Collegevoorstel C20151020o_3.13 Nakoming gemaakte afspraken

Collegevoorstel
Openbaar
Onderwerp
Nakoming gemaakte afspraken project 'Ruimte voor de Waal Nijmegen'
Programma
BW-nummer
Grondbeleid
Portefeuillehouder
B. Velthuis
Samenvatting
In het kader van het project ‘Ruimte voor de Waal – Nijmegen’ zijn
vanaf 2002 contractuele afspraken tussen de Staat en de gemeente
gemaakt. Uit de bestuurlijke overleggen tussen de HID Rijkwaterstaat
en wethouder Grondbeleid van 17 september en 14 oktober jl. is
echter naar voren gekomen dat de gemaakte afspraken over het
vergunningsvrij aanwijzen van eiland ‘Veur-Lent’, de financiële
afwikkeling en het toekomstig gebruik van het gebied door
Rijkswaterstaat niet worden nagekomen.
Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr.
OB10, Henk Berends, 9623
Datum ambtelijk voorstel
15 oktober 2015
Registratienummer
D152086208
Ter besluitvorming door het college
1. Brief aan de raad over de afspraken met Rijkswaterstaat
betreffende het project ‘Ruimte voor de Waal – Nijmegen’ vast te
stellen.
Paraaf
akkoord
Datum
Paraaf
akkoord
Datum
Steller
Henk Berends
 Alleen ter besluitvorming door het College
 Actief informeren van de Raad
Besluit B&W d.d. 20 oktober 2015
X Conform advies
 Aanhouden
 Anders, nl.
nummer: 3.13
Bestuursagenda
Portefeuillehouder
collegevoorstel
Collegevoorstel
1
Probleemstelling
In 2000 heeft de toenmalige staatssecretaris van VWS het gemeentebestuur gevraagd om de
voorbereiding en uitvoering van de bouw van het nieuwe stadsdeel ‘De Waalsprong’ (VINEXopgave) op te schorten. Op dat moment stond er niets in de weg om aan de VINEX-taak
verdere uitvoering te geven en deze ontwikkeling zou een dijkteruglegging onmogelijk hebben
gemaakt.
Echter om onomkeerbare situaties te voorkomen heeft het gemeentebestuur de
verantwoordelijkheid genomen om de realisatie van ‘De Waalsprong’ stil te leggen en samen
met Rijkswaterstaat te gaan onderzoeken op welke manieren de waterveiligheid het beste
geborgd kon worden. Dit heeft geresulteerd in het opstellen van het plan Brokx, inhoudende
het verleggen van de primaire waterkering, het graven van een nevengeul en het realiseren
van eiland bestemd voor (woon)bebouwing. Afspraken hierover zijn vastgelegd in de
bestuursovereenkomst ON-1421 van 22 april 2002.
Vervolgens heeft de gemeente op verzoek van Rijkswaterstaat de planstudie, ruim binnen de
afgesproken kaders voor dit project, uitgevoerd, hetgeen heeft geleid tot het nemen van de
SNIP3-beslissing op 5 april 2011 door de toenmalige staatssecretaris. Daarna heeft de
gemeente wederom op verzoek van Rijkswaterstaat de uitvoering van het project ter hand
genomen. Zoals het er nu naar uit ziet wordt de waterveiligheidsdoelstelling van het project
vóór 31 december 2015 gerealiseerd.
Nu het project bijna klaar is moeten de afspraken over de financiële afwikkeling, het gebruik
van het gebied en het aanwijzen van het eiland als vergunningsvrij worden geëffectueerd.
Overleggen hierover op zowel ambtelijk als bestuurlijk niveau zijn reeds in 2014 gestart, maar
hebben echter niet geleid tot nakoming van de gemaakte afspraken.
2
Juridische aspecten
Ten aanzien van de drie onderwerpen:
Financiële afwikkeling 2015
De gemeente heeft in de bestuursovereenkomst ON-1421 onder meer afgesproken dat
schade ten gevolge van de dijkteruglegging door de Staat zal worden vergoed
Vergunningsvrij aanwijzen eiland Veur-Lent
Tijdens de planstudie zijn afspraken tussen gemeente en Rijkswaterstaat gemaakt over het
aanwijzen van het eiland Veur-Lent als vergunningsvrij zoals bedoeld in artikel 6.16 van het
Waterbesluit. Door het terugleggen van de oude dijk is het eiland buitendijks komen te liggen.
Ingevolge de Waterwetgeving met de bijbehorende Beleidsregels Grote Rivieren is het
bebouwen van dit eiland niet zonder meer toegestaan. Om toch de gemaakte afspraken van
2002 (ON-1421) na te komen is vanuit Rijkswaterstaat in 2010 voorgesteld om het betrokken
gebied aan te wijzen op grond van artikel 6.16 Waterbesluit, te weten een vergunningsvrij
gebied ingevolge de Waterwet.
