-~ '" -~ " '" -~ - § ~ ~ = '" ... ~ .... ""1:~ .. ". '--' ~ ~ ~. . . ~'"::' . . . ~ . ""' .. -.- ~ .. ,..,~ . '" ~ ~-;:-0...,'."...,;..~ ." . '" -.:~-"; ... l1li ~ -~ ~";:i' het oor van binnen ~ '" ~ - ~ >11 ~ ~ ~ ~ L " ~ i!! ~ - Gemaakt door: LynnBen Maureen. Groep 8 B De hoeven. Het gehoor. '" "'" ~ ,,; ~ - " "i> -0 ~ 0 "" ;;;; ~ H.l. '" Hoe ziet je ~or eruit? '" '" .~ ~ H.2. De ge5ehJe9~ois H.3. Wat en~toekomst van het geboor. is bet verschil tassen slecnt~orenq zijn."" 5 :;, ~;;> ~cS zijn en dopf. "" - ~ -' ,,'" ~ '" H;4'. § ~oe ~a j~ er mee om? - H.5. Wat de doktêr aan de verschillende gehoor- beschadjgingen kan doen. H.6. Scholen. "" H.? Gebarentaal H.B. Hoe en liplezen. kan je slechthorend/ H.9. Het gehoorapparaat. HJO. Het gehoor van dieren. H.l1.Beroemde dove mensen. H.l2. Interview met " ~ '" Pim. doof worden? '1i ~ ,"",-", ~'" -c-- ~ "" -- '" ~ ~ - '" -- >< "'~ " "" "'~" oS ". ~ ~~- =~ .", --. '" ;;; Motivatie en bronvermelding; ~ Si ~ ~ .., s -- Wij doen ons werkstuk over~h~f~gehoor?rndat het ons ~,enleuk en interessant onderwerp leè~. Maar eige~nJijkdoen we mee pm de wedstrijd te winnen.Want cw~~illen natuurlijk dolgraag,nt.br Harderwijk toe. ;s:'ë ~ ~ -- "'~" ~ ., ". Onze informatie hebben we uit: '~ ~ Boeken: Geen goe~ gehoor, wat nb~u?Di4boek is geschreven door: M. Roodenburg ~ " ~ ~ ~ ;;, ~ .-- Een encyclopedie, die Ii~Db~nw6"at') een klasgenoot je _~el~end. ~ Sites: % www.orenolTht.ehoren~nl '" Als u ons"iets wit~latenweten kunt u ons hierop berijken: '" = adres" Maureen Schiks en Lynn vQQ'den8erg B..aSi$schoolde Hoeven" '" " ~ ~ Akkersleep 1-3 6641 WR Beuningen. '.> '" '@ce Telefoon 024-6772604 .oe -- -- " H.I : Hoe ziet je oor er uit? stijgbeugel aambeeld , r inwendig oor middenoor I slakkenhuis evenwichtsorgaan I .evenwlchtszel1u~ -'"I I &" ro'1de verSter OVdieverster buis lIal" Eustachius- -""., oorSChelPV Je oor kanje indrie delenverdelen:Het buitenoor, het binnenooren het middenoor. Misschien denk je: Wat valt er noute vertellen over oren, het zijn toch alleen maar 2 uitsteeksels die aan de zijkanten van je hoofd vast zitten. Dat is niet waar je oor gaat binnen in je noofd nog verder. Je buitenooris zoals de naam al zegt het gedeelte van het oor wat buiten het hoofd zit. Het zijn dus alleen de oorschelp en de gehoorgang. De oorschelp vangt al het geluid wat je hoort op, en kijkt daarbij of het geluid van voor of achter komt. De gehoorgang is iets meer dan 2 centimeter lang.De gehoorgang bestaat uit een kraakbenig gedeelte en ook uit een benig gedeelte. Het benige gedeelte is met huid bekleed. In het kraakbenige gedeelte wordt onder andere oorsmeer geproduceerd. Het middenoor bestaat uit de gehoorgang, het trommelvlies dat is een kleinvliesje achter de gehoorgang,de 3 gehoorbeentjesdeze / ~" ~< ~ 3\A ' zitten vlak achter het trommelvlies. De gehoorbeentjes worden hamer, aambeeld en stijgbeugel genoemd. Deze namenhebben ze niet zomaar gekregen de gehoorbeentjes lijken namelijk op deze voorwerpen. Het binnenoor heeft de vorm van een slakkenhuis. Het slakkenhuis of binnenoor wordt ook wefcochlea genoemd. Maar dit is een echte doktersterm. Het slakkenhuis zit net boven het gehoorbeentje dat de vorm van een stijgbeugel heeft. In het binnenoor wordt een geluidstrilling omgezet in een zenuwprikkel,dat betekend dat in het slakkenhuis de trilling van het geluid omgezet wordt in een verstaanbare klank.Op hej volgende plaatje zie je het slakkenhuis van binnen. H.2 : De geschiedenis en toekomst van het gehoor. Gehoorapparaat Toen de hoortoestellen uitgevonden waren was dat een hele uitvinding.Maar nu worden ze steeds verbeterd.In de toekomst zullen van veel betere geluidskwaliteit zijn.De nieuwste hoorapparaten zijn zo klein dat ze inje oor passen (ze zijn dan wel eerst op maat gemaakt). Maar ze kunnenniet zo klein worden gemaakt zodat je het knopje niet meer aan en uit kan zetten. Maar