Aponogeton Nieuws

Aponogeton
Nieuws
Een uitgave van de
aquariumvereniging Aponogeton
te Zeist
73e jaargang, januari 2008
Aangesloten bij de NBAT
IN DIT NUMMER O.A.:
• Thorichtys ellioti
Bijzondere vissen uit Midden-Amerika
• Een natuurlijk aquarium
• Algen
Hoe ontstaan ze en hoe bestrijden we ze?
Deel 1
Dierenspeciaalzaak
Faunaland “Den Dolder”
Alles op het gebied van honden, katten,
knaagdieren, tropische vissen en vijvers
FAUNALAND
Dolderseweg 89-A
3734 BD Den Dolder
tel. 030 - 22 83 470
www.faunaland.nl
VIVANT
Voor al uw:
• rookwaren
• lectuur
• snoepgoed
• staatsloten
• spelnet
• wenskaarten
Emmaplein 148 • 3701 DG Zeist • tel. 030 - 69 13 475
2 l aponogeton nieuws
Verenigingsavond
Dinsdag 22 januari
Open bak avond
bij Johan van Veelen, Amersfoort
Doel: gezellig babbelen over de hobby en de kennis en informatie
met elkaar delen. Meld u aan bij: Johan van Veelen start rond 20:00
Tel: 033-4480100 E-mail: [email protected]. Max 12 personen.
Dinsdag 29 januari
Nieuwe of oude
(on)bekende planten
Erik Prins beter bekend onder de naam Apisto geeft een voordracht
over aquariumplanten. Een enthousiaste aquariaan met veel ervaring en kennis. Specifieke eisen worden besproken en u kunt vragen
stellen. De bijeenkomst vindt plaats in verpleeghuis Bovenwegen,
Start:
19:30 uur
Plaats
bijeenkomst:
Restaurant
Verpleeghuis
Heideweg 2 Zeist.
Zaterdag 9 februari
Workshop Filtratie
De heer Aad Bouman ex-keurmeester geeft ons niet alleen uitleg
over allerlei pompen zoals bijvoorbeeld Juwel, Eiheim en biologen.
De filtermaterialen komen ook aanbod, echter u kan, mag en eigenlijk wordt het verwacht dat u de beste man bestookt met uw vragen
Bovenwegen
om uw kennis te vergroten. De heer Aad Bouman is een specialist
Heideweg 2
die speciaal voor u aanwezig is. Dus hou deze data vrij. De bijeenkomst vindt plaats in verpleeghuis Bovenwegen, Heideweg 2 Zeist.
3708 AT Zeist
Start om 11.00 uur.
aponogeton nieuws l 3
Inhoud
In dit nummer
3 Verenigingsavond
Agenda 2008
5 Van de voorzitter
9 Thorichthys ellioti
18 Een natuurlijk aquarium
Januari 2008
23 Algen. Hoe ontstaan ze en hoe
Planten
Erik Prins
bestrijden we ze? Deel 1.
29 Schema organisatiestructuur
Februari 2008
Visziekte
Matthijs Metselaar
Aponogeton Nieuws
Maandblad van de Zeister
Aquariumvereniging
Opgericht in 1935
Lid van de NBAT
73ste jaargang, nummer 1
Sluiting kopijdatum
1 februari 2007
E-mail redactie:
[email protected]
Alle post inzake de aquariumvereniging
sturen naar de secretaris
Webmaster:
P. Verduijn
Maart 2008
Onderwater
Ernst van Genne
April 2008
Regenbogen (vervolg)
Gilbert Maebe
Mei 2008
Van flopper naar topper
Ab Ras
Juni 2008
Van hout naar een
huiskeuring
www.aponogeton.nl
[email protected]
4 l aponogeton nieuws
Willem van Wezel
Door Johan Veenhof
Van de voorzitter
Terugkijkend op het oudejaar zou ik het een rampjaar kunnen noemen. Getroffen door het Pfeiffer virus, in combinatie met een extreem lage bloeddruk, ben je geneigd de zaken negatiever te benaderen dan wanneer je vol
energie zit. Echter, ik had nooit het beleidsplan kunnen schrijven als ik
niet ziek thuis had gelopen. Dan zou ik ook niet tegen de kritiek op onze
website aan zijn gelopen.
Als de nood het hoogst is, is de oplossing
showbak. Mogelijk gemaakt door een aantal
nabij! Dit gold voor de website, het clubblad,
leden van Aponogeton die de uitdaging aan-
de welkomstbrief en de brief aan de leden.
gaan. Sponsors die het financieel mogelijk
De gevraagde hulp kwam voor een groot
maken, zijn Dierenspeciaalzaak Zonneveld en
gedeelte en de doelstellingen voor 2007 zijn
Praxis.
gehaald. De website werd ge-upgrade door
Riskant, hoor ik enkele leden denken; ja, dat
Pieter, die dit kon doen door het voorgaande
is waar. Bij ondernemen behoort het nemen
werk dat Johan van Schaik had verricht. Hans
van een bepaald risico. Ik ben van mening
Booij, die het clubblad onderhanden heeft
genomen, en de eindredactie heeft overgenomen. Dankzij hem konden wij digitaal het
clubblad aanbieden. Johan van Veelen, bij wie
alles wat fout kon gaan fout ging, vroeg om
een kans en kreeg die kans. Wij hebben de
uitdaging gezocht en door te praten met elkaar de oplossing gevonden voor de problemen en misverstanden.
We gaan in 2008 actief met de hobby aan de
slag. Er valt nog zoveel te leren! Met plezier
kijk ik naar wat komen gaat.
Een uitdaging is de grootse Vivariumbeurs op
8 en 9 maart in de Veemarkthallen in Utrecht.
