26-02-16 Inhoud Invloed van het weer op het wegdek • Behind the Scenes Meteo Wing • Invloed van het weer op het wegdek – Theorie – Het voorspellen van wegdektemperaturen Theorie en hulp in de praktijk • Open source informatiebronnen • Case Studies door Lt Bram Verbruggen (Meteo Center) Inhoud Behind the Scenes Meteo Wing HET METEO CENTER • Behind the Scenes Meteo Wing • Invloed van het weer op het wegdek – Theorie – Het voorspellen van wegdektemperaturen • Open source informatiebronnen • Case Studies • Hulp aan de Natie • Meteo Center: 3 voorspellers (24Hr shifts) – 24/7 bereikbaar – Nowcasting • Wij zijn mensen • Verantwoordelijkheidsbesef, motivatie Behind the Scenes Meteo Wing Behind the Scenes Meteo Wing HET METEO CENTER HET METEO CENTER Synoptische Voorspeller Operationele Voorspeller • • Initiatie GMS (vaste tijdestippen) Nowcasting Roads (24/7) • • 12Hr evolutie weer in België Nowcasting Medium Range Voorspeller • Geleverde producten: • Winter Actie Protocol – Ingave GMS model • Evolutie op middellange termijn – H-48 waarschuwingen (WAP) – Mil.be + winterbulletin http://www.mil.be/ • Initiatie + 3 updates/24Hr 1 26-02-16 Invloed van het weer op het wegdek Inhoud • Behind the Scenes Meteo Wing • Invloed van het weer op het wegdek – Theorie – Het voorspellen van wegdektemperaturen TERMINOLOGIE • Neerslag: Neerslag is een verzameling waterdeeltjes die uit een wolk of groep van wolken valt en het aardoppervlak bereikt • Open source informatiebronnen • Case Studies Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek TERMINOLOGIE TERMINOLOGIE Bui Regen Neerslagzone = locatie voorspelbaar “Regenzone van West naar Oost” • Bui = exacte locatie onvoorspelbaar Geïsoleerd: <30% Lokaal: > 30% Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek TERMINOLOGIE TERMINOLOGIE Aanvriezende regen: Regen waarbij de druppels vastvriezen bij botsing op de grond, op voorwerpen of op luchtschepen in vlucht. Wanneer deze vloeibare druppels bij het contact bevriezen wordt een ijslaagje gevormd dat men ijzel noemt. IJzel is dus een gevolg is van aanvriezende neerslag. • Rijmplek: Gladde plek ontstaan door het aanvriezen van gecondenseerde lucht (nevel of mist) • Ijsplek: Gladde plek ontstaan door het aanvriezen van het aanwezige water (bv plassen) op het wegdek • Ijzel: Gladheid die ontstaat door de ijslaag die zich vormt na het aanvriezen van regendruppels (wel of niet onderkoeld) op een bevroren ondergrond 2 26-02-16 Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek TERMINOLOGIE FRONTEN: VERANDERING VAN LUCHTMASSA Rijm: Bevrozen condensatie op de grond (directe bevriezing van waterdamp - sublimatie) Niet doorschijnend (vermengd met lucht) Occlusie Isobaren Lagedrukgebied Ijzel: Bevriezen van onderkoelde waterdruppels door contact met bevroren oppervlak Doorschijnend Warm front Koufront Hogedrukgebied Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek FRONTEN: VERANDERING VAN LUCHTMASSA FRONTEN: VERANDERING VAN LUCHTMASSA • Depressie en Anticycloon • WARMFRONT Waarom gevaarlijk? Verplaatsing Warme lucht Koude lucht Sneeuw Aanvriezende regen - ijzel Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek FRONTEN: VERANDERING VAN LUCHTMASSA FRONTEN: VERANDERING VAN LUCHTMASSA • KOUFRONT Waarom gevaarlijk? 