De ruimte in

Lesmateriaal Vooruit 2
25 juli 2017
versie 2.2
De ruimte in 1 A
H/V
Inhoudsopgave
Wat ga je leren?
Wat moet je al kunnen?
De ruimte in
P1 ballonraket
Het heelal
Hoe lang duurt een jaar?
Manen
Komenten en meteorieten
Lichtjaar
Sterren
Reizen
Puzzel
Auteur: J.G.Hensen
317511227
Pagina 2 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Wat ga je leren?
Na afloop van dit boekje kun je het volgende:
* Wat moet je allemaal kunnen voordat je de ruimte in kan.
* Krachten zijn het die een raket naar boven stuwt.
* Wat zijn krachten en wat kun je ermee.
* rekenen met een schaal.
* krachtenlijnen tekenen.
* je kunt een ballonraket bouwen.
* Je weet hoe het helaal in elkaar zit.
* Welke planeten er zoal om onze zon draaien.
* Op internet naar belangrijke eigenschappen van de planeten kunen opzoeken.
* Wat manen, kometen en meteorieten zijn.
* Wat is een lichtjaar kun je nu berekenen.
* Onze zon is een ster een van de vele miljoenen die er zijn.
Pagina 3 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Wat moet je al kunnen?
Voordat je gaat beginnen aan dit hoofdstuk moet je even weer wat doornemen.
Maak de vragen:
1. In hoeveel dagen draait de aarde rond de zon?
………………………………………………………….
2. In hoeveel dagen draait de maan om de aarde?
…………………………………………………………..
3. In hoeveel uur draait de aarde 1 x om zijn as?
………………………………………………………….
4. 1 uur bestaat uit ………….. minuten, en 1 minuut bestaat weer uit ………… seconden.
5. Je moet 660 minuten nablijven. Het is 16.00 uur. Ben je voor het avond eten van
17.30 uur dan weer thuis? Geef aan hoe je aan het antwoord komt.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
6a. Een raket gaat met een snelheid van 36.000 km/h.
Hoeveel km heeft deze afgelegd in 24 uur?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
6b. De omtrek van de aarde is ongeveer 50.000 km.
Hoeveel keer rond de aarde heeft de raket dan afgelegd?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Pagina 4 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
De ruimte in
De ruimte in is een apart hoofdstuk dat we jullie willen aanbieden.
De naam van dit hoofdstuk zegt het al.
Wat komt erbij kijken als je de ruimte in wilt gaan.
Allerlei aspecten om de ruimte in te komen, om er in te blijven maar ook om veilig terug
te keren naar de aarde.
Zo gezegd van alles wat. Onze eerste ruimtereiziger was Wubbo Okkels.
In het eerste gedeelte kijken we wat nodig is om de ruimte in te gaan en we bekijken
hoe het heelal om ons heen er uit ziet.
Vertrek naar de ruimte.
In de Volkskrant van zaterdag 27 september 2003 stond er een artikel in de krant met
de volgende kop:
“Sterrenstadje : Nederlandse ruimtevaarder
bereidt zich voor op vlucht met Sojoez.
André Kuipers moet maar niet te steil
landen
Negen maanden is de Nederlandse kosmonaut
nu in training in Sterrenstadje, bij Moskou.
Oefenen in de centrifuge bijvoorbeeld, of in
de Sojoez-simulator. Misschien gaat hij in
oktober al de ruimte in en anders in april.”
Door Michael Persson
In dit artikel wordt gepraat over
de terugkeer van André Kuipers.
naar de aarde. Toen het artikel
werd geschreven moest hij
echter nog vertrekken.
We weten nu dat alles goed is
gegaan en dat hij veilig en wel is
geland.
Pagina 5 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Vraag :
Wat is het beroep van André Kuipers. ? ……………………………………………………..
Vraag :
Wie was eigenlijk onze eerste Nederlandse astronaut die rond de aarde heeft
gecirkeld ?
Zijn voornaam begint met een W en zijn achternaam met een 0.