Ruimtelijke kwaliteit & gebruik gebied
In opdracht van Rijkswaterstaat heeft de gemeente in 2008 de planstudie voor de
dijkteruglegging gestart. Dit heeft geresulteerd in het opleveren van zogenaamde SNIP3documenten, die op 17 november ter goedkeuring naar de staatssecretaris zijn gestuurd. Op
5 april 2011 heeft de staatssecretaris deze documenten schriftelijk goedgekeurd. In deze
documenten (onder andere ‘Het Plan’, concept ontwerpbestemmingsplan en beheer &
Collegevoorstel
Vervolgvel
2
onderhoudsplan) wordt het toekomstig gebruik van het gebied uitgebreid beschreven.
Vervolgens is het afgesproken gebruik publiekrechtelijk vastgelegd in onder meer het
bestemmingsplan, projectplan Waterwet en de twee natuurbeschermingswetvergunningen.
Dit gebruik is vrij gedetailleerd in de besluiten opgenomen. Rijkswaterstaat is hierbij intensief
betrokken en is akkoord gegaan met deze besluiten.
3
Doelstelling
Nakoming van contractueel gemaakte afspraken en het scheppen van duidelijkheid over het
gebruik van het gebied.
4
Argumenten
Tijdens de bestuurlijke overleggen van 17 september en 14 oktober jl. komt de HID
Rijkswaterstaat Oost-Nederland/ RWS Ruimte voor de Rivier (verder te noemen: HID) terug
op de gemaakte afspraken over het gebruik van het gebied, de financiële afwikkeling en het
aanwijzen van het eiland Veur-Lent als vergunningsvrij gebied.
Financiële afwikkeling 2015
Er is sprake van een tweede tranche financiële afwikkeling, omdat het project zoals dat nu
nagenoeg is uitgevoerd op onderdelen gewijzigd is. Het gaat hierbij onder meer over:
• bouwverlies in de Stelt en Hoge Bongerd door het noordelijker komen te liggen van de
dijk en de kade;
• bouwverlies op het eiland Veur-Lent, doordat het eiland kleiner is geworden.
• kosten voor de ophoging van het binnendijks gebied in verband met gewijzigde
waterhuishouding.
Vergunningsvrij aanwijzen eiland Veur-Lent
Het projectgebied is per 1 juli jl. buitendijks geworden en het eiland is nog niet aangewezen
als vergunningsvrij, terwijl het project binnenkort zal worden opgeleverd. Gelet op het
toekomstig gebruik is het noodzakelijk om het gebied zo snel mogelijk als vergunningsvrij
gebied aan te wijzen. Daarnaast stelt Rijkswaterstaat zich op het standpunt dat slechts een
kleiner gebied (alléén de opgehoogde delen op 16,00 m + NAP) kan worden aangewezen.
Ruimtelijke kwaliteit & gebruik gebied
Het project ‘Ruimte voor de Waal – Nijmegen’ is één van de maatregelen van de PKB Ruimte
voor de Rivier. Deze PKB kent twee hoofddoelstellingen, te weten het borgen van de
waterveiligheid en het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit. In opdracht van Rijkswaterstaat
heeft de gemeente de planstudie uitgevoerd en ervoor gezorgd dat deze twee
hoofddoelstellingen optimaal verwerkt zijn in een (SNIP3)ontwerp met bijbehorende
documenten. Bij het maken van dit ontwerp heeft het toekomstig gebruik een belangrijke rol
gespeeld. Na goedkeuring door de staatssecretaris van het ontwerp met bijbehorende
documenten is het gebruik publiekrechtelijk vastgelegd in verschillende besluiten.
5
Klimaat
Met het project ‘Ruimte voor de Waal – Nijmegen’ wordt een bijdrage geleverd aan het
klimaat.
6
Financiën
De HID heeft zich op 17 september en 14 oktober jl. op het standpunt gesteld dat er geen
sprake is van een tweede tranche financiële afwikkeling.
Collegevoorstel
Vervolgvel
3
7
Participatie en Communicatie
Op zowel ambtelijk als bestuurlijk niveau heeft vanaf 2014 overleg plaatsgevonden over de
drie onderwerpen, te weten financiële afwikkeling 2015, vergunningsvrij aanwijzen eiland
Veur-Lent en het toekomstig gebruik.
8
Uitvoering en evaluatie
Bijgevoegde brief wordt aan de raad verstuurd.
