
de moskee zijn de overblijfselen van een Venetiaans gebouw te zien.
OMERIYE-BADEN
Plateia Tillirias
De Omeriye-baden werden in de 16de
eeuw door Lala Mustafa aangelegd bij
Toegang en rondleiding
wijze van geschenk aan de stad. Het
(20 min): í1.25 CYP
inmiddels gerestaureerde badhuis
(hamam) was gewijd aan de kalief
Omar en het omringende gebied werd bekend onder de naam
Omeriye.
Tel. 22460570
BAYRAKTAR-MOSKEE
De moskee ligt op het Constanzabastion, dat deel uitmaakt van de Venetiaanse stadsmuur. Op deze plek plantte een Turkse
soldaat de Osmaanse vlag tijdens de belegering van de stad in 1570.
KASTELIOTISSA (MIDDELEEUWSE HAL)
Tegenover de Pafos-poort
Deze hal, met opvallende gotische
elementen, dateert uit de 13de-14de
eeuw en maakte oorspronkelijk deel uit van een paleis van het geslacht De Lusignan. Na
restauratie door het Departement van Oudheden werd er een cultureel centrum in gevestigd,
dat geopend is gedurende culturele evenementen.
MUSEUM VOOR KLASSIEKE MOTORFIETSEN
Granikou 44
Het
Museum
voor
Klassieke
Motorfietsen is opgericht door de
verzamelaar Andreas Nicolaou. Het
bezit honderdvijftig motorfietsen uit de
Openingstijden:
periode 1914-1983. De collectie omvat
maandag-vrijdag
motorfietsen van de merken AJS
9.00-13.00 &
Norton, Triumph en BSA. Daarnaast
15.00-19.00 uur
zijn er drie motorfietsen die
zaterdag 9.30-13.00 uur
behoorden tot de vaste politie-escorte
Toegang: í1.00
van aartsbisschop Makarios, een
motorfiets van de EOKA-held Stylianos
Lenas en een motorfiets van de Turks-Cypriotische racekampioen
Zeki Isa. Het museum herbergt ook een fotocollectie.
Tel. 22680222,
99543215
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
20
ROOMS-KATHOLIEKE KERK VAN HET HEILIGE KRUIS
Δel: 22662132
De kerk van het Heilige Kruis ligt
vlakbij de Pafos-poort, een van de
drie poorten in de Venetiaanse muur
die de binnenstad omringt. Deze
streng uitziende kerk is gebouwd in
1902 en in de gevel is het kruis van
Jeruzalem te zien.
LA´KI GEITONIA
Vlakbij Plateia Eleftherias
Laïki Geitonia, tweehonderd meter ten
oosten van Plateia Eleftherias, is een
kleine, autovrije buurt binnen de oude
stadsmuren. Een groot aantal van de
fraaie traditionele huizen aan de
sfeervolle
straatjes
is
prachtig
gerestaureerd. Ze bieden nu onderdak
aan winkels, galeries en restaurants.
Een gerestaureerde, autovrije buurt
binnen de stadsmuren, 200 m ten oosten
van Eleftheria Square
Het kantoor van de Cyprus Tourism
Organisation in Laïki Geitonia is
het startpunt van georganiseerde
wandelingen door de oude binnenstad.
LEVENTIS STEDELIJK MUSEUM VAN LEFKOSIA
Het museum geeft een beeld van de
historische en sociale ontwikkeling van
Lefkosia van de chalcolitische periode
(3800-2400 v.Chr.) tot heden. De
collectie bestaat uit archeologische
vondsten, traditionele kostuums,
middeleeuws aardewerk, kaarten,
gravures, sieraden, meubilair en foto’s.
Het in 1984 opgerichte museum is
genoemd naar de Anastasios G.
Leventis-stichting, die het gebouw
kocht en restaureerde. Het wordt
beheerd door de gemeente.
Ippokratous 17, Laïki Geitonia
Tel. 22661475
Openingstijden:
dinsdag-zondag 10.00-16.30 uur
(gesloten op officiële feestdagen)
Gratis toegang
UITKIJKPUNT LEDRA
Ledra Street, Shakolas Tower Building
Dit uitkijkpunt, gevestigd op de tiende
verdieping van het Shakolas-gebouw,
biedt een panoramisch uitzicht over
heel Lefkosia.
Tel. 22679369
Openingstijden: april-oktober: dagelijks
10.00-20.00 uur
november-maart:
dagelijks
9.30-17.00 uur
Toegang: í0.50
L E F K O S I A
21
MUSEUM VAN GEORGE ∂¡ NEFELI GIABRA (Pierides-collectie)
Gedoneerd door Clio en Solon Triantafyllides
Phaneromenis 86-90
Dit museum herbergt een van de
belangrijkste collecties Grieks-Myceens
Tel. 22677134
aardewerk. Dit aardewerk werd op
Openingstijden:
grote schaal geëxporteerd, met name
maandag-vrijdag 10.00-17.00 uur
naar het oostelijke Middellandse(gesloten op officiële feestdagen)
Zeegebied, waar het onder meer op
Cyprus en in Syrië op grote schaal werd
Gratis toegang
nagemaakt. Van bijzondere waarde is
een unieke mensvormige kruik.
Bijzonder zijn ook het aardewerk met een witte bovenlaag (white slip) en het
aardewerk met ronde vormen (base ring), twee kenmerkende stijlen uit de late
bronstijd. Het grootste deel van de collectie bestaat uit beeldhouwwerk van
kalksteen, het oudste daterend uit de 6de eeuw v.Chr., het jongste uit de
hellenistische periode. Het museum ligt op de Aphrodite-route (zie p.74).
FANEROMENI-KERK
Onasagorou Street (in de oude stad)
De in 1872 gebouwde kerk was destijds
de grootste van de stad. Het marmeren
mausoleum aan de oostkant van de kerk bevat de stoffelijke resten van de
bisschoppen en priesters die in 1821 door de Osmanen werden gedood. Tegenover
de kerk staat de Faneromeni-school, een van de oudste academische instituten van
Cyprus.
STAVROS TOU MISSIRIKOU-KERK
Lefkonos Street
Deze orthodoxe kerk ligt vlakbij de
Faneromeni-kerk en werd in de eerste
helft van de 16de eeuw gebouwd door
de Franken. De bouwstijl is een combinatie van Byzantijnse, gotische en Italiaanse
Renaissance-invloeden. De kerk werd genoemd naar een van de Frankische
koningen van Cyprus, Henry II (Monsieur Erikou), die regeerde van 1285 tot 1324.
In 1571 veranderden de Osmanen de kerk in een moskee.
TRYPIOTIS-KERK
Solonos Street (vlakbij Laïki Geitonia)
Deze kerk, in 1695 gebouwd door
aartsbisschop Germanos II, is een
interessant voorbeeld van de Frans-Byzantijnse bouwkunst. In het rijke interieur
vallen het ongebruikelijk brede iconen-scherm en de met zilver beklede iconen op.
POSTMUSEUM VAN CYPRUS
Agiou Savva 3B Street, Laïki Geitonia
Tel. 22760522, 22304711
Openingstijden:
maandag-vrijdag 9.00-15.00 uur zaterdag
9.00-13.00 uur (mogelijkheid tot opening op
zondag voor groepen)
Gratis toegang
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
22
Dit museum bezit een waardevolle
collectie
Cypriotische
postzegels
daterend van 1880 tot heden, alsmede
tal van voorwerpen die met de historie
van de post op het eiland te maken
hebben.
De stad buiten de muren
CYPRUS KUNSTNIJVERHEIDSCENTRUM
Het Cyprus Handicraft Centre bestaat uit
enkele werkplaatsen en een winkel.
Hier worden producten uit de
traditionele volkskunst op ambachtelijke
wijze gemaakt en verkocht. Oude
ambachtelijke
vaardigheden
als
pottenbakken,
mandenvlechten,
houtbewerken, borduren en kantklossen
zijn te bezichtigen in de werkplaatsen.
Leoforos Athalassas 186
Tel. 22305024
Openingstijden werkplaatsen:
juli-augustus:
maandag-vrijdag 7.30-14.30 uur
september-juni: maandag-vrijdag
7.30-14.30 & donderdag ook 1
5.00-18.00 uur
De winkel kent de voor winkels
gebruikelijke openingstijden.
CYPRUS POLITIE-MUSEUM
Evangelou Floraki
Dit museum, gesticht in 1933 door de
Tel. 22808793
toenmalige commissaris van politie van
Openingstijden:
de Brits-koloniale overheid, was
maandag-vrijdag 8.00-14.00 uur
oorspronkelijk een misdaadmuseum.
Een groot deel van de collectie is
Gratis toegang
gewijd aan de geschiedenis van de
politie op Cyprus, van de Britse
periode tot heden, en bestaat uit
uniformen, wapens en politievoertuigen, alsmede instrumenten, foto’s en
documenten van het muziekkorps van de politie. Daarnaast zijn er
voorwerpen en documenten uit de Tweede Wereldoorlog en de periode
van de vrijheidsstrijd (1955-1959) te zien.
HISTORISCH MUNTENMUSEUM
De collectie van
370
munten
geeft
een
beeld van de
ontwikkeling
van het muntwezen
op Cyprus van de 6de eeuw v.Chr. tot
heden. Deze periode van 2700 jaar is
onderverdeeld in negen tijdvakken.
Het museum maakt deel uit van de
Aphrodite-route (zie p.74).
Hoofdkantoor van de Bank of Cyprus,
Stasinou 51, Agia Paraskevi
Tel. 22677134
Openingstijden:
mei-augustus: maandag-vrijdag 8.3013.30 uur
september-april: maandag 8.30-17.00
uur, dinsdag-vrijdag 8.30-13.30 uur
(gesloten op officiële feestdagen)
Gratis toegang
STAATSGALERIE VOOR HEDENDAAGSE CYPRIOTISCHE KUNST
Deze galerie is gehuisvest in een
gerestaureerd gebouw en bevat een
representatieve collectie schilderijen
en beeldhouwwerk van 20ste-eeuwse
Cypriotische kunstenaars.
Hoek Leoforos Stasinou en Kritis Street
Tel. 22458228
Openingstijden:
maandag-vrijdag 10.00-16.45 uur
zaterdag 10.00-12.45 uur
Gratis toegang
L E F K O S I A
23
ANGLICAANSE ST. PAUL’S-KERK
Leoforos Lordou Vyronos
Deze parochiekerk voor anglicaanse
inwoners van Lefkosia is gebouwd in
1893 (Britse periode) in een stijl die
doet denken aan die van veel Engelse dorpskerken.
Tel. 22677897
PENNEN-MUSEUM
Leoforos Dimostheni Severi 37
Tel. 22463204
Openingstijden:
juni-september: woensdag-zaterdag
9.00-13.00 & 16.00-20.00 uur
oktober-mei: maandag-vrijdag 9.0013.00 & 15.00-19.00 uur
Toegang: í2,00. Kinderen í1,00
Dit museum – voluit Von World Pens
Hall geheten – is het enige
pennenmuseum van Europa. De
collectie omvat meer dan tweeduizend
pennen van alle bekende fabrikanten,
sommige uit de 15de en 16de eeuw.
Naast pennen zijn er potloden, zegels,
inktpotten en schrijfmachines uit het
Victoriaanse tijdperk te zien.
FILAKISMENA MNIMATA (‘Gekerkerde Graven’)
Gevangenis van Lefkosia
In een afgescheiden gedeelte van de
gevangenis van Lefkosia liggen de
maandag-zaterdag 8.00-16.00 uur
stoffelijke overschotten van negen
zondag 8.00-13.00 uur
jonge mannen, die tijdens de
vrijheidsstrijd van 1955-1959 door de
Britse overheersers tot de strop werden
veroordeeld. Hun namen zijn Michail
Karaolis, Andreas Dimitriou, Iacovos Patatsos, Andreas Zakos, Charilaos
Michail, Stelios Mavrommatis, Andreas Panagides, Michail Koutsoftas en
Evagoras Pallikarides. Ook is dit de laatste rustplaats van vier andere EOKAhelden, die sneuvelden in de strijd tegen de Britten: Markos Drakos,
Grigoris Afxentiou, Stylianos Lenas en Kyriakos Matsis. Na de
onafhankelijkheid werd dit deel van de gevangenis een plek van verering.
Het kreeg de toepasselijke naam Filakismena Mnimata (‘Gekerkerde
Graven’). In het afgescheiden gedeelte liggen rechts de graven van de jonge
helden. Links zijn de cellen te zien waar zij gevangen werden gehouden,
alsmede de strop die voor de executies werd gebruikt.
Tel. 22406000
DEPENDANCE KYKKOS-KLOOSTER (Metochi Monis Kykkou)
Prokopiou
Street
Egkomi
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
24
Deze dependance van het beroemde
Kykkos-klooster werd gesticht in 1890.
Omgeving van Lefkosia (Nicosia)
TEN WESTEN VAN DE STAD
MAKEDONITISSA-GRAVEN
Aan de weg van Lefkosia naar Anthoupolis
Een
militaire
begraafplaats
en
oorlogsmonument, waar officieren en
soldaten begraven liggen die sneuvelden tijdens de Turkse invasie in 1974. De
graven bevinden zich vlakbij het klooster van Makedonitissa.
ARCHANGELOS MICHA´L-KLOOSTER
Aan de weg van Lefkosia naar Anthoupolis
De kloosterkerk dateert van de
Byzantijnse
periode.
Hij
werd
herbouwd in 1636 en kwam in 1713 onder beheer van het Kykkos-klooster. Het
iconen-scherm dateert uit 1650. Het klooster werd gesticht door aartsbisschop
Nikiforos, die in de narthex van de kerk begraven ligt. Het bezit een fresco uit
1785 met daarop de aartsengel Michaël. In het gebouw is het
Onderzoeksinstituut van het Kykkos-klooster gevestigd.
KERK VAN ST. BARNABAS EN ST. HILARION
In het dorp Peristerona, 27 km ten westen
De kerk is gewijd aan de heiligen
van Lefkosia, aan de weg richting Troodos
Barnabas en Hilarion en waarschijnlijk
gebouwd in de 9de of 10de eeuw. Met
zijn vijf koepels vormt hij een prachtig voorbeeld van Byzantijnse architectuur.
Ernaast staat een Turkse moskee, een bewijs van de langdurige vreedzame
coëxistentie van de Grieks- en Turks-Cyprioten vÔÔr de deling van het eiland.
AGIOS PANTELEIMON-KLOOSTER
Een 18de-eeuws klooster, dat kort na
1960 is gerestaureerd.
1,5 km ten noordwesten van het dorp
Agrokipia
TEN ZUIDWESTEN VAN DE STAD
PANCYPRIOTISCH GEOGRAFISCH MUSEUM
Dit museum, gesticht door de gemeente
Strovolos, is het enige geografische en
natuurhistorische museum van het
eiland. De collectie bestaat uit
voorbeelden van de Cypriotische flora,
rotsen en mineralen, en historische en
moderne kaarten van het eiland.
Leoforos Strovolou 100
Gemeente Strovolos
Tel. 22470340
Openingstijden:
maandag-woensdag & vrijdag
7.30-14.30 uur
donderdag 15.00-18.00 uur
Gratis toegang
L E F K O S I A
25
PANAGIA CHRYSOSPILIOTISSA-KERK
Vlakbij het dorp Kato Deftera, 11 km
ten zuidwesten van Lefkosia
Deze bijzondere kerk, gebouwd in een
natuurlijke grot en gewijd aan de
‘Vrouwe van de Gouden Grot’, dateert
waarschijnlijk van de vroeg-christelijke periode. Dit kerktype is zeldzaam
op Cyprus, maar komt elders in het Midden-Oosten vaker voor. Helaas
hebben de decoraties op de muren zwaar te lijden gehad en zijn de fresco’s
niet meer te zien. Op 15 augustus, de dag van het ‘Ontslapen van Maria’
(Maria-Tenhemelopneming), vindt hier een groot religieus festival plaats.
KONINGSGRAVEN VAN TAMASSOS
In het dorp Politiko,
17 km ten zuidwesten
van Lefkosia
Tel. 22622619
april-okt. maandag-zondag
9.30-17.00 uur
november-maart,
maandag-zondag
8.30-16.00 uur
Toegang: í1,00
Tamassos
was
een
welvarend
stadskoninkrijk, dat bekend stond om
zijn kopermijnen. Opgravingen hebben
de Koningsgraven aan het licht gebracht,
alsmede de koperwerkplaatsen en een
aan de godin Aphrodite-Astarte gewijde
tempel. Indrukwekkend zijn ook de zes
enorme kalkstenen beelden uit de 6de
eeuw v.Chr. die hier werden gevonden.
Ze zijn te zien in het Cyprus Museum in
Lefkosia. Tamassos ligt op de
Aphrodite-route (zie p.74).
AGIOS IRAKLEIDIOS-KLOOSTER
In het dorp Politiko,
500 m van de Koningsgraven
Tijdens hun bezoek aan Cyprus werden
Barnabas en Paulus naar Tamassos
Tel. 22623950
geleid door Irakleidios, die later door
Openingstijden:maandag, dinsdag
beide apostelen tot bisschop van de
stad werd gewijd. Zestig jaar oud stierf
& donderdag 9.00-12.00 uur
Irakleidios de martelaarsdood. Hij werd
begraven in de grot waar hij had
geleefd en gepredikt. In het jaar 400 werd op zijn graf een kerk gebouwd.
Het klooster werd meermalen vernield en herbouwd. De laatste renovatie
van de kerk, waar de overblijfselen van de heilige worden bewaard, en de
monnikscellen dateren van 1773. Het klooster wordt tegenwoordig door
nonnen bewoond.