……………………….
Een aantal jaren geleden stond in de kranten een advertentie:
“Gezocht aankomende astronauten.”
Beantwoord de volgende vragen:
Vraag:
Wat voor lichamelijke training zullen de beginnende
astronauten krijgen?:
O A Gym zo als je die op school krijgt
O B Militaire training zoals soldaten die krijgen
O C meer een commandotraining
Vraag:
Astronauten die ouder zijn dan 50 jaar gaan nog steeds
de ruimte in. Dat kan omdat:
O A astronauten regelmatig getest worden op hun
lichamelijke conditie
O B nieuwe astronauten zo moeilijk te vinden zijn
Vraag:
Psychologen zullen bij het aannemen van nieuwe
astronauten speciaal letten op
(Je mag meerdere punten aankruizen. )
-of je erg lang bent want dan kun je overal bijkomen
-of je erg klein bent want dan kun je overal lekker onderdoor
-of je goed gezond bent
-of je koelbloedig bent
-of je snel in paniek raakt
-of je snel kunt leren
-of je graag alleen wilt werken
Pagina 6 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Vraag:
Stel je voor: Jij bent astronaut. Hieronder staan een paar eisen waaraan je zoal moet
voldoen.
a Lees de onderstaande eisen goed door en geef jezelf een rapportcijfer .
Denk je: dat kan ik (later als ik iets ouder ben) ook, geef jezelf dan een dikke
voldoende.
A Als astronaut kan ik onder zware druk rustig blijven.
Geef jezelf een cijfer:
…….
B Als ik de aarde onder mij steeds kleiner zie worden krijg ik geen heimwee.
…….
C Als astronaut kan ik goed omgaan met andere mensen en maak niet snel ruzie.
…….
D Als astronaut zal ik vloeiend verschillende talen leren spreken
…….
E Als astronaut vind ik het fijn om steeds nieuwe dingen te leren. Ik geef niet snel op.
…….
F Als astronaut ben ik niet bang om te duiken of op zijn kop te vliegen.
…….
G Als astronaut heb ik de moed om eerlijk te zijn. Ik zeg direct als ik iets fout heb
gedaan.
……
Gemiddelde ………..
b Welke eisen had je nog verwacht? Schrijf hieronder een tweetal eisen nog op.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Opdracht
Stel je bent astronaut en jij mag een bemanning van 5 personen voor de volgende reis
uitkiezen. Wie neem je mee en waarom.
Eerste persoon is. ……………………………………..………en gaat mee vanwege. …………………………....
De tweede persoon is…………………………...………… en gaat mee vanwege……………………………….
De derde persoon is …………………………….…………..en gaat mee vanwege ………………………………
De vierde persoon is ………………………….….…………en gaat mee vanwege ………………………………
De vijfdepersoon is …………………………….….….…….en gaat mee vanwege ………………………………
Pagina 7 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Hoe gaat een raket de ruimte in?
Het blijft een kunst om iets omhoog te laten gaan.
Hoe kan het dat zo 'n grote zware raket de lucht in gaat?
Je kunt het zien als een hele grote met lucht gevulde ballon die je los Iaat. De lucht in
de ballon kan maar een kant op. De lucht in de ballon duwt de buitenlucht als het ware
opzij. Zo beweegt de ballon zich voort. Later in dit deel ga je deze proef uitvoeren.
Om een raket de lucht in te krijgen heb je een heleboel brandstof nodig.
Ze gebruiken geen benzine maar verschillende andere brandstoffen.
Bekijk maar eens naar een afbeelding van de spaceshuttle.
Je ziet dat hij bestaat uit vier onderdelen.
De shuttle zelf. Vast gemaakt aan een grote brandstoftank en twee grote
brandstoftanks aan de zijkanten.
Pagina 8 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
De twee zijtanks hebben vaste brandstofbij zich.
De grote brandstoftank bevat vloeibare brandstof
Vaste brandstof kun je beter bewaren en vervoeren. Maar als het eenmaal brand moet
het helemaal uitbranden.