In het jaar van de promotie zullen wij daar
staan met drie marktkramen en een grote
aponogeton nieuws l 5
Uw huisdieren speciaalzaak
DISCUS
KRAAYENOORD
Iedere maand
verassende
aanbiedingen
voor de aquariaan
10%
korting op vertoon
van de NBAT-pas
Breng eens een bezoek
aan onze viskelder!
Slotlaan 306-A • 3701 GX Zeist • tel. 030 - 69 17 001
6 l aponogeton nieuws
clubavond
dat, als wij willen overleven als vereniging,
[email protected]. U ziet dat, als leden
wij ons aan moeten passen aan de vraag van
mee helpen, er veel mogelijk wordt.
de markt. Mensen stellen hoge eisen en dat
vraagt weer het nodige aan professionaliteit
Dat het niveau op vivariumgebied stijgt, blijkt
van de vereniging. Het vraagt een grote pres-
uit het feit dat wij met 4 deelnemers in de
tatie van ons allen om dit doel te verwezenlij-
districtkeuring deelnemen. Pieter Verduin
ken. Anderzijds krijgen wij zo een geweldige
met zijn speciaalaquarium, Gerard van Heus-
kans om te laten zien wat wij aan kennis in
den met zijn paludarium en de heer Hooij-
huis hebben.
schuur en ik met onze gezelschapsaquaria.
De keuring staat eind januari-begin februari
Het jaar 2008 wordt een actief jaar. Op 29 ja-
op de agenda van het district. In maart zal de
nuari komt Erik Prins ons vertellen over plan-
uitslagavond zijn. Met de komst van Erik Prins
ten in “oude en nieuwe bekenden”. Zaterdag
krijgt u de kans zich goed voor te bereiden
9 februari organiseren wij samen met Aad
op één van de basisonderdelen van het aqua-
Bouman een workshop betreffende “filtratie”.
rium houden.
De 22ste, een avondje uit bij een aquariaan
thuis: ”de open bak”, bij Johan van Veelen,
Graag tot ziens op de bijeenkomst op 22 ja-
Poortersdreef 17, Amersfoort. Wanneer u
nuari (open bak bij Johan van Veelen), 29 ja-
mee wilt doen kunt u zich melden via het fo-
nuari (verenigingsavond in Bovenwegen), of 9
rum van onze website, of via zijn mailadres:
februari (workshop over filtratie).
aponogeton nieuws l 7
8 l aponogeton nieuws
Thorichthys ellioti
Thorichthys ellioti (Meek, 1904)
Bakmaat: 150 cm voor een klein groepje,
Familie: Cichlidae (cichliden)
voor een koppel met enkele kleinere, rustige
Subfamilie: Cichlasomatinae (baarsachtige)
scholenvissen kan een bak van 100-120 cm
Class: Actinopterygii (straalvinnige)
ook al voldoen. Er geldt wel dat hoe groter
Nederlandse naam: niet bekend
de bak, hoe meer plezier je aan deze vissen
Synoniem: T. maculipinnis; Cichlasoma el-
zult beleven.
lioti; Heros maculipinnis
Natuurlijke habitat
Afmeting: man 15 cm, vrouw blijft iets kleiner
Deze vis leeft van nature in helder, minder
Herkomst: zuidoost Mexico, Rio Nacional en
helder of zelfs troebel water met zeer be-
Papaloapán basin lager dan 300 meter.
perkte zichtbaarheid. Het water stroomt lang-
Klimaat: tropisch zoetwater, 22-28°C
zaam en heeft meestal een zanderige bodem
Waterwaarden: pH 7,0-8,5; GH 8-12; hoewel
welke vaak bedekt is door een laag bladeren
aan de waterwaarden niet heel veel eisen
van bomen. Door het troebele water en over-
gesteld worden is een goede waterkwaliteit
hangende takken is de hoeveelheid licht mi-
wel belangrijk.
nimaal en waterplanten zijn hierdoor meestal
aponogeton nieuws l 9
10 l aponogeton nieuws
Thorichthys ellioti - door Erik Smits
afwezig. De rivieren zijn meestal omgeven
door bomen waarvan de wortels in het water
staan. Deze geven extra schuilplaatsen voor
Thorychtis. Het water heeft een pH tussen
de 7.5 en 8.0 en een hardheid van ongeveer
8 DH. De temperatuur varieert tussen 25 en
28°C.
In het natuurlijke leefgebied komen cichliden
voor als Petenia splendida, “C” urophthalmus,
Archocentrus octofasciatus, “C” salvini, Paratheraps fenestratus, en Paraneetroplus nebuliferus. Ook veel andere vissen zijn aanwezig,
waaronder vissen uit de families Atherinidae,
Belonidae, Characidae, Clupeidae, Glasbaarzen, Cyprinodontidae, Eleotridae, Gerreidae,
drukt. De rugvin, met draadvormig verlengde
Lepisosteidae, Mugilidae, Pimelodidae, Poeci-
stralen (welke zich ook aan de rug-, aars- en
liidae en Symbranchidae.
staartvin bevinden), heeft aan de bovenkant
een rode streep. De aarsvin heeft eenzelfde
Uiterlijke beschrijving
rode streep, alleen zit deze aan de onderkant.