MACHAIRAS-∫LOOSTER
Het klooster ligt 40 km ten
zuidwesten van Lefkosia en is
bereikbaar via het dorp Deftera
Dit is een van de oudste en belangrijkste
kloosters van Cyprus. Het werd in 1148
gesticht door twee monniken, nadat in
Tel. 22359334
een nabijgelegen grot een icoon van de
maagd Maria was ontdekt. Gedurende
Openingstijden:
de Osmaanse periode fungeerde
maandag, dinsdag & donderdag
Machaïras als educatief centrum, net als
9.00-12.00 uur
de andere kloosters in die tijd. Het was
bovendien het toevluchtsoord van
Kyprianos, de aartsbisschop die in 1821 samen met honderden anderen
door de Osmanen werd geëxecuteerd. De monniken van Machaïras volgen
even strikte regels als de monniken van Athos in Griekenland.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
26
De sacristie van het klooster, die in de kelder is gevestigd, kon dankzij
een subsidie van de A.G. Leventis-stichting worden gerenoveerd. Hier
vindt men de oorspronkelijke monnikscellen, stallen en opslagplaatsen,
alsmede een kamer met oude boeken en manuscripten van het klooster,
tentoonstellingsruimtes en een opslagplaats waar iconen en andere
religieuze voorwerpen worden bewaard. Op 15 augustus en 8 september
vindt bij het klooster een religieus festival plaats.
Twee kilometer ten noorden van het klooster ligt de voormalige
schuilplaats van Grigoris Afxentiou, held uit de vrijheidsstrijd (19551959). Op 3 maart 1957 omsingelden Britse troepen de schuilplaats en
eisten zijn overgave. Hij weigerde en na een strijd van zeven uur besloten
de Britten de schuilplaats op te blazen. Afxentiou sneuvelde. Zijn
persoonlijke bezittingen zijn te zien in een speciaal museum.
FIKARDOU EN PLATTELANDSMUSEUM
Een dorp met 18de-eeuwse huizen in
karakteristieke plattelandsarchitectuur.
Fikardou werd begin 19de eeuw
verlaten. Teneinde de huizen met hun
opmerkelijke houtsnijwerk te behouden
werd het hele dorp tot monument
verklaard. Twee exemplaren, het Huis
van Katsinioros en het Huis van
Achillea Dimitri, beide deels daterend
van de 16de eeuw, zijn gerestaureerd
en huisvesten het Plattelandsmuseum.
De restauratie werd bekroond met de
Europa Nostra Award 1987.
Fikardou ligt 1 km ten oosten van
het dorp Gourri, aan de weg
tussen het Machaïras-klooster en
Lefkosia (via Klirou)
Tel. 22634731
Openingstijden:
april-oktober 9.00-17.00 uur
november-maart 8.00-16.00 uur
Toegang: í1.00
TEN ZUIDEN VAN DE STAD
NATIONAAL PARK ATHALASSA
Het bezoekerscentrum van het park
verstrekt informatie over het leefmilieu
in het park. Een schaalmodel geeft de
geologische kenmerken, vegetatie en
recreatiemogelijkheden van het park
weer en diorama’s bieden een
driedimensionale voorstelling van de
vogels, zoogdieren en reptielen die er
leven. In een aparte ruimte zijn
geologische monsters, fossielen en
andere voorwerpen tentoongesteld.
Bezoekerscentrum Athalassa
Leoforos Keryneias 1, Aglantzia
Tel. 22462943
Openingstijden:
maandag, dinsdag, woensdag &
vrijdag 7.30-14.30 uur
donderdag 7.30-14.00,
15.00-18.00 uur
zaterdag, zondag en feestdagen
gesloten
Toegang: í0.50
L E F K O S I A
27
NATUURHISTORISCH MUSEUM VAN CYPRUS
Op het terrein van
de Carlsbergbrouwerij bij
Lakkia (Latsia)
Tel. 22471111
Openingstijden:
alleen op
afspraak,
maandag-vrijdag
9.00-16.00 uur
Het Natuurhistorisch Museum van
Cyprus is opgericht door de Stichting
voor
Wetenschap,
Cultuur
en
Liefdadigheid Photos Photiades. Het is
het grootste museum in zijn soort op
Cyprus. De collectie telt circa 2500
objecten,
waaronder
opgezette
zoogdieren, vissen, vogels, reptielen en
insecten, en gesteenten, mineralen,
halfedelstenen, schelpen en fossielen.
Gratis toegang
VROEG-INDUSTRIEEL MUSEUM IN AGIA VARVARA
Bezichtiging op
afspraak Tel.
22521715
De vroeg-industriële werkplaats in Agia
Varvara, gevestigd in een traditionele
woning, is uniek op Cyprus. In de
werkplaats zijn werktuigen uit de
twintiger jaren van de vorige eeuw te zien, onder meer een
korenmolen, een olijvenpers en een wijnpers.
REGIO DALI
Circa 20 km ten
zuiden van
Lefkosia, aan de
hoofdweg naar
Larnaka en
Lemesos (Limassol)
In deze streek zijn monumenten uit
alle tijdvakken van Cyprus’ rijke
historie te vinden. In de stad Dali zijn
overblijfselen
van
het
oude
stadskoninkrijk Idalion blootgelegd. In
Pera Horio staat de Byzantijnse Agioi
Apostoloi-kerk met schitterende
fresco’s uit de late 12de eeuw, die tot
de fraaiste van Cyprus behoren. En in
de omgeving van het dorp Potamia
zijn middeleeuwse ruïnes te vinden, onder meer van een
gotische kerk en van het zomerpaleis van de Frankische
vorsten van Cyprus.
Mede dankzij zijn strategische ligging en de aanwezigheid
van water en vruchtbaar land maakte Dali tussen de 8ste
en 5de eeuw v.Chr. een bloeiperiode door. Volgens de
legende werd hier de minnaar van Aphrodite, Adonis,
vermoord door haar jaloerse echtgenoot Aris, de god van
de oorlog. De Aphrodite-route voert langs deze regio (zie
p.74).
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
28
LEMESOS
(LIMASSOL)
Lemesos, de op één na grootste stad van Cyprus,
ligt tussen de oude stadskoninkrijken Kourion (ten
westen van de stad) en Amathous (ten oosten). De
stad kwam tot ontwikkeling na de verwoesting van
Amathous door Richard Leeuwenhart in 1191.
Belangrijke archeologische vindplaatsen en
Byzantijnse en Frankische monumenten getuigen
van de lange en roerige geschiedenis van de stad.
Het moderne Lemesos is de belangrijkste haven van
Cyprus, het hart van de wijnindustrie en een
belangrijk toeristisch centrum. De stad staat ook
bekend om haar jaarlijkse wijnfeesten, haar
uitbundige carnaval en de
spontane gastvrijheid van haar
inwoners. In de directe
nabijheid van Lemesos liggen
de dichtbegroeide zuidelijke
hellingen van het Troodosgebergte met idyllische bergplaatsjes, sfeervolle wijndorpen, de kosmopolitische
vakantieplaats Platres en de
bekoorlijke streek Pitsilia.
Iedere maandag organiseert de Cyprus Tourism
Organisation een gratis stadswandeling – een
unieke mogelijkheid om Lemesos te leren kennen.
Startpunt: CTO-kantoor, Spyrou Araouzou 115
Tel. 25362756
1
Vertrektijd: 10.00 uur
1. De burcht van Kolossi
2. Openbare bibliotheek
2
L E M E S O S
29
BEZIENSWAARDIGHEDEN
LEMESOS MIDDELEEUWS KASTEEL EN MUSEUM
Richardou & Berengarias
Het 13de-eeuwse kasteel werd vlakbij
de oude haven gebouwd op de plek
Gehele jaar geopend van:
waar eerder een Byzantijns fort stond.
Maandag-Zaterdag 9.00-17.00 uur
Volgens
archeologen
was
het
Zondag 10.00-13.00 uur
oorspronkelijk veel groter dan
tegenwoordig.
De
Venetianen
Toegang: í2.00
versterkten de muren om zich tegen
piraten te beschermen. Volgens de
overlevering trouwde Richard Leeuwenhart, koning van Engeland en leider van de
derde kruistocht, hier met Berengaria van Navarra. In 1570 veroverden de
Osmanen het kasteel en gebruikten het als garnizoensplaats en gevangenis.
Gedurende de Britse overheersing fungeerde het als politiebureau. Tegenwoordig
is er het Middeleeuws Museum gevestigd. De collectie omvat onder meer
middeleeuws aardewerk en prachtige zilveren schalen uit de Byzantijnse periode.
Tel. 25305419
CAROB-MUSEUM
Tel. 25762828
In dit museum is de machinerie te zien
van een in 1900 gebouwde carobmolen. In de molen werden de peulen
en zaden van de johannesbroodboom
verwerkt. Die werden gebruikt voor
de vervaardiging van de meest
uiteenlopende producten (van medicijnen tot chocola) en op grote schaal
geëxporteerd. Het museum is gevestigd in een gerenoveerd gebouw, dat een
moderne setting biedt waarin de authentieke molen goed tot z’n recht komt.
Naast de gerestaureerde molen herbergt het gebouw het Evagoras Lanitiscentrum, waar regelmatig voorstellingen en kunsttentoonstellingen plaatsvinden.
Gratis toegang
GEMEENTELIJK MUSEUM VOOR VOLKSKUNST
Agiou Andreou 253 Tel. 25362303
Openingstijden:
juni-september: maandag-vrijdag 8.30-13.30
& (behalve donderdag) 16.00-18.30 uur
okober-mei: maandag-vrijdag 8.30-13.30
& (behalve donderdag)
15.00-17.30 uur
Toegang: í0.50
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
30
Het museum is gevestigd in een oud,
gerestaureerd gebouw. Het bezit een
prachtige collectie volkskunst uit de
19de en vroege 20ste eeuw: meer dan
vijfhonderd voorwerpen, waaronder
traditionele kostuums, meubilair,
houtsnijwerk,
borduurwerk
en
sieraden. Het museum ontving in 1989
de Europa Nostra Award.
KEBIR-MOSKEE (GROTE MOSKEE)
Op de kruising van Genethliou Mitella Street, Zig-Zag
Deze 16de-eeuwse moskee is nog volop
Street en Jami Street
in gebruik en is een van de belangrijkste
locaties voor de moslims van Lemesos.
Recente opgravingen aan de oostzijde van de moskee hebben overblijfselen van de 10deeeuwse Agia Ekaterini-kathedraal aan het licht gebracht.
AGIA NAPA-KERK
Agiou Andreou Street
De kerk werd gebouwd in de late 19de
en vroege 20ste eeuw, ter vervanging
van een 18de-eeuwse kerk. De kerk is gewijd aan de Maagd Maria en volgens de traditie
vernoemd naar een nauwe vallei (napa in het Latijn) waar een Maria-icoon is gevonden.
Volgens een andere bron gaat de naam terug op een in de Frankische periode gebouwde
tempel, die was gewijd aan St. Nape.
ARCHEOLOGISCH DISTRICTSMUSEUM
Het archeologisch museum van het
district Lemesos (Limassol) bezit een
interessante collectie oudheden, daterend
van de neolitische tot de Romeinse tijd
en afkomstig van de vele opgravingen
in deze regio.
Anastasi Sioukri en Vyronos 5, vlakbij het stadspark
Tel. 25305157
Openingstijden:
Din., woe., vri., zat., 08.00-15.00 uur
Don. 08.00-17.00 uur
Maa., zon., gesloten
Toegang: í1.00
De tentoonstelling is verdeeld over drie
ruimten. De eerste ruimte bevat
aardewerk uit verschillende perioden, de tweede ruimte munten, sieraden, lampen en
koperen voorwerpen en gereedschappen, en in de derde ruimte zijn beelden, grafstenen,
kapitelen, inscripties en andere voorwerpen van marmer en kalksteen te zien. De
tentoonstelling omvat een grote verscheidenheid aan objecten die zijn gerelateerd aan de
Aphrodite-cultus, zoals vruchtbaarheidsoffers, devotiegeschenken en terracotta beeldjes
van vrouwenfiguren. Het museum ligt op de Aphrodite-route (zie p.74).
GEMEENTELIJKE GALERIE
De galerie bevat werk van bekende
hedendaagse Cypriotische schilders,
onder wie Adamantios Diamantis,
Christophoros Savva en Telemachos
Kanthos.
28 Octovriou 103
Openingstijden:
juni-september: maandag-vrijdag 8.30-13.30 &
(behalve donderdag) 16.00-18.00 uur
oktober-mei: maandag-vrijdag 8.30-13.30 &
(behalve donderdag) 15.00-17.30 uur
Toegang: í0.50
BEELDENPARK
Langs de kustpromenade van Lemesos
In het park staan zestien beelden
van Cypriotische en buitenlandse
kunstenaars, het resultaat van een
beeldhouwwedstrijd in 1999-2001.
L E M E S O S
31
ST. KATHARINA-KERK
28 Octovriou 259
Deze katholieke kerk is gebouwd in
1879 door architect Friar Francesco da
Monghidoro uit Bologna, in een
bouwstijl die veelvuldig voorkwam in
Europa. Het interieur is uitgevoerd in een barokstijl, de buitenkant heeft een strenge
kerkelijke uitstraling. De muren en gewelven van de apsis zijn gedecoreerd met neoByzantijnse muurschilderingen, die zijn gerestaureerd in 1979.
Tel. 25362946
DIGENIS MUSEUM
Griva Digeni 70 (schuilplaats van Digenis)
Tel. 25582107
Openingstijden:
maandag-vrijdag 8.30-13.00
Een museum met de persoonlijke
bezittingen van Digenis, leider van de
EOKA-vrijheidsstrijd (1955-1959). Het
graf van Digenis ligt naast het museum.
Gratis toegang
Omgeving van Lemesos (Limassol)
TEN WESTEN VAN DE STAD
BURCHT VAN KOLOSSI
Aan de weg naar Pafos,
14 km ten westen van Lemesos
De van oorsprong 13de-eeuwse burcht
van Kolossi, die in de 15de eeuw zijn
Tel. 25934907
huidige vorm kreeg, is een fraai staaltje
Openingstijden:
militaire architectuur. De burcht was
november-maart dagelijks 8.00-17.00 uur
langdurig in bezit van de Johannieters,
april-mei, sept-okt. 8.00-18.00 uur
die er in 1291 hun hoofdkwartier
juni-augustus 8.00-19.30 uur
vestigden. In de 14de eeuw kwam de
burcht in handen van de Tempeliers.
Toegang: í1.00
Gedurende hun verblijf op Cyprus
produceerden en exporteerden zij een
zoete wijn die tegenwoordig een van
de bekendste traditionele wijnen van het eiland is. Deze Commandaria-wijn heeft al
acht eeuwen dezelfde naam en is een van de oudste wijnen met een naam ter wereld.
Tegenover de burcht liggen de resten van een 14de-eeuwse suikerfabriek.
WIJNMUSEUM VAN CYPRUS
Pafos Street, in het dorp Erimi
Dit museum biedt een schat aan
informatie over de geschiedenis van de
Openingstijden:
wijnproductie op Cyprus. Het proces
dagelijks 9.00-17.00 uur
van wijnproductie en -consumptie en
Toegang: í2,50
de uiteenlopende toepassingen van
wijn worden duidelijk verklaard, en
antieke vaten, middeleeuwse wijnkruiken en oude documenten en instrumenten
illustreren de sociale, economische en symbolische aspecten van de wijnproductie.
Tel. 25873808
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
32
ARCHEOLOGISCH MUSEUM VAN KOURION
Het museum is gevestigd in een
traditioneel huis met een fantastisch
uitzicht over de baai van Agios
Ermogenis. De collectie, een verzameling
vondsten uit Kourion, bestaat onder
meer uit aardewerk uit de vroege
bronstijd, aardewerk en gouden sieraden
uit de Myceense periode en een groot
aantal offergaven uit het nabijgelegen
heiligdom van Apollon Ylatis.
In het dorp Episkopi, 14 km ten westen
van Lemesos en 4 km ten westen van
Kourion
Tel. 25932453
Openingstijden:
maandag, dinsdag, woensdag
& vrijdag 8.00-16.00 uur
donderdag 8.00-17.00 uur
zaterdag en zondag gesloten
Toegang: í1.00
KOURION
Aan de weg naar Pafos, 19 km ten
Het schitterend gelegen Kourion, een
westen van Lemesos
van de belangrijkste stadskoninkrijken
Tel. 25934250
van Cyprus, is een van de
Openingstijden:
indrukwekkendste
archeologische
juni-augustus: 8.00-19.30 uur
vindplaatsen van het eiland. Het
april-mei & september-oktober:
magnifieke, gerestaureerde Grieks8.00-18.00 uur
Romeinse
theater
dateert
november-maart: 8.00-17.00 uur
oorspronkelijk uit de 2de eeuw v.Chr.
en wordt tegenwoordig gebruikt voor
Toegang: í1.00
muziek- en toneeluitvoeringen. Van het
Huis van Eustolios resteert onder meer
een aantal prachtige 5de-eeuwse
mozaïekvloeren. Het was aanvankelijk een particuliere Romeinse villa, maar
kreeg in het begin van onze jaartelling, na de aanleg van een complex
baden, een openbare functie. De 5de-eeuwse basiliek was vermoedelijk de
kathedraal van Kourion. Aan de noordzijde was een doopkapel
aangebouwd. Het Huis van Achilles en het Huis van de Gladiatoren zijn
genoemd naar de voorstellingen op hun prachtige mozaïekvloeren. In
andere delen van de stad zijn resten van particuliere villa’s en het aan
waternymfen gewijde Nymphaeum, een elegant Romeins bouwwerk,
blootgelegd. Eén kilometer ten westen van Kourion ligt, aan de rechterkant
van de weg naar Pafos, het stadion van Kourion uit de 2de eeuw.
STADION VAN KOURION
Gratis toegang
Het 2de-eeuwse stadion bood plaats
aan zesduizend bezoekers en is het
enige oude stadion dat op Cyprus is gevonden. Volgens archeologen vonden
hier grootse evenementen als de pentathlon plaats.