In de eerste twee minuten moeten de twee zijtanks de shuttle van de grond duwen en
dat geeft de shuttle een grote snelheid.
Er wordt dan in die twee minuten zo'n 10.000 kg brandstof verstookt.
Vraag
Zoek op internet welke brandstoffen voor een raket gebruikt kunnen worden.
Een raket gebruikt onder andere …………………………………………………………………………………………….
Vraag
Waarom moet tijdens de start, het omhoog brengen van de shuttle zo’n grote brandstof
tank mee, Dat maakt het toch alleen maar zwaarder?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Pagina 9 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
KRACHTEN
Weetje
Waarom moeten er bij het lanceren van een shuttle zo’n grote raketten gebruikt
worden ?
Dit komt door de zwaartekracht (= aantrekkingskracht van de aarde). Door deze
zwaartekracht wordt alles naar de aarde toegetrokken. Die kracht zorgt er ook voor
dat alles op tafel blijft liggen.
Als deze kracht er niet zou zijn, zou alles van de aarde af de ruimte in vliegen.
Alles wat massa heeft wordt door de aarde aangetrokken. Hierdoor oefent een massa
van 1 kg een kracht van 10 N (newton) op zijn steunpunt uit. Je zegt ook: een massa van
1 kg heeft een gewicht van 10 N
Onthoud: 1kg komt
overeen met 10 N =( 1kg = 10 N)
Een kracht geven we aan met de hoofdletter F (van Force) Zwaartekracht geven we het
symbool Fz .
Behalve de zwaartekracht zijn er nog meer krachten:
Wrijvingskracht
Fw
Spierkracht
Fsp
Magnetische kracht Fmagn.
Elektrische kracht Fel
Veerkracht
Fv
Trekkracht
Ft
Het meten van krachten.
Krachten kunnen we meten met een veerunster .
In deze veerunster zit een veer en door de kracht die er op werkt wordt die veer
uitgetrokken.
Afbeelding van een veerunster. Een doorzichtige , waar de veer zichtbaar is.
KRACHTEN TEKENEN.
Omdat de krachten er wel zijn en we ze niet kunnen zien , maken we ze voor ons
zichtbaar door ze voor te stellen ( = te tekenen ) als een pijl. Hoe langer de pijl in en
situatie hoe groter de kracht.
Om een kracht te teken als pijl moet je weten:
Grootte van de kracht
Richting van de kracht
Aangrijpingspunt van de kracht
Schaal (= krachtenschaal (K.S.)
Pagina 10 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
De krachtenschaal (K.S.) geeft aan hoeveel N elke cm van de pijl voorstelt.
Voorbeeld; K.S. 1cm = 50 N . Dit betekent elke cm van de pijl heeft en waarde van 50 N
aan kracht.
VOORBEELD:
1: Een kracht van 200 N werkt naar rechts. K.S. 1cm = 100 N Teken de kracht.
Uitwerking:
De pijllengte wordt: 200N : 100 N = 2 dus 2 x 1cm = 2cm
F = 200 N
(bij de pijl zetten we hoe groot de kracht in N is)
Oefen maar eventjes :
1: Een kracht van 50N werkt naar links. K.S. 1cm = 10 N.
Teken de kracht.
2: Een kracht van 40 N werkt loodrecht naar boven. K.S. 1cm = 20 N
Teken de kracht.
3: Een kracht van 350 N werkt naar rechts. K.S. 1cm = 70 N
Teken de kracht.
We kunnen ook omgekeerd werken.
Als we de pijl en de krachtenschaal weten kunnen we de grootte van de kracht
uitrekenen.
Voorbeeld:
(pijl 4 cm tekenen)
K.S. 1cm = 20 N
F = …….. N.