ze zijn weer bezig met een nieuweuitvinding: om een hoortoestel te maken die helemaal geen knopjes heeft die moeten dan in het hoofd geimplanteerd. Ook zijn wetenschappers bezig om uit te vinden dat computers de stemmen van mensen kunnen herkennen. In de toekomst kan het ook zijn dat dovenmet een computertje rond lopen die gesproken taal direct omzet in geschreven of gebarentaal. scholen De eerste scholen voor dove kinderen werden in de achttiende eeuw gesticht in europa. In 1790 ging de eerste dove school in Nederland van start in Groningen.De man die op het idee was gekomenom de school te openen was do~inee H.D.Guyot. Hij maakte gebruik van de gebarentaal-methode die hij had geleerd tijdens zijn studie. De eerste spreekbeurt werd gehouden in 1940. - ,- .. ~ ~ . i""" 'C'. , ' .,' In de negentiende eeuw vonden veel ,}~~.~i1\~~ ~:l'" -~ mensen dat doven kinderen moesten leren praten in plaats van gebarentaal te gebruiken. Op veel scholen in de wereld werd de gebarentaal uitgebannen en doven onderwijzeressen verloren hun baan. Dat was een droevige tijd voor de doven kinderen want ze konden moeilijkcommunicerenzonder gebarengtaal. Kinderendie gebarentaal al kenden mochten het niet meer gebruiken, als ze dat wel deden werden ze daar voor gestraft. Maar ze deden het toch stiekem als de onderwijzers niet keken. I , ~i' , -~-~,' 1;;1, " ',- . ,~,:' , " ,~~': Kinderendie doof waren konden vroeger moeilijkeen goede baan vinden.Zij kregen meestal saaie baantjes zoals werken in een fabriek, schoenen repareren of kleding naien. Dit was meestal werk waarbij veel lawaaite pas kwamen de bazen namengraag doven aan voor dit werk omdat die niet afgeleid werden dor het lawaai.Maar hierdoor dacht wel iedereen dat doven alleen zulk soort werk t: konden doen. -::- -.. " -~ ~ ""..,', - "" - -, . , ,1 ~ Ç." a~ H.3 : Wat is het verschil tussen ~Iechthorend zijn en doof zijn? Ik zal voordat ik de verschillen ga opnoemen eerst even uitleggen wat slechthorend en doof zijn precies is. Slechthorend. In Nederland zijn er zo'n 1.500.000 mensen die slecht horen. De meeste mensen krijgen dit op latere leeftijd. Bijvoorbeeldje opa of oma. Sommigemensen die slechthorend zijn kunnen wel gewoonhoren, maar dan moet je wel wat harder en duidelijker praten. Dat is net zo als slechthorende mensen tv aan het kijken zijn. De tv staat altijd wat harder. Er zijn ook slechthorende mensen die alleen naar je lippen kijken als je aan het praten bent. Deze mensen kunnendan liplezen en vinden het makkelijker dan hun gehoor te laten werken. Doofheid. s De meeste doven mensen kunnennogwel een klein beetje horen, er zijn maar heel weinigmensen die helemaal doof zijn. Misschien denk je nu je dit net zo gelezen hebt: Hoe merk je of een baby doof is? Ik zal het je vertellen. Baby'sworden vaak al vlak na hun geboorte getest op doofheid. De artsen hebben daar speciale apparatuur voor. Als je als dove een beetje kan horen dan gebruik je vaak een gehoorapparaat. Maar ook met dat gehoorapparaat kunnende meeste doven mensen nog geen gesprek helemaal verstaan. De verschillen. . Slechthorende mensengebruiken een hoorapparaat net als de doven, maar de doven mensen kunnen met het hoorapparaat nog geen gesprek verstaan, de slechthorende mensen hebben dan vaak hun goede gehoor weer terug. H.4 : Hoe ga je er mee om? Als je doof bent kun je niet pratend met andere mensen communiceren, je kunt' s morgens niet door een wekker wakker gemaakt worden, TV kijken gaat ook anders en als de bel gaat hoe moet je dan open doen? Dat zal ik nu uitleggen. TV kijken. Het kan zijn dat je de TV wel kunt verstaan, als je het geluid maar hard genoeg zet. Maar je familie en ook de buren houden vast niet zo van lawaai. Daarom kun je met een ringleiding wel gewoon TV kijken, (een ringleiding is een moeilijker woord voor gehoorapparaat) dat gaat zo: Je sluit de ringleiding aan op de