L E M E S O S
33
HEILIGDOM VAN APOLLON YLATIS
Aan de weg naar Pafos,
3 km ten westen van Kourion
Tel. 25991049
Openingstijden:
november-maart, dagelijks 8.00-17.00 uur
april-mei, sept-okt 8.00-18.00 uur
juni-augustus 8.00-19.30 uur
Toegang: í1.00
Apollon Ylatis, god van het bosgebied,
was de beschermer van Kourion. Zijn
cultus werd in ere gehouden van de
8ste eeuw v.Chr. tot de 4de eeuw A.D.
Zijn heiligdom was een belangrijk
religieus centrum en bestond uit de
tempel van Apollo (deels gerestaureerd),
ruimten voor pelgrims, de palaistra
(sportplaats), een badencomplex en een
heilig terrein.
ANOGYRA
1.Pastelli-Museum
Alleen te bezoeken op afspraak, tel. 25222357
Gratis toegang
In dit kleine museum in het dorp
Anogyra kunt u zien hoe van SintJansbrood de traditionele zoete
lekkernij pastelli wordt gemaakt.
2.Het Olijvenhuis Oleastro
Tel. 99525093
Het woord Oleastro komt van het
Latijnse ‘Olea Europa Oleaster’ (‘wilde
olijfboom’). De olijvenfabriek Oleastro
Toegang: í1.50, (kinderen í1.00)
(anno 2003) maakt gebruik van de
nieuwste milieuvriendelijke technologie
om de smaak, geur en kleur van olijfolie optimaal te houden. Dit Olijfoliemuseum,
het enige van Cyprus, geeft een beeld van de olijventeelt en de productie van
olijfolie. Er wordt ook informatie gegeven over de opslag en het gebruik van olijfolie.
Openingstijden: dagelijks 10.00-19.00 uur
3.Timios Stavros kerk
Deze kerk is gelegen ten zuid-westen
van het dorp en binnenin de kerk
bevinden zich vijftiende eeuwse muurschilderingen . De kerk is gebouwd in de
noord-oostelijke hoek van een Christelijke Basiliek die was onderverdeeld in kamers
en bekend stond als klooster.
INFORMATIECENTRUM AKROTIRI
Op het schiereiland Akrotiri,
13 km ten westen van Lemesos (Limassol)
Doel van dit in oktober 2004 geopende
centrum is het geven van voorlichting
Tel. 25826562
over het beschermde schiereiland
Openingstijden:
Akrotiri. Het centrum heeft een
dagelijks 8.30-15.00 uur
tentoonstellingsruimte, een bibliotheek,
een
projectiekamer
en
een
Gratis toegang
observatieruimte. Het biedt een
educatief programma voor scholen.
Bezoekers kunnen tentoonstellingen over het schiereiland bezichtigen en genieten
van het prachtige uitzicht over het nabijgelegen zoutmeer.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
34
AGIOS NIKOLAOS TON GATON (ST. NICOLAAS VAN DE KATTEN)-KLOOSTER
Op Kaap Gata, vlakbij Lemesos, ten zuidoosten
Dit klooster is misschien het oudste
van het Akrotiri-zoutmeer
van Cyprus. Het is volgens de
overlevering gesticht door St. Helena,
moeder van de Byzantijnse keizer Constantijn de Grote. Zij zou een splinter uit
het Heilige Kruis in het klooster hebben achtergelaten. Toen Helena op het
schiereiland Akrotiri aankwam, heerste daar een slangenplaag. Constantijn stuurde
daarop vanuit Constantinopel een scheepslading katten naar Akrotiri. De
duizenden katten verjoegen de slangen. Het klooster, dat in zijn huidige vorm van
de 14de eeuw dateert, werd in de 16de eeuw verlaten. In 1983 werd het door
orthodoxe nonnen in gebruik genomen.
TEN NOORDEN VAN DE STAD
AGIA ANASTASIA-KERK
In het dorp Polemidia
Een complex van twee koepelkerken van
Openingstijden: dagelijks 9.00-16.00 uur
het type ‘kruis-in-rechthoek’, waarvan de
oudste (de oostelijke) waarschijnlijk
dateert van de 12de eeuw. De jongste kerk werd toegevoegd in de 14de eeuw. De
overgebleven wandschilderingen zijn 14de- en 15de-eeuws.
KOURRIS-VALLEI
In de Kourris-vallei, op twintig minuten
rijden van Lemesos, ligt een aantal belangwekkende Byzantijnse monumenten,
waaronder de 12de-eeuwse kerk van het nonnenklooster Panagia tis Amasgou, de
kerk van Timios Stavros in het dorp Kouka en de Archangelos-kerk in Monagri.
De 12de-eeuwse, gewelfde kerk van het klooster Panagia tis Amasgou heeft twee
daken, waarvan het bovenste bestaat uit hout en pannen. In de kerk zijn
wandschilderingen uit de 12de, 14de en 16de eeuw bewaard gebleven.
De Archangelos-kerk in Monagri werd in 1740 gebouwd op de funderingen van een
ouder klooster, dat in vlammen was opgegaan. Bijzonder is het van houtsnijwerk
voorziene iconen-scherm. Het noordelijke deel van het klooster is gerenoveerd en
herbergt een centrum voor hedendaagse kunst.
De Timios Stavros-kerk in Kouka bezit een 14de-eeuwse wandschildering die geldt
als een schitterend voorbeeld van de Paleologische stijl, een specifieke Byzantijnse
kunststijl.
Het schilderachtige dorp Laneia, zeer geliefd bij kunstenaars, is ook een bezoek
waard.
L E M E S O S
35
KRASSOCHORIA (DE WIJNDORPEN)
Het gebied dat bekendstaat als de Krassochoria (‘de Wijndorpen’) ligt op
de zuidelijke hellingen van het Troodos-gebergte. In deze dorpen worden
traditionele vormen van wijncultuur in ere gehouden. De productie van
wijn is de voornaamste bezigheid van de
meeste inwoners. Er zijn meerdere lokale
wijnmusea, die zeker een bezoek waard zijn.
In dit gebied wordt een vermaarde droge,
rode wijn geproduceerd. Vanuit Lemesos is
het te bereiken door de hoofdweg naar Pafos
te nemen en direct na het dorp Erimi
rechtsaf te slaan.
Koilani
Kerkelijk Museum, informatie op het
dorpsplein
Aan de rand van dit aantrekkelijke
wijndorp staat de éénbeukige, gewelfde
Agia Mavri-kerk uit de 12de eeuw met
wandschilderingen uit de 15de eeuw.
Het Kerkelijk Museum van Koilani is
gesticht door het bisdom Lemesos, als dependance van het grotere Byzantijns
Museum dat in de stad zelf gebouwd moet gaan worden. Het museum is
gevestigd in een gebouw op de binnenplaats van de Panagia Eleousa-kerk. De
collectie bestaat uit iconen en kerkelijke voorwerpen uit de parochie,
waaronder delen van een iconen-scherm uit 1735, iconen uit de 13de tot de
19de eeuw, heilige gebruiksvoorwerpen en oude boeken. De collectie beslaat
een periode van ongeveer zeven eeuwen.
Omodos
Elf km ten zuidwesten van Platres
Dit wijndorp, met smalle keienstraatjes
en een prachtig klooster op het
dorpsplein, is een van Cyprus’ meest
pittoreske dorpen.
Het dorp en het klooster van het Heilige Kruis (Stavros) waren ooit bezit
van Sir John de Brie, prins van Galileï. Het klooster bezit een collectie oude
iconen, prachtig houtsnijwerk en andere interessante kerkelijke
voorwerpen. Het herbergt ook een klein Museum voor de Vrijheidsstrijd.
In een oud huis vlakbij het klooster is een gerestaureerde traditionele
wijnpers (linos) te zien.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
36
Foini
Pylavakion Museum
Tussen de naaldbossen in het hart van
het Troodos-gebergte ligt nog een
Tel. 25421508
sfeervol dorp, Foini. Volgens de traditie
Toegang: í1.00
dankt het zijn naam aan de Frankische
heer Juan de Fejniu (of Feniu), maar
volgens sommigen is de naam afgeleid van het
Griekse woord foinikas (‘palmboom’). Het dorp
staat bekend om zijn aardewerk en de productie
van traditioneel meubilair en loukoumi (Turks
fruit). Een bezoekje waard is het particuliere
folkloristische Pylavakion Museum, waar lokaal
aardewerk, traditionele landbouwwerktuigen en
antiek keukengerei te zien zijn.
Vasa
Kerkelijk Museum
Het mooie Vasa met zijn keienstraatjes
en traditionele huizen is een van de
Gratis toegang
belangrijkste wijndorpen van de regio.
Ruim veertig procent van de
landbouwgrond wordt gebruikt voor de wijnbouw en een aantal
van de beste Cypriotische rode wijnen komen hier vandaan. Het
Kerkelijk Museum van Vasa bezit belangrijke iconen en andere
religieuze objecten. Voor een bezoek moet u contact opnemen
met de dorpspriester.
Arsos
Folkloristisch Museum
Arsos is een van de grootste
wijnproducerende dorpen van Cyprus.
Voor een bezoek aan het
Volgens sommigen houdt de naam
museum kunt u contact
Arsos verband met de heilige alsos
opnemen met mevr. Patra
(boomgaard) van Aphrodite, waarop
Psilogeni, tel. 25943223
het dorp gebouwd zou zijn. Volgens
Toegang: í0.25
anderen is Arsos een van vier stadjes
die de Egyptische heerser Ptolemaeus
Philadelphos stichtte ter ere van
Arsinoe. Het dorp wordt al sinds de oudheid geassocieerd met de
wijnbouw. Nog steeds maken de meeste inwoners hun eigen wijn
en de vrouwen van Arsos hebben een reputatie vanwege hun
speciale gerechten waarin wijn wordt gebruikt. Het Folkloristisch
Museum is gevestigd in een traditioneel huis en geeft een beeld
van het traditionele dorpsleven.
Fasoula
Landbouwkundig Museum
De naam van het middeleeuwse dorp
Gratis toegang
Fasoula gaat waarschijnlijk terug op het
gelijknamige Frankische woord, dat
‘zeis’ betekent. Het museum is gevestigd in een traditioneel huis.
Er zijn landbouwwerktuigen te zien, zoals een ploeg, een juk en
een zeis, alsmede aardewerk bekers en kruiken voor dagelijks
gebruik of het bewaren van wijn of olijfolie.
L E M E S O S
37
TEN OOSTEN VAN DE STAD
OPGRAVINGEN VAN AMATHOUS
Elf km ten oosten
van het centrum
van Lemesos
Amathous
was
een
van
de
stadskoninkrijken van Cyprus. Volgens
de mythologie liet de Griekse held
Openingstijden:
Theseus zijn zwangere echtgenote
november-maart dagelijks
Ariadne hier achter om verzorgd te
8.00-17.00 uur
worden door lokale vrouwen. In
april-mei, sept-okt
Amathous werd de godin Aphrodite8.00-18.00 uur
Astarte
vereerd.
Archeologische
juni-augustus
vondsten werden gedaan in een aantal
8.00-19.30 uur
graven. Eén daarvan ligt bij de ingang
Toegang: í1.00
van het huidige Hotel Amathus, andere
in de acropolis, de benedenstad en vijf
vroeg-christelijke
basilieken.
De
vondsten dateren van de archaïsche, de Romeinse en de christelijke
tijd. Ook twee enorme stenen vazen, de grootste ooit ontdekt, werden
hier gevonden. Eén ervan is te zien in het Louvre in Parijs. Amathous
ligt op de Aphrodite-route (zie p.74).
AGIA CHRISTINA-KERK
In Germasogeia
Voor een bezoek kunt u
contact opnemen met de
gemeente Germasogeia,
tel. 25879898
De 12de-eeuwse Agia Christina, gelegen
in het centrum van Germasogeia, is een
kleine kerk met een plat dak. Tijdens
restauratiewerkzaamheden in 1996
werden 14de- en 15de-eeuwse
muurschilderingen ontdekt. In het
gebouw is een kerkelijk museum
gevestigd.
PANAGIA IAMATIKI-KERK
In het dorp Arakapas
Aan de rand van het dorp Arakapas staat
de Panagia Iamatiki, een driebeukige
kerk met een houten dak. De schitterende wandschilderingen uit de
vroege 16de eeuw behoren tot de belangrijkste voorbeelden van de
Italiaans-Byzantijnse schilderstijl op Cyprus. Aan een bijzondere, op
leer geschilderde icoon van de Maagd Maria worden genezende
krachten toegeschreven.
AGIOS GEORGIOS ALAMANOS-KLOOSTER
Dit klooster werd gesticht in de 12de
eeuw. De nonnen die er wonen houden zich
onder meer bezig met het schilderen van
iconen, het cultiveren van bloemen en
kruiden, en de productie van honing.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
38
LARNAKA
Larnaka heeft een flinke bijdrage geleverd
aan het veelzijdige culturele erfgoed van
Cyprus. Het verrees op de resten van het
oude stadskoninkrijk Kition en was al
vroeg een belangrijk christelijk bolwerk.
Kition was de geboorteplaats van de
Griekse filosoof Zeno, grondlegger van de
stoïcijnse wijsbegeerte, en volgens de
overlevering was de heilige Lazaros,
vriend van Jezus, na zijn opwekking uit
de dood bisschop van de stad. Eeuwen
eerder, in de 13de eeuw v.Chr.,
koloniseerden Myceense Grieken de stad.
Vanaf de 9de eeuw v.Chr. kwam zij onder
Phoenicische invloed. In de 18de eeuw
was
Larnaka
het
belangrijkste
handelscentrum van Cyprus en zetelden
er verscheidene Europese consulaten. Het
moderne Larnaka heeft een heel eigen
De Foinikoudes-boulevard
charme. In de wintermaanden strijken
duizenden flamingo’s, wilde zwanen en
andere trekvogels neer bij het nabijgelegen zoutmeer. In de omgeving
van de stad liggen tal van bezienswaardigheden, met name
archeologische vindplaatsen en Byzantijnse en islamitische monumenten,
waaronder de befaamde Hala Sultan Tekkesi.
De gemeente Larnaka organiseert gratis wandelingen door de oude stad –
een unieke mogelijkheid om Larnaka te leren kennen. De wandelingen
beginnen iedere woensdag om 10.00 uur bij het CTO-informatiekantoor,
tel. 24654322, en elke vrijdag om 10.00 uur bij het fort, tel. 24304576.
L A R N A K A
39
BEZIENSWAARDIGHEDEN
OPGRAVINGEN VAN KITION
Ca. 500 m van het Archeologisch
Districtsmuseum
Openingstijden:
maandag, dinsdag,
woensdag, vrijdag
8.00-14.30 uur
donderdag
8.00-17.00 uur
zaterdag en
zondag gesloten
Toegang: í1.00
Hier zijn overblijfselen van het
stadskoninkrijk Kition uit de 13de
eeuw v.Chr. blootgelegd: stukken van
immense muren, bestaande uit
gigantische blokken steen, alsmede
resten van een complex van vijf tempels.
Vlakbij liggen de overblijfselen van de
oude haven. Kition was een belangrijk
handelscentrum. Interessant zijn de
afbeeldingen van schepen die in de
muren van gebouwen zijn geëtst. Kition
ligt op de Aphrodite-route (zie p.74).
ARCHEOLOGISCH DISTRICTSMUSEUM
Plateia Kalograion Tel. 24304169
Openingstijden:
dinsdag, woensdag & vrijdag
8.00-15.00 uur
donderdag
8.00-17.00 uur
zaterdag
9.00-15.00 uur
zondag en
maandag gesloten
Toegang: í1.00
De
museumcollectie
bestaat
hoofdzakelijk uit vondsten uit de
belangrijkste neolitische nederzettingen
van Cyprus – Choirokoitia en Tenta –
en uit het oude stadskoninkrijk Kition.
Voorwerpen van ivoor, albast en
faïence maken duidelijk dat Cyprus
commerciële contacten onderhield met
het gebied rond de oostelijke
Middellandse Zee. Het museum ligt op
de Aphrodite-route (zie p.74).
ARCHEOLOGISCH MUSEUM VAN DE PIERIDES FOUNDATION
Zinonos Kitieos 4
Het oudste particuliere museum van
Cyprus is gevestigd in het voorouderlijk
Openingstijden: maandag-donderdag
huis van de familie Pierides, een
9.00-16.00 uur
koloniaal pand uit 1815. Het bezit een
vrijdag-zaterdag 9.00-13.00 uur
uitgebreide collectie voorwerpen
daterend van 4000 v.Chr. tot de 15de
Toegang: í1.00
eeuw A.D., alle verzameld door de
familie
Pierides.
De
collectie
weerspiegelt de economische, sociale
en culturele ontwikkeling van Cyprus in
deze periode. Sommige stukken behoren tot de meest representatieve
overblijfselen uit bepaalde perioden. Bijzondere objecten zijn onder
meer het aardewerk uit de vroege bronstijd, Romeins glaswerk en
aardewerk borden uit de Middeleeuwen. Het museum ligt op de
Aphrodite-route (zie p.74).
Tel. 24814555
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
40
GEMEENTELIJK CULTUREEL CENTRUM
Leoforos Athinon
Het Gemeentelijk Cultureel Centrum is
Plateia Evropis
gevestigd in vijf voormalige pakhuizen
Tegenover de jachthaven
van de douane, die in 1881 in koloniale
stijl werden gebouwd en volledig zijn
gerenoveerd. Het centrum herbergt de gemeentelijke galeries en het
Pierides-Tornaritis Paleontologisch Museum.
Gemeentelijke galeries
In de galeries is werk van lokale
kunstenaars te zien.
Tel. 24658848
Openingstijden:
april-oktober: dinsdag-zaterdag 9.00-13.00 & dinsdag-vrijdag
ook 17.00-19.00 uur
november-maart: dinsdag-zondag 9.00-13.00 & dinsdag-vrijdag
ook 16.00-18.00 uur
Pierides-Tornaritis Paleontologisch Museum
Dit oudheidkundig museum is het
enige in zijn soort op Cyprus. Het bezit
een collectie fossielen die 500 miljoen
jaar bestrijkt. Tot de zeldzame stukken
behoren botten van dwergolifanten en
nijlpaarden, diersoorten die tot ca.
