Fiche Stad Herent

ETTERBEEK
Aantal inwoners
Burgemeester
Schepen van Ontwikkelingssamenwerking
Noord-Zuid-ambtenaar
Website
Adviesraad
41.000
Vincent De Wolf
Vincent De Wolf
[email protected]
Jonas Vanreusel
[email protected]
Céline Van der Eecken
www.etterbeek.be
ERTIS (Etterbeekse Ronde Tafel voor de Internationale Solidariteit)
Stedenband met Essaouira
Marokko
Gebieden van samenwerking:
Duurzame ontwikkeling
Milieu
Lokale Agenda 21
Geschiedenis en ontstaan van de stedenband
In 2003 werd de stedenband met Essaouira officieel bekrachtigd. De reden om Essaouira te
kiezen was tweevoudig. Enerzijds was er in de gemeenteraad een voorkeur om met een stad
uit Marokko in zee te gaan. Anderzijds was er het feit dat Essaouira sinds 1996 een lokale
agenda 21 had, opgericht als pilootproject door Unhabitat en ondersteund door de Belgische
Ontwikkelingssamenwerking. Etterbeek had plannen in de richting van een lokale agenda 21
en een samenwerking rond dit concept leek erg zinvol.
De stedenband werd echt opgestart in 2003 met een ambitieuze samenwerkingsovereenkomst.
De twee prioriteiten waren de verbetering van de levensomstandigheden in de kansarme
Mellahwijk en de versterking van het centrum Lokale Agenda 21.
Door gebrek aan echte trekkers in Essaouira en de gebrekkige werking van het centrum lokale
agenda 21 worden de projecten echter niet zo snel gerealiseerd als wij het zouden wensen. De
communicatie verloopt erg moeizaam en we zien dat onze partner pas echt in actie schiet als
er effectief een missie op komst is.
Verder merken we ook dat het niet evident is de basisfilosofie van een stedenband (waar
projecten en concrete financiële steun niet op de eerste plaats komt) effectief vorm te geven.
Her en der komen reacties over de eisen die we stellen aan de partner zonder dat wij met grote
financiële ondersteuning over de brug komen. Dit heeft zeker ook te maken met de specifieke
situatie van Essaouira waar tal van grote donoren (Verenigde naties, privé-investeringen,
nationale steun, andere stedenbanden) actief zijn.
De versterking van de LA21 wilde nog niet echt opschieten. Heel veel beloften van de
partner, weinig realisaties. Willen we echt vooruitgang boeken in een aantal grote dossiers,
dan moet er een coördinator komen die zich voltijds kan bezighouden met de
samenwerkingsprojecten.
De contacten met de gemeenteraad van Essaouira zijn erop vooruitgegaan maar de verdere
contacten hierrond moeten prioritair aandacht krijgen.
Wat de Mellahwijk betreft werden een aantal kleine pilootprojecten tot een goed einde
gebracht. Het grote project was echter de oprichting en uitbouw van een wijkhuis waarrond in
de toekomst een directe samenwerking met wijkhuis Chambéry uit Etterbeek zou kunnen
uitgebouwd worden.
Er werd een huis ter beschikking gesteld dat echter nog gerenoveerd moest worden. In 2004
werd met de nodige vertraging een begin gemaakt van de renovatie. Het blijft echter wachten
op de realisatie van de vele genomen engagementen (werkgroep wijkhuis, aanstellen van een
coordinator, diagnostiek rond de functies, verdere renovatie,…) De verdere opvolging hiervan
is dan ook een prioriteit binnen dit strategisch plan voor de komende drie jaar.
In het algemeen blijkt de bekendheid van Etterbeek zo goed als onbestaande bij de bevolking
in Essaouira. In Etterbeek vond in 2004 een tentoonstelling plaats over de twee steden. Deze
zal in 2005 nog geprogrammeerd worden in Marokko.
Sinds het begin van deze legislatuur is een schepen bevoegd voor internationale
samenwerking. Hij zorgde voor een sterke verhoging van het budget
ontwikkelingssamenwerking, voor enkele punctuele initiatieven (o.a. enkele colloquia), voor
de oprichting van een adviesraad en voor de uitbouw van een ambtelijke dienst. Vanaf 2003
werd een eerste convenant ontwikkelingssamenwerking afgesloten met de Vlaamse
Gemeenschap en werd de dienst duurzame ontwikkeling actief. In maart 2003 werd een
officiële samenwerkingsovereenkomst met de partnerstad Essaouira afgesloten.
In de twee daaropvolgende werkingsjaren bouwde de dienst zijn werking uit.
