Maansverduistering

Taken en Lesideeën
Hoe ziet ons zonnestelsel eruit?
1. Inleiding
Het doel van deze les is een audiovisuele leerstof aan te bieden en/of de leerlingen zelf deze
leerstof te vergaren en onderwerpen te kiezen waarvan zij zelf een audiovisuele voorstelling
willen maken.
2. Inhoud

Onze zon = een ster

De planeten en hun
manen:
o 4 binnenplaneten:

Mercurius

Venus

Aarde

Mars
o
4 buitenplaneten:

Jupiter

Saturnus

Uranus

Neptunus

Pluto
 Sinds 2006 niet meer
omschreven als planeet

Kometen en asteroïden

Onze zon
o Een ster
o 1 miljoen km wijd
o Vlammende gasbal:

Oppervlakte = 5500°C,

Kern = 15.6 miljoen°C
o Zonnevlammen: een explosie op het oppervlak die
zonnemateriaal de ruimte in schieten. De zon verliest op
deze manier een deel van haar substantie en wordt een klein stuk kleiner
o Zonnewind: dichte wolk of stroom van elektrisch geladen deeltjes, ten gevolge van
de zonnevlammen.
 De planeten:
De 4 planeten Mercurius, Venus, Aarde en Mars liggen binnen de planetoïdengordel (een
regio tussen Mars en Jupiter waar de grootste concentratie planetoïden is.)
Ze worden onderscheiden door hun speciale eigenschappen:
 Ze heten “aardse planeten” of “terrestrische planeten” omdat hun oppervlakte bestaat
uit vaste materialen of stoffen.
 Deze planeten zijn kleiner volgens de astronomische standaarden
 Ze bestaan ongeveer uit hetzelfde materiaal als onze Aarde
Taken en Lesideeën
De 4 "buitenplaneten” Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus bevinden zich buiten de
planetoïdengordel. Hun eigenschappen zijn:
 Ze heten ook gasreuzen omdat ze geen vast oppervlakte hebben en er geen zichtbare
overgang is tussen atmosfeer en kern.
 Ze hebben allemaal ringen (niet even zichtbaar)en veel sterren
 Ze bestaan voornamelijk uit waterstof, helium, ijs, methaan, ammoniak, koolstofmonoxide

Pluto
o Geen planeet
Vanaf 24 augustus 2006 werd Pluto niet meer erkend als planeet, maar als dwergplaneet.
Dwergplaneten zijn planeetachtige lichamen die kleiner zijn dan de planeet Mercurius. De
definities planeet-dwergplaneet werden gemaakt op het congres van IAU, de
Internationale Astronomische Unie. In de toekomst zullen er nog hemellichamen ontdekt
worden die dan ook planeet zouden genoemd moeten worden. Door Pluto het statuut van
dwergplaneet te geven, behouden we het aantal van 8 planeten.
o
Eigenschappen:

Een heel verschillende baan ten opzichte van andere planeten en kometen

Ongeveer dezelfde samenstelling als een komeet: ijs en vaste materie. Maar veel
is er nog niet over de samenstelling bekend.
 Kometen en asteroïden
Kometen zijn relatief kleine hemellichamen met bestanddelen
zoals ijs, stof en gas.
Rond de kern van een komeet zit een gaswolk die we ook
coma noemen. De komeet heeft een staart die wel tot een
miljard kilometer lang kan worden. Restanten van de geladen
stofdeeltjes worden opgenomen door de zonnewind
waardoor we de vorm van een staart zien. De deeltjes in
deze ionenstaart reflecteren het zonlicht waardoor de staart
zo goed zichtbaar is.
Bron foto Hale-Bopp: http://nl.wikipedia.org/wiki/Komeet
Speciale fenomenen:
Noorderlicht/Zuiderlicht
Bij grote en sterke zonnevlammen kunnen de uitgestoten deeltjes van de zonnewind tot bij de
polen van onze aarde komen. Dat zorgt op het noordelijk halfrond voor een mooi
schouwspektakel dat we het noorderlicht noemen. We noemen het ook wel de aurora
borealis en op het zuidelijk halfrond noemen we ze dan aurora australis.
Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Poollicht
Taken en Lesideeën
Zonsverduistering
Een zoneclips vindt plaats wanneer de maan in haar baan om de aarde tussen de Aarde en
de Zon inschuift. Hierdoor wordt de zon oftewel gedeeltelijk of totaal verduisterd. Bij een
totale zonsverduistering kunnen de zonnestralen overdag niet meer de aarde bereiken dus
wordt een deel van de aarde ook echt verduisterd. Dit enkel in het beste gebied voor
waarneming: waar de kern- of slagschaduw van de maan ons een volledig zicht geeft op de
verduistering.
Maansverduistering
Een maansverduistering vindt plaats wanneer de aarde tussen de zon en de maan schuift
waardoor de maan geen zonlicht ontvangt. De maan kan dus ook geen licht meer reflecteren
waardoor we de maan niet kunnen zien. Overal waar het op dat moment nacht is kan men
een maansverduistering waarnemen. Soms kunnen we wel een rode gloed rond de maan
waarnemen.
3. Mogelijke uitwerkingen
 Nieuwsflash: Een nieuwsbericht over verduisteringen opnemen. Filmpjes van het echte
nieuws over de verduistering bewerken in een eigen compilatie.
 Interview afnemen van een astronoom, eventueel zelf interview afleggen met
omstanders of het acteren.
 Talking head: zelf uitleg geven over de begrippen. Vergeet niet veel beelden te
gebruiken ter illustratie.
 Animatie: van een verduistering of van de banen die planeten rond de zon maken of de
maan rond de aarde.
4. Tips
 Goede artikels vind u op: http://nl.wikipedia.org/
 U kan opzoeken wanneer de eerstvolgende verduisteringen plaatsvinden.
Links:
 Astronomische centra in België vind u op: http://www.urania.be/adressen.php
 In Nederland is er de Vereniging van Landelijk Samenwerkende Publiekssterrenwachten:
http://www.lsps.nl/