10.000 v.Chr. op het eiland
voorkwamen.
Tel. 24628587
(in samenwerking met de
Hellenic Bank)
Openingstijden:
juni-augustus: dinsdagvrijdag 9.00-14.00 uur,
zaterdag 9.00-12.00 uur
september-mei: dinsdagvrijdag 9.00-14.00 uur,
zaterdag-zondag
9.00-12.00 uur
Gratis toegang
Museum van Larnaka en Gemeentelijk historisch archief
Tel: 24657745
Het Museum van Larnaka en het
Gemeentelijk historisch archief zijn
gevestigd in de gerenoveerde woning en kantoren van de eerste koloniale havenmeester van
Larnaka. Het gebouw dateert uit 1881 en ligt naast de voormalige pakhuizen. Het museum,
gevestigd op de begane grond, belicht de geschiedenis van de stad. Een grote collectie munten
uit het oude stadskoninkrijk Kition (late 6de eeuw) en foto’s van de stad uit 1850 en latere jaren
maken deel uit van de collectie. Het archief op de tweede verdieping bevat zeldzame boeken,
documenten en artikelen, maar is alleen toegankelijk voor onderzoekers.
BORSTBEELDEN VAN KIMON EN ZENO
De Atheense generaal Kimon trachtte in
450 v.Chr. met een grote vloot Cyprus van de Perzen te bevrijden. Tijdens de
belegering van Kition vond hij de dood. Zijn buste staat op de Foinikoudes, de met
palmen omzoomde boulevard. De in Kition geboren filosoof Zeno was de grondlegger
van het stoïcisme en de stichter van de school van de Stoa in Athene (4de eeuw v.Chr.).
Zijn marmeren buste staat in het centrum van Larnaka.
L A R N A K A
41
AGIOS LAZAROS-KERK EN KERKELIJK MUSEUM
Plateia Agiou Lazarou
De magnifieke Agios Lazaros-kerk,
gebouwd in de 9de eeuw en
Openingstijden kerk:
gerestaureerd in de 17de eeuw, is een
april-augustus: 8.00-12.30 & 15.30-18.30 uur
van de fraaiste kerken in Byzantijnse
september-maart: 8.00-12.30 & 14.30-17.00 uur
stijl op Cyprus. Hij bevat een
Gratis toegang
indrukwekkend iconen-scherm, een
Openingstijden museum:
prachtig voorbeeld van barokke
maandag-dinsdag & donderdag-vrijdag
houtbewerking. Onder het sanctuarium
8.30-13.00 & 15.00-17.30 uur
is het graf van Lazaros te zien, de
woensdag & zaterdag 8.30-13.00 uur
patroonheilige van Larnaka. Acht dagen
voor de Grieks-orthodoxe Pasen wordt
Toegang: í0.50
de icoon van de heilige in processie
door de stad gevoerd. Na door Christus
uit de dood te zijn opgewekt, leefde
Lazaros gedurende dertig jaar in Kition. De apostelen Barnabas en Marcus wijdden
hem tot bisschop van de stad. Achter de kerk ligt het Kerkelijk Museum.
Tel. 24652498
LARNAKA FORT EN MUSEUM VAN DE MIDDELEEUWEN
Leoforos Athinon, Larnaka boulevard
Het in de Middeleeuwen gebouwde
fort kreeg zijn huidige vorm tijdens de
Openingstijden:
Osmaanse overheersing. Na de
juni-augustus: maandag-vrijdag 9.00-19.30 uur
Osmaanse tijd gebruikten de Britten
maart-april & september-oktober:
het enkele jaren als gevangenis.
maandag-vrijdag 9.00-18.00 uur
Tegenwoordig is er het Museum van
november-februari: maandag-vrijdag
de Middeleeuwen gevestigd. De
9.00-17.00 uur
collectie dateert van de vroegchristelijke periode tot de 19de eeuw.
Toegang: í1.00
In de zomer gebruikt de gemeente
Larnaka de binnenplaats voor culturele
evenementen. Vlakbij het fort staat de Tusla-moskee, oorspronkelijk een
middeleeuwse kerk.
Tel. 24304576
ZACHOURI-MOSKEE
De Zachouri-moskee, gebouwd in het
midden van de 19de eeuw, is een belangrijk religieus centrum voor moslims. De
moskee ligt aan de Nicolaou Roussou Street, tussen de Kebir-moskee en de Agios
Lazaros-kerk.
KEBIR (BUYUK)-MOSKEE
Leoforos Athinon, tegenover het fort
De
Kebir
(Buyuk)-moskee
is
waarschijnlijk de oudste Osmaanse
moskee op Cyprus en was oorspronkelijk een 13de-eeuwse katholieke kerk, gewijd
aan St. Katherina. De oudste vermelding van de moskee dateert van 1747. In een
document schreef Bekir Pasha, de ontwerper van het aquaduct van Larnaka, dat een
openbare fontein bij de moskee via het aquaduct van water moest worden voorzien.
De fontein staat nog altijd bij de moskee.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
42
GEMEENTELIJK NATUURHISTORISCH MUSEUM
Het museum herbergt grote collecties
reptielen, zeldzame insecten, vogels,
zoogdieren, zeedieren en fossielen die
op Cyprus en in omringende landen
voorkomen. Bijzonder zijn de collecties
insecten en planten.
Leoforos Grigori Afxentiou
(in het stadspark)
Tel. 24652569
Openingstijden:
juni-augustus: dinsdag-zondag
10.00-13.00 & 16.00-18.00 uur
september-mei: dinsdag-zondag
10.00-13.00 & 15.00-17.00 uur
Toegang: í0.20
TUSLA-MOSKEE
De Tusla-moskee ligt achter de
opgravingen van Kition in de oude stad en geldt als een van de oudste
moskeeën van Larnaka. Het heiligdom was oorspronkelijk een Byzantijnsorthodoxe kerk, zo blijkt uit de muurschilderingen. In de 12de of 13de
eeuw ging het onder de naam Kerk van het Heilige Kruis over in katholieke
handen. Na de komst van de Osmanen in 1571 werd de kerk in een
moskee veranderd. De minaret is gebouwd op de fundamenten van de
oorspronkelijke klokketoren. Tegenover de moskee staat een fontein uit de
Venetiaanse periode.
KATHOLIEKE KERK TERRA SANTA
Terra Santa 8
Terra Santa, ook wel bekend als Santa
Tel. 24642858
Maria delle Grazie, is de kerk voor de
Latijnse gemeenschap van Larnaka. De
kerk en een bijbehorend klooster werden in 1596 gesticht om Latijnse
pelgrims op weg naar het Heilige Land onderdak te bieden. In 1724
werden ze vervangen door een grotere kerk en klooster, die op hun
beurt in 1842 werden verwoest en vervangen door de huidige kerk. De
bouwstijl vormt een combinatie van Renaissance- en barokkenmerken.
AGIOS GEORGIOS MAKRIS-KAPEL
De 13de-eeuwse kapel van Agios
Georgios staat op een heuvel die een prachtig uitzicht op het zoutmeer
biedt.
KAMARES-AQUADUCT
In Kamares, aan de weg naar
Aan dit prachtige 18de-eeuwse
Lemesos
aquaduct, bestaande uit een lange rij
bogen (Grieks: kamares), ontleent het
omringende gebied zijn naam. De Osmaanse gouverneur van Larnaka, Bekir
Pasha, liet het aquaduct op zijn eigen kosten bouwen. Tot 1939 voorzag het
Larnaka van water uit een bron die tien kilometer buiten de stad lag.
L A R N A K A
43
Omgeving van Larnaka
TEN WESTEN VAN DE STAD
LARNAKA-ZOUTMEER
Het zoutmeer is een van de
belangrijkste leefgebieden voor watervogels in Europa. Vele flamingo’s, wilde
eenden en andere water- en landvogels pauzeren hier tijdens hun lange reizen naar
en van hun winterbestemmingen. Uit archeologisch onderzoek blijkt dat het gebied
rond het zoutmeer al in de prehistorie werd bewoond. Het meer was in die tijd de haven van
een stadje dat vlakbij de Hala Sultan Tekkesi-moskee is opgegraven. Dit stadje was in de late
bronstijd (1650-1050 v.Chr.) een van de belangrijkste commerciële centra van Cyprus. Nadat de
stad werd verlaten, slibde de havenmond dicht en ontstond het
zoutmeer. Het waardevolle zout werd eeuwenlang gewonnen en
verhandeld.
Langs de oever van het meer is een zogeheten natuurpad (nature trail)
aangelegd. Dit pad verbindt het meer met de Aphrodite-route (zie p.74).
HALA SULTAN TEKKESI-MOSKEE
Vijf km ten westen van Larnaka,
bereikbaar via de weg naar Kiti
en een afslag voorbij de
luchthaven
Openingstijden:
april-mei, dagelijks 8.00-18.00
juni-augustus, dagelijks
8.00-19.30 uur
sept-okt, dagelijks 8.00-18.00
november-maart 8.00-17.00
Gratis toegang
bedevaartplaats. De moskee
De kleine moskee werd in 648
gebouwd op de plek waar Umm
Haram, naar verluidt een familielid van
de profeet Mohammed, stierf tijdens
een van de vroegste Arabische invallen.
Zij brak haar nek toen zij van haar
muilezel viel. Kalief Muawiyah, die de
expeditie leidde, gaf onmiddelijk
opdracht voor de bouw van een
moskee op de plek des onheils. De
Tekkesi is na Mekka en Medina in
Saudi-Arabië en de Al-Aqsa-moskee in
Jeruzalem de belangrijkste islamitische
werd in 1816 en in 2002 gerestaureerd.
ANGELOKTISTI-KERK
In het dorp Kiti, 7 km ten westen
van Larnaka
Deze 11de-eeuwse Byzantijnse kerk
werd gebouwd op de resten van een
Tel. 24424646
vroeg-christelijke basiliek. De apsis van
het oorspronkelijke bouwwerk bleef
Openingstijden:
behouden,
samen
met
een
dagelijks 8.00-12.00 &
wereldberoemd Byzantijns kunstwerk:
14.00-16.00 uur
een zeldzaam 6de-eeuwse mozaïek met
Gratis toegang
een afbeelding van Maria met kind
tussen de aartsengelen Michaël en
Gabriël. Dit pronkstuk kan de vergelijking met de mozaïeken van
Ravenna glansrijk doorstaan. Alleen op Cyprus en in de Sinaï bestaan
mozaïeken uit deze periode. Gelijkwaardige mozaïeken zijn die uit de
Kanakaria-kerk in het bezette dorp Lythragkomi, die te zien zijn in het
Byzantijns Museum in Lefkosia (Nicosia).
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
44
Omgeving van Larnaka – Stavrovouni-klooster
L A R N A K A
45
AGIOS GEORGIOS ARPERAS-KERK
Zo’n twee kilometer van het dorp
Tersefanou, op de plek waar in de Middeleeuwen het dorpje Arpera
lag, staat de kerk van Agios Georgios Arperas. De kerk werd in 1745
gebouwd door dragoman Konstaninos Christofanis en bevat een
fresco waarop hij en zijn familie staan afgebeeld. Andere
muurschilderingen zijn gemaakt door de kunstenaar Ioannikios.
KOSTAS ARGYROU-MUSEUM
In het dorp Mazotos
Tel. 24991633
Openingstijden:
dinsdag-vrijdag 9.00-12.00
& 14.00-16.00 uur
zaterdag-zondag
9.00-12.00 uur
Dit museum bevat het werk van de
lokale beeldhouwer Kostas Argyrou, die
zichzelf de beeldhouwkunst op latere
leeftijd eigen maakte. Hij wordt gezien
als een van de belangrijkste moderne
Cypriotische kunstenaars.
Toegang: í1.00
TR
IM
O NI O M U N
DI
A
L
PA
CHOIROKOITIA
RI
IN
E
MO
N D IA L
ñ
ñ
E
W O RL D H
TA
GE
ñ PATR
IM
O
Aan de weg tussen Lefkosia
en Lemesos, 32 km ten
zuidwesten van Larnaka en 48
km ten zuiden van Lefkosia
De opgravingen van de circa
negenduizend jaar oude nederzetting
Choirokoitia staan sinds 1998 op de
Werelderfgoedlijst van de UNESCO.
Tel. 24322710
De neolitische nederzetting is relatief
Openingstijden:
goed behouden gebleven. Dankzij de
november-maart, dagelijks
opeenvolgende stadia van bebouwing
8.00-17.00 uur
biedt
Choirokoitia
waardevolle
april-mei, sept-okt, dagelijks
informatie over het leven op Cyprus
8.00-18.00 uur
gedurende de gehele neolitische
juni-augustus, maandagperiode. Bij de opgravingen zijn vijf
vrijdag 9.00-19.30 uur
woningen
gereconstrueerd
met
gebruik
van
traditionele
Toegang: í1.00
bouwmaterialen en -methoden. De
huizen zijn ingericht met replica’s van
voorwerpen die tijdens opgravingen in de oorspronkelijke
woningen zijn gevonden. De vegetatie rond de woningen bestaat
uit planten en bomen die sinds de neolitische tijd op Cyprus
voorkomen.
KALAVASOS TENTA
40 km ten zuidwesten van
Larnaka en 2,5 km ten
noorden van de weg tussen
Lefkosia en Lemesos
Openingstijden:
maandag-vrijdag
9.00-16.00 uur
Toegang: í0.75
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
46
De neolitische nederzetting Tenta ligt
vlakbij het dorp Kalavasos en dateert
uit 7000 v.Chr. De nederzetting is
overdekt door een moderne, tentachtige structuur.
LEFKARA
Acht km van het aan de weg tussen Lefkosia
Het sfeervolle dorp Lefkara is dankzij
en Lemesos gelegen dorp Skarinou en 40 km
zijn
traditionele
architectuur
ten westen van Larnaka
uitgesproken schilderachtig, maar is
vooral beroemd om zijn kant (de
zogeheten Lefkaritika) en zijn zilverwerk. Volgens de legende kwam Leonardo
da Vinci naar Lefkara om een kanten altaarkleed te kopen voor de Dom van
Milaan. Naast de hieronder beschreven bezienswaardigheden zijn twee kerken
een bezoek waard. De Kerk van het Heilige Kruis in Pano Lefkara (BovenLefkara) bezit een prachtig 18de-eeuws iconen-scherm en een uniek 13de-eeuws
zilveren kruis, en de éénbeukige koepelkerk Archangelos Michaël heeft 12de- en
15de-eeuwse muurschilderingen.
Museum voor Borduurwerk en Zilversmeedkunst
Het museum
gerestaureerde
Patsalos. Er
voorbeelden te
Lefkara-kant.
is gevestigd in het
huis van de familie
zijn onder meer
zien van traditionele
Tel. 24342326
Openingstijden:
maandag-donderdag 9.30-16.00 uur
vrijdag-zaterdag 10.00-16.00 uur
Toegang: í1.00
Wassenbeeldenmuseum Fatsa
Hier zijn wassen beelden te zien van
belangrijke figuren uit de geschiedenis
van Cyprus, alsmede scènes uit de
Osmaanse tijd (1571-1878), de Britse
tijd (1878-1960), de vrijheidsstrijd
(1955-1959) en de Turkse invasie
(1974).
Tel. 24621048
Openingstijden:
mei-oktober: dagelijks 9.00-19.00 uur
november-april: dagelijks 9.00-17.30 uur
Toegang: í3,00. Kinderen í2,00
KATO DRYS
Ten zuidwesten van Lefkara
Kato Drys, waar in 1134 de heilige
Agios Neofytos werd geboren, bezit
twee interessante kerken: de Agios Charalambos uit 1897 en de 16de-eeuwse,
onlangs gerestaureerde Panagia. Met hun balkons en bewerkte vensters en deuren
zijn veel gebouwen in het dorp kenmerkende voorbeelden van landelijke
architectuur.
Plattelandsmuseum (Huis van Gavriel en Eleni Papachristoforou)
Dit museum is gevestigd in een mooi
gerestaureerd huis met bijzonder
houtwerk, een prachtig voorbeeld van
lokale 19de-eeuwse architectuur.
Tel. 24342648
Openingstijden:
maandag-vrijdag 9.00-14.30 uur
Toegang: í0,50
L A R N A K A
47
AGIOS MINAS-KLOOSTER
Vlakbij Lefkara
Het klooster is maandag-vrijdag
geopend voor groepen met
uitzondering van onderstaande uren:
mei-september: 12.00-15.00 uur
oktober-april: 12.00-14.00 uur
Het 15de-eeuwse klooster is gebouwd
in Byzantijns-gotische stijl. Op de
noordelijke en zuidelijke muur zijn
grote schilderingen van Agios Georgios
en Agios Minas uit 1757 te zien. De
nonnen die het klooster bewonen
schilderen iconen.
STAVROVOUNI-KLOOSTER
Negen km ten oosten van de weg tussen
Lefkosia en Lemesos, 40 km van Larnaka
Dit klooster, prachtig gelegen op een
bergtop, is volgens de overlevering in
Openingstijden: april-augustus:
de 4de eeuw gesticht door St. Helena,
8.00-12.00 & 15.00-18.00 uur
moeder van Constantijn de Grote. Zij
september-maart:
liet er een splinter van het Heilige Kruis
8.00-12.00 & 14.00-17.00 uur
achter. De monniken houden er even
strikte leefregels op na als hun collega’s
van Athos in Griekenland, en vrouwen
zijn niet welkom. Een imposante ceremonie (annex festival) vindt plaats op
14 september, de dag van de ‘Verheffing van het Kruis’. Het klooster van Agia
Varvara aan de voet van de berg is toegankelijk voor alle bezoekers. De
monniken van dit klooster zijn begenadigde iconenschilders.