Op meten: pijllengte = 4 cm
Pagina 11 van 28
F = 4 x 20 N = 80 N
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Nu zelf oefenen:
1
K.S. 1cm = 40 N
F = ……..N
(pijl 7 cm tekenen)
Op meten: pijllengte = ……. cm
F = ….. x ……N = ………N
2
K.S. 1cm = 50 N
F = ……… N
(pijl 6 cm tekenen)
pijllengte = ………cm
3
F = ….. x ….N = ………N
K.S. = 1 cm = 25 N
pijllengte = …………cm
F = ……… N
(pijl 3,5 cm tekenen)
F = ….. x ….N = ….. N
Pagina 12 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
P 1 Ballonraket
Naam van de proef: Het maken van een ballonraket.
Doel van de proef: Onderzoeken hoe een leeglopende ballon reageert.
Benodigdheden:
- langwerpige ballon
- paperclip
- rietje ( + 10 cm)
- dun touw of nylonkoord + 9 m lang
- schaar
- plakband
Uitvoering:
1.
Blaas de ballon op en sluit deze af met de paperklip.
2.
Knip het rietje door midden . Plak de twee stukjes op de ballon zie
tekening/foto.
3.
Steek het touw of koord door de twee stukjes en span het touw strak. ( Laat
bijv. twee klasgenoten elk een uiteinde vasthouden.)
4.
Schuif de ballon helemaal naar een uiteinde van het touw.
5.
Haal de paperclip van de ballon en kijk wat er gebeurt. Onthoud goed wat je
allemaal hoort en ziet.
Waarneming :
Zo gauw de paperclip van de ballon was hoorde ik de lucht ………………………………….
De ballon liep leeg en …………………………………………………………………………
Opdracht: aan de hand van de volgende vragen:
- Gebeurde er wat je dacht dat er zou gebeuren ? ……………………………………………………
-
Wat was er de oorzaak van dat de ballon vooruit bewoog ? ………………………………..
- Waardoor stopte de ballon ? …………………………………………………………………………………………..
- Hoe zou je de ballon verder kunnen laten komen ? ……………………………………………………
- Hoe zal zich een ballon met een andere vorm zich gedragen ? (Bijv. een ronde ballon ?)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Pagina 13 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Het heelal
Voordat je begint aan dit gedeelte bekijk dan eerst op natcom.nl naar een filmfragment
over de ruimte.
Weetje
Waar denk je aan, als je denkt aan de ruimte?
Denk je dan aan raketten of aan de maan, de planeten, sterren, aan God of Allah?
Het heelal heeft ons al heel lang geboeid.
Is de aarde plat?
Draait de zon om de aarde?
Veel vragen en angsten hebben mensen bezig gehouden.
De aarde is plat
Heel lang heeft men gedacht dat de aarde plat was en dat de zon erom heen draaide.
Het klinkt logisch, want aan de horizon eindigde de aarde.
Als een boot te dicht bij de horizon kwam viel de boot van de aarde.
Zo is er een mooie tekening van de aarde hoe die eruit zou hebben gezien.
Op een gouden godenkar voortgetrokken door 6 witte paarden werd de zon onder de
aarde doorgetrokken gevuld en ’s morgens weer opgelaten. ’s Avond als de zon
opgebrand was viel de zon weer op de gouden godenkar. Wie voorbij de horizon was, viel
in naar de godenrijk. Meestal liep dat niet goed af.
De zon draait om de aarde
Later geloofde men wel dat de aarde een bol was maar de zon draaide om de aarde.
De aarde was het middelpunt van het heelal.
In het boek Het Heelal van Stephen Hawking vind je een mooie afbeelding daarover.
Pagina 14 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Vraag
De aarde is hier het middelpunt. Wat wordt daarmee bedoelt?
………………………………………………………………………………………………………………………………
Welke planeet ligt volgens dit model het dicht bij de aarde en welk het verst?
Het dichtsbij ligt volgens dit schema ……………………………..
Het ver wegst ligt volgens dit schema …………………………….
De zon is ons middelpunt
Weetje
Het zijn de geleerden Copernicus, Kepler en Galilei
geweest die ontdekten dat het heelal er anders uit
ziet.