TV. Het geluid van de TV hoor je dan direct door de hoortoestellen. Ook kun je de ringleiding aansluiten op je diskman, je radio of je computer. Je kunt ook nog op een andere manier TV kijken, dat kan door op teletekst pagina 888 dat is speciaal gemaakt voor slechthorende en doven mensen. Dat geld alleen voor Nederlandse programma' s want buitenlandse programma' s '" ,. ,~ ~ ~ " ~ ~ zijn ql:9ndertiteld. Er is~nog1 mogelijkheidom T~fe~ kiJk~ndat is namelijk ~é ,gebarentolk~ Die zie je ~ij éf~hérn~ding" ~ ~ ,~'" van het j~ugdjournaal erL~ij~~dè intocht van " ~'~ Sinterklaas. ~ = '" ~ " ~ ." ., = ., ",. Wat doe je als de bel paQt?~ Alsde,b~1gaa~e~jij h~bt het 'hard staaf lsunJijhemals je p ~ sJechthorettd bent gewoonnorent maar als~e~doq;fi~-entg9at dat niet. Daar _",n~bb"enze ~gejukkig eet'J' .' ~ ~ oplq~sing '{oor gezoçht. De t.~iller of flitslarqpen. Als Jij in de kamer zit ~e~je ziet in een~ die f~its branden dan weet ~ je bé d~bel~aat! Maar je 'kunt ook ~en tGilier drágen, als de bel gaat ~dêl;jij J)emfrillert ~ ~ "", ~ Hoe wor~~je wakker] ~ -- " ~ , Als je doof bent kun je de~w~kker . " natuurlijk nie",:horen~MJ}ar~ook~alsje " slectgJ'orend berif noor je de wekker niet, ~wanT'"zij do~n ;#3namelijk hun hoortoe;STel uit. Daarom . i1epben ze speciale wek-kers"uitgevonden. Er zijn weKken~)net een~snoertje en een trilschijf eraan: J~ie trilsehijf leg je~onder je kussen en als het tijd is . ~ .. wordje vanzelf,V(akker.Ook,hebJe wekkers ~ ~-~ "". " 4;-.L.=-~~ .' "iib, -, " ~ met een flitsla~pje. Als,"de wekker ga~t flitst de lampinje gezicht en zo word je wakker. ~ . Vrienden. Veel doven of slechthorende kinderen hebben ook slechthorende of doven vrienden. Dat is vaak makkelijk omdat je elkaar vaak goed '" '" "", '" ~ ~ begrijpt en kunje dus 'fian met ell<qarsperen. Maar soms he~ben ze ook vrienden gie weTgäeCfkunnenhoren en geen ,gêbarentaal kunnen, dan kunje hem/haar bijvQ9rbeelqeven een~geba"éntaalboek geven en dan uitbeelden hoe je l'J1êet elkaar gaat communiceren. Vrienden van ~ jou die gewoongoed kunnenhoren hebben ookyeel geduld nodig óm jou te kunnenbegrijpen. "'s jij als vriend/vriendin in eerste irrsJdn~ie '" niet weet wat je vriend/vrieri~in bedoeld geer da!, niet op Q1aar;. probeer er met andere taal,~ebaren te proberen. Ook móet jij als .vriend/vriendfn~nietzo~aar de kamer binnenJ<ornenstormen en dan ,meteen heel hard je vriend/vriendin op ~zijof haar ,schouder ti&ket'J ~ want het kan zijn dat zij/hij gaar heel érg va~schrikt. ~ Thuis. ~ Si;;! '" Als jij ~ij Je vriendje of vriendinnetje 9c;atsp~lén"zieja vaak dingen die (i! j1etzelfde '" zijn,Sh\aar ook dingen die anders gaan.J)at is ook zo bij doven en sleGtlthorende'kipderen, als zij bij een vriend oJ vriendinnetje gaan spel~n zien ze bok dit)genanders dan bij hen~thuis. ZiJ h~bben~thuisbijvoorbeeld allerlei hulpmiddelen.Als jij bijvqorbeeld gewoongoed kunt horen en je vader of moeder leest een verhaaltjesvQor."gaanzij meestal naast je zitten, als jij doof of slechthorend b~rJt-gaatje vader of moeder meestal tegenover jou zitten d<!nkan jijpe~gebaren beter ~ien en je kan dan beter liplezen. Het gaat!dus ee{1beef<jemoeilijkals je bij iemandaan het spelen bent en'"h~ar- vader of mo~der leest eert vf:rhaalt je voor. Werken. Als jij slechthorend of doof be!'t kllnje gewqonwerken. Je kunt sommigeberoepen echter niet €Joen.Zoals gewonejuf of"meester. Maar je kunt wel een hele hoop andere beroepen doen, maar daarvoor moeten wel dingen aangepast voor ~ '" - ~ worden}Want als jij een veP9qd~rihgoofbe~pfeking hebt is het wel ~dnd!gals je collega's je begrijpen; C>aarkunnenze makkelijk rekèningcmee houden. ." .