Richtlijn behandeling involutioneel entropion van het onderooglid

DOSRICHTLIJNBEHANDELINGINVOLUTIONEELENTROPIONVANHETONDEROOGLID
Richtlijnbehandelinginvolutioneelentropionvanhetonderooglid
2017WillemvandenBosch,MaartenMourits
Verouderingvandeweefselskanzoweltotentropionalstotectropionleiden.Hetisnietduidelijk
waarombijdeenepatiënteenentropionenbijdeandereeenectropionontstaat.Bijonderzoek
bestaaterbijectropionbijnaaltijdwelmeerhorizontalelaxiteitvandeweefsels.Mogelijkspeeltook
detonusvandem.orbicularisoculieenrol.Erzijnookaanwijzingendateenkorteaslengtevanhet
ooggeassocieerdismetentropion.1,2
Watdeoorzaakvaninvolutioneelentropionbetreftwordtaangenomendatertweefactoreneenrol
spelen:
•
•
desinsertieoflaxiteitvanhetcapsulopalpebraleligament.Ditligamentverbindtdem.rectus
inferiorendem.obliquusinferioraandeonderrandvandetarsaleplaatenaandehuid.
Desinsertie,metnamevandeinsertieindehuid,leidtertoedatdeactievandem.orbicularis
oculizichnaaranteriorencraniaalkanverplaatsen.Ditheet“overriding”vandem.orbicularis.
Hetveroorzaakteenbinnenwaartsrotatiemomentvandelidrand.
horizontaleverslappingvanhetooglid.Ditleidtertoedatrotatiemakkelijkerkanoptreden.3
Meestalwordtaangenomendatdezelaxiteitmetnameoptreedtterhoogtevandetarsale
plaat,maarbestaanwatdatbetreftnochconsensus,nochbewijs.
Differentiëlediagnose
Cicatricieelentropion
Bijcicatricieelentropionisdelidrandnaarbinnengedraaiddoorafwijkingenvandeconjunctiva,
zoals:cicatricieelpempigoid,enstatusnaStevens-Johnsonsyndroom,nachemischletsel,na
doorgemaakttrachoomennatrauma.Correctievaltbuitenhetbestekvandezerichtlijn.
Spastischentropion
Bijspastischentropionishetooglidnaarbinnengedraaidsecundairaaneenverhoogdetonusvande
m.orbicularisoculi.Dezeverhoogdetonusontstaatvaaksecundairaaneenpijnlijkeafwijkingvande
corneaof-mindervaak-doorblepharospasmesyndroom.Eeninvolutioneelentropionkanookeen
componentspastischentropionveroorzaken.Differentiatietusseneenspastischentropioneneen
componentspastischentropionbijeenonderliggendinvolutioneelentropionkandaardoorlastigzijn.
Anderzijdskanspastischentropionchirurgischalsinvolutioneelentropionbehandeldworden.
Congenitaalentropion
Ditkanzowelinhetonderooglidalsinhetbovenooglidvoorkomen,tengevolgevancongenitale
anatomischeafwijkingen.Correctievandezeafwijkingenmoetzomogelijkineengespecialiseerd
centrumplaatsvinden.IndiendatnietmogelijkiskanplaatsingvanoplosbareQuickerthechtingenals
tijdelijkeoplossingoverwogenworden.4
DOSRICHTLIJNBEHANDELINGINVOLUTIONEELENTROPIONVANHETONDEROOGLID
Metcongenitaalentropionwordthiernietdemedialeinversievandelidrandbedoelddiehetgevolg
isvaneenepiblepharon;datiseenhuidteveelinhetnasaledelevanhetonderoogliddatmetname
bijAziatischekinderenvoorkomt.Evaluatieenbehandelingvandezeaandoeningvaltbuitenhet
bestekvandezerichtlijn.
Klachten
Deklachtenkunnenvariërenvanafwezigtotvoortdurendeheftigepijnaanhetoog.Ookkande
patiëntrapporterendatirritatievanhetoogintermitterendoptreedt,vooralbijnaarbenedenkijken.
Datlaatstekanwijzenopintermitterendinvolutioneelentropion.
Onderzoek
Kijkofhetonderooglidnaarbinnengedraaidis.Zoniet,laatdepatiëntknijpenenkijkofhet
onderooglidnaarbinnendraait.Zoniet,doedandeTIE-2test(TransientInvolutionalEntropiontest
2):trekhetbovenooglidomhoogenlaatdepatiëntnaarbenedenkijken.Bijintermitterend
entropionziejedanvaakhetonderooglidnaarbinnendraaien.5Bijeenalternatievetestwordtde
huidvanhetonderooglidvastgepaktennaaranteriorgetrokken,zoalsbijde“snapbacktest”.De
patiëntwordtdangevraagdhetoogdichtteknijpen.6Erwordtdangekekenofeenentropion
optreedt.Bijalledriedezetestskaneraldannieteenentropionoptreden,maardepublicaties
waarindelaatstetweetestswordenbeschrevengevengeencijfersomtrentvals-negatieveenvalspositieveuitkomsten.
