Een telescoop voor rolstoelgebruikers

Een telescoop voor rolstoelgebruikers
Sinds enkele jaren leeft er in het kijkerbouwersmidden de idee om waarnemen met een
telescoop toegankelijk(er) te maken voor rolstoelgebruikers.
Als niet-rolstoelgebruiker staan we er zelden bij stil welke voordelen we hebben. Eenvoudige
dingen als op een laddertje staan om door het oculair van de “Barabas” te turen, of ons in
allerlei bochten wringen om ons oog onder een refractor te brengen, zijn voor ons
vanzelfsprekend maar voor de rolstoelgebruiker onmogelijk. Heel de waarnemingstoren is
voor de rolstoelgebruiker ontoegankelijk!
Uren hebben we in het verleden gefantaseerd over hoe we het oog van de rolstoelgebruiker tot
bij het oculair zouden kunnen brengen. Ingenieuze schaarliftsystemen werden besproken om
de waarnemer met rolstoel en al tot op de hoogte van een oculair te tillen. Deze ideeën
strandden echter vooral op het gebied van de veiligheid.
Als we de rolstoelgebruiker niet naar het oculair kunnen brengen, moeten we “gewoon” het
oculair tot bij de rolstoelgebruiker brengen. Opnieuw passeerden een aantal ideeën de revue:
een Porter-Turret telescoop – een kijker in Nasmith-opstelling, ….
Invallend licht
Holle spiegel
Links : Porter
Turret telescoop
Oculair
Plan spiegel op 45°
(met een gat in
het midden)
Rechts : Nasmith
telescoop
Omdat wij dikwijls de kleine problemen van de rolstoelgebruiker niet kennen werd op dit
ogenblik Thierry Matton ook in de zaak betrokken. Ook werden de eerste contacten gelegd
met Marc Van den Broeck, om te zien of Urania iets zag zitten in een dergelijk project.
Uiteindelijk viel de keuze: een “gewone” Newton, horizontaal opgesteld.op een verticale as,
met het oculair horizontaal aan de zijkant.
Voor de buis hangen we een “plan” (= platte) spiegel op 45°, die we kunnen draaien rond de
optische as van de telescoop. Op deze wijze kunnen we op azimutale wijze heel de hemel
afspeuren.
2
1) Newtontelescoop (horizontaal
doorgesneden)
2) “plan” spiegel in zijn houder (verticaal
doorgesneden)
3) (vereenvoudigde) montering met verticale
draaias
1
3
De eerste contacten met Marc Van de Broeck waren positief:
Onze directeur zag alleszins iets zitten in het project. Samen met hem beseffen we echter dat
het project meer inhoudt dan het louter “maken” van een telescoop. Er zijn een aantal andere
zaken die minstens even belangrijk zijn:
 Hebben we een geschikte plaats om zo’n kijker te zetten
 Kunnen we die plaats toegankelijk maken voor een rolstoelgebruiker
 Gaan we zo’n kijker effectief gebruiken (voor de sporadische bezoeker, georganiseerde
bezoeken, enz.)
 Hebben we geld voor zo’n project, kunnen we het laten financieren,
 …
Op al deze vragen kan niet zomaar in één twee drie een antwoord gegeven worden. In ons
huidig enthousiasme hebben we toch al beslist dat we minimum een schaalmodel gaan maken,
om één en ander uit te testen. Met schaalmodel bedoelen we hier een 25 cm F8. Voor de
definitieve kijker hebben we een 40 cm F5 in gedachten. Luieriken die we zijn (), zijn we er
niet echt zelf aan begonnen, maar hebben we Thierry gemotiveerd om een privé cursus
kijkerbouw te volgen. Een speciale slijptafel werd geconstrueerd en Thierry is reeds begonnen
om de hoofdspiegel te slijpen. Vermoedelijk zullen in de toekomst nog een aantal
aanpassingen in het atelier moeten gebeuren om hem geschikt te maken voor een
rolstoelgebruiker.
Thierry bezig met het uitruwen (= op diepte
brengen) van de25 cm-spiegel
Of de 40 cm-kijker er werkelijk zal komen, weten we vandaag nog niet, maar het
enthousiasme is er alleszins !
De kijkerbouwers