Wel of niet reanimeren?

Tekst Ellen Brand
Wel of niet reanimeren?
Normalisering huidziekte psoriasis
Reanimeren of niet? Dat is een uiterst belangrijke vraag voor
sommige patiënten, want het kan zowel hun leven redden
als de kwaliteit ervan leven nadelig beïnvloeden. Sinds kort
beschikt het Erasmus MC daarom over een sterk vereenvoudigd
reanimatieformulier.
Reanimeren, wanneer is dat eigenlijk nodig?
Internist ouderengeneeskunde en lid van de commissie
medisch ethische vraagstukken Rozemarijn van BruchemVisser: “Bij een acute situatie, meestal een hartstilstand,
die bijvoorbeeld ontstaat als gevolg van een acute
hevige bloeding, bij een allergische reactie op medicijnen
of bij complicaties tijdens de operatie. In die gevallen
moet het hart gemasseerd worden. Maar het kan ook
zijn dat een patiënt het heel ernstig benauwd krijgt en
beademd moet worden.”
Maar niet alle patiënten worden in zo’n situatie
gereanimeerd?
“Nee, het kan zijn dat de arts vindt dat het medisch
kansloos is, omdat het hart heel erg slecht is of iemand
uitgezaaide kanker heeft en niet lang meer te leven
heeft. Je moet er als arts van overtuigd zijn dat de patiënt
na reanimatie nog voldoende kwaliteit van leven heeft.
Maar het kan ook zo zijn dat de patiënt het zelf niet
meer wil. Dat wordt lang niet altijd gecheckt. Als
iemand wilsbekwaam is en aangeeft dat hij niet meer
gereanimeerd wil worden, moeten wij dat respecteren.
Omgekeerd is het niet zo dat een patiënt kan eisen
gereanimeerd te worden als de arts ervan overtuigd is
dat de situatie kansloos is.”
Wel of niet reanimeren, wanneer bespreek je dat
met een patiënt?
“Op de afdeling Geriatrie doen we dat meestal tijdens
het voorbereidende opnamegesprek, maar soms gebeurt
dat op de Spoedeisende Hulp of op de afdeling waar de
patiënt verblijft. De arts voert het gesprek, vult in Elpado
(het Elektronisch PatiëntenDossier, red.) het bijbehorende
formulier in en stelt het verpleegkundig team op de
16
16
Monitor • oktober 2013
Monitor • oktober 2013
hoogte. Voor het overgrote deel van de patiënten geldt
dat er wel gereanimeerd wordt. Bij een jonge man van
25 die hier komt voor een blindedarmoperatie, zal het
duidelijk zijn en behoeft het eigenlijk niet besproken
te worden, maar voor een ernstig zieke patiënt ligt dat
anders. Veel mensen denken dat ze na een reanimatie
weer helemaal de oude zijn, maar dat is bijna nooit het
geval. Als je dat goed uitlegt, begrijpt die patiënt ook dat
reanimeren voor hem geen optie is.”
Waarom is er een nieuw formulier?
“Het oude bevatte te veel vragen en we hadden de
indruk dat artsen het daardoor minder snel invulden.
Nu is het vereenvoudigd. Het heeft slechts één vraag:
‘Wilt u dat deze patiënt gereanimeerd wordt, ja of nee’.
Daaraan gekoppeld is de vraag of deze beslissing met de
patiënt besproken is. Deze gegevens staan opgeslagen
in het elektronisch patiëntendossier, zodat het bij een
calamiteit meteen duidelijk is welke handelingen verricht
moeten worden.”
En als er bij een patiënt in kritieke toestand
niets in het elektronisch patiëntendossier staat?
“Als er ‘s nachts iets met een patiënt gebeurt en de
verpleegkundige niet weet welk beleid is afgesproken,
wordt sowieso het reanimatieteam voor hartmassage of
beademing ingeschakeld. Logisch, want er moet meteen
gehandeld worden. De dienstdoende arts heeft immers
geen tijd om zich eerst in de situatie in te lezen of om de
huisarts van de patiënt even te bellen. Daarom is het ook
zo belangrijk om dit op een rustig moment met de patiënt
te bespreken en de beslissing vast te leggen, zodat er
geen enkele twijfel over het handelen bestaat.”
17