0°C niveau Warme lucht (Sneeuw)buien Koude lucht REGEN AANVRIEZENDE REGEN SMELTENDE SNEEUW SNEEUW Opklaringen + dalende T 3 26-02-16 Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek TEMPERATUUR TEMPERATUUR • Temperaturen • Dagelijks Temperatuursverloop – Luchttemperatuur (T): de temperatuur van de lucht (gemeten op thermometerhut, in de schaduw, uit de wind) – Oppervlaktetemperatuur: de temperatuur van het oppervlak • Aard ondergrond (thermische eigenschappen asfalt – beton - …) • Neerslag – Dauwpuntstemperatuur (Td): de temperatuur tot welke een gegeven hoeveelheid vochtige lucht bij constante druk en mengverhouding moet worden afgekoeld om verzadiging te verkrijgen luchtmassa specifiek Als T = Td: verzadiging wolk / mist Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek TEMPERATUUR TEMPERATUUR • Factoren die invloed kunnen hebben op luchttemperatuur • Factoren die invloed kunnen hebben op luchttemperatuur 1. BEWOLKING 2. WIND 1. BEWOLKING = “deken” Overdag: minder opwarming ‘s Nachts: minder afkoeling Wolk = gecondenseerde lucht = waterdruppels (!) Mist = wolk op de grond = waterdruppels in aanraking met de grond Gevaarlijk bij negatieve T !!! Helder weer Invloed van het weer op het wegdek TEMPERATUUR • Factoren die invloed kunnen hebben op luchttemperatuur T 1. BEWOLKING IR SS SR 4 26-02-16 Zwaar bewolkt Afwisselend bewolkt en opklaringen T T 0°C SS SS SR SR SS SS Vraag: wat als er neerslag valt? Invloed van het weer op het wegdek TEMPERATUUR Afwisselend bewolkt en opklaringen • Factoren die invloed kunnen hebben op luchttemperatuur T 1. BEWOLKING 2. WIND • Wind = menging atmosfeer meer wind = meer menging • Menging = minder snelle T afname • !! Wind richting belagrijk SS SR SS Vraag: wat als er neerslag valt? Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek TEMPERATUUR TEMPERATUUR • N Wind • W Wind – (zeer) koud, meestal vochtig – Zacht en vochtig (zachte zeelucht) Aanvriezende regen Sneeuwbuien • O Wind • Z Wind – Koud en droog (rond Siberisch H) – Zacht, droog of vochtig Aanvriezende neerslag H Smeltende sneeuw / sneeuw 5 26-02-16 Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek GLADHEID GLADHEID • Factoren die invloed kunnen hebben op wegtemperatuur • Oorzaken van gladheid – Veroorzaakt door neerslag (sneeuw, aanvriezende neerslag) – Veroorzaakt door condensatie/ (aanvriezende) mist – Bevriezing van het water op het wegdek. 1. Luchttemperatuur – Dagelijkse gang – Invloed bewolking + wind Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek GLADHEID GLADHEID • Factoren die invloed kunnen hebben op wegtemperatuur • Factoren die invloed kunnen hebben op wegtemperatuur 1. Luchttemperatuur 2. Thermische eigenschappen ondergrond 1. Luchttemperatuur 2. Thermische eigenschappen ondergrond 3. Relatieve vochtigheid – – – – Asfalt vs beton Dikte van beton / asfalt Warmteflux ondergrond (groot in Okt – Nov, klein in Feb – Mar) Bruggen! – – – – Klein verschil T – Td = hoge relatieve vochtigheid 70% RH = °wolk / mist Bij negatieve temperaturen: gevaar! Aanvriezende mist Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek GLADHEID GLADHEID • Factoren die invloed kunnen hebben op wegtemperatuur • Factoren die invloed kunnen hebben op wegtemperatuur 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 5. Luchttemperatuur Thermische eigenschappen ondergrond Relatieve vochtigheid Instraling – Opwarming o.i.v. zon = wegtemperatuur Luchttemperatuur Thermische eigenschappen ondergrond Relatieve vochtigheid Instraling Wind – Wind = meer mixing, maar ook windchill – Warme luchtlaag in contact met oppervlak wordt mee gemengd ! Bruggen 6 26-02-16 Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek GLADHEID GLADHEID • Factoren die invloed kunnen hebben op wegtemperatuur 1. 2. 3. 4. 5. 