Het vervangen van gewrichten in de hand

Centrum voor Revalidatie | locatie Groningen
Het vervangen van gewrichten
in de hand
Siliconen prothesen
Centrum voor Revalidatie | locatie Groningen
Inleiding
Door reuma heeft u een ontsteking in één of meerdere gewrichtjes
in uw handen. Ondanks de medicijnen die u neemt is dit
ontstekings­proces onvoldoende geremd waardoor het bot en
kraakbeen van deze gewrichtjes zijn beschadigd. Dit veroorzaakt
veel pijn, u kunt uw handen minder goed bewegen en vaak zijn uw
vingers scheef gaan staan.
U heeft, in overleg met de reumatoloog, de plastisch chirurg en de
revalidatiearts, besloten een gewrichtsvervangende operatie te
laten uitvoeren. Dit betekent dat de ontstoken gewrichten worden
vervangen door prothesen. Bij de meeste patiënten vermindert de
pijn na de ingreep. Door het afnemen van de pijn kunt u over het
algemeen uw dagelijkse bezigheden beter uitvoeren. Bovendien
kan de kracht en de soepelheid van uw vingers verbeteren. Ook
staan de vingers na de operatie minder scheef.
In deze folder is de belangrijkste informatie over de operatie, de
verdoving en de nabehandeling op een rij gezet, zodat u alles nog
eens kunt nalezen.
Dagbehandeling of opname
De operatie kan in dagbehandeling of tijdens een korte opname
plaatsvinden. Bij een dagbehandeling wordt u kort voor de ingreep
in het ziekenhuis verwacht en in de regel gaat u enkele uren na de
ingreep weer naar huis. Bij een opname verblijft u enkele dagen in
het ziekenhuis. De arts overlegt met u wat in uw geval het beste is.
De nabehandeling kan zowel op de locatie Beatrixoord als op de
locatie Groningen van het Centrum voor Revalidatie plaatsvinden.
De nurse practitioner, een verpleegkundig specialist, bespreekt
met u al voor de ingreep wat voor u de beste optie is.
1
Het vervangen van gewrichten in de hand
Voorafgaand aan de operatie
Om goed te kunnen genezen van de operatie is het nodig dat u na
de operatie een spalk om uw hand draagt. U krijgt soms al in de
week voorafgaand aan de operatie een oproep van een hand­
therapeut om, op locatie Groningen of locatie Beatrixoord van het
Centrum voor Revalidatie, een spalk te laten aanmeten. Deze spalk
krijgt u na de operatie om. De spalk is gemaakt van kunstof en zit
met zacht klittenband aan uw arm vast. Het maken van de spalk
duurt ongeveer twee uur. Het maken en dragen van de spalk is
niet pijnlijk.
De spalk is een zogenaamde dynamische spalk (figuur 1.). Dit is een
spalk waarbij u de vingers goed kunt bewegen en waarbij uw
vingers in de gewenste stand worden gehouden. Met behulp van
de spalk krijgen één of meerdere gewrichten enerzijds steun en
rust, anderzijds kunnen de gewrichten geoefend worden. Door de
bandjes staan uw vingers in strekstand. U kunt zelf de vingers
buigen. Als u vanuit gebogen stand uw vingers ontspant dan
worden ze door de elastiekjes weer gestrekt.
U mag de vingers niet zelf strekken, dit moet altijd door de
elastiekjes worden gedaan.
figuur 1. Dynamische spalk
2
Centrum voor Revalidatie | locatie Groningen
Tijdens het bezoek aan de handtherapeut krijgt u ook een
handfunctieonderzoek. De handtherapeut maakt een handafdruk
en meet de stand van uw vingers. Ook brengt de handtherapeut
uw handkracht en verschillende handgrepen in kaart en krijgt u
uitleg over de verdere behandeling.