Thorichthys ellioti lijkt heel erg veel op de an-
Verder heeft deze vis een redelijk spitse kop
dere Thorichthys soorten, zoals de meer be-
met een niet al te groot bekje.
kende vuurkeelcichlide (T. meeki). Opvallend
Het is vaak lastig deze vis te onderscheiden
bij T. ellioti zijn de rode buik, de fluoriserende
van andere Thorichthys soorten. Een verschil
blauwe vlekken bij de bek die doorgaan op de
zou zijn dat T. ellioti dikkere lippen heeft dan
buik en de grote zwarte stip op de zijkant van
de andere Thorichthys soorten. Tussen de
het lichaam. Net als alle Thorichthys soorten
mannetjes en de vrouwtjes van deze soort
(behalve de T. callolepsis) heeft ook T. ellioti
bestaat nog minder verschil. De mannetjes
een zwarte, op een oog gelijkende vlek op de
worden over het algemeen wat groter en de
kieuwdeksels. In de paartijd en tijdens het ver-
vinnen lopen iets puntiger uit, maar dit ver-
dedigen van het territorium zijn de verticale
schil is niet heel groot.
banden over het gehele lijf duidelijk te zien.
Buiten de paartijd is dit minder duidelijk. Vaak
Bakinrichting
loopt er dan, in plaats van de verticale ban-
De bodem moet bestaan uit een fijn en niet
den, een horizontale donkere streep over het
te scherp substraat. Zand als bodem is voor
hele lichaam dat zijdelings sterk is samenge-
deze vis ideaal. Het is belangrijk dat het zand
aponogeton nieuws l 11
12 l aponogeton nieuws
Thorichthys ellioti - door Erik Smits
niet te grof en niet te scherp is omdat deze
Voedsel
vis regelmatig een hap zand neemt waarbij
T. ellioti eet vrijwel alle soorten voer. Hoewel
een deel van het zand er via de kieuwen weer
rode muggenlarven tot het natuurlijke dieet
uitkomt. Scherp materiaal zal de kieuwen dan
behoort wordt dit afgeraden. Deze worden
ook beschadigen en moet dus worden ver-
vaak gekweekt in redelijk vervuild water en
meden.
hier is de vis toch wat kwetsbaar voor. Het
De inrichting kan verder bestaan uit keien en
is beter om te kiezen voor voedsel als krill,
kienhout. Zorg uiteraard dat deze stevig lig-
mysis of artemia. Ook droogvoer als spiruli-
gen zodat de vissen er niet onder vast kun-
navlokken of cichlidensticks worden goed
nen komen te zitten.
gegeten.
Planten zijn mogelijk, maar deze moeten
Het voer wordt uit alle waterlagen gegeten,
stevig zijn en een goed wortelgestel hebben.
maar het beste is als het voer niet te lang aan
Hoewel deze vis geen grote graver is zullen
het oppervlak blijft drijven, maar langzaam
kleine plantjes of planten die niet stevig in
naar beneden zakt. Het voer dat niet meteen
de bodem staan uitgegraven worden. Vooral
gepakt wordt en op de bodem komt te liggen
wanneer ze eieren hebben wil er nog wel
wordt meestal later nog wel opgegeten. Ze
eens aardig gegraven worden. Planten als
nemen dan een flinke hap zand en halen hier
Echinodorus zijn zeer geschikt.
het voer tussen uit. Het zand wordt daarna
weer uitgespuugd.
Gedrag
T. ellioti houd zich nabij de bodem of de middenlaag van de waterkolom op, boven zanderige en rotsachtige bodem. Van nature komt
hij voor in stilstaande of langzaam stromende
wateren. Hier leeft hij buiten het broedseizoen in losse groepen. Tijdens het broedseizoen vallen deze groepen uit elkaar en vormen er zich koppels.
Het is een rustige vis die in het aquarium redelijk gemakkelijk te houden is. In tegenstelling tot sommige Midden-Amerikaanse cichliden is T. ellioti geen agressieve soort. Zelfs
wanneer hij een nest heeft is hij nog relatief
vreedzaam. Hier dient men bij de keuze van
aponogeton nieuws l 13
14 l aponogeton nieuws
Thorichthys ellioti - door Erik Smits
de medebewoners dan ook rekening mee te
wisselend voeren zullen ze regelmatig eieren
houden. Agressieve medebewoners zullen
afzetten. De hoeveelheid eieren kan tussen
al snel zorgen voor de dood van deze vis.
de 100 en 500 stuks liggen.
Hoewel het mogelijk is deze vis in koppels
Hoewel deze vissen in de vrije natuur hun ei-
te houden, schijnt het beter te zijn hem in
eren in een hol afzetten hoeft er in het aqua-
groepen te houden. Houd deze vis niet met
rium geen grot gebouwd te worden. De vis-
te kleine medebewoners. Wanneer het in zijn
sen nemen ook al snel genoegen met andere
bek past is de kans aanwezig dat dit ook zal
mogelijkheden om hun eieren af te zetten,
gebeuren.
bijvoorbeeld een gladde steen of een groot
Hoewel het mogelijk is meerdere Thorichthys
blad. Na het poetsen van de ondergrond zet
soorten bij elkaar in één bak te houden is dit
het vrouwtje de eieren af en worden deze be-
niet aan te raden. Het is mogelijk dat de soor-
vrucht door het mannetje.
ten met elkaar kruisen en dat is natuurlijk niet
Na het afzetten bewaaieren de ouders de ei-
gewenst.
eren en verdedigen ze deze tegen eierrovers.
Hoewel zonder veel agressie weten ze hun
Kweken
mannetje wel te staan. Naar het schijnt wordt
Het vormen van een koppel gaat meestal
zelfs een Vieja pearsei of synspillum van 30
zeer eenvoudig. Met een man en een vrouw
cm zonder aarzelen verjaagd. Bij het verdedi-
bij elkaar ontstaat er meestal vanzelf al een
gen van het territorium zet het mannetje zijn
koppel. Bij een goede waterkwaliteit en af-
kieuwen op en zwemt dreigend op de indrin-
aponogeton nieuws l 15
Diverse menu’s van de grill
gratis
g
bezorgin
ding
bij beste
,50
vanaf 12
030 - 296 14 43
Ook verzorgen wij voor u diverse BBQ-, gourmet- of fondueschalen.