6. • KOUFRONT Luchttemperatuur Thermische eigenschappen ondergrond Relatieve vochtigheid Instraling Wind Neerslag – Onderkoelde neerslag (sneeuw, smeltende sneeuw, hagel, …) – Aanvriezende neerslag (bevriezing onderkoelde waterdruppels) – Timing van neerslag! • Moeilijkst te behandelen: plotse opklaringen na koufront Opklaringen + dalende T Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek GLADHEID GLADHEID • Factoren die invloed kunnen hebben op wegtemperatuur 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Luchttemperatuur Thermische eigenschappen ondergrond Relatieve vochtigheid Instraling Wind Neerslag Strooiactiviteiten • “Micro” – Bruggen • • • • Geen onderliggende warmteflux ondergrond Wind chill Water in de buurt hoge RH rijm Plassen op brug snelle bevriezing – Wegdek behandeld ja/nee – Preventief / curatief strooien Invloed van het weer op het wegdek Invloed van het weer op het wegdek GLADHEID GLADHEID • “Micro” – Dijken • • • • Aanwezigheid water hoge RH Wind door open vlakte (?) Warmteflux ondergrond Schaduw • “Micro” – Bebouwde kom vs platteland Meer verkeer opwarming door wrijving “Funneling” van wind Gebouwen = warmteopslag minder snelle afkoeling stad Minder verkeer Open terrein wind Snellere afkoeling 7 26-02-16 Voorspellen van wegdektemperaturen Inhoud PARAMETERS • Factoren die invloed kunnen hebben op wegtemperatuur • Behind the Scenes Meteo Wing • Invloed van het weer op het wegdek 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. – Theorie – Het voorspellen van wegdektemperaturen • Open source informatiebronnen • Case studies Luchttemperatuur Thermische eigenschappen ondergrond Relatieve vochtigheid Instraling Wind Neerslag Strooiactiviteiten Meteo parameters: T, Td (RH), wind, bewolking, neerslag Voorspellen van wegdektemperaturen Voorspellen van wegdektemperaturen PARAMETERS PARAMETERS • Parameters die Troad beïnvloeden • Berekening van Troad – Meteorologische parameters • • • • Luchttemperatuur en dauwpuntstemperatuur Wind Neerslag Bewolking (bewolkingsgraad en –type) VARIABEL Model input (MeteoC) T, Td Wind ~ CONSTANT Model Parametrisering Clouds, pcip – Andere statische en dynamische parameters • • • • • Aard van het wegdek (albedo, thermische kenmerken, condutie) Locatie (omgevende vegetatie, hoogte,…) Zonnestraling Verkeerscirculatie … Road Model Troad Parametrisering van quasi constante invloeden Voorspellen van wegdektemperaturen Voorspellen van wegdektemperaturen OORSPRONG VAN FOUTEN OUTPUT • De nauwkeurigheid van de voorspelde Troad Foutieve parametrisering MODEL Fouten in de input • AWV: GMS Road Model – – – – Voorspelde Tair Voorspelde Td Voorspelde Troad Voorspelde wegdekconditie Variaties van Troad in één zone (Data, Timing) VALIDITEIT INPUT ∆Troad Wij veronderstellen ervaring van de kant van de gebruiker om de resultaten te interpreteren voor zijn zone. 8 26-02-16 • • • • Voorspellen van wegdektemperaturen Voorspellen van wegdektemperaturen OUTPUT OUTPUT Voorspelde Tair Voorspelde Td Voorspelde Troad Voorspelde wegdekconditie • Input in MeteoC • Nowcasting in MeteoC – Gebruik GMS – Kritieke waarde: +1°C – Kritieke zone: • Troad tussen P02°C en M03°C • Vanaf afwijking 01°C in deze zone treden wij in actie • ACTIE: Telefoon AWV + update GMS Inhoud • Behind the Scenes Meteo Wing • Invloed van het weer op het wegdek – Theorie – Het voorspellen van wegdektemperaturen • Open source informatiebronnen Open Souce informatiebronnen Informatie Gladheid – Informatie gladheid – Algemene weersinformatie • Case Studies Open Source Informatiebronnen Open Source Informatiebronnen Gladheid Mil.be Mil.be • … 9 26-02-16 • • • • Open Source Informatiebronnen Open Source Informatiebronnen Gladheid Mil.be Gladheid Mil.be Updates 4x/dag 6u periodes, altijd meest negatieve Iconen = meer info Klimatologische zones – Komen niet overeen met districten AWV • Interpretatie nodig • Kleurencodes • Kleurencodes Groen Geen wintertoestand, toestand normaal Geen wintertoestand, mist Geen wintertoestand, smeltende sneeuw of regen en sneeuw gemengd zonder invloed op toestand van de wegen Geel Lichte wintertoestand, aanvriezende mist Lichte wintertoestand, smeltende sneeuw of regen en sneeuw gemengd Lichte wintertoestand, lichte sneeuw of sneeuw smeltend