9
Risico
Rijkswaterstaat komt de financiële afspraken en het aanwijzen van het eiland Veur-Lent als
vergunningsvrij gebied niet na. Ook komt Rijkswaterstaat terug op het overeengekomen
gebruik van het gebied.
Bijlage(n):
Ter inzage:
1
-
Ontwikkelingsbedrijf
Projectontwikkeling
Korte Nieuwstraat 6
6511 PP Nijmegen
Telefoon 14024
Telefax
(024) 329 96 10
E-mail
[email protected]
Aan de gemeenteraad van Nijmegen
Postbus 9105
6500 HG Nijmegen
Datum
Ons kenmerk
Contactpersoon
OB10/D152086227
Henk Berends
Onderwerp
Datum uw brief
Doorkiesnummer
Nakoming gemaakte afspraken ‘Ruimte voor
de Waal – Nijmegen’
-
(024)3299623
20 oktober 2015
Geachte leden van de Raad,
Het project ‘Ruimte voor de Waal – Nijmegen’ (verder te noemen: project) is bijna gereed en zal
in het voorjaar 2016 overgedragen worden aan de eindbeheerders. De contouren van dit
beeldbepalende project worden steeds duidelijker zichtbaar. Ook is er veel lof en toenemende
interesse om dit rivierpark in gebruik te nemen. Naast een goede en voortvarende realisatie van
dit project is ons College de afgelopen tijd druk doende geweest om de met Rijkswaterstaat
gemaakte afspraken over het gebruik van het gebied, het aanwijzen van het eiland Veur-Lent als
vergunningsvrij gebied en de financiële afspraken, te effectueren.
Om die afspraken ruimschoots vóór de overdracht te realiseren zijn zowel op ambtelijk als
bestuurlijk niveau in 2014 gesprekken gestart, maar die hebben helaas niet geleid tot nakoming
van de gemaakte afspraken. Met deze brief informeren wij u over de huidige stand van zaken ten
aanzien van het toekomstig gebruik van het rivierpark, vergunningsvrij maken van het eiland
Veur-Lent en de financiële afwikkeling 2015.
Toekomstig gebruik
Het project is één van de 34 maatregelen van de Planologische Kernbeslissing Ruimte voor de
Rivier. Deze PKB kent twee hoofddoelstellingen, te weten het borgen van de waterveiligheid en
het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit. Op verzoek van Rijkswaterstaat hebben wij tijdens de
planstudie deze twee hoofddoelstellingen verwerkt in het Ruimtelijke Plan 2010. Dit plan met
bijbehorende stukken (zogenaamde SNIP3-documenten) is op 5 april 2011 goedgekeurd door de
staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu.
In de goedgekeurde stukken is onder andere het volgende gebruik opgenomen: de Spiegelwaal
als watersportgebied, verschillende evenemententerreinen, seizoensgebonden
horecagelegenheden op kade en landtong en seizoensgebonden kleinschalige culturele, sociaalrecreatieve en milieu-educatieve functies op de landtong.
www.nijmegen.nl
raadsbrf16102010hb (2)
Gemeente Nijmegen
Ontwikkelingsbedrijf
Projectontwikkeling
Vervolgvel
1
Daarna is het overeengekomen gebruik ook publiekrechtelijk vastgelegd in onder andere het
bestemmingsplan ‘Nijmegen Ruimte voor de Waal’ en natuurbeschermingswetvergunning.
Tijdens het bestuurlijk overleg met HID Rijkswaterstaat Oost-Nederland/ RWS Ruimte voor de
Rivier (verder te noemen: HID) op 17 september jl. is Rijkswaterstaat terug gekomen op deze
afspraken en heeft geen duidelijkheid gegeven over het toekomstige gebruik. Ook is nog steeds
onduidelijk op welke wijze Rijkswaterstaat invulling wil geven aan het proces om te komen tot
beheer en gebruik. Zo is er recentelijk wel een waterwetvergunning voor een drijvend
horecavoorziening in de Spiegelwaal door Rijkswaterstaat verleend. Dit leidt tot extra
onduidelijkheid en kritische reacties van andere initiatiefnemers.
Door de opstelling van Rijkswaterstaat, het nog steeds ontbreken van een heldere lijn wat nu wel
kan en wat niet kan de gemeente geen duidelijke koers uitzetten voor de initiatiefnemers die hun
ideeën willen realiseren in dit nieuwe rivierpark. Dit roept soms al het beeld op bij initiatiefnemers
dat ze door de gemeente in de wachtstand worden gezet.
Aanwijzen vergunningsvrij eiland
Door het terugleggen van de oude dijk is het eiland Veur-Lent buitendijks komen te liggen.