Vanaf 8,50 per persoon.
Dagelijks geopend van 17.00 - 22.00 uur. Dinsdags gesloten.
Vragen op vivariumgebied?
Bezoek het forum
www.venividivissie.org
Voor een snel en
deskundig advies.
16 l aponogeton nieuws
Thorichthys ellioti - door Erik Smits
ger af. Meestal is dit genoeg om de indringer
is ook makkelijker met het voeren. Dit kan
te verjagen. De vis zal een indringer dan ook
gedaan worden met Liquifry, stofvoer of met
niet beschadigen of de dood injagen om zijn
artemia naupliën.
jongen te beschermen. Het territorium is
Alles bij elkaar is dit naar mijn mening een erg
meestal maar zo’n 30 cm groot. Dit maakt
leuke vis om te houden. Hij is niet heel erg
het dan ook een goede cichlide voor de “wat
moeilijk te houden en er is ook geen enorm
kleinere bakken”. Met “de wat kleinere bak-
grote bak voor nodig, dit in tegenstelling tot
ken” worden hier niet bakjes van 60 en 80 cm
veel andere midden-amerikaanse cichliden.
bedoeld, maar bakjes vanaf 1 meter, wat voor
Zeker een aanrader voor de beginnende mid-
een Midden-Amerikabak relatief klein is.
den-amerika liefhebber, maar ook de gevorderde aquariaan zal aan deze vis veel plezier
Ook wanneer de eitjes zijn uitgekomen blij-
beleven. Mocht u na het lezen van dit stuk
ven de ouders de jonge visjes beschermen.
geïnteresseerd zijn om deze vis te gaan hou-
In eerste instantie worden de nog niet zwem-
den, dan wil ik u er op wijzen dat ik nog een
mende jongen overgebracht naar een kuiltje
aardig aantal jonge vissen van deze soort heb
in de buurt. Vaak worden ze hierna nog een
zitten die nog op zoek zijn naar een nieuw
aantal keer verplaatst naar een ander kuiltje,
onderkomen. Wilt u deze soort gewoon een
tot dat ze vrij rond gaan zwemmen.
keertje in het echt zien, dan bent u natuurlijk
Dit is het moment waarop het snel fout kan
ook van harte welkom.
gaan. De jongen blijven meestal wel redelijk
in de buurt van de ouders, maar regelmatig
Bronnen
zullen er enkele toch afdwalen. De ouders
• Database A.V. AquaVisie; http://aquavisie.
zullen ze dan in de bek nemen en terug uit-
retry.org/Database/Vissen/Thorichthys_el-
spuwen in de groep. Dit is ook het moment
dat de ouders even minder goed opletten en
lioti.html (laatst bezocht op 30-11-2007)
• Fishbase; http://www.fishbase.org/summa-
daar wordt door andere vissen graag gebruik
ry/speciessummary.php?id=26501
van gemaakt. Als dit regelmatig gebeurt, zal
bezocht op 30-11-2007)
de groep ook snel slinken.
Het is mijzelf tot nu toe nog niet gelukt om
de jongen in de bak groot te brengen. Vaak
vielen ze uiteindelijk ten prooi aan de andere
(laatst
• Malawicichlidhomepage; http://www.malawicichlidhomepage.com/other/thorichthys_
ellioti.html (laatst bezocht op 30-11-2007)
• The
cichlidroom;
http://www.cichlidae.
vissen. Bij de laatste kweek heb ik er voor ge-
com/article.php?id=143 (laatst bezocht op
kozen een (toch wat groot deel) van het nest
30-11-2007)
af te zuigen en over te zetten in een opfokbak. Dit is veiliger voor de jongen, maar het
• Kahl, W.; Atlas aquariumvissen; Uitgeversmaatschappij Tirion.
aponogeton nieuws l 17
Een natuurlijk aquarium
Aquariumgegevens
Afmeting
75 x 45 x 45 cm.
Licht
6 tl 20 watt 9 uur per dag
Filter
Cannister filter (gesloten filter)
Substraat
Oiso zand
CO2
2 bellen per seconde
Als u eenmaal besloten hebt wat voor soort plantencombinatie u in uw
aquarium wilt creeren, zal de volgende stap zijn om uw aquariumplanten
ook werkelijk te gaan poten. Omdat de natuur model staat voor deze stijl
van beplanting, lijkt het zowat onmogelijk om alle elementen van Moeder
Natuur in het aquarium tot uiting te laten komen, maar wanneer u streeft
naar een balans tussen dicht beplante delen en stukken open ruimte, zal
uw onderwatertuin uiteindelijk gaan lijken op een natuurlijk landschap zoals u dat ook in de natuur zou kunnen aantreffen.
18 l aponogeton nieuws
Planten
• Echinodurus tennelus ( voorgrondgras)
• Riccia fluitans (watervorkje)
• Fontinalis antipyretica (bronmos)
• Echinodorus latifolius ( dwergamazone)
• Microsorum pteropus (javavaren)
• Lagarospihon madagascariensis (gepluimde
waterpest)
• Cryptocorine balansea ( losbladige crypto)
• Rotala sp.