op de grond Lichte wintertoestand, kans op rijmplekken Lichte wintertoestand, rijm- of ijsplekken Open Source Informatiebronnen Open Source Informatiebronnen Gladheid Mil.be Gladheid Mil.be • Kleurencodes • Kleurencodes: beslissingsboom Oranje Matige wintertoestand, aanvriezende mist Matige wintertoestand, smeltende sneeuw of regen en sneeuw gemengd met ijzel Matige wintertoestand, lichte tot matige sneeuw Matige wintertoestand, aanvriezende regen Matige wintertoestand, rijm- of ijsplekken Rood Zware wintertoestand, aanvriezende mist Zware wintertoestand, smeltende sneeuw of regen en sneeuw gemengd met ijzel Zware wintertoestand, matige tot hevige sneeuw Zware wintertoestand, aanvriezende regen Zware wintertoestand, rijm- of ijsplekken Open Source Informatiebronnen Open Source Informatiebronnen Gladheid WINTERBULLETIN Gladheid meteo.be • Zelfde info als website + outlook PDP volgende 3 dagen • AUTO email • Elke update = nieuwe email ! Andere legende kleurencodes 10 26-02-16 Open Source Informatiebronnen Algemeen weerbeeld Mil.be Open Souce informatiebronnen Algemene weersinformatie Open Source Informatiebronnen Open Source Informatiebronnen Algemeen weerbeeld Wetter3.de Open Source Informatiebronnen Open Source Informatiebronnen Wetter3.de Buienradar.be • Radarbeelden = WAARNEMING = werkelijkheid Voorspelde radarbeelden: SOMS te vertrouwen 11 26-02-16 Open Source Informatiebronnen Open Source Informatiebronnen Buienradar.be Buienradar.be • Radarbeelden • Beperkingen Radarbeelden → weerkaatsing van verstuurde EM stralen op neerslag → kleur bepaalt intensiteit van de neerslag GEEN WOLKENinformatie – Geen wolkeninformatie, geen info over type neerslag – Neerslag onder de 1500 m niet altijd zichtbaar (onder de radarbundel) bv motregen, motsneeuw valt uit lage stratus wolken – Sneeuw moeilijk correct te meten door lage valsnelheid + verkeerde intesiteit Buien Regen Open Source Informatiebronnen Open Source Informatiebronnen Buienradar.be Buienradar.be • Radarbeelden – Te gebruiken voor: • Wanneer zal het beginnen met regenen? • Wanneer zal het stoppen met regenen? • Satellietbeelden = wolkenfoto IR VIS (enkel dag) 12 26-02-16 Open Source Informatiebronnen Inhoud Buienradar.be • Behind the Scenes Meteo Wing • Invloed van het weer op het wegdek • Satellietbeelden = wolkenfoto opklaringen! – Theorie – Het voorspellen van wegdektemperaturen • Open source informatiebronnen – Informatie gladheid – Algemene weersinformatie • Case Studies Case Studies Case Studies 12 maart 2013 12 maart 2013 Warme lucht Koude lucht Sneeuw Aanvriezende regen - ijzel 00-06 06-12 12-18 18-00 Warmfront vanuit Oosten Sneeuwval voorafgaand aan warmfront Actie ? Preventief strooien Case Studies Case Studies 12 maart 2013 12 maart 2013 13 26-02-16 Filerecord sneuvelt: 1.600 km file door sneeuw in hele land (bron HLN) Case Studies 07 Februari 2013 00-06 06-12 12-18 18-00 N aanvoer (koud) + buienlijn uit het N Actie? Case Studies Case Studies 07 Februari 2013 07 Februari 2013 Case Studies Case Studies 24 Januari 2015 24 Januari 2015 Neerslagzone vanuit het W met sneeuwval, opklaringen erachter Actie? 00-06 06-12 12-18 18-00 14 26-02-16 Case Studies Case Studies 24 Januari 2015 24 Januari 2015 QUESTIONS? Test Test • Koufront – Wat zijn de grootste gevaren? Opklaringen + dalende T Test • Verwachte T profiel? + Acties? T SS SR SS 15 26-02-16 Test • Welke parameters beïnvloeden de wegtemperatuur? Test • Koufront – Wanneer strooien? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Luchttemperatuur Thermische eigenschappen ondergrond Relatieve vochtigheid Instraling Wind Neerslag Strooiactiviteiten Meteo parameters: T, Td (RH), wind, bewolking, neerslag Test • Wat te doen? Test • Wat te doen? Voorspelling: Test • Wat te doen? 16