Verschillende grote en kleinere sensibilisatieactiviteiten werden uitgewerkt in samenwerking
met diverse partners, waarvan een aantal heel wat weerklank vonden in Etterbeek (o.a.
wereldfeest, wereldwaterdag, ateliers LA21, een maand lang de wereld anders, Marokkaanse
avonden, een bibliotheek project, …). Wat de bekendheid van het project betreft is hiermee
grote vooruitgang geboekt. Positief hieraan is dat het project veel weerklank kreeg en
geloofwaardigheid kreeg bij andere actoren die onbekend met en/of kritisch stonden t.o.v.
gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking. (Tekenend hiervoor is het feit dat diverse actoren
naar ons toestappen met de vraag samen iets te doen in het kader van de stedenband of
internationale solidariteit in het algemeen (vb; watertheater, ramadanmaaltijd, voorstel tot
muzikale culturele uitwisseling voor 2005, voorstel tot reis naar Essaouira in het kader van
“socio recreatieve activiteiten van de burgemeester”, een Marokkaans filmfestival in
2005,…).
Vanaf 2005 is het belangrijk dat we de vele opgestarte zaken eerst structureel gaan
consolideren en daarna verder uitbouwen.
(geen initiatief meer, ondersteuning)
De visie van Etterbeek op het vlak van ontwikkelingssamenwerking
Vandaag wordt de mensheid geconfronteerd met twee toenemende problemen:
1) De kloof tussen arm en rijk wordt steeds groter: de rijken worden rijker, de armen
armer;
2) De druk van de menselijke activiteit op het leefmilieu stijgt voortdurend en brengt
het evenwicht van de ecosystemen in gevaar.
Wij worden bijgevolg geconfronteerd met een uitdaging op vlak van ontwikkeling en een
uitdaging op vlak van het leefmilieu. Hoe kan men deze twee problemen oplossen wetende
dat de oplossingen in zekere zin met elkaar in tegenspraak zijn? Het Zuiden heeft namelijk het
recht te komen tot hetzelfde ontwikkelingsniveau als het Noorden. Maar als het Zuiden
hetzelfde ontwikkelingsmodel volgt als het Noorden, op dezelfde manier produceert en
consumeert, zal de planeet dit niet kunnen dragen en stevenen we af op een ecologische
catastrofe.
Het catching up model, het zuiden dat ons ontwikkelingsmodel kopieert en haar achterstand
probeert in te halen is dus niet langer werkbaar. Rechtvaardigere Noord-Zuid verhoudingen
zullen pas tot stand komen mits een wereldwijde fundamentele herschikking van productie-én
consumptie patronen. Geen aandacht hebben voor dit element in een beleid
ontwikkelingssamenwerking is kortzichtig en vat ontwikkelingssamenwerking op als
zoethoudertje bij het bloeden.
Anderzijds, goed milieubeheer bij ons zonder oog voor de internationale dimensie is even
kortzichtig. Het heeft geen zin te gaan leven op een eilandje van duurzaamheid en alle lasten
te exporteren. Water, lucht, wind,… houdt geen rekening met onze grenzen.
Duurzame ontwikkeling probeert precies de spanning tussen deze twee problemen op te
lossen : zorgen voor een dynamische, sociaal rechtvaardige economische ontwikkeling, zowel
in het Noorden als in het Zuiden, zonder daarom het huidige en toekomstige leefmilieu van de
planeet in het gedrang te brengen.
Vandaar dat Etterbeek de strategische keuze heeft gemaakt haar Noord-Zuid beleid te kaderen
in het bredere concept van duurzame ontwikkeling. Een duurzame ontwikkeling die dus niet
verkeerdelijk eng moet begrepen worden als milieubeheer (zoals dit heel vaak ingevuld
wordt) maar wel als een geïntegreerd concept van solidariteit: Solidariteit binnen en tussen
generaties; Solidariteit over grenzen van tijd en ruimte. Om deze solidariteitsdimensie van het
concept duurzame ontwikkeling extra in de verf te zetten werd geopteerd om internationale
samenwerking (solidariteit over grenzen van ruimte) als invalshoek te nemen bij de
uitwerking van een Etterbeekse Lokale Agenda 21, waarin dit duurzaam ontwikkelingsproces
vorm krijgt.
De Etterbeekse visie betreffende haar noord-Zuid beleid ligt dus in de lijn van hetgeen op de
internationale conferenties van Rio (‘92), Johannesburg (’02) al langer verkondigd wordt :
leefmilieu en ontwikkeling zijn onafscheidelijk verbonden met elkaar. Ook in de werking van
NGO’s krijgt een dergelijke visie steeds meer vorm voet aan de grond via het gebruik van
concepten als “ecologische voetafdruk” en “ecologische schuld”.
