VITAMINES Wat zijn vitamines? Vitamines zijn stoffen die, wanneer ze omgezet zijn tot hun actieve vorm, noodzakelijk voor de groei en het behoud van de gezondheidstoestand. Het zijn stoffen die niet of in het beste geval onvoldoende door het menselijk lichaam kunnen worden aangemaakt. Daarom is het belangrijk dat ze via de voeding worden aangevoerd. Vitamines zijn stoffen zijn organische verbindingen zonder een eigen energetische waarde. In het lichaam worden ze omgezet tot hun actieve vormen. Mineralen en spoorelementen zijn, net als vitamines, stoffen die het lichaam niet zelf aan kan maken. Ze zijn onder andere nodig bij de regulatie van enzymen en hormonen. Het verschil tussen mineralen en spoorelementen is de hoeveelheid waarin het lichaam ze nodig heeft. Van mineralen heeft men meer nodig dan van spoorelementen Soorten vitamines Vitamines worden in twee groepen onderverdeeld: De vetoplosbare vitaminen zijn weinig oplosbaar in water. Ze worden in verschillende organen opgeslagen en kunnen bij overdosering toxisch zijn. Deze groep omvat de vitaminen A, D, E en K. De wateroplosbare vitaminen omvatten de 8 vitaminen van de B groep evenals vitamine C. Op enkele zeldzame uitzonderingen na worden ze niet in het organisme opgestapeld en worden ze snel uitgescheiden vooral via de urine. Hoeveel heb ik nodig van welk vitamine? Voor elke vitamine heeft de Vlaamse Hoge Gezondheidsraad de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vastgesteld: Aanbevolen dagelijkse innamen voor de vetoplosbare vitaminen (vitamine A, D, E en K) Leeftijd Vitamine A a μg Vitamine D b μg Vitamine E mg Vitamine K c μg Zuigelingen 0–12 maand 375 10 4 10 Kinderen 1-3 jaar 400 10 6 15 4–6 jaar 450 10 7,5 20 7–10 jaar 500 10 9 25 11–14 jaar 600 10 – 15 11 35 15–18 jaar 600 10-15 12 40 Volwassenen Volwassen man 600 10-15 15 50-70 Volwassen vrouw 500 10-15 15 50-70 60-plussers 600 15 15 50-70 Zwangerschap 800 20 15 50-70 Borstvoeding 850 20 15 50-70 a : Uitgedrukt in retinol-equivalenten b : in het vroeger gebruikte eenhedensysteem zijn 40 internationale eenheden gelijk aan 1 microgram vitamine D c : de laatste wetenschappelijke gegevens bevelen een opname aan, gebaseerd op 1 μg/kg lichaamsgewicht Aanbevolen dagelijkse innamen voor vitamine C en de vitaminen van de B-groep Leeftijd Vit C Vit B2 mg Vit B1 mg mg Vit B6 mg Vit B12 Niacine μg mg a Foliumzuur b μg Pantotheenzuur mg Biotine μg Zuigelingen 0–12 maand Kinderen 1-3 jaar 4–6 jaar 7-10 jaar 11-14 jaar 50 0,5 0,4 0,4 0,5 8 50 2-3 5 60 90 90 100 0,6 0,9 0,9 1,0 9 13 13 14 100 150 150 180 3-5 5-8 5-8 5-10 10-15 10-15 10-15 20-30 110 1,2 0,7 1,1 1,1 Jongen: 1,3 Meisje: 1,1 Jongen: 1,5 Meisje: 1,1 0,7 1,0 1,0 1,3 15–18 jaar 0,8 1,2 1,2 Jongen: 1,5 Meisje: 1,2 Jongen: 1,5 Meisje: 1,2 1,3 15 200 5-10 30-60 120 120 120 1,5 1,1 1,1 1,4 1,4 1,4 16 14 16 200 200 200 5-12 5-12 5-12 30-70 30-70 30-70 1,8 1,7 16 16 400 350 5-12 5-12 30-70 30-70 Volwassenen Volwassen man Volwassen vrouw 60-plussers Zwangerschap 120 1,5 Borstvoeding 130 1,6 a : uitgedrukt in niacine-equivalenten b 1,5 1,2 2,0 1,8 Man: 1,6 Vrouw: 1,3 Man: 2,0 Vrouw: 1,8 1,5 1,8 1,9 2,0 : uitgedrukt in voedingsfolaat met een biodisponibiliteit van 50 % in vergelijking met die van foliumzuur Deze aanbevolen dagelijkse hoeveelheid omvat uiteraard wat via de voeding wordt opgenomen + wat je via een vitamineproduct opneemt. Wie heeft baat bij het nemen van vitaminen? Gezonde en gevarieerde voeding zorgt voor voldoende vitaminetoevoer en is de basis van een gezond leven. Gevarieerde en gezonde voeding is de belangrijkste bron van vitamines en mineralen. Voor een volwassene betekent dit: 300 g groenten per dag, 2 stukken fruit / dag, brood melkproducten en 1,5 l water Sommige personen hebben een grotere behoefte aan vitamines. Voor hen kan het zinvol zijn extra vitaminen toe te voegen aan een gezonde voeding. Het gaat dan vooral om: ouderen zwangere vrouwen vrouwen die borstvoeding geven baby’s die borstvoeding krijgen intensieve sporters vegetariërs herstellende zieken mensen met een winter- of lentedip personen die teveel alcohol gebruiken of roken kunnen ook een verhoogde behoefte aan vitaminen hebben In onze apotheek mag je verwachten dat we samen met jou en aan de hand van enkele vragen bepalen of een eventueel vitaminen supplement zin heeft en welke oplossingen voor jou de beste zijn. Bestaat er een risico dat je een vitamine verkeerd gebruikt? Ja, enkele voorbeelden: bvb. bij een patiënt met acne moet bij sommige behandelingen gebruik van vitamine A absoluut vermeden worden. bij gebruik van antibiotica kan je best voorzichtig zijn met sommige mineralen omwille van bijwerkingen. vitamine A, D, E en K zijn vetoplosbaar en kunnen dus opstapelen in het lichaam. Een te hoge dosis heeft een nadelige werking Zoals elk geneesmiddel moet ook bij het gebruik van vitamines nauwkeurig worden gelet op de manier waarop je ze gebruikt: de juiste dosis, rekening houden met bijwerkingen, omstandigheden en andere geneesmiddelen die je neem. Door het grote aanbod aan vitamine-producten in en buiten de apotheek is het voor de consument moeilijk om de juiste keuze te maken. We begeleiden je graag in onze apotheek. Wat mag je in onze apotheek verwachten? We helpen je graag: bij de evaluatie of voor jou een vitamine-supplement zinvol is en kan gecombineerd worden met de geneesmiddelen die je al neemt bij de juiste keuze van vitamine-product in een juiste dosering We leggen je graag uit: hoe je het vitamine-product best gebruikt en in welke dosis hoe je het product best bewaard Ook geven we je graag advies over eventuele vitamineproducten die je nog in de huisapotheek hebt, maar waarvan je het gebruik niet precies meer kent. Auteur: Apr. M. Haems © Copyright Medical Web Services, 2013