Hypertonie van de plantarisspier

HYPERTONIE VAN DE PLANTARISSPIER
Meer uitleg over een lastige, veel voorkomende aandoening en de behandeling.
Hypertonie van de plantarisspier
U heeft zojuist van uw sportarts gehoord dat u last heeft van een hypertonie van de
plantarisspier. Dit is een continue kramp van een spier-pees, die loopt van de hiel naar
de knieholte.
Omdat de pees aanhecht aan het kniekapsel, wordt het kapsel door samentrekken van
de spier gespannen. Daarom wordt de spier ook wel de kapselspanner genoemd.
Deze continue samentrekking van de plantarisspier kan klachten geven van de knie,
kuit, scheenbeen, achillespees of van de enkel.
Pijnklachten kunnen zich door het hele onderbeen voordoen.
De oorzaak voor de verkramping is gelegen in een overbelasting van de hamstrings.
Risicofactoren hiervoor zijn:
- verkorte hamstrings
- verminderde kracht van de hamstrings
- instabiliteit van de knie
- hoge belasting van de hamstrings
Met name de hoge belasting zien we vaak bij sporten als lopen, schaatsen en fietsen,
de zgn. cyclische sporten, maar ook bijv. bij voetbal, tennis of hockey.
Therapie
Als therapie van de hypertonie van de plantarisspier wordt vaak een manipulatie toegepast. Dit een handeling,
waardoor spanning van structuren als pezen, spieren en banden afgehaald kan worden. Wellicht kent u dit
begrip uit de manuele therapie (de "kraker"). De manipulatie bij plantarishypertonie bestaat uit het aandrukken
van een drietal drukpunten op de voet met een puntig, maar niet scherp instrument. Hierbij wordt een prikkel
gegeven aan het lichaam, zodat de plantarisspier in enige mate ontspant. Dit is een algemeen principe dat zich
op meerdere plaatsen in het lichaam kan voordoen en heet Renshaw inhibitie: de plantarisspier wordt hierdoor
(tijdelijk) minder gespannen. .
Door de tijdelijk verminderde spanning kan de spier goed los gemasseerd worden. Na elk van de drie prikkels
vindt dan ook een massage van de knieholte plaats.
Nadelen
De behandeling kan pijnlijk zijn, met name de massage in de knieholte. Dit is echter slechts tijdelijk.
Na afloop wordt de knieholte vaak wat blauw en krijgt u een beurs gevoel; dit is voorbijgaand.
Is er geen andere therapie?
Voorzover nu bekend is die er niet. Reguliere massages, rekoefeningen en koelen werken vaak niet of
onvoldoende; waarschijnlijk komt dit door de intense continue spanning van de spier.
Hoe nu verder?
Doorgaans is het voldoende om op dezelfde dag van de behandeling nog wat licht intensief te bewegen, zodat
het beurse gevoel de volgende dag in mindere mate aanwezig is. De dag na de behandeling kan de normale
sportbeoefening vaak weer worden opgepakt. Houdt u er echter rekening mee, dat indien u langere tijd minder
of niet heeft getraind, u ook een opbouwperiode nodig heeft om weer tot op het oude niveau te komen. Uw
sportarts kan u hier meer over vertellen. Soms is het belangrijk om eerst de belastbaarheid van de hamstrings te
vergroten door oefeningen, alvorens de sportbeoefening weer wordt opgepakt.
Het is belangrijk om te kijken of er factoren zijn die het ontstaan van de plantarishypertonie bevorderen, zoals
gezegd: met name verkorting of verminderde kracht van de hamstrings. De hamstrings zijn te kort als u
vooroverbuigend, met gestrekte knieën niet makkelijk met de vingertoppen aan de grond kunt komen. Is dit het
geval, dan is het aan te bevelen om de rekoefeningen op deze folder te doen. Kunt u wel al goed aan de grond
komen, dan is het verstandig om de krachtoefeningen voor de hamstrings te doen. Ook deze vindt u aan het eind
van deze informatie.
En als het terugkomt?
Als de klachten terugkomen is het verstandig om uw sportarts nogmaals te bezoeken. Soms is de oorzaak
dezelfde, maar soms ook is er een andere oorzaak.
Als de hypertonie van de plantarisspier vaak terugkomt (en de lenigheid is goed) dan is het soms goed om de
kracht van de hamstrings te meten. Uw sportarts heeft contacten met fysiotherapeuten die deze krachttest
kunnen uitvoeren. Na de test zal de sportarts de resultaten van zo'n test met u bespreken en een voorstel doen
voor verdere therapie.
Vragen?
In deze folder hebben we geprobeerd u informatie te geven over een relatief onbekende aandoening, die echter
vaak voorkomt. Heeft u nog verdere vragen dan kunt u altijd contact opnemen met de sportarts.
Het Sportmedisch Adviescentrum Midden-Holland vindt u in het Groene Hart Ziekenhuis, locatie Gouda
Bezoekadres: Bleulandweg 10, Gouda, volg route 83.
U kunt verdere informatie verkrijgen en afspraken maken via telefoonnummer 0182-505392, tijdens
kantooruren, maandag t/m vrijdag.
Ook via het telefoonnummer van het Groene Hart Ziekenhuis: 0182-505050 is het SMA bereikbaar.
Een verwijzing van uw huisarts voor bezoek in verband met blessures en inspanningsgerelateerde klachten is
noodzakelijk.
Website: www.ghz.nl/sportgeneeskunde
e-mail: [email protected]
FB : www.facebook.com/sma.middenholland
Voor algemene informatie over sportgeneeskunde kijk op Internet: www.sportzorg.nl
Het SMA Midden Holland is gecertificeerd door de Stichting Certificering
Actoren in de Sportgezondheidszorg (SCAS). Hiermee voldoet het SMA
aan de hoogste kwaliteitseisen die aan de sportgeneeskunde in
Nederland worden gesteld.
Lenigheidsoefeningen
Het stretchen van de hamstring kan met beide benen
naast elkaar:
Krachtoefeningen
Er zijn 2 belangrijke oefeningen om de hamstrings te
versterken. Beide zijn goed thuis uit te voeren.
Allereerst de squat:
of met gekruiste benen:
Probeer 8-10x verspreid
over de dag 1 of 2 stretches uit te voeren, 1 stretch
bestaat uit het opzoeken van de uiterste stand en
deze houding 10-15 tellen vasthouden.
Bij rugklachten evt. strekken met het been op een
verhoging:
Neem een stabiele
houding aan, met de
voeten iets uit elkaar.
Ga zitten met de
billen naar achteren,
waarbij de knieën
boven de voeten
blijven. Zak niet
dieper dan de billen
op het niveau van de
knieën. Ga weer
langzaam omhoog en
herhaal dit. Een dynamische oefening dus.
Voorts de lunges of uitvalspassen:
Stap met het een been
uit naar voren, zover dat
de knie boven de voet
blijft; de achterblijvende
knie gaat recht naar
beneden richting grond.
Probeer in de voorste
knie een rechte hoek te
krijgen (billen op
knieniveau), kom
langzaam terug omhoog
en dan weer omlaag.
Train vooral met het
been voor, waar de klacht zat.
Probeer dagelijks totaal ca. 10-15 minuten aan de
krachtoefeningen te besteden.