• Micranthemum umbrosum
• Rotala macarandra
• Eustralis verticillata
• Eustralis stellata
Vissen
• Megalamphodus sweglesi ( rode fantoomzalm)
• Thoracocharax stellatus ( bijlzalm)
• Nematobrycon palmeri ( keizertetra)
• Paracheirodon simulans
Tekst en foto: Takashi Amano, Het aquarium.“Oerbos-compositie”
Kijken naar en leren van de natuur, dat
ming met de wetten van de natuur. Rotsen
moet altijd onze eerste stelregel zijn. Wan-
en dode bomen in het bos zijn begroeid met
neer men een akker of bos betreedt en van
mossen en struiken beschermen de voet van
dichtbij nauwkeurig naar de natuur kijkt, zal
grote bomen. Dit zijn het soort aanwijzingen
men verrast kunnen zijn een heel ordelijke
die Moeder Natuur ons geeft voor het schep-
schoonheid te zien in wat men gewoonlijk
pen van een natuurlijk ogend landschap in
beschouwt als toevallig en wanordelijk. Hoe
het aquarium. Vaak vormen kienhout en
planten groeien is altijd in overeenstem-
stenen de basiselementen in een natuurlijk
aponogeton nieuws l 19
20 l aponogeton nieuws
Een natuurlijk aquarium
aquarium en waterplanten completeren het
geplant worden. Een dichte achtergrond van
geheel.
grote planten geeft uw onderwaterlandschap
de suggestie van diepte, de indruk wekkend
Voorgrond beplanting
dat er een eindeloos bos is in uw aquarium.
Waarschijnlijk de meest belangrijke planten
Hoog opgaande planten groeien snel en
in een plantschema zijn de laagblijvende
nemen voedingsstoffen snel op. Het poten
plantjes, die gebruikt worden op de voor-
van stengelplanten, zoals Hygrophila poly-
grond. Bij het maken van een plantschema
sperma, Aponogeton crispus en Ludwigia
zijn wij te vaak geneigd om vooral aandacht
repens, helpt goed voor het verwijderen van
te besteden aan de stengelplanten op de
voedingsstoffen, die anders voedsel geweest
achtergrond en dreigen we de voorgrond-
zouden zijn voor algen en is daarom zeer
plantjes over het hoofd te zien. Zelfs als u
effectief voor het in balans brengen van de
een perfecte compositie van kienhout en
waterkwaliteit in uw aquarium, vooral in de
stenen creëert, zonder een goed beplante
eerste periode na het inrichten van de bak.
voorgrond zal uw aquarium een onnatuurlijk
gevoel oproepen bij de toeschouwers. Enige
Tenslotte
veelgebruikte voorgrond plantjes Zijn Glos-
Het belangrijkste dat u in gedachten moet
sostigma, Echillodoms tenneus, watervorkje
houden bij het beplanten van uw aquarium,
en Sagittaria subulata. U hoeft er bij de start
is om de layout, en de natuur in het alge-
echt niet veel van te poten. Want ze zullen
meen, heel nauwgezet te bekijken. Zelfs in
vaak zo vlot groeien dat ze de bodem snel
de schaduw van een boom, of in een klein
bedekken. U dient ieder soort aquariumplant
waterpoeltje, bestaat oneindig veel leven. De
zorgvuldig te poten, rekening houdend met
ware schoonheid van de natuur bestaat vaak
de groeiwijze en snelheid. Probeer u bij het
in omgevingen die men nauwelijks opmerkt.
poten van een plantje voor te stellen hoe dit
Men kan de diepte van Moeder Natuur voe-
zal gaan groeien en de inrichting zal beïnvloe-
len wanneer men die beziet vanuit verschil-
den over een a twee maanden.
lende standpunten. Met andere woorden, de
schoonheid van natuurlijke landschappen
Achtergrond beplanting
verandert naar gelang de toeschouwer er
In tegenstelling tot voorgrondplantjes, die
gevoelig voor is en aandacht heeft voor elk
zich meestal horizontaal uitbreiden, hebben
detail. Een beplantingschema, gebaseerd op
de meeste achtergrondplanten lange sten-
nauwkeurige observatie van de natuur, zal na
gels die verticaal groeien. Daarom moeten
verloop van tijd uitgroeien tot een onderwa-
achtergrondplanten, in tegenstelling tot voor-
terlandschap met alle gevoel en schoonheid
grondplantjes, vanaf het begin dicht bijeen
van de natuur zelf.
aponogeton nieuws l 21
A.M. Hazelzet
Auto-elektriciteit • Groothandel • Reparatie
Bosch, Lucas, Ducellier,
Delco-Remy, Paris-Rhone
A.M. Hazelzet (v/h Hooydonk) • Dr. Nahuislaan 1-3 • 3705 JG Zeist
telefoon: 030 - 696 00 42 • b.g.g. 033 - 472 98 03
Voor elke goed boek kunt u terecht bij:
Boekhandel B. Groenveld
Ruime sortering boeken over
aquariumtechniek / vissen.
Voor beginners en gevorderden.
Steynlaan 17, 3701 EA Zeist, telefoon 030 - 692 2771
22 l aponogeton nieuws
Algen - door Johan Veenhof
A L G E N
Een bak vol algen zal voor velen van ons een herkenbaar zijn. Een ongelijke
strijd want die algen ontwikkelen zich soms zeer massaal. De vraag: “Hoe
kan ik zorgen dat de algen zich niet dan wel matig ontwikkelen”, wordt
veelvuldig gesteld. Vaak bestrijden wij de gevolgen en niet de oorzaak. Hoe
kunnen wij de ideale situatie creëren, waardoor er geen of bijna geen alg
aanwezig is.