AGIOS EFFIMIANOS-KERK
Vlakbij het Stavrovouni-klooster, in de
regio Kornos
De oorspronkelijke, Byzantijnse Agios
Effimianos-kerk staat in het door Turkije
bezette dorp Lysi. De 14de-eeuwse
fresco’s van de kerk werden na de Turkse invasie het land uitgesmokkeld en
verkocht. Ze werden teruggevonden in München en aangekocht door de
Cypriotische regering en de Amerikaanse Menil Foundation. Ze zijn gedurende
vijftien jaar in Houston te zien en worden dan naar Cyprus teruggebracht.
Bewoners van Lysi bouwde in de regio Kornos een nieuwe Agios Effimianoskerk naar voorbeeld van het origineel. In de kelder zijn replica’s van de 14deeeuwse fresco’s te zien.
KONINKLIJKE KAPEL
In het dorp Pyrga, 35 km ten zuiden
van Lefkosia en 32 km ten westen van Larnaka
Toegang: í1.00
De kapel werd in 1421 gebouwd door
koning Janus de Lusignan en bevat een
muurschildering waarop de vorst is
afgebeeld in gezelschap van zijn vrouw,
Charlotte de Bourbon.
TEN OOSTEN VAN DE STAD
AGIOS ANTONIOS-KERK
In het dorp Kellia
Een van de belangrijkste Byzantijnse
kerken van Cyprus, waarschijnlijk
daterend uit de 9de eeuw. De driebeukige, gewelfde basiliek had ooit een
koepel en bevat muurschilderingen uit de 9de, 11de en 13de eeuw.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
48
PAFOS
IM
O NI O M U N D
IA
L
PA
De stad Pafos is een
waar openluchtmuseum
en staat in zijn geheel op
de Werelderfgoedlijst
van de UNESCO. In de
oudheid was het lange
tijd
de
hoofdstad
van
Cyprus.
Tegenwoordig is het een charmant stadje.
Liefhebbers van oudheden komen hier,
zowel als in de omgeving, royaal aan hun
trekken. Volgens de mythologie werd in
deze omgeving de Griekse godin
Aphrodite geboren uit het schuim van de
zee. De magische krachten van de godin
van de liefde en schoonheid zijn nog in
het hele district Pafos voelbaar. De regio
bezit een schitterende kustlijn en
landinwaarts liggen prachtige kloosters en
sfeervolle dorpen, waar oude tradities en
gebruiken nog volop zichtbaar zijn.
TR
RI
IN
E
MO
N D IA L
ñ
ñ
E
W O RL D H
TA
GE
ñ PATR
IM
O
1
1. Middeleeuws fort
2. De Koningsgraven
3. Mozaïek, Archeologisch Park Kato Pafos
2
3
P A F O S
49
BEZIENSWAARDIGHEDEN
ARCHEOLOGISCH DISTRICTSMUSEUM
Leoforos Georgiou Griva Digeni 43
Tel. 26306215
Openingstijden:
dinsdag, woensdag & vrijdag 8.00-15.00 uur
donderdag 8.00-17.00 uur
zaterdag 9.00-15.00 uur
zondag en maandag gesloten
Toegang: í1.00
Dit museum bezit een fraaie collectie
oudheden uit het district Pafos,
daterend van de neolitische tijd tot het
jaar 1700. Bijzonder zijn een set
chirurgische instrumenten en een
zeldzaam beeld van Aphrodite als
strijder. Het museum ligt aan de
Aphrodite-route (zie p.74).
BYZANTIJNS MUSEUM
Andrea Ioannou 5, naast het terrein van het bisdom
Tel. 26931393
Openingstijden:
maandag-vrijdag
9.00-16.00 uur
zaterdag 9.00-13.00 uur
Toegang: í1.00
Dit museum bezit een belangrijke
collectie voorwerpen uit de Byzantijnse
tijd. Tot de verzameling iconen,
daterend uit de 7de tot de 18de eeuw,
behoort een van de oudste exemplaren
van Cyprus, een icoon van Agia Marina
uit de 7de of 8ste eeuw. Verder biedt
het museum een keur aan houtsnijwerk,
religieuze
metalen
voorwerpen,
ambtskleden van priesters, traditioneel
borduurwerk, manuscripten, oude
boeken en fresco’s.
ETNOGRAFISCH MUSEUM
Exo Vrisis 1, Tel. 26932010
Openingstijden:
maandag-zaterdag
9.30-17.00 uur
zondag 10.00-12.00 uur
Deze boeiende particuliere etnografische
collectie, daterend van de neolitische
periode tot heden, bevat onder meer
een muntenverzameling en is bezit van
de familie Eliades.
Toegang: í1.50
GEMEENTELIJKE GALERIE
Gladstone 7, Tel. 26930653
Openingstijden:
april-oktober: maandagvrijdag 10.00-13.00 & 17.00-20.00 uur,
zaterdag-zondag 10.00-13.00 uur
november-maart: maandag-vrijdag 10.00-13.00 &
15.00-17.00 uur, zaterdag-zondag 10.00-13.00 uur
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
50
In deze galerie zijn 43 werken van
lokale kunstenaars te zien.
LOUTRA-BADEN
Vlakbij de oude markt
Dit gewelfde badhuis uit de Osmaanse
tijd was in gebruik tot in de vijftiger
jaren van de 20ste eeuw. Het bestaat uit drie ruimten: een receptie, een
tussenruimte en de eigenlijke baden. Het gerestaureerde gebouw doet nu
dienst als gemeentelijk cultureel centrum.
CHRISTELIJKE CATACOMBE AGIA SOLOMONI
Leoforos Agiou Pavlou, Kato Pafos
Een klein complex ondergrondse
grafkamers uit de hellenistische
periode. In de Middeleeuwen was het een veelbezocht pelgrimsoord, genaamd
de ‘Kapel van de Zeven Slapers’ of ‘de Zeven Maccabeërs’. Het complex werd
vanaf de 2de eeuw gebruikt als christelijke tombe en waarschijnlijk daarvoor
als synagoge. Enkele 12de-eeuwse muurschilderingen zijn bewaard gebleven
en in het pleisterwerk staan namen van 13de-eeuwse kruisvaarders
gegraveerd. Bij de ingang staat een heilige boom. Wie een persoonlijke
offergave in de takken hangt, kan volgens de traditie rekenen op genezing van
zijn kwalen.
MIDDELEEUWS FORT
Dit fort werd in de Byzantijnse tijd
gebouwd ter bescherming van de
haven, en in de 13de eeuw herbouwd
in opdracht van het huis De Lusignan.
In 1570 werd het afgebroken door de
Venetianen, maar kort daarop
herbouwd door de Osmanen.
Aan de haven van Kato Pafos
Openingstijden:
juni-augustus: dagelijks
10.00-18.00 uur
september-mei: dagelijks
10.00-17.00 uur
Toegang: í1.00
ARCHEOLOGISCH PARK KATO PAFOS
TR
IM
O NI O M U N D
IA
L
PA
Na het opnemen van de oudheden van
Kato Pafos (de benedenstad van Pafos) op de Werelderfgoedlijst in 1980, werd
een plan uitgewerkt dat tot doel had de oudheden te beschermen en te
behouden, en bezoekers van gedegen informatie te voorzien. Het Archeologisch
Park omvat monumenten uit de lange periode van prehistorie tot
Middeleeuwen, maar de meeste dateren van de Romeinse tijd.
Onbetwist hoogtepunt vormen de bijzondere mozaïekvloeren van
vier Romeinse villa’s. Andere belangrijke monumenten zijn het
asklepion, het odeon, de agora, het fort Saranta Kolones, de ruïnes
van de vroeg-christelijke Limeniotissa-basiliek en de Koningsgraven.
RI
IN
E
MO
N D IA L
ñ
ñ
E
W O RL D H
TA
GE
ñ PATR
IM
O
P A F O S
51
1. Mozaïeken
Vlakbij de haven
van Kato Pafos
De mozaïeken in de Huizen van
Dionysos, Theseus, Aion en Orpheus
dateren van de 3de tot de 5de eeuw.
Tel. 26306217
Het eerste huis werd in 1962 bij toeval
Openingstijden:
door een boer ontdekt. De villa’s
nov-maart 8.00-17.00 uur
waren eigendom van vooraanstaande
april-mei 8.00-18.00 uur
functionarissen en de mozaïekvloeren
juni-augustus 8.00-19.30
behoren tot de fraaiste van het
sept-okt 8.00-18.00 uur
oostelijke Middellandse-Zeegebied. Ze
Toegang: í2.00
stellen personen en gebeurtenissen uit
de Griekse mythologie voor. Op de
mozaïeken in het Huis van Dionysos is
de wijngod afgebeeld en in het Huis van Theseus is de klassieke held te
zien, zwaaiend met zijn knots en oog in oog met de Minotaurus. De huizen
liggen aan de Aphrodite-route (zie p.74).
2. Odeon
Kato Pafos
Het kleine odeon (amfitheater) dateert
van de 2de eeuw. Het werd gebouwd
van grote, fraai afgewerkte kalksteenblokken. ’s Zomers wordt het gebruikt
voor muziek- en toneeluitvoeringen. Vlakbij liggen de restanten van de
stadsmuren, de Romeinse agora en een gebouw gewijd aan Asklepios, god
van de geneeskunde.
3. Saranta Kolones
Vlakbij de haven
van Kato Pafos
Overblijfselen van een Frankisch
kasteel, dat begin 13de eeuw werd
gebouwd op de resten van een
Byzantijns kasteel. In 1222 viel het ten
prooi aan een aardbeving.
4. Ruïne Limeniotissa-basiliek
Vlakbij de haven van Kato Pafos
De basiliek werd waarschijnlijk begin
5de eeuw gebouwd en had drie beuken
(gescheiden door twee rijen marmeren zuilen), een enkele apsis, een narthex
en een atrium. De vloer bestond uit prachtige mozaïeken in geometrische
patronen. De kerk werd vrijwel geheel verwoest tijdens de Arabische invallen
in de 7de eeuw. In de 10de eeuw werd hij op kleinere schaal herbouwd,
maar in 1159 betekende een aardbeving het definitieve einde.
5. Koningsgraven
Kato Pafos
TTel. 26306295
Openingstijden:
juni-augustus: dagelijks
8.00-19.30 uur
april-mei & september-oktober:
dagelijks 8.00-18.00 uur
november-maart:
dagelijks 8.00-17.00 uur
Toegang: í1.00
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
52
De ondergrondse Koningsgraven
behoren
tot
de
belangrijkste
oudheidkundige attracties van Pafos.
De oudste van de in de rotsbodem
uitgehakte graven dateren van de 4de
eeuw v.Chr. Sommige zijn versierd met
Dorische zuilen. Vanwege hun
grootsheid kregen ze de naam
Koningsgraven, maar in werkelijkheid
lagen er vooraanstaande functionarissen
begraven.
CHRYSOPOLITISSA-KERK EN BYZANTIJNSE BASILIEK
Kato Pafos
De kerk werd in de 13de eeuw
gebouwd op de ruïne van de grootste
vroeg-Byzantijnse basiliek van het eiland. Op het terrein
staat de zogeheten Pauluszuil, waaraan de apostel
volgens de overlevering werd gegeseld voordat hij erin
slaagde de Romeinse proconsul te bekeren.
THEOSKEPASTI-KERK
Theoskepasti betekent ‘Versluierd door
God’. Volgens de legende veroorzaakte
God tijdens de Arabische invallen een
versluierende mist die de kerk aan het
zicht onttrok. Het huidige gebouw
dateert uit 1923.
Kato Pafos
Omgeving van Pafos
TEN NOORDEN VAN DE STAD
AGIOS NEOFYTOS-KLOOSTER
Het klooster werd rond 1200 gesticht
door de kluizenaar en schrijver
Neofytos. De ‘Enkleistra’, een door
hem in de rots uitgehakte ruimte, bevat
enkele van de mooiste Byzantijnse
fresco’s van Cyprus, daterend van de
12de en de 15de eeuw. Het Kerkelijk
Museum van het klooster is interessant
en de kloosterkerk bevat enkele van
de fraaiste iconen uit de postByzantijnse tijd (16de eeuw).
Negen km ten noorden van Pafos
Openingstijden:
april-oktober: dagelijks
9.00-12.00 & 14.00-16.00 uur
november-maart: dagelijks
9.00-16.00 uur
Toegang: í0.50.
PANAGIA CHRYSELEOUSA-KERK
In het dorp Empa,
Deze kerk is in feite een combinatie
3 km ten noorden van Pafos
van twee kerken. Het oostelijke deel
werd in de 12de eeuw gebouwd,
mogelijk op de resten van een vroeg-christelijke basiliek, als kruiskerk
met een koepel. In de 13de eeuw werd aan de westkant hiervan een
tweede kruiskerk met koepel aangebouwd. De kerk bevat zeldzame
wandschilderingen uit de 12de, 13de, 15de en 16de eeuw.
P A F O S
53
LEMPA
Vijf km ten
noorden van
Pafos
In dit dorp hebben opgravingen een
belangrijke nederzetting uit de
chalcolitische periode (3800-2400
v.Chr.) aan het licht gebracht. Vlakbij
het opgravingsterrein staan replica’s
van twee oorspronkelijke huizen,
gebouwd van materialen en volgens
methoden die ook voor de originelen
werden gebruikt. De nederzetting ligt
aan de Aphrodite-route (zie p.74).
CHLORAKAS
De Agios Georgios-boot
In een speciaal ontworpen gebouwtje
aan de kust bij Chlorakas is een boot
te zien die tijdens de vrijheidsstrijd (1955-1959) werd gebruikt om
munitie aan land te smokkelen. Vlakbij ligt de kerk van Agios Georgios.
MUSEUM VAN DE MYCEENSE KOLONISATIE VAN CYPRUS
Coral Bay,
9 km ten noorden van Pafos
Op deze plek is een kleine
nederzetting blootgelegd uit de 12de
Openingstijden:
eeuw v.Chr., het einde van de late
dagelijks open
bronstijd. Hier vestigden de eerste
nov-maart 8.30-17.00 uur
(Myceense) Grieken zich, na de
april-okt 8.30-18.00 uur
ondergang
van
de
Myceense
Toegang: í0,75
beschaving op het Griekse vasteland.
Een klein museum belicht de
Myceense kolonisatie van Cyprus. Het is gevestigd in een opvallend
gebouw, naar een ontwerp van de vooraanstaande architect Andrea
Bruno, hoogleraar aan de universiteit van Turijn.
DE PEGEIA-FONTEINEN EN AGIOS GEORGIOS-BASILIEKEN
In de dorpen Pegeia
en Agios Georgios
Pegeia is bekend om zijn schilderachtige dorpsplein met fonteinen, die
Openingstijden:
de hoofdrol spelen in menig
dagelijks open
volksliedje. Zo’n 4,5 km ten
nov-maart, 8.30-17.00 uur
noordwesten van het dorp liggen bij
april-okt 8.30-18.00 uur
het vissershaventje Agios Georgios de
resten van twee vroeg-christelijke
Toegang: í1.00
basilieken met bijzondere mozaïekvloeren, waarop dieren staan afgebeeld.
Deze plek moet in de vroeg-christelijke tijd een belangrijke nederzetting
zijn geweest. Vlakbij zijn in de rots uitgehakte Romeinse graven te zien.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
54
REGIO LAONA
Niet ver van de stad Polis en het
schiereiland Akamas ligt de regio Laona
met de schilderachtige dorpen Ineia,
Drouseia, Kathikas, Pano Akourdaleia en
Kato Akourdaleia, die dankzij hun hoge
ligging (600 meter) een schitterend
uitzicht bieden.
Kathikas
Drouseia
Pano Akourdaleia
1. Drouseia - Weefmuseum
Drouseia is een van de charmantste
dorpen van Cyprus. In het museum
zijn voorbeelden van oude en
moderne weeftechnieken te zien.
Tel: 26332561
Openingstijden:
maandag, donderdag 8.00-13.00 uur,14.00-17.00 uur
dinsdag, woensdag & vrijdag 8.00-14.30 uur
Gratis toegang
2. Ineia - Museum voor Mandvlechten
Tel. 26332562
Net als Drouseia biedt Ineia een
prachtig uitzicht over het schiereiland
Akamas, en is het geknipt voor
wandelliefhebbers. Het museum bezit
een collectie gevlochten manden.
Openingstijden:
maandag-zaterdag 11.00-13.00 uur
maandag-vrijdag 16.00-19.00
(juni tot november)
maandag-vrijdag 14.00-17.00
(december-mei)
3. Kato Akourdaleia – Museum voor Volkskunst
Tel. 26692462
Het museum belicht de
volkskunst en ambachten.
lokale
maandag-vrijdag 10.00-12.00,15.00-17.00
Toegang: í0.75
4. Kathikas – Laona/Akamas Informatie Centrum
In een gerenoveerd schoolgebouw in
het centrum van Kathikas is een
informatiecentrum voor zowel de regio
Laona als het schiereiland Akamas
gevestigd.
Akamas
P A F O S
55
BADEN VAN APHRODITE
Op het schiereiland Akamas, vlakbij Polis
en 48 km ten noorden van Pafos
In het noordwesten van Cyprus ligt het
schiereiland Akamas, een ruig,
onbewoond gebied met schitterende
landschappen en stranden, dat binnenkort tot nationaal park verklaard zal
worden. Het is vernoemd naar de Atheense strijder Akamantas, zoon van
Theseus, die na de Trojaanse oorlog naar Cyprus kwam. Akamas wordt in
biologisch en geologisch opzicht gekenmerkt door een unieke diversiteit. Er
komen meer dan vijfhonderd plantsoorten voor en de bezoeker kan er smalle,
diepe valleien en kloven, grotten en kleine eilandjes zien. Een aantal natuurpaden
(nature trails) biedt de mogelijkheid om kennis te maken met het ongerepte
gebied, dat ook zeer geschikt is om te fietsen, te duiken en te zwemmen.
Op het schiereiland, tussen Polis en Kaap Arnaouti, liggen de zogeheten Baden
van Aphrodite: een in de rotsen uitgeslepen bekken in de schaduw van een
vijgenboom waar de godin volgens de legende placht te baden. Hier zou zij
haar minnaar Adonis hebben ontmoet. Uiteraard voert de Aphrodite-route (zie
p.74) langs deze plek.