-- - ~ .0 .. ,<. H..5': Wat de dokter~aan de verschiUènde - g~~noorbeschadig.in~en kan doen. '" , § Als je problemeo met je oren heet ga je ~J' - ~ '" eerst naar je bui'$prts.Dezearfs ~anje dan doorverwiJ~~nnaar een KN9-brts. De afkorting~IGN@ staat voor keel, neus en oor. De:Kr\JQ-artskijkt in je oor om te kijken waar je beschadiging zit. Dit doet" ~-de hui$ap!s ook. Ook laat die arts je vaak een gehoortest"cloë~n~ Als je een Beschadigingaan je oor hebt kan de '" arts of jtj~elf'er='sofnsiets aan dd~n. Soms moet je een operatie onQerga~ri~maar~bëf kan ook zijn~cihtjemedicijnen moet gaan slikken. Er zijn ver~êhilfe""desdorten gehoorbeschadigingen: Binn~noorproblemen,BuitenoO'rproblemenen Middenogrproblemen.Ik zal bij efl<ebeschadiging uitleggen wat het precies is. ~# . "' ~ 0 ~ Binnenoorpro~emen. ~ ~ '" In het binnenoQrzit bij de meeste slecn,thor~ndemensen de beschadiging. ~e~e mensen kunnenmoeil~jkiemand verstaan als er In diezelfdë~G,Jimte geluid t~ horen is. Bijvoorbeeld als er een muziekje opstaat als je met je moeder aan het praten~bent. Ze horen dan wel dat er iets gezegd wordt maar ~ '5 '" 0' ~ . .0' -. ~ ~ " niet<wat. Dat is lastig. Als je dit hebt dan worden de wQordendie iemandtegen,jse~z~gf~ t'i\iet goed door je oor verwerkt. Dat kan komendoordat er iets4<apot is in het slakkenhuis van je oor, maar het kan ook zo zijn dat er iets~'kal?bt is aan je zenuwgeleiding. De KNO;;artskan geen medicijnèn voorschrijven en ook geen operatie bij je doen. Het enige wat werkt is een gehoortoestel. Later in dit werkstuk me.erover gehoortoestellen. ~ "" Buitenoorproblemen. ~ ~ Pathway of Sound Reception > ~ommigemen$endenken dar e~~n oorschelp er alleen is voor de sier. Dat is niet zol!Als je oorschelp niet goed is gevormd of op een afwezige plek zit dan k~nje minder horen. Met een afwezige plek bedoel ik bijvoorbeeld dat de oorschelp helemaal vol met oorsmeer zit. N""',,,,,,,,, Dit oorsmeer halenveel mensenwegmet == Schematicfmntalsection wattenstaafjes. Die duwen het oorsmeer er alleen maar verder in. Als je dan toch schonen oren zonder oorsmeer wilt,kunje h~t oorsmeer beter weg laten halen bij de dokter. D~ RNO-artszal je naar een plastisch chirurg doorverwijzen, als je dan je buitenoor problemen hebt. De plastisch chirurg gaat dan een operatie bij je plegen. Hij probeert in de operatie je oorschelp zo te repareren dat het geluid weer goed je gehoorgang - in kan worden geleid. ~ ., Middenoorproblemen~ Als je in hetmJddenoor problemen of beschadigingen hebt dan kan dat door verschillende dingen komen:Dat er vocht inje oor zit, dat er een gat inje trommelvlies zit of dat je iets aan je gehoorbeentjes mankeert. Ik zal uitleggen hoe alles ongeveer werkt: .f~ ..- = '" -> '" ~-'" Vocht Inje oor: Dit betekent de:tje eustachius bui~"erstopt zit met bijvoorD'eeldslijm of vocht. Dit kunje merken als je verkouden bent. Je kan dan niet zo heel goed~horen. Dusals je een v~rstopte eustacliiu~ buis hebt kunjf. niet zo goed horen ál~1normaal. " "1 '" Gat in het ~trommelvlies:Als je een gat in je trommelvlies hebt groeit. dat meestal vanzelf weer dicht. Maarthet kan ook ~iJt.1 dat het gat alleen ma~r groter wordt. Als Je dit hebt kunje niet zo goed horen ~Is normaal. (;)eKNO-arts zal dan in een kleine opercïpe het gat weer dicht maken~zodat ~~~weergoed kan horen. -. '" '" ~ H.6 : Sc~olen~ -~ ~ Er zijn" spèeiale sch,plen"vpdr ~slecnthorende kinderen ,~n voor dove.n kineleren. ~aar er gaan bok~db~~en~ er\.,~I~cbfftorendè k~it1derendi~ naar êen gewone -school " gaan., = '0 '"~ ;> .~ . '" "" ,.. Dovensehool. Op speciale scholen zitten de kinderen in kleine klasj~§ ze~krijgen extra hulp en ze zitten vaak in een kring omdat ze elkaars gebaren dan goed kunnenzien. Er zijn helaas 'niet overal "specialescholen, in fotaal zijn er in Nederland 5 scholen voor dd~en kinderen en "'. ,25 scholen voor slechthorende. Als ~ ~ kiriäeren "n~dr~o; n' speciale sçhool w(llen ruadrrer zit"~r geen in de buurt mQ~tje "\et "eenbusje gebracht worden en weer naar huis gebracht worden. Sorn~is ook nog te ver om met een busje te gaan dan moet je de hele ~J;ék op school Qlijvenen mag je in het weekend naar huis. Kinderen çfreisnaan.