Terug naar de basis
gaat meestal doormiddel van celdeling en
Een aquarium inrichten vereist voorbereiding
slechts bij enkele soorten via geslachtelijke
over onderwerpen als bodem, water (-che-
voortplanting. Net als planten zijn zij onder te
mie), filter, filtratie, temperatuur, verlichting,
verdelen.
staanplaats van het aquarium, beplanting en
1. Chlorophyta (groenalgen)
vissen. “Toch heb ik alg, waarom is deze strijd
2. Phaeophyta (bruinwieren)
toch zo moeilijk?” Simpel, algen zijn planten
3. Rhodophyta (roodwieren)
die van minder factoren en voeding afhan-
4. Chrysophyta (goudbruine algen)
kelijk zijn dan andere planten. Algen bezitten
5. Cyanofyta (blauwwieren)
net als planten bladgroenkorrels en als het
(Een beschrijving van deze algsoorten vindt u
licht aan is assimileren zij. De voorplanting
in het volgende clubblad.)
aponogeton nieuws l 23
Algen - door Johan Veenhof
Deze onderverdeling helpt bij het zoeken
Als wij immers de processen goed kennen
naar de oorzaak en bij het bestrijden van de
kunnen wij de stagnerende factor (-en) vin-
oorzaak in plaats van het bestrijden van het
den en weer in balans brengen, waardoor de
gevolg.
alg meer moeite moet doen om te groeien.
Het opvallendste kenmerk van alg is de kleur.
Deze vinden wij terug in de indeling. Algen
Kasselman schrijft:
kunnen in een bepaald milieu groeien of juist
• De bodemgrond moet geen of slechts in
niet. Toch kan het gebeuren dat u een alg in
zeer geringe maten stoffen bevatten, die
uw bak heeft, terwijl het milieu voor dat soort
kunnen rotten. Bijvoorbeeld humus.
alg niet gunstig is. Dat komt omdat algen het
• Het poriënvolume moet zo groot zijn, dat
vermogen hebben om met een bepaald pig-
enerzijds de beluchting en waterbeweging
ment geabsorbeerde lichtenergie over te le-
in de bodem niet wordt geremd en ander-
veren aan het chlorophyl. Daarna wordt het
zijds de wortels een gemakkelijk binnen-
gebruikt bij het assimilatie proces. Dit geeft
dringen mogelijk wordt gemaakt. Pas dan
algen een belangrijke voorsprong op de plan-
is een optimale stofuitwisseling van plan-
ten. Alg is een primitief plantje, wat weinig
nodig heeft om zich te kunnen ontwikkelen.
Naast de invloed van licht hebben algen -net
ten gewaarborgd.
• Er moet een voedselrijk substraat worden
gebruikt.
als planten- voedingszouten nodig, bijvoor-
• De bodemgrond moet een zure tot neu-
beeld nitraat en fosfaat. In een bak met algen
trale reactie hebben ( controleren met een
zijn deze waarden niet altijd in balans met
10% zoutzuuroplossing, bij sterk schuimen
elkaar wanneer er noch nitraat noch fosfaat
bevat de substraat te veel kalk). Slechts
in het water aanwezig is, is dat niet in het
weinig aquariumplanten reageren op een
voordeel van onze aquariumplanten. Aquari-
alkalische ph-waarde van de bodemgrond
umplanten hebben deze voedselelementen,
met een betere groei dan in een zuur mi-
net als alg, hard nodig om te groeien. De ide-
lieu. Voorbeelden: Cryptocorine affinis, C.
ale waarden zijn 10 mg nitraat en 0,5 fosfaat.
crispatula of Vallisneria soorten.
Echter, dit biedt weer geen garantie op een
Zo toont de heer Horst in 1986 aan, dat in de
bak zonder algen. Juist de afstemming van de
natuur leembodems (mengsel van zand met
vele factoren die een aquarium maken tot het
klei) met een hoog humus gehalte het meest
levende schilderij, zijn zo belangrijk. Om dit te
gunstig op plantengroei werken. Fabrikanten
bereiken is het belangrijk te weten welke pro-
van merken als Tetra, Dennerle, Dupla, Sera
cessen er allemaal gaande zijn in de natuur
doen hier veel onderzoek naar. Een goede
en in het aquarium. Het is een middel om de
site waarin de groeifactoren van planten
oorzaak van alg biologisch te bestrijden.
goed worden toegelicht is de subsite van
24 l aponogeton nieuws
Algen - door Johan Veenhof
www.easylife.nl. Want voordat wij een bodem
PO4 (fosfaat) 0.2 t/m 2
gebruiken is het belangrijk te weten wat voor
FE2 (IJzer in oplosbare en opneembare vorm)
een soort aquarium wij willen. Bij een cich-
niet hoger dan 0.2
lidenbak is een voedingsbodem eerder een
bron van alg, vanwege de matige beplanting.
Een simpele CO2 tabel leert ons wanneer er
Beter is dan om bemesting direct bij de plan-
nog voldoende CO2 aanwezig is in het aqua-
ten te stoppen. In dit artikel richt ik mij dan
riumwater. Bovenaan staan de pH waarden
ook vooral op een beplant aquarium.
en aan de linkerkant staan de KH waarden.
Iedere plant heeft zo zijn eigen specifieke ei-
Wanneer wij lijntjes trekken van bijvoorbeeld
sen betreft optimale groei. Ik trap een open
pH 7.0 en een KH 3 dan zien wij de waarden
deur in wanneer ik zeg dat, wanneer wij reke-
van 11 mg CO2 per liter aquariumwater.
ning houden met die specifieke eisen van de
aquariumplanten, wij weer een stapje verder
Wat vertellen deze waarden ons nou?
zijn in de strijd tegen alg.
Welnu, planten halen uit CO2 koolstof voor
Wanneer wij naar natuurlijke biotopen kij-
hun groeiproces. Als er te weinig CO2 aanwe-
ken, komen er maar één of enkele planten in
zig is en die waarden liggen onder de 5 mg.,
een groot gebied voor. Toch stoppen wij het
liefst ‘tig’ verschillende planten bij elkaar en
verwachten dat deze het ook nog eens uitbundig doen. Wist u dat er onder crypto’s
soorten zijn die heel andere eisen stellen aan
licht en waterstroming dan andere crypto
soorten? Maar allemaal hebben ze graag
warme voeten! Een aquarium inrichten vereist voorbereiding en is niet zo simpel als het
lijkt. Neem nou bijvoorbeeld het water wat u
gebruikt voor uw aquarium. Ons leidingwater
in Nederland is van hoge kwaliteit, echter niet
overal komt er aquariumwater uit de kraan.