Onderzoekdecornea,eventueelnakleuringmetfluoresceïne.Uitgebreidekrassenofpunctatavan
deonderstecorneapassenbijforseklachten.
Inspecteerdefornixinferioromeencicatriciëleoorzaakuittesluiten.
Moeterchirurgischeinterventieplaatsvinden?
Bijeenpatiëntdiegeenklachtenheeftischirurgischeinterventienietnodig.Zekerbijzeerbejaarde
patiënteninslechteconditiemetuitgebreidemedicatiekandeoptieomaftewachtenmetde
patiëntbesprokenworden.Inanderegevallenkanoperatievecorrectiegeplandenbesproken
worden.
Patiënteninformatie
Dezeomvatdevolgendevoorinvolutioneelentropionspecifiekeelementen:geringlittekenonder
delidrand,kleinerecidiefkans,meestalnalangeretijd.Afhankelijkvandetechniekengebruikte
hechtmaterialennavijfdagenterugkomenvoorverwijderenhechtingen,of:nadeoperatiegeen
verderecontrolesnodig.Somskorstenopdewond,dielosgeweektkunnenwordenmeteennat
gaasje.Somskandelateraleooghoekeenaantalwekengevoeligzijn.
DaardeWGBOeistdaterookinformatiewordtgegevenoverzeldzameernstigecomplicaties
verdienthetaanbevelingdepatiënttevertellendatereenzeerkleinekansbestaatopeenbloeding
indeoogkasdieinheternstigstegevaltotblindheidkanleiden.
Behandeling.
Uitdeliteratuurisgeblekendat“combinedprocedures”leidentoteenhogersuccespercentage,
zowelopkortealsoplangetermijn.7-10Bijeen“combinedprocedure”wordtzoweldehorizontale
DOSRICHTLIJNBEHANDELINGINVOLUTIONEELENTROPIONVANHETONDEROOGLID
laxiteitalsdeverticallaxiteitgecorrigeerd.Bijandereprocedureswordtinhetalgemeende
horizontalelaxiteitvanhetonderooglidnietgecorrigeerd.
Aanbevolenwordtdecorrectievanhorizontalelaxiteituittevoerenindelateraleooghoek.Ditkan
doormiddelvaneenlateraletarsalestripprocedure,waarbijvanhettemporaledeelvanhet
onderooglideenstripwordtgeprepareerddievervolgensaanhetperiostvandelateralewandvan
deorbitawordtgehecht.11,12Eenalternatiefishetverwijderenvaneenblokvanhetlaterale
onderooglidindelateralecanthusondereenhuidspierlap.13Destomptarsaleplaatvanhetooglid
wordtdanaandestompvanhetlateraleligamentumcanthigehecht.Waarschijnlijkmaakthetniet
uitwelketechniekwordtgebruikt,indiendezeopadequatewijzedooreenvoldoendeervaren
operateurwordttoegepast.
Ookvoorcorrectievanlaxiteitofdesinsertievandeonderlidretractorenbestaanermeerdere
technieken.Basaalkomenzeerechteropneerdathetcapsulopalpebraleligamentwordt
geïdentificeerdenmethechtingenwordtverbondennaardeonderrandvandetarsaleplaaten
eventueelooknaardem.orbicularisoculiendehuid.7
Tijdelijkebehandeling
Getrachtkanwordenhetintervaltussendiagnoseenchirurgischeinterventieteoverbruggendoor
hetonderooglidmeteenkleefpleisternaarondertetrekken.Topicalelubricantiakunnenindie
periodeookenigsoelaasbieden.
Bijpatiënteninteslechteconditievoordefinitievecorrectiekaneentijdelijkeoperatieveprocedure
wordenuitgevoerd.
De“Quickert”proceduremeteverterendehechtingenalstijdelijkeoplossing.
Bijdeze“Quickert”procedurewordenerdriedubbelgewapendehechtingenviadefornixinferior
naardehuidgestokenendaargeknoopt.14Dehechtingenkunnennaeenaantalwekenworden
verwijderd,oferkunnenresorberendehechtingenwordengebruikt.Dezeprocedurekenteenhoog
percentagerecidieven.Hijisechterwelbruikbaarombijeenbedlegerigepatiënt,ofbijeenpatiëntin
teslechteconditievooreen“combinedprocedure”deperiodeteoverbruggentoteen“combined
procedure”welmogelijkisdanwelmeteenminimaalinvasieveingreeptijdelijksoelaastebieden.14
Topicalebotulinumtoxine.