~zo In speCipleschool g9an zijn niet anders dan gewone kind~ren alleen gaat dat een çeetje anders. Ze krijgen daar niet .- ,- - - '" '" '" ~ - - alleen gewonen lessen maar ookmkrijgen z~~extra lessen zoals Nederlandse gebarentaal. Maar ook leren ze praten. daarvoor gaan - z~ naar een logopedist. Heel veel kindèreg viradenhet erg leuk çt11 _naar zo'n school te gaan want dan kun je lekker kletsen in gebarent~al.~ Gewone school ., Maar er zijn ook kinderen die liever naar een gewone school gaan, omdat die lekker dicht bij is en omdat ze het leuk vinden. Maar het is = best moeilijk vopr geen gebarentaal en kunnen dus moeilij k om te kunnen communiceren met het kind. Zij krijgen daarvoor extra hulp van ,.. een leraar die,"~~I'i'-ktop een doven ofë slechthorende $1:ftool,zo iemand noem je een ambulant begeleider. "... Ook is het voor de kLa~genotenmoeilijker, je kan niet snel even iejsc zeggen en daar wor"den ~e soms ook wel eens moe van en dan kan"dat ~ doven ki,nd zich eêrizaam voelen in zo In klas. Sommige kinderen gaan daaro~mrlèv~r naar een speciale school toe, omdat ze elkaar~daar'wel ~ e2? begrijpen. S~echthor~!,d~nschool van Ouders . Gp,een sle~~thorenden school werkt het Federatie . hetz~~fde als ~p een doven school, alleen gebr~lk~ende kinderen om de leraar beter . te kun~efJverstaan eensoloapparatuur. F0 00. K .. . . . " ,. Geschiedenis/toekomst Honderden jaren van DoveKinderen lang dacht ,iedereen dat doven ook stom waren omdat ze niet goed konden spreken. Niemand kenden toen nog gebarentaal, en niemand had enig idee dat het een taal was. Horende en doven konden toen no~ helemaal niet met elkaar communiceren. Voordat de moderne hoortoestellen werden uitgevonden WQShet heek moeilijk om doven of slechthorende kinderen duidelijk te leren spreken. Toen werden het gebarentaal, gebarentolk en het liplezen uitgevonden. Zo kunnen zij het ook volgen. -. -- '" ~ - ~ '" ~ " ~ ~. "'" -. -- - "" ;§ -- ~ H.7 : Gebarental1lliplezen. c- Als je _doof o~~sleehthorend bent kOnje cQmmunkeren door ~ ~ ~ gebar~n:taalte gebruiken of door te " liplezen. ~Is je gebarentaal gebruikt doe~ je (Jat alleen met je hanqen. Als Je eenmaal het hele alfabet weet kunje vanzelf woo~denen zinnen maken: - Lii1te:z~n~sook best I~stjg, je moet niet y w"" W""'---ogeo' all~en noqr elk woord heèl goed kijken maar ook naar de lichaamstaal e~..d~'uitdru~~ingop het~ezicht. Dat--i~cheelmoeitijken vermoeiend wan~je mget heel goed Nederlands kunn~n.En c;1I ken je het Nedètlands beel goed is het nog ~en hele klus want heel veel ~wdorden ~ lijken ~p el~a~d~zoals sI~rl~bier, mi_~r,pi~r. - '" " Dit zijn,een Roarbandige tips die'je kunt gebruiken bij het ma~envan gebaren: 1 I6jk eeg dove of slec1tthoren~è altijd aan. '" ~ ~ ~ zienis. 2 ZOl19daf je mond _goed'te 3 Praat lang~aamen duidelijK.Maar ove~drijf tfiet . 4 pPObeer-rrtet je g~zicbt~enwat,geöarente lafen zien wat je~'Viertelt.' -. '" ~- " 5 AI~~jemet,,~en~roepje bént"praat dón "lef allemaal door . or --- elkaar. Hi~fltnder zie je nog een paar gepareni" woorden ~ en het""hele alfabet. ,;;< -" é ... - ~ '" ~ '" ~ - '" >;; '" "" ~ "" - ~ .~ !it .A ~ ABC '" E "D- ? -- 1\ ~ f *fr ~§1rl F G K ~ ~" "" "" êo " p ~-,c~ N ,--~. ",-,-" " . ,~, , ~'f!" , ~. ~Q. r~ """"R ,g ~ à~ ~ J é" '" - 0" ., ~-.. ' , -- ~ '. ~ ~ ;;F;. :, - -. ~'L -I ~. - - , ~ ~ . ~ .., M "" ;;L - ~ "~' H~- - --".-., ,ft . ,, S c-"' " -' - -. ", ~ T ~- -- ~ J\ ~.C:# u ~---" ~':"" :.~, "7',.~. .-~~l y '" ~ " !1 w i~' x ~y ~. , -, " '" l -, '" '" vragen vragen (regio Groningen) '" = !;! '" ~ '" - " ~, ~ '" ~ -- '- '" '" ~ " ", ..,. ~ - -= E -"" ~ ;0 ,- " ~ interesseren ~ voelen sJ.u~êren '!? ~ ~ '" ~ ,- ~ ~ ij; " '" § ~ ,~ -~ 0 ~ ~ -- § ~ '" '" '" denken ~ - .- ..f ~ <. maken ~ ~ ,. ~ § a ." ~ ~ '" =. "" '" ,~ '" ~ '" -,' ,.j(' '" ë! " toltt f!! ~ .lt1 '" ES -, ~ = -- ~ ? --- '" -- ~ . '" ~ ~ ~. ~ ~ ~ ~ ;;i' 'i; zii .