Hakselen van andere gewassen

Hakselen van andere gewassen
Een hakselaar kan uitgevoerd worden met verschillende uitrustingen en kan daardoor voor meerdere gewassen
worden ingezet.
Een hakselaar wordt het meest gebruikt voor het hakselen van gras en snijmaïs. Andere
gewassen die gehakseld kunnen worden, zijn:
• gehele planten van granen en peulvruchten;
• maïskolvenschroot.
Om deze gewassen te kunnen hakselen, wordt de hakselaar aangepast. Hieronder komen die aanpassingen
aan de orde.
Kuilgras
Voor het hakselen van gras wordt de hakselaar uitgerust met een opraper van ongeveer 3 meter breed. De
helft van de kooimessen wordt uit de messentrommel gehaald. Je verwijdert de kooimessen om en om, zodat
de kooi tijdens het draaien in balans blijft. De haksellengte wordt ongeveer 17 mm. Dit is nodig, omdat een grof
product de pens van de koe beter prikkelt dan een fijn product. Als het product te fijn is, gaat het te snel door
de koe en neemt de koe onvoldoende voedingsstoffen op.
Om geen moes van het gras te maken, monteer je een gladde bodemplaat. Bovendien verwijder je de korrelkneuzer. Door de suikers in het gras en toevoegmiddelen zoals melasse, slijten de opraper en andere delen
van de hakselaar veel meer dan bij het hakselen van maïs. Daarom moet je de onderdelen regelmatig controleren en zo nodig vervangen.
Snijmaïs
Bij het hakselen van maïs is het drogestofgehalte van belang. Voordat je met de snijmaïsoogst begint, bepaal
je het drogestofgehalte van de maïs. Het drogestofgehalte moet minstens 25% bedragen. Als het drogestofgehalte lager is dan 25% en je gaat toch oogsten, dan is de opbrengst laag. Veel suikers moeten nog omgezet
worden in zetmeel. Is het drogestofgehalte meer dan 25% als je gaat oogsten, dan moet je een korrelkneuzer
gebruiken.
De haksellengte mag niet meer dan 10 mm zijn. Als de haksellengte meer is dan 10 mm, is het moeilijk om het
product vast te rijden. Als het product op de kuil niet goed genoeg vastgereden is, kan er broei ontstaan.
Voor het oogsten van maïs kun je zowel een rijafhankelijk als een rijonafhankelijk voorzetstuk gebruiken. De
stoppellengte stel je in op ongeveer 10 cm.
Als je maïs hakselt, vervang je de gladde bodemplaat door een geribbelde plaat (kneusplaat) of je monteert
een korrelkneuzer. Ook kun je aan de bodemplaat driehoekige messen monteren. Daardoor zullen de schutbladeren beter verkleind worden. Schutbladeren zijn de bladeren om de kolf van de maïsplant. Een korrelkneuzer
wrijft de maïskorrels stuk, zodat het vee de stukjes beter verteert en de aanwezige eiwitten kan opnemen.
Figuur 3-24: Een kneusplaat (links) kneust de harde stengels extra en een snijzeef (rechts) verkleint de
schutbladeren.
Gehele planten
Met een hakselaar kun je ook de hele planten van bijvoorbeeld tarwe, gerst, triticale, erwten, bonen en lupinen
maaien en hakselen. Hiervoor wordt een maaibord van een maaidorser of een GPS-voorzetstuk gebruikt.
De stengelleden en de korrel moeten gebroken worden. Het drogestofgehalte is 70% tot 80%. Dit maakt het
gebruik van een korrelkneuzer noodzakelijk. Ook een geribbelde bodemplaat en slaglijsten achter de kooimessen
zijn nodig om een goed product te krijgen. Door al deze extra voorzieningen neemt de capaciteit van het hakselen af.
Maïskolvenschroot (MKS)
Als je alleen de rijpe kolven van de maïsplant hakselt ontstaat er maïskolvenschroot. Dit wordt gebruikt als
vervanger van krachtvoer. Een kolvenplukker rist de kolf van de stengel, waarna de kolf in stukjes gehakseld
wordt. De stengel blijft in stukjes op het land achter. Je monteert een speciale bodemplaat op de hakselaar.
Door de ribbels op de bodemplaat en de korrelkneuzer zal het product sterk stuk gewreven maïskorrels hebben.
Er wordt ook wel een plaat geplaatst die de schutbladeren tegenhoudt. De schutbladeren worden daardoor
nog een keer gehakseld.
Vragen
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Hoe bepaal je of maïs geoogst kan worden?
Welke problemen ontstaan er als de haksellengte van maïs groter wordt dan mm?
Een boer wil zijn te natte gras inkuilen. Wat adviseer je die boer?
Is een twaalfrijige maïsbek een aanwinst voor loonwerkers?
Waarom moet het gras langer gehakseld worden dan maïs?
Sem heeft net maïs gehakseld. Nu gaat hij gras hakselen. Hij moet de hakselaar ombouwen en onder
andere de helft van de messen eruit halen. Hoe voorkomt hij onbalans van de messentrommel?