Afb 1.3 uit Het Heelal van Stephen Hawking
Vraag
a Welke planeet draait het dichtst om de zon? Dat is ……………………………
b Welke planeet ligt het dichtst bij de aarde? Dat is ……………………………..
Pagina 15 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Ons zonnestelsel
Weetje
Als je naar de hemel kijkt zie je duizenden sterren.
Van alle sterren die aan de hemel staan is de dichtst-bij zijn-de ster onze zon.
Onze zon is het voor ons middelpunt in ons zonnestelsel.
Maar in het heelal is onze zon één van de duizenden zonnen, die aan de hemel staat.
Ons zonnestelsel bestaat uit onze zon en negen planeten.
Planeten zijn grote hemellichamen.
Ze draaien om de zon en geven geen licht af.
Bekijk de afbeelding van ons zonnestelsel maar eens.
Je kunt dat ook zien vanuit een ander gezichtspunt.
De planeten
Weetje
Je weet nu dat planeten om de zon draaien.
Niet op alle planeten kun je landen met een landingsvaartuig.
Zo kun je wel landen op Mercurius, Venus, Aarde en op Mars.
Deze planeten hebben een harde bodem.
Maar op de planeten Jupiter, Saturnus en Neptunes zal landen moeilijk gaan.
Deze planeten bestaan uit gasbollen.
Vraag
Deze vraag gaat over planeten.
Wat weet je van Mars? Wat weet je van de overige planeten?
Dat mag je zelf gaan opzoeken.
Ga naar: www.infoster.be/negepl
Vul met behulp van internet de volgende vragen in:
Pagina 16 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Mars:
Mars is de boodschapper van ……………………..…..
Welke maand is naar deze planeet genoemd?…………………………..….
Kun je op Mars lopen? Ja/nee
Heeft Mars kraters? Ja/Nee
Hoe heet de grootste berg? ………………………….
Venus
Denk je dat je op Venus kunt lopen? Ja/nee
Venus wordt ook wel als ………………….….. van de aarde genoemd.
Tik in wat op de stippeltjes moet komen te staan:……………………………….…
Waarom wordt hij zo genoemd? Hij wordt zo genoemd omdat ………………….……
Is Venus al eens bezocht door een ruimtevaartuig?
Zo ja, hoe hete dat vaartuig? ……………………………….……
Jupiter
Wat valt je op aan deze planeet als je de foto bekijkt?
Dat er om deze planeet …………………………..
Hoeveel keer zo zwaar is deze planeet dan de aarde? …………………………..
Denk je dat je op deze planeet kunt landen?
Ja/nee omdat het een …………………………………...
Vraag
Schrijf in je logboek nog iets over de overige planeten: Saturnus, Uranus en Pluto.
Geef aan welke punten je van belang vindt bij de planeet.
Geef duidelijk aan over welke planeet je het hebt.
Sterrenpuzzel.
Wat hoort bij elkaar? Neem een leeg A4 vel en leg dit onder het vel wat je vindt op de
volgende bladzijde.
Verbind nu de naam aarde met de aarde op de tekening. Doe dit met een vette potlood
streep.
Let op dat de lijnen van de planeten niet door elkaar gaan.
Maak nu een elektrische schakeling zodat je het spel elektrix kunt maken.
Zorg voor voldoende ruimte tussen paperclips dat er geen kortsluiting ontstaat.
Pagina 17 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Pagina 18 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Hoe lang duurt een jaar?
Weetje
De aarde draait in 365 dagen om de zon.
Vandaar dat ons jaar 365 dagen lang is.
Maar planeten die dichter bij de zon staan maken een kortere cirkel.
Vandaar dat een jaar van deze planeten korter is.
Vraag
Welke planeten hebben een korter jaar dan de aarde?
De planeten …………….……. en ……………..………. en …………………. hebben een kleinere omlooptijd,
dus een korter jaar dan de aarde.
Weetje
Jupiter staat veel verder weg dan de aarde en daar duurt een omlooptijd 12 jaar.