~ ~ " ~zitten _. '" "'~ ~ ~ ~. ~ ~ ~ ~ - - :5 ii? '" " ,~ % hij "hl!,- - H.B : Hoe kan Je slecbT:horèf'd/tlpof .worden? ~ Je kan op ver schillende maniereniets .Clan je oor krijgen, zodat je doof of slechthorend wor~tt.Het ligt er ook aanof je heel jong bent (baby's),of je wat ouder qenf (4 tot 15)of je yolwassen~bentof qat je een bejaarden bent. Ik zql bid;elke leeftijdscategorie iets uitleggen. baby's. een op de duiz~nd baby's is doof of slechthorend. Ere worden ongeveer180.000 baby'tjes in eenjaar geboren in Nederland. Dit wil dus zeggendat er 180 baby'tjes doof of slechthorend geboren zijn. -- '" "" s = '" '" -= ~ " ~ '" Zo iemand IS Pim Broek. \Wij hebben een inte~view met hertff~ehouden, dit.J<un je I~zen verderop ~i~dit wer{kstuk. - -, " "'- '" een..,paar oorzaken van doofl1eid bijpaby's. . . ,. H.etgebruik van be~aaldeseneesmiddelen ~ "'", ~ P.Ziektes die de moeder~hbp tijdens de zwangerschap. . ~en te labg~eboortegewiQht. ~ ~ ~ - '""'" 'kindèren van 4 tot 15. '" .~ '"Kinöeren van onze leeftiàd ~n ~jonger hebD_~nhet-rneest Ipst val1 : . . '"Lij moren ~ middenoororitstekingen. ~ ~ - ~ oLijft\oren -zijn: Oren met v.ocht in het trommelbqlte. D~ oorzaak Nan ~ - ~ '" ~ diT vocht is pas gelëden gevonden. Als je dez~~beschadiging aan_je oren~hebt, dan kan jou bujs van EusTachius niet meer=open en dièht. Dit l<anodankomendoordat' je o~tsteki"gen aan je keel, tanden of neu~s'gebt.De m~est vogrkomende ont§teking die de afsilliting laat" gebeUre.o is ~e kaaRholteonTstekif1g.Ook als j~' v~rkoudên bent,kan " ~ ." :, .," " ': s de buis. va~ Eustachius verstopt 'raken. Daarom noor Je .ook sleéhter als je v~rkouden ~bent. ~ E '" '" " MièJd.noorof'!tst.eking is: Je hebt 2 soorten rniddef\ooro~tstet<ing~n: EenAèutemiddenooront~ekin9' en een chronische=' ~ - middenooron~steki"9. Ik zal biJ atle twee uiflegger)owat het is. ~ Acute midde_noQrontsteking~ k . t midàenoor gedeel-rê (IR Dit" i~ een onfsre Jng in he - ' ~ . . . . . . NanJe oor. Als net acuut IS betekénd het dat «de ,~ ,ontsteking zi€h sne"jin jOl!~90r heeft versprei-d. . . ... @" Als je dezè ontsteking hebt heb je vaak last van:Pijn aanje oor, dat je ~oorjeukt en dat je slechter hoort. De pijn is vaakal snel w~er weg. Vaak al na 1 week. ~ '" ~, '"' ,~ ~ ~, Het slecHThor~n duurt vaak~wàt langer, zo'nenkelewe1<~n. Vgak neb "" je een acute midden~oron)s\eking nadat je eensHjmoor: hebT geh9d. ,J e"hebt dan dubber pech gehadl! 1'"5 ,fe 'p~n ni~t na i of 2 weken is ~weggegaandan betekent dat; daj~je~misschien wel een ergere ontsteking erbij gekregen hebt. Bijvoorbeeld aan je rotsbeen. ~ - ~ !iS .. c;hronische middenoorontstelsing. Als je deze ontsteking ~ hept -ddn !1eb '" " je een groot gat in je t~ömmelvlies. ~ t1gt:gat kan dan vaak niet meer ~i't ~zichzelf dicht groeien. ,e'r stroop-\t veelme~r ~!1veel vaker o"orsm~er ~~ ",,~~ .. - " '" door je qor. Ook bij deie~on"f;sfeking hoor je wat mind~r. De dJroni§cl1e middenoorontsteking kan wel overgaan, dan komt het trómmelvlies droog te staan omdat er nu weinig oorsmeer komt. volwassenen: '" Volwas$enen kunnen doof of sted,thorend- ziJn om ~e zelfde oorzaken als kinderen, maar er zijn ook oorzaken te iho~mên~ diê bij kinderen niét vob~Komen.Een aantal van die oorzakenîij[t:" lawaqi~'lechthorenheid kan komen door: langdurige blootstelling dat betekend dat j~ niet goed wordt beschermd. Bijvoorbeeld dat je je medicijnen niet optijd krÎjgt of dat de spullen die je besteld hebt voor Je oor ~'". i' niet op~tijd kom~n. Het gevolg daarvan i~~dat ajs je geen goede maatregelen neemt voor dat de spullen die je besteld wel op tijd moeten komen~ehdat de medicijnen die je krijgt op tijd ingenomen moeten kunnerfworden. L " '" '" '" '" '" ~ ~ als ja die maqtregelen niet ne~mt dan zijn er na'5 jaar meer dan 60~000 mensen cliedgof zijn, en naar 30 JaÇ\rm'eer dan 120.000. ~ '" "" ~F§ 2.