Goede waarden voor aquariumwater zijn:
pH (zuurgraad) 6.8 t/m 7.4
KH (tijdelijke hardheid) 3 t/m 6
GH (gezamenlijke hardheid) 5 t/m 8
NO2 (nitriet) 0.1 t/m 0.3
NO3 (nitraat) 5 t/m 20
aponogeton nieuws l 25
Algen - door Johan Veenhof
verklaart dat gelijk de pH max van 7.4. Daar-
te waterplanten (zie www.aponogeton.nl ->
boven is er te weinig CO2 aanwezig waardoor
artikels -> echte waterplanten) zo belangrijk.
de groei stagneert en zelfs stil gaat staan. Dit
Echte onderwaterplanten zijn onder andere:
geeft alg een voorsprong op de aquarium-
• Elodea densa / canadensis
planten. Baard- en puntalg krijgen dan bij-
• Cabomba caroliana
voorbeeld hun optimale leefcondities.
• Valisneria soorten
• Miriophillum
Als wij de bodem en het water voor elkaar
• Nymphaea lotus
hebben dan komt de inrichting met plantjes,
• Lagarosiphon major (Nep waterpest)
toch? Fout! Watercirculatie is heel belangrijk!
• Aponogetons, met name A. crispus
Als water lekker staat te borrelen of er is golfslag aanwezig, dan verdwijnt het zo belang-
Snelgroeiers:
rijke voedingselement CO2 uit het water.
• Ludwigia repens,
Richt de uitstromer op de achterwand zodat
• Hygrophila polysperma (belgisch groen)
de kracht er vanaf gaat. Op onze website
• Eikenbladvaren
www.aponogeton.nl staat zowel info over wa-
• Heteranthera zosterfolia (sterretje)
terchemie als filtratie. Heeft u geen internet
• Hydrocotyle leucocephala
neem dan even contact met ons op, zodat wij
• Pistia straitoides (mosselplant/drijfplant)
u de informatie toe kunnen laten komen.
• Hydrocleys (drijfplant)
• Limnophilla sessiliflora
Is de filtratie voor elkaar is, dan gaan wij het
aquarium beplanten. Een element dat een
Een punt van aandacht is: als wij planten ko-
belangrijke rol speelt is zuurstof. Veel pro-
pen in de winkel dan zijn deze over het alge-
cessen zijn afhankelijk hiervan. Is er een te
meen bovenwater (‘mers’) geteeld. Dit heeft
laag gehalte dan verminderd of stoppen de
te maken met de kostprijs, daar planten bo-
nitrificerende bacteriën hun activiteit. Vissen
venwater makkelijker groeien dan onderwa-
gaan naar de oppervlakte en planten worden
ter (‘submers’). Uiteraard heb ik het hier dan
geremd in hun groei. U zult zeggen: ”Wat
wel over moerasplanten. Als deze planten
heeft dit nu met het beplanten te maken?”.
onderwater geplaatst worden, dan moeten
Wel, niet alle planten zijn zuurstofleveran-
de planten omschakelen met hun bladeren
ciers maar echte waterplanten leveren meer
naar de onderwatercultuur. Dit kan alleen
zuurstof dan bijvoorbeeld een luchtpomp en
door nieuwe bladeren te ontwikkelen. De
halen veel voedingstoffen uit het water waar
eerste week/twee weken zullen deze planten
anders algen hun voordeel meedoen.
vooral bezig zijn met hun wortelgestel. In deze
Daarom is een start met zoveel mogelijk ech-
weken zien wij vaak dat de bladeren van de
26 l aponogeton nieuws
Algen - door Johan Veenhof
planten lelijk worden en soms blijven er kale
neemt het groei rendement weer af en boven
stengels over. Dit is normaal. De stengels zul-
de maximale temperatuur stopt wederom de
len opnieuw uitlopen als de omstandigheden
groei. Belangrijk is om vooraf te weten wat de
gunstig zijn. Staan er alleen maar zulke plan-
temperatuur tolerantie is, anders gooit u let-
ten in of trage groeiers dan krijgen de algen
terlijk uw geld in het water. In de Kasselman
voorsprong, vooral als er toch plantenvoedsel
400 aquariumplanten, wordt dit punt uitvoe-
wordt toegevoegd of een aquarium wordt be-
rig beschreven. Uiteraard is dit boek te lenen
last met te veel vis. Daarom zijn de snelgroei-
uit onze verenigingsbibliotheek!
ers en echte waterplanten zo belangrijk! Zij
De staplaats van een aquarium bepaalt mede
halen het voedsel voor de neus van de algen
het succes. Zo zal direct zonlicht dat in een
weg. Dit noemen wij concurrentie.
aquarium valt, een grotere kans op alg geven.
Deze factor moet dus eigenlijk meegenomen
Licht is natuurlijk belangrijk in een aquarium.
worden als wij een aquarium gaan plaatsen.