Bijverdenkingopeeninvolutioneelentropionmeteenspastischecomponentkanbehandelingmet
topicaleinjectiesbotulinumtoxinewordenoverwogen.Dezeinjectieshebbenmeestalnaéénweek
effect,terwijlheteffectmeerdannegenmaandenkanaanhouden.Vermoedelijkislangdurigsucces
enerzijdsafhankelijkvanderelatieveomvangvandespastischecomponent,enanderzijdsvande
gebruiktehoeveelheidbotox.Indestudiemetlangdurigsucceswerden35IEbotoxindem.
orbicularisoculigespoten,enwasdeindicatieoverigensinvolutioneelentropion.15,16Leterbijdeze
behandelingopdatdeeffectiviteitvanverschillendeopdemarktverkrijgbarebotulinumtoxine
preparatenondanksidentiekeIEnummersnietvergelijkbaaris.17
Wiekandezeoperatieveinterventiesverrichten,wattedoenbijinadequateresultaten?
Deevaluatievandepatiëntendechirurgischecorrectievaninvolutioneelentropiondoormiddelvan
een“combinedprocedure”behoorttothetdomeinvankennisenvaardighedenvaniederein
Nederlandopgeleideoogarts.Hetverdientaanbevelingomrecidievendiebinneneenjaaroptreden
enovercorrectiedienazeswekennogbestaatnaareengespecialiseerdcentrumteverwijzen.Dit
geldtnietindiendebetrokkenoogartseenverdiepingsstagedanwelfellowshipoculoplastische
DOSRICHTLIJNBEHANDELINGINVOLUTIONEELENTROPIONVANHETONDEROOGLID
chirurgieheeftgevolgde,entevensvanmeningisdatbehandelingvandezeproblemenbinnenhaar
domeinvalt.
Referenties.
1.MarcetMM,PhelpsPO,LaiJS.Involutionalentropion:riskfactorsandsurgicalremedies.CurrOpin
Ophthalmol.2015;26:416-21.
2.JyothiSB,SeddonJ,VizeCJ.Entropion-ectropion:theinfluenceofaxialglobelengthonlower
eyelidmalposition.OphthalPlastReconstrSurg.2012;28:199-203.
3.SchaeferAJ.Variationinthepathophysiologyofinvolutionalentropionanditstreatment.
OphthalmicSurg.1983;14:653-5.
4.CollinJR,RathbunJE.Involutionalentropion.Areviewwithevaluationofaprocedure.Arch
Ophthalmol.1978;96:1058-64.
5.KennedyAJ1,ChowdhuryH,AthwalS,GargA,BaddeleyP.AreYouMissinganEntropion?TheTest
ofInducedEntropion2.OphthalPlastReconstrSurg.2015;31:437-9.
6.TonkRS1,MeyerDR.ManualProvocationTestforIntermittentInvolutionalEntropion.Cornea.
2016;35:510-2.
7.IshidaY,TakahashiY,KakizakiH.Posteriorlayeradvancementoflowereyelidretractorswith
transcanthalcanthopexyforinvolutionallowereyelidentropion.Eye(Lond).2016Nov;30(11):14691474.
8.DanksJJ,RoseGE.Involutionallowerlidentropion:toshortenornottoshorten?Ophthalmology.
1998;105:2065-7.
9.ScheepersMA1,SinghR,NgJ,ZuercherD,GibsonA,BunceC,FongK,MichaelidesM,OlverJ.A
randomizedcontrolledtrialcomparingevertingsutureswithevertingsuturesandalateraltarsalstrip
forinvolutionalentropion.Ophthalmology2010;117(2):352-5.
10.BoboridisKG,BunceC.Interventionsforlowerlidentropion.CochraneDatabaseSystRev.2011
Dec7;(12).
11.AndersonRL,GordyDD.Thetarsalstripprocedure.ArchOphthalmol.1979;97:2192-6.
12.JordanDR,AndersonRL.Thelateraltarsalstriprevisited.Theenhancedtarsalstrip.Arch
Ophthalmol.1989;107:604-6.
13.vandenBoschWA,RosmanM,StijnenT.Involutionallowereyelidentropion:resultsofa
combinedapproach.OphthalmicSurgLasers.1998;29:581-6.
14.JangSY,ChoiSR,JangJW,KimSJ,ChoiHS.Long-termsurgicaloutcomesofQuickertsuturesfor
involutionallowereyelidentropion.JCraniomaxillofacSurg.2014;42:1629-31.
DOSRICHTLIJNBEHANDELINGINVOLUTIONEELENTROPIONVANHETONDEROOGLID
15.IozzoI,TengattiniV,AntonucciVA.Senilelowerlidentropionsuccessfullytreatedwithbotulinum
toxinA.JCosmetDermatol.2016;15:158-61.
16.SteelDH,HohHB,HarradRA,CollinsCR.Botulinumtoxinforthetemporarytreatment
ofinvolutionallowerlidentropion:aclinicalandmorphologicalstudy.Eye1997;11:472-5.
17.WilsonAJ,ChangB,TaglientiAJ,ChinBC,ChangCS,FolsomN,PercecI.AQuantitativeAnalysis
ofOnabotulinumtoxinA,AbobotulinumtoxinA,andIncobotulinumtoxinA:ARandomized,DoubleBlind,ProspectiveClinicalTrialofComparativeDynamicStrainReduction.PlastReconstrSurg2016;
137:1424-33.