~ vuurwerk. De harde '"knallen kunnen doofheid ,,~~, vero~rzaÎ<en. H°'r harder CI~knal is hoe dover je kan word~n. Van een :rot je'bi,Jv9orbeèld ,~ ~ ;11 kun je doof worden. Maar ditgebetJrt~maarEhèel som~,.,;Vaneen vuurpijl die - piet op d~',grondlroort af te gaan:,maar dat wel doet ~un je doof wprd~n. '" ~. ~ ~ '" '" '" ~ ~. '.. ,- Ander~ oorz~ken zijn: ?i '" . te lang een ~mp3sR~ler frtg~el.fqd~nebt~ AI~je 8"uur je mp3 speler in j~ oot;'hebf en Qokn~~ een-~~ophet ho~gste volum~ dat kan je do~J ~worden. . . . ~ '" z'" "~een~ontpl~ffihg. '" hebt. - '" = ~ "" § E á1sje in eèn fqbriek werkt en ge~nègeluidsBêschermersop'"'-' E " ~ 'ook~ls~je geen geluidsbescherme~s ophebt met het"grasrp~Qien ,. !{, ~ '" ~. -' '" kun je~ hiçrdji)or ~oqf ,.wor:,den. ~'" ~ ~ ~ " "'§ "' ~ ~ '" = ~~ '§; ~ " Bejoardef\ : '" ~ ~ ~- '" '. ~~ B~jaar!den mense'!}<uonen@ooi QJ"sled1thorend wor,;,deodoor dezewtiide oorqnfstekingen enoorprob1emen afs kittcleren en volwassen. Mà[Jr"",de'me~te b~ja9;den mens~n gaÇln~steeds minder hor~ncals~ze ol)d~r wo~den.ff1)itnoem je met~enmoeilijk woord presbyacusis. Prlesbyaeysis~. voorkomende,manier~Nah ~ ~. ' - is"dern~eest~ '" slechthorêndheid in heel Nederlan~. Al rond j~~30ekan het probleem voorkomen.'Je hoort al de hoge tonen niet meer zo goed.In het begin' ~~..' ~~- ". ",... ,AAr' :cJiii.. .."!o - .~ = . '. . .."" ~ '""c;:~, I ,+.~, ~~..~ .."Q1 ~ik!;~ JlJL ~ "" ~ merk je er :niksvan. Maar je kan steeds minder horen. Misschien _a _."..~;...J.- "". ~,cfoör '" '" - '" '" '" - '. ~. " '" - her~en ~~,dit vàhje opa of orn<iZe zijn ec waarschijnlijk pas achter~ geKomemdaitze niet meer zo goed"hoten. Het kan dus 40 jaar dut'étÎ voordatjé,~PS1~ door hebt dat je e.rê!byacusis hebt. -'" ~ " ~ c- ~ ~ ~ '" .. .... H.9~: Het gehoorapparaat. "" ". ~ .. Als Je doof of slechthorend beOT,heb je vaak eE;Ogehoorapparaat. Dit.gehoorapparaat helpt je dan om weer alles 9'f~omeen beetje te horen. Er zijn een paar verschiljende hQortoestellen, de bekentfste is toch >. welde oórsçhelp. ~- '" '" ,.. '" ,~ Dè oorschelp "" ~ ~ ~ Dit"apparaat hangt achter je oor. Via een buisje dat van pla~tic is gemaakt, wordt het verbondehmet het ~ stukje daf in het oor zit. Op het apparaatje :zit een ~ ~\iolu"l~r:eg~laar,zodat het volume afgestemd kpn wprden op je oor. Een volumeregelaar moet je eigenlijk zien als de volumeknopop je raä!.d.een voorbeeld is: Bijvoorbeeldje hoort -1. Dan kan je volumeregelaar in worden gesteld op -1, zodat jij alles weer hoort. Soms hoor je te slecht bijvoorbeeld -12. dan kan de volumeregelaar niet zo hard komendat jij het weer hoort. De volumeregelaar wordt dan op z'n hardst gezet en zo krijg je dan een gedeelte van je gehoor terug. ~ In- het -oortoestel. 6' Dit joestel is niet hetzelfde als de oorschelp. Di~ - lP. toestel wordt inje oor:schelpof inje gehoorgang gezet. Niet iedereen kan dit apparaat hebben om de hoorproblèmen te verhelpen want, deze kan niet op alle~v,olumes afgesteld worden, het hoogste wat dit toestel kan hebben is -5. Niet zo hpog dus. ~.~ ~ '. J~ '" ~ ,- - ~ " ~ ~ '- -"' ""' ~ " ~C2 "' De ~hoorbril. '" ~ -- =;,- ~ s ç ..- >îi! Als~Je'eenbril hebt en doof o~ " sle~hTtj'brendbent, dan is een hoorbr:ïleen - .. IS IS g~t~de en sÎi_mmeoplossin~~ iJe h~orapparaat zit"dan inj~ a -. bril verwerk~.Je ~btdan ook QÇ)'r:hangers,maar deze zijrl in ~~ poqtjes ~vqn~Jebril gg.daan. Je heD~aan dus best wel dl~kt;;;=' brilpootjes. ~ '" ~ '" " ~ .. ..