POLIS
Aan de noordkust, 37 km van Pafos
De stad Polis ligt op de plek waar in de
klassieke en hellenistische tijd het
stadskoninkrijk Marion floreerde, een belangrijk handelscentrum met sterke
banden met Athene. Later kreeg het de naam Arsinoe. Het tegenwoordige Polis
is een populaire kustplaats met een mooi, oud centrum waar nog veel
traditionele gebouwen te zien zijn.
Archeologisch Museum Marion-Arsinoe
Leoforos Makariou III 26
Tel. 26322955
Openingstijden:
dinsdag, woensdag & vrijdag
8.00-15.00 uur
donderdag 8.00-17.00 uur
zaterdag 9.00-15.00 uur
zondag en maandag gesloten
De interessante collectie van dit
museum bestaat uit oudheden die bij
opgravingen in de regio van het oude
stadskoninkrijk MarionArsinoe gevonden zijn.
Het museum ligt op de
Aphrodite-route (zie p.74).
Toegang: í0.75
Agios Andronikos-kerk
Deze
16de-eeuwse
kerk
met
muurschilderingen uit dezelfde eeuw staat in het centrum van Polis. In de
Osmaanse tijd werd de kerk tot moskee omgebouwd. Daarbij werd het
noordelijke deel aangebouwd en werden de muurschilderingen aan het oog
onttrokken. Onlangs zijn de fresco’s in oude luister hersteld. Andere
interessante kerken in de regio zijn de 18de-eeuwse Agia Kyriaki-kerk in het
dorp Pelathousa en de 15de-eeuwse Panagia Horteni-kerk in Kritou Tera.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
56
BYZANTIJNS MUSEUM VAN ARSINOE
Dit museum, gevestigd in het gebouw
van het bisdom van Arsinoe, bezit een
van de grootste collecties iconen uit de
13de tot de 19de eeuw, alsmede
zeldzame boeken en manuscripten,
houtsnijwerk, weefsels en lokale en
geïmporteerde zilveren en metalen
voorwerpen.
Bisdom van Arsinoe, in het dorp
Peristerona, 9 km van Polis
Tel. 26352515
Openingstijden:
april-oktober: maandag-vrijdag
10.00-13.00 & 14.00-18.00 uur,
zaterdag 10.00-13.00 uur
november-maart: maandag-vrijdag
10.00-16.00 uur, zaterdag 10.00-13.00 uur
Toegang: í1.00
TEN NOORDOOSTEN VAN DE STAD
KERK VAN AGIOS KIRYKOS EN AGIA IOULITTI
In het dorp Letymvou
Deze koepelkerk van het type ‘kruis-inrechthoek’ stamt uit de 12de eeuw,
maar werd vele malen uitgebreid, vooral in de 15de eeuw. Enkele
12de-eeuwse fresco’s zijn bewaard gebleven, maar de meeste fresco’s zijn
15de-eeuws.
PANAGIA CHRYSELEOUSA-KERK
In het dorp Polemi
Een complex van twee kerken. De
oudste is een koepelkerk van het type
‘kruis-in-rechthoek’ en dateert wellicht van de 12de eeuw. In de 18de eeuw
werd een kerk met tongewelf aangebouwd. Het iconen-scherm bevat
schitterende 16de-eeuwse iconen.
METOCHI IERAS MONIS KYKKOU
In het dorp Polemi
In het noordwesten van het dorp is een
interessant
cluster
traditionele
gebouwen te vinden, bekend als ‘Metochi tou Kykkou’. Tegenwoordig
herbergen ze een cultureel centrum.
WEEFMUSEUM
Al sinds de Middeleeuwen staat het
dorp Fyti bekend om de speciale
weefstijl die er wordt toegepast. De
weefsels uit Fyti, Fythkiotika genoemd,
worden gekenmerkt door rijke kleuren
en een verscheidenheid aan ontwerpen.
Het museum bevat een collectie
geweven stoffen en ook kan men er
het weefproces volgen.
In het dorp Fyti
Tel. 26732126
Openingstijden:
mei-oktober: maandag-zaterdag
8.00-12.00 & 14.00-17.00 uur
november-april: maandag-zaterdag
9.00-12.00 & 13.00-15.00 uur
Gratis toegang
P A F O S
57
PANO PANAGIA
Op de westelijke hellingen van het
Troodos-gebergte, 1,5 km van het
Chrysorrogiatissa-klooster
In dit dorp werd aartsbisschop
Makarios III geboren, de eerste
president van Cyprus. Zijn eenvoudige
geboortehuis is nu een museum.
CHRYSORROGIATISSA-KLOOSTER
Veertig km ten noordoosten van Pafos
Het klooster, gelegen in een
schitterende omgeving, is gewijd aan
Openingstijden voor het bezichtigen
‘Onze Vrouwe van de Gouden
van de iconen:
Granaatappel’ en werd in 1152 gesticht
mei-augustus:
door de monnik Ignatios. Volgens de
dagelijks 9.30-12.30 & 13.30-18.30 uur
legende vond Ignatios een bijzondere
september-april:
icoon van de Maagd Maria aan de kust
dagelijks 10.00-12.30 & 13.30-16.00 uur
van Pafos, die gedurende de
iconoclastische periode in Klein-Azië in
zee was gegooid. Het huidige gebouw
dateert van 1770. Op 15 augustus vindt
er een indrukwekkende religieuze ceremonie plaats ter gelegenheid van het
‘Ontslapen van Maria’ (Maria-Tenhemelopneming). Het klooster bezit een
belangrijke collectie iconen en religieuze voorwerpen. In de oude wijnmakerij van
het klooster worden enkele van de beste wijnen van het eiland geproduceerd.
Tel. 26722457
AGIA MONI-KLOOSTER
Dit klooster wordt in verband gebracht
met het begin van het kloosterwezen op Cyprus. Volgens de overlevering is het
rond het jaar 300 gesticht door Agios Nicolas en Agios Eutykhios. In het klooster
werden tot 1754 een heilig reliek, dat Agios Nicolas had ontvangen, en een stuk
van de mantel van de Maagd Maria bewaard.
CHOULOU
Het dorp Choulou ligt 22 kilometer ten
noordoosten van Pafos. Gedurende de Middeleeuwen was het een bekend feodaal
dorp, bezongen in het populaire volkslied Arodafnousa. Belangrijke kerken in het
dorp zijn de kerk van de Maagd Pantanassa met 16de-eeuwse wandschilderingen, de
Byzantijnse Agios Georgios-kapel en de 12de-eeuwse Agios Theodoros-kapel.
PANAGIA TOU SINTI-KLOOSTER
Vlakbij het dorp Pentalia
Een verlaten klooster op de oever van
de rivier Xeros. De 16de-eeuwse
hoofdruimte van het klooster verkeert in goede staat en wordt
gezien als een van de belangrijkste bouwwerken uit de
Venetiaanse tijd. Vanwege de goede conservatie en restauratie
werd het in 1997 de Europa Nostra Award toegekend.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
58
TEN OOSTEN VAN DE STAD
GEROSKIPOU
De naam van het dorp is afgeleid van
het Griekse Hieros Kepos, ‘Heilige Tuin’. Ooit zouden hier uitgestrekte tuinen
hebben gelegen, gewijd aan de godin Aphrodite. Het moderne Geroskipou
staat bekend om zijn zoete lekkernijen, de ‘Cyprus delights’. Het dorp ligt op
de Aphrodite-route (zie p.74).
MUSEUM VOOR VOLKSKUNST
Het museum is gevestigd in het 18deeeuwse Huis van Hadjismith. De rijke
collectie Cypriotische volkskunst en
ambachtelijke producten bestaat uit
aardewerk, kleden, sjaals en werktuigen
die
werden
gebruikt
in
de
zijdeproductie. Het gebouw is genoemd
naar de Britse admiraal Sir Sidney
Smith, die de eigenaar van het huis,
Andreas Zimboulaki, tot Brits consul
benoemde.
In Geroskipou, 3 km ten oosten van Pafos
Tel. 26306216
Openingstijden:
nov-maart 8.00-16.00 uur
april-okt 9.00-17.00 uur
Toegang: í1.00
AGIA PARASKEVI-KERK
In Geroskipou, 3 km ten oosten van Pafos
De 9de-eeuwse Agia Paraskevi is een
van de interessantste Byzantijnse
kerken van Cyprus. De driebeukige
kerk, bekroond door vijf koepels in
kruisvorm, bevat schitterende fresco’s
daterend van de 9de tot de 15de eeuw.
Tel. 26961859
Openingstijden:
april-oktober: maandag-zaterdag
8.00-13.00 & 14.00-17.00 uur
november-maart: maandag-zaterdag
8.00-13.00 & 14.00-16.00 uur
HEILIGDOM VAN APHRODITE EN PALAIPAFOS-MUSEUM
In het dorp Kouklia, 14 km ten oosten van
Deze plek was het centrum van het
Pafos, aan de weg tussen Pafos en Lemesos
oude stadskoninkrijk Palaipafos (‘OudTel. 26432180
Pafos’), dat in het beroemde
Openingstijden:
Aphrodite-heiligdom een van de
dagelijks 8.00-16.00 uur
belangrijkste pelgrimscentra van de
donderdag 8.00-17.00 uur
antieke Griekse wereld bezat. De
oudste overblijfselen van het heiligdom
Toegang: í1.50
dateren van de 12de eeuw v.Chr. Het
werd tot in de 3de of 4de eeuw A.D.
druk bezocht. Het bijbehorende museum, gevestigd in een nabijgelegen
Frankisch herenhuis, bezit een indrukwekkende collectie vondsten uit de
regio, daterend van de chalcolitische periode tot de Middeleeuwen. Ze tonen
hoe de cultus van de oergodin van de vruchtbaarheid zich ontwikkelde tot de
Aphrodite-cultus. In het gebied worden nog altijd opgravingen verricht. Het
heiligdom ligt op de Aphrodite-route (zie p.74).
P A F O S
59
PETRA TOU ROMIOU, GEBOORTEPLAATS VAN APHRODITE
Aan de weg tussen Pafos en Lemesos, 25 km
ten zuidoosten van Pafos
Petra tou Romiou is de legendarische
geboorteplaats van Aphrodite, de
godin van liefde en schoonheid. Heel
toepasselijk is het een van de fraaiste plaatsen aan de Cypriotische kust. Op de
plek waar een enorm rotsblok de zee insteekt, zou Aphrodite uit de branding zijn verrezen.
De Griekse naam Petra tou Romiou (‘Rots van de Grieken’) houdt verband met de persoon
van Digenis Akritas, de legendarische grensbewaker van Byzantium die met zijn
opzienbarende kracht de plunderende Saracenen (7de-10de eeuw) op afstand wist te houden.
Zich met één hand vasthoudend aan de bergketen bij Kyreneia (daarmee het Pentadaktylosof Vijf Vingers-gebergte vormend), smeet hij met zijn andere hand het immense rotsblok in
zee, daarmee voorkomend dat de plunderaars aan land kwamen. Petra tou Romiou ligt aan de
Aphrodite-route (zie p.74).
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
60
AMMOCHOSTOS
Agia Napa - Protaras
(Zuidoost-Cyprus)
Langs de oostkust van Cyprus, in het niet door
Turkije bezette deel van de regio Ammochostos
(Famagusta), zijn volop goudgele stranden te
vinden. De populaire vakantieplaatsen Agia Napa
en Paralimni-Protaras zijn een waar paradijs voor
liefhebbers van zee, watersport en uitgaansleven.
Maar de streek heeft meer te bieden. Het
middeleeuwse klooster van Agia Napa is een
bezoek waard en dat geldt ook voor de
vele
Byzantijnse
kerken
rond 1
Paralimni-Protaras. In het binnenland is
een aantal musea en monumenten uit
de Byzantijnse en Frankische tijd te
vinden. Een bijzonder kenmerk van de
streek zijn de honderden windmolens
in de uitgestrekte akkers. Het magische
landschap van Zuidoost-Cyprus was een
inspiratiebron voor de Griekse dichter
en Nobelprijswinnaar George Seferis.
Het gebied staat vanwege zijn rode,
vruchtbare
bodem
bekend
als
Kokkinochoria (‘Rode dorpen’). Hier
worden de meeste en beste aardappels
van Cyprus verbouwd. De dorpen staan
ook bekend om hun volksdichters en
zangers van traditionele liederen, die
als de beste van het land gelden.
1. De kerk van Panagia ton Dason (‘Onze
Vrouwe van het Woud’), Agia Napa
2. De Kokkinochoria
3. Profitis Ilias, Protaras
2
3
A M M O C H O S T O S
61
BEZIENSWAARDIGHEDEN
AGIA NAPA
1. Panagia ton Dason (‘Onze Vrouwe van het Woud’)
Het
imposante
middeleeuwse
klooster, gewijd aan ‘Onze Vrouwe van het Woud’, ligt in het centrum van Agia
Napa en wordt omgeven door een hoge muur. Een deel van de 16de-eeuwse
kloosterkerk is uitgehakt in de rotsbodem en ligt ondergronds. Het gastenverblijf
ten oosten ervan is eigendom van de Wereldraad van Kerken. De vijgenboom
voor de zuidelijke kloosterpoort zou meer dan zeshonderd jaar oud zijn.
2. Zeemuseum Thalassa
Pierides Foundation
Kriou Nerou 14
Tel. 23816366
Openingstijden:
juni-september:
dinsdag-zondag
9.00-14.00 &
18.00-22.00 uur
oktober-mei: dinsdag-zaterdag 9.00-17.00 uur,
zondag 10.00-14.00 uur
Toegang: í1,50. Kinderen í0,50
Dit museum, gehuisvest in een
modern, multifunctioneel gebouw, is
gewijd aan de zee en de maritieme
geschiedenis van Cyprus van de
prehistorie tot heden. Trots van het
museum is een exacte replica van een
Grieks handelsvaartuig uit de 4de
eeuw v.Chr. Het originele schip werd
voor de kust van Keryneia gevonden.
De collectie van het museum bestaat
uit gebalsemde en geconserveerde zee
organismen, archeologische kunstvoorwerpen, vis fossielen, schildpadden en
ook hedendaagse schelpen en andere
organismen van het MiddellandseZeegebied.
NATIONAAL PARK KAAP GKREKO
Het Nationaal Park Kaap Gkreko staat
bekend om zijn schitterende rotsformaties en ander uniek
natuurschoon. Veel van de 36 orchideesoorten die op Cyprus
groeien komen hier voor en ook krokussen en irissen zijn er
volop te vinden. Aangenomen wordt dat ergens op de kaap ooit
een Aphrodite-tempel stond. Een ‘natuurpad’ (nature trail)
verbindt de kaap met de Aphrodite-route (zie p.74).
PARALIMNI
Sinds de Turkse militaire bezetting van
de stad Famagusta (Ammochostos) in 1974 fungeert het stadje Paralimni als
tijdelijk bestuurscentrum van het district. De tweebeukige, aan de Maagd Maria
gewijde kerk van Paralimni is versierd met opmerkelijke 18de-eeuwse
porseleinen borden. De kerk dateert deels van de 13de eeuw. Dit deel bevat
een klein kerkelijk museum. Liefhebbers kunnen in de omgeving van het stadje
nog een aantal interessante kerken vinden.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
62
DERYNEIA
Deryneia bezit drie interessante kerken:
een kleine, aan Agios Georgios gewijde koepelkerk uit de 17de eeuw, de 15deeeuwse Agia Marina-kapel en een aan de Maagd Maria (Panagia) gewijde kerk met
twee schitterende 17de-eeuwse iconen. De heuvel ten noorden van het dorp biedt
uitzicht op de stad Famagusta (Ammochostos), die tot de Turkse invasie van 1974
de belangrijkste vakantieplaats van Cyprus was.
1. Deryneia Folkloristisch Museum
Dit in een schitterend oud pand
gevestigde museum is een populaire
locatie voor bruiloften. De collectie
bestaat uit folkloristische voorwerpen
uit de afgelopen eeuwen.
Demetri Liperti 2
Tel. 23740353
Openingstijden:
maandag-zaterdag 9.00-17.00 uur
Toegang: í1,00. Kinderen gratis
2. Cultureel Centrum van Bezet Ammochostos (Famagusta)
Het centrum organiseert tentoonstellingen en informatiebijeenkomsten
betreffende de ‘kwestie-Cyprus’. Er
zijn verrekijkers voorhanden waarmee
bezoekers een blik kunnen werpen op
de bezette stad Famagusta. Een kleine
fototentoonstelling geeft een beeld van
de bezette stad. In het kunstnijverheidscentrum
zijn
traditionele
voorwerpen te koop.
Evagorou 35
Tel. 23740860
Openingstijden:
maandag-vrijdag 7.30-16.30 uur
zaterdag 9.30-16.30 uur
Gratis toegang
SOTIRA
Sotira was in de Byzantijnse tijd een
belangrijk dorp. Het bezit vijf Byzantijnse kerken die vanwege hun architectuur
en prachtige wandschilderingen een bezoek waard zijn. Aan de oostkant van het
dorp ligt de Agios Mamas-kerk uit de vroege 16de eeuw. De meeste
wandschilderingen zijn ook 16de-eeuws. Een kilometer westelijk liggen de
kruisvormige Panagia Chordakiotissa-kerk, de Agios Georgios Hortakion-kerk en
de Agios Theodoros-kerk, waarvan alleen het portaal resteert. In het centrum
staat de Transfiguratie van de Verlosser-kerk (13de-16de eeuw), die schitterende
voorbeelden van vroeg-13de-eeuwse kunst bevat.
Kerkelijk Museum
De kleine, maar belangwekkende
collectie van dit museum, dat is
gevestigd in een oude kapel, omvat
kerkelijke voorwerpen en iconen,
waaronder een 15de-eeuwse Christusicoon.