Als je op Pluto zou wonen zou je nooit jarig zijn want Pluto heeft een omlooptijd van 248
jaar.
Vraag
Stel je vriendin woont op Jupiter en zegt dat zij zes jaar oud is.
Hoe oud is zij dan in aardse jaren?
Zij is dan ………… x …………..= …………. aardse jaren oud.
Vraag
Je hebt ook een vriendin op Pluto wonen.
Zij e-mailt jou dat ze volgend jaar weer terug schrijft.
Je ontvangt nooit meer een e-mail van haar.
Geef een reden waarom jij daarop niet meer zult reageren.
O A Zij leeft dan niet meer
O B Jij leeft dan niet meer
Pagina 19 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Manen
Weetje
Een maan draait niet om de zon maar om een
planeet.
De aarde heeft maar 1 maan.
Manen geven geen licht.
Het zijn levenloze stenen die om een planeet
draaien.
De aarde heeft dus maar één maan.
De maan draait in 30 dagen om de aarde.
Vandaar de naam ‘maand’
Vraag
Laten we maar bij onze eigen maan blijven.
Zoek eens op wat de volgende zinnen betekenen:
* nieuwe maan betekent …………………..
* eerste kwartier betekent ………………………..
* volle maan betekent ……………………………..…
Vraag
Voel je je op de maan lichter of juist zwaarder dan op aarde?
Op de maan voel je je juist …….. dan op de aarde omdat de ……….
Vraag
Mars heeft twee manen, de ene heet Phodos
De afbeelding komt van onderstaande website.
Hoe heet de andere maan om Mars?
Kijk weer op www.infoster.be/negepl
O A Europa
O B ignos
O C Deimos
O D Mondy
Vraag
De andere planeten hebben ook manen.
Welke planeet heeft de meeste manen om zich heen en hoeveel?
De planeet met de meeste manen is ….. deze heeft …. manen om zich heen.
Kijk daarvoor weer op de website:
www.infoster.be/negepl
Pagina 20 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Kometen en meteorieten
weetje
Vroeger, maar ook nu nog worden kometen vaak gezien als voorteken.
Er staat ons iets te wachten als een komeet langs komt.
Dat kan goed nieuws zijn maar ook slecht nieuws.
Een komeet mag je voorstellen als een grote sneeuwbal van
een paar kilometer dikte en gevuld met stenen en modder.
Het binnenste van de komeet bevat bevroren water, cyaan en
andere stoffen.
Als je een komeet ziet laat deze een staart achter van stof
en gas.
Daarom vinden mensen dat vreemd en angstig.
Kometen beschrijven ook een baan om de zon.
De bekendste komeet heet de komeet van Halley.
Vraag
Zoek op internet www.infoster.be/negepl wat voor komeet Halley is.
Weetje
Vallende ster of gewoon een meteoren?
Vooral in de maand augustus is het zien van vallende sterren een mooi en boeiend
gezicht.
Zo’n lichtflits aan de hemel.
Alleen het zijn geen vallende sterren.
Het zijn grote brokken steen, meteorieten die te dicht bij onze aarde komen.
Ze komen in onze dampkring die doet de stenen zo sterk afremmen dat ze verbranden.
Dat verbranden zien wij.
We zien dat als een streep aan
de hemel.
De term vallende ster is
afkomstig van onze voorvaderen.
Die dachten daar gaat weer een
ster.
Vraag
In welke maand vallen de meeste
‘vallende sterren’?
O A In januari
O B maart
O C augustus
O D november
Pagina 21 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Vraag
Vallende sterren zijn:
O A gewoon vallende sterren
O B vallende planeten
O C vallende manen
O D vallende meteoren
Vraag
Een meteoor is:
O A een groot stuk steen
O B een ander woord voor planeet
O C een ander woord voor ster
O D een gaswolk
Vraag
Schrijf hieronder wat het verschil is tussen een komeet en een meteoriet.
Een komeet is ……………………………………………………………………………..