~ - ~ '" " ,0 -- Er zidh natuurlij,k ook nadelen aaQJ1e.tJtoor~pp~araat. - '" . '" " . ~ ~ , ? ~ H.I0 ~ ~ Hetti' isc"!oeilijk,jeh~or;.ap~flraatin de goede 'lolumete z~Tten. i§' ~ "" ,.Al!egeluiden worden çfoor'het~apparaat versterikt, dus ook Qe § .. aehfergrónd geluiden " " '§ 'Éi '" ~~ oê Het gehoor van d,ieren: - - = " "'Ve~_gel~ken:met mensen kunnende dieren niet zo goedhqren, maar sórrim~eçfjere'l kunnenjuist weer beter horèn dan de mensen. Als d~ ->i '" ~ '" dieren gehJiden kunne~nbbrenJ\oemeri' wij di'e ultrasone qfihfrasone "' gèluiden. Als h~t ultrasone g~luià~n~ijn~dan zün ~et ~o~e'9~luiden ~die-wij nieT'Kunne~hbren, en zijn het infrasone ge(uid~eo~danzijn het la9~ geluiden die wij niet kunnen l1oren; '" !i§ ~ "-- Dcieren Glie'lltr(1sohe geluraen kennen horen ziln: ~ . . . . . . . Bu~fruggen en walv;ssef\. Vlinders. ~ KoniJnen. Dolfijnen~ Vleerml!i z;f1. ,;; Hond. Paard. - -~ ~ -'" - ê '" § -~ '" ~ ~ ~ '" ~ ., ~ '" - ',' '" ~ ~ '" '" .~ Dieren die infrasone geluiden kunnen horen zijn: . . ~ ;;; - de olifant Alle dieren die in het vorige ;;;; ri~t je staan. <i~ ~ Hoe het komt dat de wàlviss~rJ,",d",olfiJnen en-bultruggen deze geltJiden ~ ~ kJ-lnnenhoren? Ik ~al het je vertellen.lrlhè!é;wa~er verplaatst geluld zich 5 ~e~r zo snef als normaal. Da~rom ku~je-dus misschien wel als je gaat dUiken een diep2eegeluitJ van een kilometer of 15 van jee ~ vandaanhoren. Vlinders halen de.geluiden uit de lucht met hun vlinders, zo kunnen ze de geluiden die voor ons te sterk zijn horen. Dif..gaat ook zp bij vleermuizen. " " Olifanten, konijnen, paarden en honden kunnen deze geluiden horen omdat ze zqgpuw ze een geluid hor,:n hun oren.spitsen, hierdoor maken ~~ hun oors...êhelpgroter '"waardoorqe trillingen van het geluid eerder in het slakkenhuis zijn. ~ ~ 1'< .' ~ ~ "-.' 0iJI;;\'l\! lil! '- ..,..,~~--II\!' ~'!è"-<-~-~ .- - , 'e - ~--,.;:.: ." H.II : Beroemde dove mensen. Veel beroemde m§nsen uit de geschiedenis waren doof of slechthorend. Een paar hiervan zijn: ~ ~ ~ = - - - ~ ","" - ~ = ~ ,- Ludwigvan Beethoven . '" ~ ,Ludwig was e~dVàn de beroemdste compónistén ter ~wereld.?' c, Vanc:'fC 51 ziJn ~ 2aste begon hij za~btjes aanmin~derte horen, en op een g"egeve'rimoment was hij doof. In het begin van~ zijn doofhe~id waS hij depre~~ief maar ~hij ging door met ,.. componeren ,." ( liedjes schrijven) +ijn bekendste~symfonieën. en maakte enkele~ van Qp zijn 48ste was Ludwig~ .' volkomen dgot. ~ 'Ó ~ ; ~oningin Alex~ndra ." :, ~ Alexandra was-de vrouw yan Edward oe 7e. Zij was slechthorend. Zij deed er vQrtal fes aan om haar ho<?~?pparaat te verbergen. Ze droeg heel erg ir1gewikk~Jde kapsels er;1J,óge en gr01e hoeden. ~par hqorappQraal was ~o ontW9rpen;~dat het net sier4aden lek~n~ '" -t-telsonMandela. -,. ~ s ~ Nel~~n Mandela is s~~chfhorend.Hij heef te~n hoohappapa~tdie z~.klein is dat je hem haast niet ~an ~Jen.Alleen als je in .zijn oor kijkt~zal je~het net zi'en zitten. Pres'idént ~ '" -- ~ ~Iinton heeft -hetzçlfd~ probleem als M>oandela~ <= ~ ~ '" ~ ~~ "" "thomas Edison ~ Mis$chien heb je wel nooit van Thomas Edison ~gehoord,maar vroeger was hij een bekende uitvindér. Thomqs werd op jonge leeftijd doof. Maar L ~ "" ~0 s< '" '" ;! "" 0 toch is hij ge!,o~on;' me~ uitvindingen ~äoendoorgegaan. Hij vond toen zelfs de g10~ilampqit. En wat zelfs nog knapper van hem was, dat hij .~ s ~een appara~át uit9~vonéen had waar geluid mé:e kOfPworden ~ '" opgenomen.Dit ~as natuurlijk knap omdat bij zelJ geen gehoor had. H:12 : Interview met Pim. ~ '"' ~ " ~ -" ~ ~\loordit werkstuk hebpen wij PimBroek geïnterviewd. Hij is slechtnoren? en heeft een gehoorapparaat. Dit zijn de vragen en antwoorden: '" '" ~ Ii:. -- '1. Ho~elangben je ~al slechthorend? Ik ben vanaf mi~j1geboorte slechthorend. .., ~ &. ~ Wat vind je ervan dat je slechthorend bent?" Ek vir)d het niet erg en het is ook niet lastig om mee te leven. 3. .', ~ Wordt je er mee gepest? Nee ik word er niet mee gepest. 4. Zit je op een speciale school? Ja op het v.s.o. Marwint school. 5. Wat is er anders aan die school? ~, . I. Ir Ik zit in een kleine klas met 8 I kinderen. De juf heeft dan meer L- aandacht en tijd voor mij. Op school draag ik een speciaal kastje, de juf draagt een zendertje zodat ik de juf beter kan verstaan. 6. Heb je thuis hulpmiddelen? Nee ik heb thuis geen hulpmiddelen. 1