De verdoving
Tijdens deze operatie wordt uw hele arm verdoofd. De
anesthesioloog brengt een verdovingsvloeistof in via een prik in
uw hals of oksel. Uw arm voelt daarna warm en zwaar aan.
Bovendien verdwijnt het gevoel en kunt u uw arm niet meer
bewegen. Veel patiënten geven aan dat dit voelt alsof de arm
rechtop staat of op de buik ligt.
De arts doet vervolgens een band om uw bovenarm en pompt
deze op. Dit is te vergelijken met een bloeddrukmeting. Door het
aanbrengen van de band kan het bloed niet meer door uw arm
stromen en blijven de bloedvaten leeg. Direct na de operatie
verwijdert de arts deze band weer.
De operatie
Tijdens de operatie verwijdert de chirurg de beschadigde
gewrichtjes en plaatst kunststof gewrichtjes, de zogenaamde
siliconenprothesen. Een dergelijke prothese is gemaakt van soepel
kunststof materiaal en heeft twee smalle toelopende uitlopers,
ook wel stelen genoemd (figuur 2.).
3
Het vervangen van gewrichten in de hand
figuur 2. Inbrengen van de prothese
Van de middenhandsbeentjes lopen spieren naar de vingers, de
zogenaamde intrinsieke spieren. Deze spieren worden omgeleid
zodat het scheeftrekken van uw vingers richting ellepijp zoveel
mogelijk wordt tegengegaan. De spieren trekken de vingers na de
ingreep namelijk niet meer richting pink, maar richting duim
(figuur 3.).
duim
figuur 3. Omleiden van de spieren
4
Centrum voor Revalidatie | locatie Groningen
Vaak brengt de arts na de operatie een dun slangetje in om
ophoping van wondvocht en bloed in uw hand te voorkomen. Dit
slangetje blijft meestal één dag zitten.
Direct na de operatie
Na afloop van de operatie komt u op de uitslaapkamer (recovery).
U heeft dan een stevig verband om uw hand. Uw arm ligt op een
kussen dat wat hoger ligt dan de rest van uw lichaam om er voor te
zorgen dat uw hand niet dik wordt door stuwing.
Enkele uren na de operatie mag u, als u zich goed voelt, uit bed
met uw arm in een draagband. Als de verdoving uitgewerkt raakt
en u pijn krijgt, kunt u om pijnstillers vragen.
De arts beslist, afhankelijk van hoe u zich voelt en het operatie­
tijdstip, bij een dagbehandeling wanneer u naar huis mag en bij een
korte opname wanneer u naar de afdeling gaat.
Complicaties
Vlak na de operatie kan uw hand of pols zwellen, maar dat neemt
na verloop van tijd weer langzaam af. Er kan een nabloeding of een
infectie optreden, dat gebeurt echter zelden.
Hoewel de arts tijdens de operatie heel zorgvuldig te werk gaat, is
het mogelijk dat één van de kleine huidzenuwen tijdens de
operatie wordt beschadigd. Hierdoor kan in een klein stukje van
uw huid gevoelloosheid ontstaan. Dit gaat na verloop van tijd
vrijwel altijd weer over.
5
Het vervangen van gewrichten in de hand
Nabehandeling
Spalk
Na de operatie draagt u gedurende vier tot zes weken een spalk.
Het is raadzaam kleding te dragen met ruime mouwen of boorden
die ver open kunnen, zodat de spalk daar doorheen kan.
Verschillende fasen
De nabehandeling bestaat uit drie verschillende fasen, waarbij een
handtherapeut u begeleidt.
Fase1, week 1 na de operatie
Vanaf de derde dag na de operatie draagt u de dynamische spalk
24 uur per dag. Na het verschonen van het verband legt de
handtherapeut de spalk aan en controleert of de spalk goed
functioneert. De handtherapeut controleert de spalk regelmatig op
draagcomfort en werking. Bij eventuele klachten kan de
handtherapeut direct ingrijpen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat uw
hand gaat zwellen waardoor de spalk gaat knellen. Ook kunt u pijn
in de geopereerde gewrichten krijgen of kan blijken dat de stand
van uw vingers onvoldoende gecorrigeerd wordt door de spalk.