Een meteoriet is ……………………………………………………………………….
Pagina 22 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Lichtjaar
Weetje
De afstanden tussen planeten onderling zijn zo groot dat zelfs onze rekenmachine het
er moeilijk mee heeft.
Vandaar dat ze een nieuwe term hebben bedacht.
Een lichtjaar.
Een lichtjaar is de afstand die het licht in 1 jaar aflegt.
Nu weet je nog niet hoe snel licht gaat.
Licht gaat met een snelheid van 300.000 km/s.
Elke seconde legt het licht dus 300.000 km af.
Dat is snel.
Vraag
In 1 seconde legt het licht 300.000 km af
A Hoeveel seconden zitten er in een jaar? Geef aan hoe je er aan komt.
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Klopt jou antwoord met het hier onder staande getal?
Als het goed hebt uitgerekend moet er uitkomen 9.460.800.000.000 km af.
Dus het licht legt in 1 jaar 9.460.800.000.000 km af
Vraag
De afstand van de zon tot de aarde is 150.000.000 km (meet maar na!)
De snelheid van het licht is 300.000 km/s
Als je wilt weten hoelang het licht erover doet om van de zon naar de aarde te komen,
moet je die twee getallen met elkaar delen.
Afstand
snelheid
= tijd
Je krijgt dan;
150.000.000 = 500 s dat is ongeveer 8,3 minuten
300.000
Als de zon ineens uit gaat, hebben we nog 8,3 minuten licht, daarna is het voor
altijd donker en steen koud.
Pagina 23 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
De snelheid van planeten zijn zo groot dat we die aangeven met km/s.
Om dit om te rekenen naar km/uur moet je km/s vermenigvuldigen met 3600.
Vraag
De afstand van de aarde naar de maan is 384.000 km
Stel dat een raket met een snelheid van 3000 km/uur gaat.
Bereken dan hoelang de raket erover doet om naar de maan te reizen.
Gegevens:
Afstand=……… km
Snelheid= …… km/uur
Tijd=…… uur
Berekening:
Afstand
………. =….. uur dat is ….. dagen.
Snelheid
Vraag
De afstand van de aarde naar de maan is 384.000 km
Stel je gaat per luchtballon naar de maan.
De snelheid van de ballon is 200 km/uur
a Bereken dan hoelang de ballon erover doet om naar de maan te reizen.
Gegevens
Afstand=……… km
Snelheid= …… km/uur
Tijd=…… uur
Berekening:
Afstand
………. =….. uur dat is ….. dagen.
snelheid
b Geef aan waarom deze tocht per ballon nooit zal lukken.
…..
Vraag
De aarde draait met een snelheid van 30 km/s om de zon.
Bereken in km/h hoe snel wij om de zon draaien.
Oplossing:
Snelheid aarde 30 km/s
Omrekeningen naar km/uur wordt 30 km/s x …… = …….. km/h
Pagina 24 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Vraag
Wat merk je van deze snelheid?
A niets
B heel veel, omdat ik altijd duizelig ben.
Vraag
Je weet nu dat de aarde een snelheid heeft van ongeveer 108.000 km/uur.
Dus elk uur legt de aarde een afstand af van 108.000 km om de zon.
Bereken hoeveel km de aarde aflegt in één jaar.
Gegevens:
Snelheid= ……….. km/uur
Aantal uren in een jaar (een jaar heeft 365 dagen). =………….. x…………... = ………… uur in één
jaar.
Nu de afgeleden weg:?
Berekening:
Afgelegde weg = snelheid x tijdsduur.
Afgelegde weg = ……………..……… km/uur x ………………… uur= …………………..………… km
[rekenmachine afbeelden]
Vraag
Om van de aarde weg te komen moet je een snelheid hebben van ongeveer 40.000
km/uur.
Bereken hoeveel km/s dit is.
Pagina 25 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Sterren
Weetje
Zo oud als de aarde is, staan er sterren aan de hemel, dag en nacht.
