waterkwaliteitsbeheer - ORAS Veenweidegebieden

EFFECTIVITEIT
--
++
WATERKWALITEITSBEHEER
veiligheid
watertekort (inlaat)
Wat is het en hoe werkt het?
vochttekort bodem
maaivelddaling
wateroverlast
waterkwaliteit
hittestress
De waterkwaliteit van polderwater wordt bepaald door de belasting van
De effecten van voedselrijk inlaatwater kunnen verminderd worden
voedingsstoffen, verblijftijden, mate van doorspoeling, oeverinrichting,
door chemicaliën toe te voegen aan het water. Met ijzerchloride kan
waterdiepte, aanwezigheid van planten- en dierengemeenschappen en
fosfor voor een zeer groot deel worden vastgelegd en verwijderd. In
eventuele verontreinigingen. Er is sprake van een slechte waterkwaliteit
combinatie met een langere aanvoerweg worden delen van de polder
zodra er overmatige groei is van (blauw)algen in plassen of van veel
buiten de invloed van het inlaatwater gehouden. Waar de kwaliteit van
kroos en ‘flap’ in polderslote. Met de Kaderrichtlijnwater (KRW) wordt
het inlaatwater te wensen overlaat is dit een te overwegen maatregel.
het waterkwaliteitsbeheer meer op een ecologische leest geschoeid
Naast de inrichting van natuurvriendelijke oevers en helofytenfilters
met doelsoorten voor plant en dier als kwaliteitseis.
draagt een grotere waterdiepte bij aan de waterkwaliteit, vooral waar
Emissiebeheer is gericht op het beperken/ verminderen van de
sprake is van veel interne belasting met voedingsstoffen. Een lokale
(externe) toestroom van voedingsstoffen richting het water. Het
verdieping werkt als slibvang. Aan slib gebonden voedingsstoffen
is vooral brongericht op functies en landgebruik. Voorbeelden
kunnen worden ingevangen en zorgen voor interne nalevering.
zijn de meststoffenwetgeving en het verminderd gebruik van
SCHAAL
kavel
polder
regionaal
bestrijdingsmiddelen, de bouw van afvalwaterzuiveringen, maar ook de
Instrumentatie
aanleg van bufferstroken, waarmee de belasting bij bemesting wordt
De meststoffenwetgeving is al goed verankerd. De meeste andere
verminderd.
waterkwaliteitsmaatregelen worden genomen als onderdeel van het
Waterkwaliteitsbeheer kijkt daarnaast nog naar maatregelen in het
waterbeheerplan. Natuurvriendelijke oevers zijn Kader Richtlijn Water
watersysteem zelf. Doorspoelen is een voorbeeld, waarmee verdunning
maatregelen. Door boeren kunnen maatregelen worden genomen
optreedt van voedselrijke en/of brakke kwel of voedingsstoffen vanaf
als onderdeel van beheerafspraken en groenblauwe diensten. Het
het land. Het zorgt er voor dat verblijftijden worden verkort en daarmee
gaat daarbij om aangepaste bemesting, aangepaste vormen van
de algengroei wordt beperkt. Een dikke baggerlaag, die in veensloten
slootonderhoud, instellen van bufferzones.
en plassen een bron is van veel fosfaat, veroorzaakt in de zomer een
explosieve groei van kroos, waardoor zuurstofloosheid kan optreden.
Systeemniveau, samenhang
Regelmatig verwijderen van de bagger verbetert de waterkwaliteit.
Veel maatregelen voor het tegengaan van maaivelddaling hebben effect
Maaivelddaling als gevolg van de afbraak van veen leidt tot belasting
op de waterkwaliteit. Deze effecten kunnen negatief zijn en zijn afhankelijk
van het oppervlaktewater met voedingsstoffen. Het tegengaan van
van lokale omstandigheden. De kwaliteit van boezemwater wat wordt
maaivelddaling is daarmee een waterkwaliteitsmaatregel.
ingelaten is van invloed op de kwaliteit van het polderwater. Evenzo leidt
Klimaatverandering, toenemende temperaturen, het sneller opbranden
doorspoelen van polders tot een grotere belasting van de boezem met
van het veen leiden tot een toename in belasting met voedingsstoffen
voedingsstoffen. Van belang is daarbij het aan slibgebonden deel van
en in het vergroten van de gevoeligheid van water voor eutrofiering.
stikstof en fosfaat. Dit kan plaatselijk, vooral in plassen, tot bezinking
Klimaatverandering vraagt daarom om een nog robuustere inrichting
komen en zo bijdragen aan de interne nalevering met voedingsstoffen.
van het watersysteem. Daarbij komen alle voornoemde maatregelen
aan de orde.
MEER INFO
•• Hoogheemraadschap van Delfland, 2009.
Waterbeheerplan
2010-2015,
keuzes
maken en kansen benutten.
•• RIZA/Alterra,
2005.
Proces
Het waterschap is verantwoordelijk voor de waterkwaliteit van polder-
Toepassingsbereik
en boezemwater en voor het behalen van de KRW doelstellingen. Het
Waterkwaliteitsmaatregelen zijn in principe overal inzetbaar. Met de
waterschap is de belangrijkste initiatiefnemer waar het gaat om zuiveren
Quickscan
meststoffenwetgeving wordt de bijdrage van de landbouw al fors
van water, inzet van helofytenfilters, en natuurvriendelijke oevers en
bestaande kennis waterkwaliteit in het
gereduceerd. Emissiebeheer richt zich vooral op het beperken van
andere maatregelen. Natuurbeheerders treffen vaak eigen maatregelen.
veenweidegebied
maaivelddaling en toestroom van voedingsstoffen vanuit de bodem
De naleving van de meststoffenwetgeving is een taak van agrariërs.
•• www.waarheenmethetveen.nl
naar het water. Het tegengaan van maaivelddaling door een hoger
•• www.kaderrichtlijnwater.nl
peilbeheer leidt er echter wel toe dat meer water oppervlakkig afstroomt
en daarmee meststoffen meeneemt. Het inrichten van bufferstroken
kan een aanvullende bijdrage leveren in alle oppervlaktewateren.
Deze bouwsteen is gemaakt in het kader van: Kennis voor Klimaat - Toekomst Veenweide; Case Study Midden-Delfland.
Het project is uitgevoerd door: Alterra, Bosch Slabbers Landschapsarchitecten, DHV, Gemeente Midden-Delfland,
Provincie Zuid-Holland, Stadsgewest Haaglanden en Waterkader Haaglanden
TUIN- EN LANDSCHAPSARCHITECTEN