Bezoeken kunnen worden geregeld
via de priester
Tel. 23823932
Gratis toegang
A M M O C H O S T O S
63
FRENAROS
Dit dorp bezit een aantal kleine
Byzantijnse kerken, waaronder de Archangelos Michaël en de Agios
Andronikos, beide uit de 12de eeuw. Interessant is ook de 15de-eeuwse
Agia Marina-kerk, die enkele fresco’s van de hand van verschillende
kunstenaars bevat.
AVGOROU
Museum voor Volkskunst
Leoforos Karyon 52
Tel. 23923340
Openingstijden:
juni-oktober: maandag, dinsdag &
vrijdag 8.30-13.30 uur, woensdag &
donderdag ook 16.00-18.00 uur,
zaterdag 9.00-13.00 uur
november-mei: maandag,
dinsdag & vrijdag 8.30-13.30 uur,
woensdag & donderdag ook 15.00-17.00 uur,
zaterdag 9.00-13.00 uur
Toegang: í1.00
Avgorou bezit een groot aantal kerken
uit de Byzantijnse en latere tijd,
waaronder de Agios Georgios-kapel en
de Agios Georgios Terrachotis-kerk. De
belangrijkste kerk is gewijd aan St.
Petrus en St. Paulus. Deze bezit een
Christus-icoon uit 1629 en twee aan
beide zijden beschilderde 17de-eeuwse
iconen met voorstellingen van St. Joris
en Johannes de Doper.
Het Museum voor Volkskunst, gevestigd
in een oud huis, belicht de leefwijze in
de streek in voorbije tijden.
LIOPETRI
In dit dorp staat een 16de-eeuwse, aan
de Maagd Maria gewijde kerk, alsmede de 15de-eeuwse Agios Andronikoskerk. De laatste heeft een achthoekige koepel. In de apsis zijn vage
muurschilderingen te zien. In Liopetri worden nog op traditionele wijze
manden gemaakt.
Een schuur nabij het centrum van Liopetri is een van de belangrijkste
‘monumenten’ gewijd aan de vrijheidsstrijd van 1955-1959. Op 2
september 1958 kwamen hier, na een lang gevecht met Britse troepen, de
EOKA-strijders Andreas Karyos, Elias Papakyriakou, Fotis Pittas en Christos
Samaras om het leven.
POTAMOS
Potamos Liopetriou is een kreek met
een schilderachtig vissershaventje. Vlakbij liggen de resten van een
Venetiaanse uitkijktoren. In de jaren tachtig van de 19de eeuw werkte de
Franse dichter Arthur Rimbaud in deze streek.
XYLOFAGOU
De Agios Georgios-kerk in het dorp
dateert van de late 15de eeuw. In 1770 werd een nieuw iconen-scherm
geplaatst. Later kreeg de kerk de functie van klooster. Tot de belangrijkste
wandschilderingen behoren die van de Annunciatie en de Geboorte.
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
64
TROODOS
IM
O NI O M U N D
IA
L
PA
Het indrukwekkende en dichtbegroeide Troodosgebergte beslaat ruim de helft van het westelijk deel
van Cyprus. De hoogste bergtop (1951 meter) is de
Olympos. In de winter kunnen skiërs en andere
wintersporters er hun hart ophalen. In de zomer is het
gebergte met zijn relatieve koelte ideaal voor het
maken van boswandelingen. De Cyprus Tourism Organisation heeft in
samenwerking met het Departement van Bosbouw een brochure
gepubliceerd waarin de ‘natuurpaden’ (nature trails) in het gebied (en
op de rest van Cyprus) beschreven staan.
TR
N D IA L
ñ
ñ
I
IN
E
MO
ER
W O RL D H
TA
GE
ñ PATR
IM
O
Naast natuurschoon vindt men in de
Troodos beroemde vakantieplaatsen,
schilderachtige dorpen en prachtige
Byzantijnse kloosters en kerken. In
de Byzantijnse tijd werden er, ver
van de kustgebieden die geteisterd
werden door invallen van Arabieren,
tal van kerken en kloosters gebouwd
en groeide de Troodos uit tot een
belangrijk centrum van Byzantijnse
kunst. Tien Byzantijnse kerken in
het
gebergte
staan
op
de
Werelderfgoedlijst van de UNESCO:
Stavros tou Agiasmati, Panagia tou
Araka, Timios Stavros in Pelendri,
Agios Nikolaos tis Stegis, Panagia
Podithou, Panagia Asinou, Agios
Ioannis
Lambadistis,
Panagia
(Moutoulla), Archangelos Michaël in
Pedoulas en Sotiros in Palaichori.
Kykkos-klooster
T R O O D O S
65
Naast de Machairas-regio in het oosten en het gebied rondom de Olympos, kunnen in de
Troodos vier belangrijke regio’s worden onderscheiden, ieder met een heel eigen karakter:
Pitsilia, ten oosten van de Olympos, de Solea-vallei aan de noordkant, de Marathasa-vallei aan
de westzijde en de Krassochoria (‘de Wijndorpen’; het noordwestelijke deel van het district
Limassol) aan de zuidkant.
Lofou
Oikos
OLYMPOS POINT BEZOEKERSCENTRUM
Bezoekerscentrum van
Troodos
Plateia Troodous
(Troodos Square)
Tel. 25420144
Openingstijden:
juli-augustus: dagelijks
10.00-16.00 uur
maart-juni &
september-november:
dagelijks
10.00-15.00 uur
december-februari:
maandag-vrijdag 10.00-15.00 uur,
zondag 10.00-14.30 uur
Toegang: í0.50
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
66
Het bezoekerscentrum – het eerste in
zijn soort op Cyprus – ligt tweehonderd
meter ten westen van Troodos Square
(Plateia Troodous). Het biedt informatie
over het Nationaal Park Troodos, de
faciliteiten en mogelijke activiteiten in
het park, het belang van het park in de
ontwikkeling van het gebied en
tenslotte de leefomgeving en het milieu
van het gebergte. Bij de receptie kan de
bezoeker meer te weten komen over
de geologie en de flora en fauna van de
Troodos. Direct buiten het gebouw
loopt een natuurpad (nature trail), die
de wandelaar een goed beeld geeft van
de plantsoorten en rotsformaties van de
regio.
PLATRES
Vlakbij het dorp Troodos ligt Platres, de grootste en meest
stijlvolle vakantieplaats in de bergen van het district Lemesos. Platres is vooral
tijdens de zinderende zomer populair. De schoonheid van dit gebied werd
onsterfelijk gemaakt door de Griekse dichter en Nobelprijswinnaar George
Seferis. Vlakbij Platres ligt, in een idyllische omgeving met een kleine waterval,
het oude Mesa Potamos-klooster.
DE OOSTELIJKE TROODOS
PITSILIA
Madari (1612 meter) en de Papoutsa
(1554 meter). Sommige dorpen liggen tegen de berghellingen, andere
verscholen in valleien. Ze worden omringd door wijngaarden, boomgaarden
met amandel-, walnoot- en hazelnootbomen, en een verbluffend scala wilde
bloemen. De verscheidenheid aan landschappen, hun prachtige vormen en
kleuren, de oude kerken en kloosters en de gastvrijheid van de bevolking
maken deze streek tot een van de mooiste van Cyprus. Pitsilia is goed
bereikbaar vanuit zowel Lemesos (Limassol) als Lefkosia (Nicosia).
Vanuit Lemesos: Lemesos – Gerasa – Agios Theodoros – Agros; of: Lemesos –
Trimiklini – Pelendri – Agros.
Vanuit Lefkosia: Lefkosia – Palaichori – Agros; of: Lefkosia – Kakopetria –
Karvounas – Kyperounta.
Agridia
LOUVARAS
In het centrum van dit dorp staat de
kleine Agios Mamas-kerk uit 1455, met
muurschilderingen die gesigneerd zijn
door de maker, Philip Goul.
In het zuidoosten van de Troodos, 28 km
ten noorden van Lemesos
AGROS
48 km van Lemesos, via Gerasa
Het dorp Agros ligt in het hart van
en Agios Theodoros
Pitsilia in een prachtige vallei met een
droog klimaat en koele bronnen. Het
dorp dankt zijn naam aan veertig
monniken uit Klein-Azië die zich hier vestigden in de iconoclastische periode;
ze noemden het naar de plaats waar ze vandaan kwamen, Megas Agros. Op de
plek waar nu de Panagia Eleousa-kerk staat, een 19de-eeuwse kerk in Byzantijnse
stijl, stond eerder een klooster, gebouwd door monniken uit Constantinopel.
Agros bezit verder een icoonmuseum en staat bekend om een aantal traditionele
producten: rozenwater, hiromeri (gerookte ham), loukanika (gekruide
rookworst) en lountza (gerookte varkensfilet).
T R O O D O S
67
PALAICHORI
Aan de weg
tussen Lefkosia,
Agros en
Lemesos,
45
km van Lefkosia
en
15 km ten
oosten van Agros
Zoals de naam al aangeeft (palaio
betekent ‘oud’), is Palaichori een oud
dorp. Het komt voor in 13de-eeuwse
documenten en naar verluidt schonk
Henry II, koning van Cyprus, het aan de
Tempeliers. Een aantal inwoners heeft
achternamen die van Latijnse herkomst
zijn. Een bezoek waard is de 16deeeuwse Panagia Chrysopantanassa-kerk,
die prachtige muurschilderingen bevat.
Interessant zijn ook het Vrijheidsstrijd-museum, gevestigd in
een huis dat tijdens de strijd (1955-1959) als schuilplaats
voor EOKA-strijders diende, en het hooggelegen Monument
voor de Cypriotische Moeder. Het dorp staat bekend om
zijn gerookte ham en gekruide worst.
TR
IM
O NI O M U N D
IA
L
PA
Metamorfosis tou Sotiros-kerk (Transfiguratie van de Verlosser-kerk)
RI
IN
E
MO
N D IA L
ñ
ñ
E
W O RL D H
TA
GE
ñ PATR
IM
O
Deze vroeg-16de-eeuwse kapel ligt op
een heuvel buiten Palaichori en staat
op de Werelderfgoedlijst van de
UNESCO. Het interieur is volledig
bedekt met een van de meest
uitgebreide reeksen muurschilderingen
uit de post-Byzantijnse tijd.
Byzantijns Kerkelijk Museum
Tel. 22643012
Openingstijden:
dinsdag & woensdag
10.00-13.00 uur,
of op afspraak
In dit museum, gevestigd in een
gerestaureerd gebouw, zijn Byzantijnse
voorwerpen en iconen uit de kerken
van Palaichori en omringende dorpen
te zien. De collectie omvat zilver- en
bronswerk, houtsnijwerk en textiel,
daterend van de 12de tot de 17de
eeuw.
PLATANISTASA
Stavros tou Agiasmati-kerk
TR
IM
O NI O M U N D
IN
E
MO
N D IA L
ñ
ñ
TA
RI
Tel. 22652562, 99587292
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
68
IA
L
PA
De 15de-eeuwse kerk staat op de
Werelderfgoedlijst van de UNESCO en
ligt ca. drie kilometer buiten het
sfeervolle oude dorp. Hij bevat de meest
complete reeks muurschilderingen uit
de tweede helft van de 15de eeuw van
heel
Cyprus.
Bezoekers
kunnen de sleutel vinden
bij de dorpspriester.
E
W O RL D H
Platanistasa ligt
15 km ten
noordoosten van
Agros, vanuit
Lefkosia
bereikbaar via de
weg naar
Astromeritis,
sla voor het dorp
Peristerona linksaf
GE
ñ PATR
IM
O
LAGOUDERA
Panagia tou Araka-kerk
TR
IM
O NI O M U N D
IA
L
PA
Lagoudera ligt 15 km ten
noordwesten van Agros
N D IA L
ñ
ñ
E
IN
I
TA
MO
ER
W O RL D H
Ook deze 12de-eeuwse kerk staat
op de Werelderfgoedlijst van de
UNESCO. De kerk ligt even buiten het
dorp en bevat enkele van de fraaiste
fresco’s in laat-komnenische stijl (ca.
1192), die wijd verbreid was in
Griekenland, Rusland en op de Balkan.
Samen met de Asinou- en Agios
Nikolaos tis Stegis-kerk behoort de
Panagia tou Araka tot de belangrijkste
Byzantijnse kerken van Cyprus. De
sleutel is verkrijgbaar bij de
dorpspriester.
GE
ñ PATR
IM
O
SPILIA
Olijfpers
In een in 1995 gerestaureerd gebouw
met een puntdak is een 19de-eeuwse houten olijfpers te zien, alsmede een
stenen olijfmolen met bijbehorende molenstenen en diverse andere
werktuigen die voor de productie van olijfolie werden gebruikt. Bezoekers
kunnen de sleutel ophalen in het nabijgelegen gebouw van de Associatie
van Overzeese Cyprioten en Vrienden van Spilia-Kourdali.
KOURDALI
Panagia Chrysokourdaliotissa-kerk
Deze driebeukige, 16de-eeuwse kerk
heeft een steil puntdak met vlakke pannen. Oorspronkelijk was het gebouw
de kapel van een aan de Maagd Maria gewijd klooster, dat volgens een
inscriptie gesticht werd door de diaken Ioannis Kourdalis. De 16de-eeuwse
wandschilderingen vertonen westerse invloeden. Het iconen-scherm en de
kerkbanken zijn prachtige voorbeelden van 16de- en 17de-eeuws
houtsnijwerk. De iconen dateren van dezelfde tijd.
KYPEROUNTA
Timios Stavros-kerk en Kerkelijk Museum
De Timios Stavros-kerk (kerk van het
Heilige Kruis) herbergt een Kerkelijk
Museum waar iconen en religieuze
voorwerpen uit de plaatselijke kerken
te zien zijn. In de kerktuin worden
traditionele planten en kruiden geteeld.
Bezichtiging op afspraak,
tel. 25532252
T R O O D O S
69
PELENDRI
Timios Stavros-kerk (kerk van het Heilige Kruis)
Aan een afslag van de weg tussen
Lemesos en Trimiklini
TR
IM
O NI O M U N D
IA
L
PA
Pelendri was ooit eigendom van Jean
de Lusignan, zoon van koning Hugh IV.
In dit dorp staan twee interessante
kerken: de 14de-eeuwse Timios Stavroskerk met prachtige muurschilderingen
uit verschillende perioden en de
Panagia Katholiki-kerk uit de vroege
16de eeuw, die in het centrum van
Pelendri staat en muurschilderingen in Italiaans-Byzantijnse stijl bevat. De
Timios Stavros-kerk staat op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.
RI
IN
E
MO
N D IA L
ñ
ñ
E
W O RL D H
TA
GE
ñ PATR
IM
O
DE NOORDELIJKE TROODOS
SOLEA-VALLEI
De mooie Solea-vallei ligt aan de
hoofdweg tussen Lefkosia en Troodos, 56 kilometer van Lefkosia en even
ver van Lemesos (via Kato Amiantos). De dorpen Galata en Kakopetria zijn
populaire vakantieoorden met een keur aan hotels en restaurants, maar
hebben veel van hun traditionele architectuur behouden. Beide dorpen
bezitten mooie Byzantijnse kerken. Andere sfeervolle dorpen in de vallei
zijn Evrychou, Flasou en Korakou.
KAKOPETRIA
Kakopetria
is
een
populaire
vakantieplaats met een prachtig dorpsplein en veel gerestaureerde,
traditionele huizen. Het oude deel van het dorp is in zijn geheel tot
beschermd monument verklaard. In de kleine 16de-eeuwse Panagia
Theotokos-kerk is de helft van de muurschilderingen behouden gebleven.
Hetzelfde geldt voor de 16de-eeuwse Agios Georgios Perachoritis-kerk
aan de oostkant van het dorp.
Agios Nikolaos tis Stegis-kerk
Vijf km ten noorden
van Kakopetria
Openingstijden:
dinsdag-zaterdag
9.00-16.00 uur
zondag 11.0016.00 uur
TR
IM
O NI O M U N D
IA
L
PA
Gratis toegang
De kerk van Agios Nikolaos tis Stegis
(‘St. Nicolaas van het Dak’) maakte
eens deel uit van een klooster en dankt
zijn naam aan het steile houten dak. De
Agios Nikolaos tis Stegis is een van de
interessantste Byzantijnse kerken van
Cyprus. Het interieur is volledig bedekt
met muurschilderingen uit de 11de tot
17de eeuw. De kerk staat op
de Werelderfgoedlijst van
de UNESCO.
N D IA L
ñ
ñ
I
IN
E
MO
ER
W O RL D H
TA
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
70
GE
ñ PATR
IM
O
GALATA
In en rond Galata liggen vier kerken
met muurschilderingen:
PA
IM
O NI O M U N D
IA
N D IA L
ñ
ñ
E
IN
I
TA
MO
ER
W O RL D H
2. De Archangelos Michaël oftewel Panagia Theotokos,
een kapel met een houten dak direct beneden het
dorp, is volledig beschilderd in de post-Byzantijnse stijl
van de vroege 16de eeuw.
TR
L
1. De vroeg-16de-eeuwse Agios Sozomenos-kerk in het
dorpscentrum bevat een complete reeks fresco’s in
post-Byzantijnse stijl.
GE
ñ PATR
IM
O
Panagia Podithou-kerk
Moutoullas
Pedoulas
3. Vlakbij ligt de Panagia Podithou uit 1502, die eens
deel uitmaakte van een klooster. Deze kerk bevat
muurschilderingen in Italiaans-Byzantijnse stijl, die
vanaf het eind van de 15de eeuw op Cyprus
voorkwam. De Panagia Podithou staat op de
Werelderfgoedlijst van de UNESCO.
4. De kleine Agia Paraskevi-kerk aan de oude weg tussen Kakopetria en
Galata heeft schilderingen uit 1514.
Een bezoek waard is ook de gerestaureerde herberg Hani Kalliana, een
voorbeeld van traditionele plattelandsarchitectuur.
PANAGIA ASINOU-KERK
TR
IM
O NI O M U N D
IA
PA
L
De Panagia Asinoukerk staat op de
Werelderfgoedlijst van
de UNESCO. Het is een
kleine, 12de-eeuwse kerk,
gewijd aan de Panagia (Maagd Maria).