Alleen is het overdag zo licht dat je ze niet kunt zien, maar ze zijn er wel.
De dichtst-bijzijn-de zon is de Alpha Centauri.
Vraag
1 lichtjaar is 9.460.800.000.000 km
Hoeveel km is Alpha Centauri van ons verwijderd?
Om dit uit te rekenen moet je alleen de eerste paar cijfers van dat grote getal nemen.
Dat vermenigvuldig je met 4.
Daarna zet je de rest van de andere getallen erachter.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….……
Vraag
Stel dat je kunt reizen met de snelheid van het licht ( 300.000 km/s).
Bereken hoeveel tijd je erover doet om naar Alpha Centauri te reizen.
Gegeven:
Afstand: aarde naar Alpha Centauri=………………………..…. Km
Snelheid: ……………………………….. km/s
Berekening:
Tijd = afstand / snelheid =
………………………….…. /……………………………………………...
De tijdsduur is: dan …………………………………………..s
Dat is …………………….... minuten = ……………….…. uur ……………………... dagen.
Overleef je deze tijdsduur, uitgaande dat je gezond blijft? Ja/nee
Pagina 26 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Reizen
Weetje
Reizen naar andere planeten zijn beperkt.
Want op een aantal planeten kun je niet lopen omdat het gasbollen zijn.
Veel andere planeten zijn gewoon te ver weg.
Vandaar dat Mars de meest voor de hand liggende planeet is om naar toe te gaan.
Maar de afstand van de aarde tot Mars is nogal verschillend.
Mars maakt namelijk niet een mooie cirkel om de zon.
Mars maakt een elips om de zon.
Vraag:
Mars maakt een elips om de zon. Wat betekend dat?
Zoek het eventueel op en teken hieronder zoals je denkt dat mars om de zon draait.
Met de grootste raket zal een reis nog altijd ongeveer 9 maanden duren de terugreis 1,5
jaar omdat de stand van de aarde en mars verandert.
Vraag
Als je naar Mars wilt reizen moet je de reis zo kiezen dat je de kleinste afstand maar
hoeft af te leggen.
Vraag
Een reis van 1,5 jaar vraagt nogal wat voorbereiding.
Maak een verslag waar je zoal aan moet denken om zo’n lange reis te maken.
Pagina 27 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging
317511227
Puzzel
H
E
E
L
A
L
R
Z
T
G
M
R
A
K
M
R
L
S
X
W
E
B
W
O
T
E
R
R
S
A
V
U
X
T
T
E
K
A
U
H
R
A
T
U
A
S
M
I
I
E
O
B
A
A
N
C
L
E
N
N
V
U
P
M
M
R
N
R
D
H
U
I
I
U
O
W
U
N
E
T
O
R
T
T
F
R
C
R
T
G
J
V
T
E
R
E
C
E
R
O
I
H
O
A
X
Q
E
K
T
V
Y
N
K
N
T
U
T
E
S
D
N
A
S
G
M
S
E
R
O
S
S
J
T
T
U
R
A
H
A
C
R
D
A
Z
D
T
A
E
E
O
A
Z
N
H
A
C
R
C
M
N
J
A
M
R
B
E
E
A
A
I
X
A
H
W
A
N
R
D
R
O
N
A
J
J
T
K
A
T
W
R
R
O
T
E
V
L
K
R
A
C
H
T
E
N
B
C
S
I
N
N
R
U
I
M
T
E
V
A
A
R
T
O
N
N
J
AARDE
ASTRONAUT
BAAN
BRANDSTOF
HEELAL
JAAR
JUPITER
KOMETEN
KRACHTEN
KRACHTENSCHAAL
LICHTJAAR
MAAN
MANEN
MARS
MERCURIUS
METEORIET
RAKET
RUIMTE
RUIMTEVAART
SATUNUS
STERREN
STERRENSTAD
VENUS
ZON
ZWAARTEKRACHT
Pagina 28 van 28
Lesmateriaal Vooruit - Bewegen 1A
Beweging