Snelweg en stad

Snelweg en stad
2 onderzoekslocaties in Amsterdam
In lijn met de Structuurvisie Amsterdam 2040 concentreert de Amsterdamse woningbouw- en
verdichtingsopgave zich de komende jaren in de Ringzone. De grote woningbouwopgave van
50.000 woningen voor 2025 zal voor het overgrote deel in de Ringzone moeten landen. De
Amsterdamse Ringzone wordt gevormd door de gordel van gebieden die direct rondom het
vooroorlogse Amsterdam liggen. Ten zuiden van het IJ vormen de Ring A10 en het Ringspoor
de rode draden door de zone, aan de noordzijde is het IJ het structurerende element. De
noordelijke IJ-oever, en de erachter gelegen oude tuindorpen, zijn vooroorlogse gebieden
die bij uitzondering tot de Ringzone worden gerekend.
Kenmerkend voor aantrekkelijke steden en stadswijken is een logisch, aaneengesloten netwerk van stadstraten, stadspleinen, parken, OV-knooppunten, woonstraten, groene fietsroutes en waterlopen. Dit netwerk van de stad heeft hiërarchische kenmerken – mensen weten
rationeel en gevoelsmatig dat je doorgaans in de (bredere) straten de routes naar andere wijken en winkels en horecagelegenheden kunt vinden, en dat je in de erachter gelegen woonstraten minder kans hebt om je boodschappentas te vullen. Een logisch stedelijk netwerk past
nadrukkelijk bij de wijze waarop mensen de stad wérkelijk gebruiken en ervaren.
In grote delen van de Ringzone is de basis voor zo’n succesvol netwerk al aanwezig is. Maar
op dit moment eindigt het continue netwerk van levendige hoofdroutes in Amsterdam abrupt
op de grens van de vooroorlogse en naoorlogse stad. Dit wordt enerzijds verklaard door en
het verschil in stedenbouwkundige setting en door de doorsnijding van grootschalige infrastructuur van zowel spoor als snelweg.
In Koers 2025 wordt door de gemeente Amsterdam gezocht naar nieuwe ontwikkellocaties.
Deze liggen voor een groot deel in de Ringzone. Daarnaast wordt sinds 2014 ontwerponderzoek gedaan naar het verdichten met stedelijke kwaliteit van de Amsterdamse Ringzone.
Naast verdichting met een continue stedelijk netwerk en programmering, is de relatie tussen
de grote infrastructuur en de stad een belangrijk onderzoeksthema.
De voorgestelde onderzoekslocaties in Amsterdam zijn in de huidige vorm hoofdverkeerswegen van A10 naar de stad. Met de verdichtingsopgave van de Ringzone kunnen deze wegen
worden getransformeerd naar stadsboulevards. Voor beide knooppunten met de A10 kan de
relatie tussen snelweg en stad aanzienlijk verbeterd en de barrière werking van de snelweg in
de stad geslecht worden.
1
2
Inspiratiebeeld uit Ruimtelijk Ontwerponderzoek voor de Amsterdamse Ringzone
en de twee onderzoekslocaties
Schets uit atelier Ringzone voor de Lelylaan
Locatie 1 Lelylaan - A10
In het westelijk deel van de Ringzone speelt de Lelylaan een belangrijke rol in het netwerk van
verbindingen tussen gebieden binnen en buiten de Ringzone.
De Lelylaan zal met de verdichting van Ringzone worden getransformeerd hoofdverkeersweg
naar een stadsboulevard met aangesloten stedelijkheid tussen het NS stadion Lelylaan en
de Overtoom. Langs de Lelylaan kan stevig worden verdicht met regionaal stedelijk programma in grote gebouwen, met het adres aan de Lelylaan. Nu is de Lelylaan een autoweg
en trambaan. In de toekomst moet er ook plaats voor fietsers en voetgangers zijn. Dit levert
een concrete ontwerpvraag op: Hoewel de knoop Lelylaan, net als de andere knopen aan de
A10 west, relatief compact is vormgegeven, wordt ter plaatse van de kruising met de A10
de stadsboulevard flink onderbroken. Hoe kan hier een stedelijke ruimte worden gemaakt
waarbij het gevoel ontstaat dat de stedelijkheid doorgaat en fietsers en voetgangers de A10
kunnen kruisen.
Locatie 2 Gooiseweg – A10
In het zuid- oostelijke deel van de Ringzone is de Gooiseweg belangrijke route in het netwerk
van verbindingen tussen gebieden binnen en buiten de Ringzone. Rond de Gooiseweg is veel
ruimte voor verdichting. Ook hier kan een transformatie plaats vinden naar een stadsboulevard met stedelijk programma in grote volumes met het adres aan de boulevard. Hoe ziet
deze transformatie eruit?
Het knooppunt Gooiseweg- A10 is, in tegenstelling tot knoop Lelylaan - A10, ruim en landschappelijk vormgegeven. De oriëntatie vanaf dit knooppunt op de stedelijke omgeving is
moeilijk. Hoe kan hier de relatie tussen snelweg en stad worden verbeterd?
07-01-2016
Esther Reith
Hoofd stedenbouwkundige
Ruimte en Duurzaamheid
Gemeente Amsterdam