U mag de spalk niet zelf afdoen, behalve als de handtherapeut of
de arts daarvoor toestemming geeft. De handtherapeut legt u uit
wat u wel en niet mag doen zolang u de spalk draagt. U mag uw
hand niet gebruiken bij uw dagelijkse bezigheden. Tijdens het
douchen moet u de spalk omhouden. De spalk mag niet nat
worden. Om dit te voorkomen kunt u uw hand tijdens het
douchen in een plastic zak inpakken.
Fase 2, week 2 en 3 na de operatie
In deze fase is het belangrijk dat u de gewrichten zoveel mogelijk
beweegt. U doet elk uur zelfstandig de oefeningen van de hand­
therapeut. Tijdens de therapie beweegt de handtherapeut uw
6
Centrum voor Revalidatie | locatie Groningen
gewrichten, waardoor u uw vingers zo maximaal mogelijk gaat
bewegen.
De handtherapeut richt zich op het oefenen van uw grijpfunctie. In
eerste instantie oefent u in het grijpen van lichte materialen, later
zult u zich gaan richten op het beetpakken van allerlei dagelijkse
voorwerpen.
Als u bent opgenomen in Beatrixoord wordt aan het eind van deze
fase besproken of u de behandeling in dagbehandeling kunt gaan
volgen. Dit betekent dat u één tot drie keer per week een ochtend
of een middag naar Beatrixoord komt.
Fase 3, week 4 t/m 6 na de operatie
In deze fase ligt het accent op het goed leren gebruiken van uw
hand bij uw dagelijkse activiteiten. Het dragen van de dynamische
spalk wordt afgebouwd. De handtherapeut verwijdert de
dynamische spalk en u krijgt een andere spalk, de rustspalk,
aangemeten. Deze draagt u gedurende drie maanden ’s nachts en
eventueel tijdens de rusturen overdag.
De handtherapeut geeft u instructies om overbelasting van de
geopereerde gewrichten te voorkomen. Hierbij gaat u uit van uw
dagelijkse activiteiten die u in de toekomst weer wilt gaan doen.
Daarnaast krijgt u adviezen over hoe u uw gewrichten kunt
ontzien, eventueel gebruik makend van enkele hulpmiddelen.
Poliklinische controle
Twee weken na de operatie komt u voor controle op de polikliniek
Plastische Chirurgie. U krijgt hiervoor een afspraak mee bij uw
ontslag uit het ziekenhuis. Tijdens het polikliniekbezoek
controleert de chirurg de wond, de functie van de hand en de pols.
De verpleegkundige verwijdert de hechtingen.
7
Het vervangen van gewrichten in de hand
Vragen
Bij vragen kunt u contact opnemen met de nurse practitioner van
de polikliniek Revalidatiegeneeskunde van het Centrum voor
Revalidatie. Het telefoonnummer is (050) 361 02 98. Bij afwezigheid
van de nurse practitioner kunt u bellen met een medewerker van
de medische administratie van de door u gewenste polikliniek:
Revalidatiegeneeskunde, telefoon (050) 361 14 84
Plastische Chirurgie, telefoon (050) 361 21 74
Reumatologie, telefoon (050) 361 29 24.
Als u vragen heeft over de nabehandeling op de locatie
Beatrixoord, kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met de
handtherapeut. Het telefoonnummer is (050) 533 84 42.
UMCG - Centrum voor Revalidatie | locatie Groningen
Polikliniek Revalidatiegeneeskunde
Hanzeplein 1 | 9713 GZ Groningen
Postbus 30.001 | 9700 RB Groningen
www.revalidatie.umcg.nl
8
Patiënteninformatie vlc 349/1210