Foldertekst Hygiëne bij zwangerschap

Hygiëne bij zwangerschap
Tijdens de zwangerschap zijn er extra hygiënische maatregelen nodig om minder snel ziek te worden.
Een zwangere vrouw óf het ongeboren kind lopen extra risico een infectieziekte te krijgen.
Infectieziekten worden veroorzaakt door een bacterie, virus, parasiet of schimmel. De
ziekteverwekker wordt overgedragen via bijvoorbeeld handcontact, hoesten, voedsel, seks of dieren.
Niet alle infecties zijn te voorkomen en niet alle infecties zijn gevaarlijk. Een verkoudheid kan
bijvoorbeeld geen kwaad. Maar sommige infecties kunnen wel ernstige gevolgen hebben. Mazelen
tijdens de zwangerschap kan leiden tot een miskraam of vroeggeboorte, en rodehond kan
aangeboren afwijkingen veroorzaken. Bij een zwangere vrouw kunnen infectieziekten ernstiger
verlopen. Dit geldt bijvoorbeeld voor waterpokken en malaria.
Ziekteverwekkers
De belangrijkste ziekteverwekkers die vooral tijdens de zwangerschap problemen kunnen
veroorzaken zijn:
Listeria
Dit is een bacterie die kan zitten in zachte (rauwmelkse) kazen, ongepasteuriseerde melk, kip, vlees,
vis en schaal-/schelpdieren, vooral als deze lang worden bewaard. Omdat Listeria in de grond zit,
wordt de bacterie ook gevonden op groente en fruit. Een infectie met Listeria kan een vroeggeboorte
of doodgeboorte veroorzaken. Listeria gaat dood bij verhitting.
Toxoplasma
Dit is een parasiet die kan zitten in ontlasting van (vooral jonge) katten, in de grond die door
ontlasting van katten verontreinigd is en in rauw of onvoldoende gaar vlees. Toxoplasma kan leiden
tot aangeboren afwijkingen bij het kind. Toxoplasma gaat dood bij verhitting.
Maatregelen om infecties tijdens de zwangerschap te voorkomen
– Was uw handen voor en na het bereiden van voedsel. Doe dit ook na toiletbezoek, het
verschonen van luiers en tuinieren.
– Verhit vlees, vis en schelpdieren tot ze goed gaar zijn en eet geen vleeswaren die maakt zijn van
rauw vlees, zoals ossenworst en filet américain. Neem geen rauwe, ongepasteuriseerde melk en
kaas die gemaakt is van rauwe melk (‘au lait cru’). Zorg verder voor een koude, schone koelkast
(4°C maximaal 7°C ) en was verse producten, zoals fruit en groente (ook voorgewassen sla) onder
stromend water.
– Gebruik tuinhandschoenen als u in de tuin werkt en vermijd contact met zand in de zandbak. Dit
verkleint de kans dat u zand of aarde binnenkrijgt die verontreinigd is met Toxoplasma of Listeria.
– Verschoon niet zelf de kattenbak. In ontlasting van katten kan Toxoplasma zitten. Als u toch de
kattenbak verschoont, doe dit dan dagelijks. De ‘eitjes’ van Toxoplasma zijn pas na één dag
gevaarlijk. Gebruik handschoenen tijdens het verschonen.
– Vermijd direct contact met geiten en schapen die net jongen hebben gekregen. W as uw handen
nadat u dieren op een (kinder-)boerderij hebt aangeraakt. Kijk voor meer informatie in de toolkit
Hygiëne bij het thema ‘Hygiëne bij kinderboerderijen’.
Voedselbereiding
Als u via voedsel ziekteverwekkers binnenkrijgt kunt een voedselinfectie krijgen. Klachten zijn
meestal diarree, misselijkheid, braken, buikpijn, buikkramp en koorts. Sommige voedselinfecties
kunnen gevaarlijk zijn voor het ongeboren kind. Het is daarom verstandig om tijdens de
zwangerschap bepaalde producten te laten staan. Besteed ook extra aandacht aan hygiëne.
Kijk ook voor meer informatie in de toolkit: Voedselinfecties
Werk
Werkomstandigheden kunnen risico’s voor de zwangerschap met zich meebrengen. Bijvoorbeeld
werk waarin u wordt blootgesteld aan: trillingen (vrachtauto’s, landbouwmachines), ioniserende
straling (straling van radioactieve stoffen), chemische stoffen of infectierisico’s. Gezondheidsklachten
kunnen ook ontstaan door fysiek zwaar werk, zoals veel tillen, trekken, duwen of dragen. Hebt u met
zulke werkomstandigheden te maken? Pas uw werk dan aan in overleg met uw werkgever.
Er zijn verschillende regelingen voor werknemers die zwanger of pas bevallen zijn. U kunt ook
overleggen met de bedrijfsarts (arbodienst) of inlichtingen vragen bij de Arbeidsinspectie
(www.arbeidsinspectie.nl). Uw werkgever kan u een (vrijwillig) bezoek aanbieden bij de bedrijfsarts.
De bedrijfsarts brengt uw risico’s tijdens het werk in kaart en adviseert de werkgever daarover.
Uiteraard kunt u ook overleggen met uw verloskundige of gynaecoloog. Kijk voor meer informatie
ook in de toolkit ‘Kinderwens, zwangerschap en werk’.