De naam is afgeleid van die van de
Griekse stad Asine (11de eeuw v.Chr.).
De fresco’s uit de 12de tot de 17de
eeuw worden tot de beste van Cyprus
gerekend. De dorpspriester beheert de
sleutel en vergezelt bezoekers bij
bezichtiging van de kerk.
RI
IN
E
MO
N D IA L
ñ
ñ
E
W O RL D H
TA
GE
ñ PATR
IM
O
Vijf km ten zuiden van het dorp
Nikitari, ca. 20 km ten noordoosten
van Kakopetria, bereikbaar via een
afslag van de hoofdweg tussen
Lefkosia en Troodos (via Vizakia en
Nikitari)
Tel. 22852922
Openingstijden:
zomer: dagelijks 9.00-17.00 uur
winter: dagelijks 9.00-16.00 uur
DE WESTELIJKE TROODOS
MARATHASA-VALLEI
Deze vruchtbare vallei, bekend om
zijn kersen, ligt aan de noordzijde van de Troodos en telt een groot
aantal schilderachtige dorpen, waaronder Kalopanagiotis, Moutoullas en
Pedoulas. De vallei is vanuit Lefkosia bereikbaar via de hoofdweg naar
Evrychou en Troodos, en vanuit Lemesos via de weg naar Platres en
Prodromos.
Moutoullas
Pedoulas
T R O O D O S
71
PEDOULAS
Pedoulas staat bekend om zijn kersen.
Interessante bezienswaardigheden zijn de Archangelos Michaël-kerk, het
Kerkelijk Museum en het Museum voor Volkskunst.
Archangelos Michaël-kerk en Kerkelijk Museum
Tel. 22953636
TR
IM
O NI O M U N D
IA
L
PA
Openingstijden:
maart-november:
dagelijks 10.00-18.00 uur
december-februari:
dagelijks 10.00-16.00 uur
In het laaggelegen deel van Pedoulas ligt
de Archangelos Michaël-kerk uit 1474,
die op de Werelderfgoedlijst van de
UNESCO staat. Het gebouw heeft een
houten puntdak, typerend voor de
kerken
in
de
Troodos.
De
wandschilderingen in de kerk zijn in
post-Byzantijnse stijl.
N D IA L
ñ
ñ
E
MO
In het Kerkelijk Byzantijns Museum,
vlak naast de kerk, zijn iconen en
voorwerpen uit kerken in de omgeving
te zien, de oudste daterend van de 12de
eeuw.
RI
IN
E
W O RL D H
TA
GE
ñ PATR
IM
O
Museum voor Volkskunst
Openingstijden:
dinsdag-zondag 10.00-16.00 uur
Gratis toegang
Het Museum voor Volkskunst geeft een
beeld van de leefwijze, tradities en
geschiedenis van de bevolking van de
Marathasa-vallei. De bezoeker kan er
klederdracht, bewerkt houten meubilair
en voorwerpen gerelateerd aan het
huishouden en de landbouw zien.
MOUTOULLAS
Panagia tou Moutoulla-kapel
TR
IM
O NI O M U N D
IA
L
PA
Deze kleine, 13de-eeuwse kapel heeft
een steil houten dak en wandschilderingen uit 1280. De kerk staat op de
Werelderfgoedlijst van de UNESCO. De sleutel is verkrijgbaar in het
naastgelegen huis (tel. 22952341, 22952677). In Moutoullas worden nog
altijd op ambachtelijke wijze
houten kommen gemaakt.
RI
IN
E
MO
N D IA L
ñ
ñ
E
W O RL D H
TA
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
72
GE
ñ PATR
IM
O
KALOPANAGIOTIS
69 km van Lefkosia (Nicosia)
Het sfeervolle dorp Kalopanagiotis staat
bekend om zijn zwavelbronnen en de Agios loannis Lambadistis-kerk.
Agios Ioannis Lambadistis-kerk en Byzantijns Museum
TR
IM
O NI O M U N D
IA
L
ñ
N D IA L
MO
E
RI
TA
IN
E
W O RL D H
De 11de-eeuwse Agios Irakleidios-kerk
bezit fresco’s uit de 13de en 16de eeuw. Interessant is vooral de afscheiding
tussen het schip en het altaar. Tussen de waterspuwers daarop zijn de leeuw
uit het wapen van het huis De Lusignan en een Byzantijnse adelaar te zien.
PA
Openingstijden:
dinsdag-zondag
8.00-13.00 & 14.00-18.00 uur
ñ
Dit voormalige klooster bestaat uit een
complex van twee kerken en een kapel
met een gezamenlijk puntdak: Agios
Irakleidios, Ioannis Lambadistis en een
Latijnse kapel. Het complex staat op de
Werelderfgoedlijst van de UNESCO.
GE
ñ PATR
IM
O
De Agios Ioannis Lambadistis-kerk dateert van 1731. Onder het smalle
noordoostelijke gewelf van de kerk ligt het 12de-eeuwse graf van St. Johannes,
wiens schedel in een nis wordt bewaard. Zijn icoon dateert van 1543. Het zeer
interessante Byzantijns Museum ligt vlakbij de kerk.
De Latijnse kapel bevat de meest complete serie Italiaans-Byzantijnse
muurschilderingen van Cyprus.
KYKKOS-KLOOSTER EN MUSEUM
Dertien km ten westen van Pedoulas
Kykkos, gesticht in 1100 en gewijd aan
Tel. 22942736
de Panagia (Maagd Maria), is het
beroemdste en rijkste klooster van
Openingstijden klooster en museum:
Cyprus. Het bezit een van de nog
juni-oktober: 10.00-18.00 uur
bestaande drie iconen die door de
november-mei: 10.00-16.00 uur
apostel Lucas zouden zijn geschilderd.
Toegang: í1,50. í1,00 voor groepen
De icoon is bedekt met zilverbeslag en
wordt bewaard in een kistje van
schildpadschild en parelmoer, dat voor
het iconen-scherm staat. Het kloostermuseum bezit een waardevolle collectie
iconen, manuscripten en Cypriotische oudheden.
Aartsbisschop Makarios III, de eerste president van Cyprus, trad als novice tot
het klooster toe. Hij ligt drie kilometer ten westen van het klooster begraven
op de berg Throni. In Kykkos vinden op 15 augustus en 8 september religieuze
festivals plaats.
TROODITISSA-KLOOSTER
Vijf km ten noordwesten van Platres
Dit mooie 13de-eeuwse klooster ligt
op een prachtige plek, omgeven door
bomen. De huidige kerk dateert van 1731 en bevat een unieke icoon van de
Maagd Maria, verguld met zilverbeslag, afkomstig uit Klein-Azïe. Het klooster
kan niet worden bezocht.
T R O O D O S
73
ROUTES
BYZANTIJNSE ROUTE
Bezoek de beroemde Byzantijnse kerken met hun zeldzame iconen en
schitterende fresco’s. Tien van deze kerken staan op de Werelderfgoedlijst van
de UNESCO. Mede dankzij hun prachtige ligging tussen de pijnbomen in de
regio’s Marathasa, Solea en Pitsilia van het Troodosgebergte, bezitten de
kerken een unieke charme.
LEFKOSIA
Astromeritis
(Nicosia)
PA
TR
IM
O NI O M U N D
IA
L
Peristerona
Agios Ioannis Lampadistis
8
(Kalopanagiotis)
Panagia
(Moutoullas) 9
Kykkos
Arch.
Stavros tis Psokas
Michael 10
(Pedoulas)
Troodos
Mandria
Agios Nikolaos
MO
E
IN
7
Laneia
Kedares
Coral Baai
TA
RI
Polis
Panagia Asinou
6 Panagia Podithou
(Galata)
Solea
Stavros tou Agiasmati
Agios Nikolaos 1
(Platanistasa)
5 (Kakopetria)
Pitsilia
4
Panagia tou Araka
Sotiros
(Lagoudera)
2 (Palaichori)
Agros
Platres
3 Timios Stavros
(Pelendri)
N D IA L
ñ
ñ
E
W O RL D H
Nikitari
Marathasa
GE
ñ PATR
IM
O
PITSILIA
1.
2.
3.
4.
Stavros tou Agiasmati
Sotiros
Timios Stavros
Panagia tou Araka
SOLEA
PAFOS
Alassa
Geroskipou
Nikokleia
Kouklia
LEMESOS
(Limassol)
5. Agios Nikolaos
6. Panagia Podithou
7. Panagia Asinou
MARATHASA
8. Agios Ioannis Lambadistis
9. Panagia (Moutoulla)
10. Archangelos Michael
Wegen
APHRODITE-ROUTE
Volg de sporen van Aphrodite, de mythologische godin van de liefde en schoonheid
en de beschermster van Cyprus. U bezoekt plaatsen van archeologisch belang die
verband houden met de oude Aphrodite-cultus, zoals Palaipafos (Kouklia), Amathous
en Kition, maar ook musea en andere plaatsen waar aan de godin gerelateerde
voorwerpen te zien zijn. Op uw speurtocht
door de geschiedenis, cultuur en mythologie
van Cyprus leert u alles over haar geboorte,
haar karakter, de aan haar cultus
Idalion
Tamassos
verbonden rituelen en de
Agia Napa
Kition
Kaap Gkreko
planten en schelpen
(Oud stadskoninkrijk)
Zoutmeer
die met haar worden
geassocieerd.
LEFKOSIA
(Nicosia)
Kaap
Arnaoutis
Akamas
Baden van Aphrodite
Polis
LARNAKA
Lempa
Coral Baai
PAFOS
Geroskipou
Palaipafos
Heiligdom van Aphrodite
(Kouklia)
Amathous
(Oud stadskoninkrijk)
LEMESOS
(Limassol)
Petra tou Romiou
Geboorteplaats van Aphrodite
Kaap Aspron
10 000
JAAR GESCHIEDENIS EN CULTUUR
74
KANTOREN CYPRUS TOURISM ORGANISATION
CYPRUS
CYPRUS TOURISM ORGANISATION
19, Leoforos Lemesou
P.O. Box 24535, CY 1390 Lefkosia (Nicosia)
Tel. 22 691100, Fax 22 331644
E-mail: [email protected]
ZWITSERLAND
FREMDENVERKEHRSZENTRALE ZYPERN
Gottfried Kellerstrasse 7, CH-8001 Zürich
Tel. (+4144) 262 3303, Fax (+4144) 251 2417
Genève: Tel. (+4122) 741 33 03
E-mail: [email protected]
NEDERLAND
CYPRUS VERKEERSBUREAU
Keizersgracht 635, 1017 DS Amsterdam
Tel. (020) 624 4358, Fax (020) 638 3369
E-mail: [email protected]
OOSTENRIJK
ZYPERN TOURISMUS
Parkring 20, A–1010 Wenen
Tel. (01) 513 18 70, Fax (01) 513 18 72
E-mail: [email protected]
VERENIGD KONINKRIJK
CYPRUS TOURIST OFFICE
17, Hanover Street, Londen W1S 1YP
Tel. 0207 569 8800, Fax 0207 499 4935
E-mail: [email protected]
POLEN
CYPRYJSKA ORGANIZACJA TURYSTYCZNA
Piekna 20, 00-549 Warschau
Tel. + 48 22 827 90 36, Fax + 48 22 827 90 34
E-mail: [email protected]
IERLAND
CYPRUS TOURISM ORGANISATION
71, Lower Leeson Street, Dublin 2
Tel. 00 353 1 6629269
Fax 00 353 1 6629270
E-mail: [email protected]
HONGARIJE
CIPRUSI IDEGENFORGALMI HIVATAL
H-1051 Budapest, Dorottya Str. 3. III floor
Tel. 00 36 1 266 6044, Fax 00 36 1 266 6043
E-mail: [email protected]
DUITSLAND
FREMDENVERKEHRSZENTRALE ZYPERN
FRANKFURT
Zeil 127, 60313 Frankfurt
Tel. (069) 25 19 19, Fax (069) 25 02 88
E-mail: [email protected]
BERLIJN
Wallstrasse 27, 10179 Berlijn
Tel. 0 30 23 45 75 90
Fax 0 30 23 45 75 92
E-mail: cto_berlin@t—online.de
BELGIË
OFFICE DU TOURISME DE CHYPRE
DIENST VOOR TOERISME VAN CYPRUS
Avenue de Cortenbergh/Kortenberglaan 61,
B-1000 Bruxelles/Brussel
Tel. 02 735 0621, Fax 02 735 6607
E-mail: [email protected]
FRANKRIJK
OFFICE DU TOURISME DE CHYPRE
15, Rue de la Paix, 75002 Parijs
Tel. (01) 42 61 42 49
Fax (01) 42 61 65 13
E-mail: [email protected]
ITALIË
ENTE NAZIONALE PER IL TURISMO DI
CIPRO
Via Santa Sofia 6, 20122 Milaan
Tel. 02 58 30 33 28, 02 58 31 98 35
Fax 02 58 30 33 75
E-mail: [email protected]
GRIEKENLAND
CYPRUS TOURISM ORGANISATION
ATHENE
Voukourestiou 38, Kolonaki, Athene 10673
Tel. (210) 36 10 178, (210) 36 10 057
Fax (210) 36 44 798
E-mail: cto–[email protected]
THESSALONIKI
37 Nikis Ave., Thessaloniki 54013,
P.O.Box 50046
Tel. 00 2310 242880
Fax 00 2310 286881
E-mail: [email protected]
KANTOREN OP CYPRUS
Lefkosia (Nicosia) Laiki Geitonia:
Tel: 22 67 42 64
Lemesos (Limassol):
Tel: 25 36 27 56
Germasogeia: Tel: 25 32 32 11
Lemesos haven: Tel: 25 57 18 68
TSJECHIË
KYPERSKÁ ORGANIZACE CESTOVNÍHO
RUCHU
Pod Hradbami 662/9, 16000 Praag 6
Tel. 00 420 222 253 097, Fax 00 420 222 251 639
E-mail: [email protected]
Larnaka: Tel: 24 65 43 22
Larnaka International Airport:
Tel: 24 64 35 76
Pafos: Tel: 26 93 28 41
RUSSISCHE FEDERATIE
CYPRUS TOURISM ORGANISATION
MOSKOU
Povarskaya 9, Building 2, 121069 Moskou
Tel. 007 495 744 2953/54, Fax 007 495 744 2955
E-mail: [email protected]
Kato Pafos: Tel: 26 93 05 21
Pafos International Airport:
Tel: 26 42 31 61
Polis: Tel: 26 32 24 68
ST. PETERSBURG
Prospect Chernyshevskogo
Flat 56, house 17, 191123 St. Petersburg
Tel. 007 812 332 58 08, Fax 007 812 332 58 09
E-mail: [email protected]
Agia Napa: Tel: 23 72 17 96
Paralimni-Protaras: Tel: 23 83 28 65
Platres: Tel: 25 42 13 16
ZWEDEN
CYPERNS TURISTRÅD
Norrlandsgatan 20, 1st floor, 111 43 Stockholm
Tel. (08) 10 50 25, Fax (08) 10 64 14
E-mail: [email protected]
Cyprus Online:
www.visitcyprus.com
De website van de Cyprus
Tourism Organisation biedt
uitvoerige informatie over de
belangrijkste bezienswaardigheden
van Cyprus, inclusief
plattegronden, een actuele
evenementenkalender, een
gedetailleerde hotelgids,
routesuggesties en een reisplanner
– een handig hulpmiddel bij het
organiseren van uw reis. U vindt
er ook een lijst van touroperators
die reizen naar Cyprus aanbieden,
informatie over conferenties,
foto’s die u kunt downloaden en
een schat aan andere nuttige
informatie.
FINLAND
KYPROKSEN MATKAILUTOIMISTO
Aleksanterinkatu 48B, 00100 Helsinki
Tel. (0) 9 476 09 100, Fax (0) 9 476 09 120
E-mail: [email protected]
ISRAËL
CYPRUS TOURISM ORGANISATION
Top Tower-14th floor, Dizengoff Centre
50 Dizengoff Street, Tel Aviv 64332
Tel. 00 972 3 52 57 442, Fax 00 972 3 52 57 443
E-mail: [email protected]
VERENIGDE STATEN
CYPRUS TOURISM ORGANIZATION
13 East 40th Street, New York, NY 10016
Tel. (00 1212) 683 5280, Fax (00 1212) 683 5282
E-mail: [email protected]
MIDDEN-OOSTEN & PERZISCHE GOLF
CYPRUS TOURISM ORGANISATION
Al Ghurair Centre, Office Tower, No 436B
P.O.Box 94670, Deira, Dubai, UAE
Tel. (009714) 2277637, Fax (009714) 2277638
E-mail: [email protected]
C T O
K A N T O R E N
75
NOOT
Deze brochure is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Het valt echter niet uit
te sluiten dat sommige openingstijden, toegangsprijzen, adressen of telefoonnummers na
het verschijnen van de brochure zijn veranderd. De Cyprus Tourism Organisation
adviseert u om dergelijke gegevens te verifiëren.
Per 1.1.08 wordt verwacht dat de Republiek Cyprus de euro als officiële
munt zal introduceren.
De prijzen die genoemd worden in de inhoud van deze publicatie (í) zijn in euros
omgerekend en gebaseerd op de wisselkoers van de Cypriotische pond tegenover de euro.
Op 10.07.07 betekende dit
1 pond(í) = 1.71 euro (t),
1 euro (t) = 0.58 pond (í).
Productie: Cyprus Tourism Organisation
Historische tekst: dr. Sofia Antoniadou
Vertaling: Kyra Peek, Martijn de Rooi
Fotografie: Cyprus Tourism Organisation, Action Global Communications,
Forestry Dpt., Denny Rowland, Helen Stylianou
Druk: ANKAT PUBLICATIONS LTD, juli 2007
ISBN: 978-9963-44-072-6
NEDERLANDS/DUTCH
CYPRUS VERKEERSBUREAU
www.visitcyprus.com
Cyprus. 10 000 jaar geschiedenis en cultuur