Door de binnenkant van de lichtkap met bij-
Neemt u van mij aan dat een bak met alg
voorbeeld witte plakfolie te beplakken, wordt
welke niet weg te krijgen is, leidt tot grote
er uit de verlichting een hogere lichtop-
frustraties en soms zelfs het stoppen met de
brengst verkregen. De nieuwe Juwel aquaria
hobby.
bevatten T5 verlichting, in plaats van de T8. T5
levert een hogere lichtopbrengst met minder
De sleutel tot het succes is het verdiepen in
verbruik van energie.
de genoemde factoren en te zoeken naar de
Start een nieuw ingericht aquarium met 8 uur
balansen in het aquarium. U leert gaandeweg
belichting en afhankelijk van de grootte van
-met vallen en opstaan- hoe de processen ver-
de bak met een of meer lampen. Voer dage-
lopen. Bij mij is dat echt niet anders gegaan.
lijks de verlichtingsduur van het licht op met
Maar wij kunnen onze ervaring wel delen met
1 uur tot er een maximum is bereikt van 12
elkaar waardoor wij optimaal genieten en ple-
uur belichting per dag. Wilt u toch genieten
zier mogen beleven aan ons aquarium.
van uw aquarium, dan biedt sfeerverlichting
uitkomst zonder alg kans te geven.
(Deel 2 in het volgende clubblad)
Ieder plantensoort kent een minimale-, optimale-, en maximale temperatuur. Het as-
Johan Veenhof
similatie proces is sterk afhankelijk van de
omgevingstemperatuur. Is de temperatuur te
Literatuur
laag dan stopt de groei, bij de optimale tem-
- Kasselman, Handboek aquariumplanten
peratuur heeft de plant haar grootste groei
- J. Hameeteman, Het Aquarium
rendement. Boven de optimale temperatuur
- Aquavisie Retry database
aponogeton nieuws l 27
28 l aponogeton nieuws
Organisatiestructuur
Schema organisatiestructuur
Bestuur
voorzitter
Johan Veenhof (aftredend 2009)
vice-voorzitter
Hans de Goede
secretaris
vacature - Pim van Velzen (ad interim)
penningmeester
Pim van Velzen
Communicatie
Redactie
Promotie
Website
Informatie
verslaggeving
Johan van Veelen
fotografie
Pim van Velzen
boekje
Monique Spierenburg
vormgeving
Hans Booij
verspreiding promotie
Hans Groensteijn
werving
Johan Veenhof
materialen
Johan Veenhof
webmaster
Pieter Verduijn
assistent
Monique Spierenburg
bibliotheek/infotheek
vacature
Aquariumcommisie
Hardware
Software
Catering
techniek
Pim van Velzen
meubelmaker
Paul Mulder
planten en dieren
Johan Veenhof
kantine
Mevr. Hooyschuur
feestavond
Monique van Nimwegen
Kascommissie
Rob Verheijden aftredend 2007
Huub Veenbrink aftredend 2008
Paludaria
Af- en opbouw bijeenkomsten
Hans Willemse 030-6033129
Hans Boele
Johan van Veelen
aponogeton nieuws l 29
Adresgegevens Aponogeton
Aquariumvereniging Aponogeton
Opgericht februari 1937, lid van de NBAT. Ingeschreven bij de K.V.K. 75.305.314
Voorzitter:
J.F. Veenhof
E-mail: [email protected]
Veenmeer 28, 3994 JG Houten, 030-6376930
Vice-voorzitter:
J.F.M. de Goede
Kritzingerlaan 54, 3707 TD Zeist, 030-6922699
Penningmeester:
W.J. van Velzen
E-mail [email protected]
Leliestraat 30, 3702 CC Zeist, 030-6912885
Secretaris:
vacature
Redactie/bibliotheek:
J.F. Veenhof
W.J. van Velzen (ad interim)
E-mail [email protected]
Veenmeer 28, 3994 JG Houten, 030-6376930
Bezoek onze internetsite op: www.aponogeton.nl
Postbank gironummer: 343067, t.n.v. Penningmeester Aponogeton Zeist.
Dit maandblad van Aponogeton verschijnt 10 maal per jaar. Onze verenigingsavond is op de laatste dinsdag van de maand in het Verpleeghuis Bovenwegen Heideweg 2 3708 AT Zeist.
Aquariumcommissie A.V. Aponogeton (voor al uw vragen/problemen op aquariumgebied)
Coordinator:
J.F. Veenhof
Aquarium algemeen
Techniek:
E-mail [email protected]
Veenmeer 28, 3994 JG Houten, 030-6376930
W.J. van Velzen
E-mail [email protected]
Leliestraat 30, 3702 CC Zeist, 030-6912885
Aquarium interieur
P. Mulder
Inrichting planten
J.F. Veenhof
Abdijgaarde 15, 3984 KN Odijk, 030-6572962
E-mail [email protected]
Veenmeer 28, 3994 JG Houten, 030-6376930
30 l aponogeton nieuws
VVVivarium 2008
Voor en door de liefhebber
Wanneer?
Zaterdag 8 maart (10.00 - 19.00 uur)
Zondag 9 maart (10.00 - 18.00 uur)
Aquaria
Waar?
Veemarkthal te Utrecht, Sartreweg 1-3.
Wat?
Vijvers
Een unieke vivariumbeurs op 5.000 m2 met
lezingen van gerenommeerde sprekers met
workshops door diverse experts en productpresentaties door fabrikanten en winkeliers.
Met: Christel Kasselmann, Oliver Knott, Ab Ras,
Gilbert Maebe, Dennis Barten, Marcus Bartelds
Kosten?
Terraria
Dagkaart: € 7,50
Weekendkaart: € 12,50
Kinderen tot 5 jaar gratis.
Meer info?
Kijk op de website www.vivariumbeurs.com.
Paludaria
Een initiatief van VeniVidiVissie.
aponogeton nieuws l 31
De grootste
dierenspeciaalzaak
van de regio
Meer dan 1000 m2 voor uw dier
grote merken honden- en kattenvoer
tegen scherpe prijzen
30.000 liter aquariumwater
(met zeewaterafdeling)
kijk op www.diebo.nl
DIEBO HUISDIERWERELD
Ravenswade 54
3439 LD Nieuwegein
tel: 030-2670757
32 l aponogeton nieuws