Ingevolge de waterwetgeving is het bebouwen van dit eiland niet zonder meer toegestaan, terwijl
partijen in het kader van onder meer schadebeperking met elkaar contractueel hebben
afgesproken dat er een bebouwbaar eiland zou komen. Als oplossing hiervoor heeft
Rijkswaterstaat voorgesteld om het eiland te laten aanwijzen als vergunningsvrij gebied. De
staatssecretaris heeft ingestemd met ons verzoek om het nieuwe te bebouwen eiland Veur-Lent
vergunningsvrij te maken wanneer het buitendijks komt te liggen.
Nu is het gebied per 1 juli jl. buitendijks geworden en is het eiland nog niet aangewezen als
vergunningsvrij, terwijl het project binnenkort zal worden opgeleverd. Gelet op het toekomstig
gebruik is het noodzakelijk om het gebied zo snel mogelijk als vergunningsvrij gebied aan te
wijzen. Daarnaast stelt Rijkswaterstaat zich op het standpunt dat slechts een kleiner gebied
(alléén de opgehoogde delen op 16,00 m + NAP) kan worden aangewezen.
Financiële afwikkeling 2015
Tussen de Staat en de gemeente Nijmegen zijn afspraken gemaakt over de financiële afwikkeling
ten gevolge van dit project. In 2005 heeft dit al tot uitbetaling van de eerste tranche geleid. De
gesloten overeenkomst voorziet in de mogelijkheid van het indienen van een tweede tranche
financiële afwikkeling.
Er is sprake van een tweede tranche financiële afwikkeling, omdat het project zoals dat nu
nagenoeg is uitgevoerd op onderdelen gewijzigd is. Het gaat hierbij onder meer over:
•
bouwverlies in de Stelt en Hoge Bongerd door het noordelijker komen te liggen van de
dijk en de kade;
•
bouwverlies op het eiland Veur-Lent, doordat het eiland kleiner is geworden;
•
kosten voor het ophogen van het binnendijkse gebied in verband met gewijzigde
waterhuishouding.
Gelet hierop is in de planexploitatie GEM Waalsprong een tweede schade uitkering van het Rijk
dan ook opgenomen om deze schade te compenseren.
www.nijmegen.nl
raadsbrf16102010hb (2)
Gemeente Nijmegen
Ontwikkelingsbedrijf
Projectontwikkeling
Vervolgvel
2
Over de tweede financiële afwikkeling wordt sinds 2014 uitgebreid op ambtelijk niveau gesproken.
Tijdens het bestuurlijke overleg van 17 september jl. heeft de HID aangegeven dat het Rijk géén
tweede tranche verwacht. Ons College is van mening dat op basis van gemaakte afspraken de
Staat de verplichting heeft om tot een financiële afwikkeling 2015 te komen.
Hierbij wordt opgemerkt dat deze financiële afwikkeling los staat van de financiering van de
uitvoering van dit project. Ingevolge de gesloten realisatie-overeenkomst wordt de uitvoering van
dit project voor rekening en risico van het Rijk uitgevoerd.
Bestuurlijk overleg 14 oktober
Naar aanleiding van het bestuurlijk overleg van 17 september jl. heeft een nieuw bestuurlijk
overleg op 14 oktober jl. plaatsgevonden. Ten aanzien van het vergunningsvrij aanwijzen van het
eiland Veur-Lent blijft de HID van mening dat alléén de opgehoogde delen op 16,00 m + NAP per
1 juli 2017 kunnen worden aangewezen. Tevens geeft de HID aan dat er geen voorstel voor een
financiële afwikkeling 2015 wordt verwacht. Er bestaat voor ons College nu geen concreet zicht
op uitbetaling van welke financiële post dan ook.
Ook heeft de HID aangegeven dat ten aanzien van beheer en gebruik alsnog duidelijkheid komt
over het nog te doorlopen proces en of de in het verleden gemaakte afspraken worden
nagekomen. Ondanks deze toezegging blijft dit issue voor ons College zorgen baren.
Vervolg
Nu deze overleggen niet hebben geleid tot nakoming van de gemaakte afspraken heeft ons
College deze kwestie direct onder de aandacht gebracht van de Minister van Infrastructuur &
Milieu. Ons College heeft een dringend beroep op de Minister gedaan om alles er aan te doen
dan wel te bevorderen om vóór 31 december 2015 tot sluitende afspraken te komen. Wij zien een
zo spoedig mogelijke reactie van de Minister tegemoet.
Hoogachtend,
college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen,
De Burgemeester,
De Gemeentesecretaris,
drs. H.M.F. Bruls
drs. B. van der Ploeg
www.nijmegen.nl
raadsbrf16102010hb (2)