Om duidelijk in de verf te zetten dat het begrip duurzame ontwikkeling binnen de Etterbeekse
beleidsvisie niet als een milieuconcept moet gezien worden maar veeleer als een geïntegreerd
concept van solidariteit tussen Noord en Zuid, tussen jong en oud, door dik en dun, wordt in
deze strategienota steeds gesproken van mondiale duurzame ontwikkeling.
Het is in het licht van deze beleidsvisie dat de verantwoordelijke Noord-Zuid schepen ervoor
opteerde om om ambtelijk niveau de benaming “dienst duurzame ontwikkeling” te gebruiken
in plaats van “Noord-Zuid dienst”. De taken die in het Vlaams gewest vervuld worden door
de duurzaamheidsambtenaar (ateliers compostmeesters, verspreiding watertonnen, rationeel
energiegebruik komen) in Etterbeek voornamelijk toe aan de milieudienst
Waarom doet de gemeente aan ontwikkelingssamenwerking?
Etterbeek wil op haar kleinschalige lokale niveau handelen in de lijn van haar visie op de
mondiale samenleving en het solidariteitsbeginsel ook effectief in praktijk omzetten.
1) Via het instrument Lokale Agenda 21 (LA21) met internationale solidariteit als
vertrekpunt, werk maken van een geïntegreerde werking en een ontwikkeling die
lokaal en globaal gunstig is : De bevolking, de eigen administratie, partners en hogere
overheden overtuigen van de zinvolheid en het belang van de bovenstaande visie. Via
geïntegreerde beleidsdomeinen, ontschotting tussen sectoren en participatie willen we
grotere betrokkenheid van andere diensten en het verenigingsleven bekomen. Dit moet
ons toelaten de hele noord-zuid problematiek op horizontalere manier aan bod te laten
komen binnen de Etterbeekse werking.
2) Via een stedenband met de Marokkaanse stad Essaouira een internationale
samenwerking uitbouwen rond het concept van duurzame ontwikkeling. Essaouira
heeft sinds 1996 een Lokale Agenda 21. Etterbeek is sinds twee jaar gestart met een
Lokale Agenda 21. De samenwerking tussen de twee steden heeft als kernelement de
wederzijdse versterking en ondersteuning van de Lokale Agenda 21 en hun projecten.
Wij zijn ervan overtuigd dat doorheen de uitbouw van een lokale agenda 21 de
participatieve democratie in de samenleving en de bestuurlijke capaciteit inzake lange
termijn planning versterkt wordt. Tegelijk willen we doorheen die werking van de
lokale agenda 21 actief bijdragen tot een verbetering van de levensomstandigheden in
de kansarme Mellah-wijk in Essaouira.
3) De sensibilisatie van de bevolking omtrent bovenbeschreven visie is één van de
kerntaken van de Noord-Zuid dienst. Ontwikkelingsproblemen worden in hoofdzaak
veroorzaakt door de slechte verdeling van de welvaart, niet door een tekort eraan. We
beschouwen het dan ook als een taak van primordiaal belang de bevolking daarop te
wijzen en zo te proberen iets te doen aan die wanverhoudingen.
Een geïntegreerde werking in het kader van de lokale agendas 21, een goed
uitgebouwde de stedenband, en de samenwerkingsprojecten met het zuiden zijn hierbij
een heel handig hulpmiddel om een gemeenschap te sensibiliseren en mobiliseren. Dit
moet tevens in beide gemeenschappen bijdragen tot een genuanceerder beeld van
elkaars cultuur en samenleving. Een correct beeld in beide gemeenschappen over de
gelijkenissen en verschillen tussen culturen is immers een basisvoorwaarde voor
begrip en solidariteit tussen mensen en gemeenschappen.
Gebaseerd op bovenbeschreven visie over de gemeentelijke noord-zuid werking en de missie
van Etterbeek daarin kunnen we samengevat komen tot drie algemene doelstellingen binnen
de convenant gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking :
1) De bevolking (met in de Etterbeekse gemeenschap prioritaire aandacht
voor de jeugd) meer sensibiliseren over de betekenis van mondiale
duurzame ontwikkeling en de onmiskenbare verbondenheid van Noord–
Zuid solidariteit hiermee, en bijdragen tot een genuanceerd beeld omtrent
de marokkaanse cultuur en westerse cultuur.
2) In Etterbeek en in Essaouira de LA21 dynamiek verder uitbouwen en
verstevigen alsook de Noord-Zuid samenwerking hierrond om zo bij te
dragen tot een verhoging van de levenskwaliteit van alle inwoners én hun
nakomelingen.
3) Bijdragen tot betere levensomstandigheden in het bijzonder bij de
bewoners van de Mellahwijk