RF RA leaflet A4.indd

Hoe werkt het afweersysteem bij mensen met RA?
Het gezonde afweersysteem
antilichamen aan te maken per soort ziekteverwekker.
Deze antilichamen liggen als het ware ‘op voorraad’ in het
lichaam en worden ingezet zodra de ziekteverwekker
het lichaam binnendringt.
Ons afweersysteem verdedigt ons tegen ziekmakende bacteriën, virussen en andere indringers. De huid, slijmvliezen en
maagzuur zijn de eerste verdedigingslinie. Als daar toch nog
indringers doorheen komen, dan zitten er in ons bloed speciale
afweercellen die deze indringers kunnen vernietigen. Maar dat
doen ze alleen als de cytokinen (ontstekingseiwitten) daartoe
opdracht geven. Deze cytokinen zijn dus de boodschappers en
geven de uitvoerders (macrofagen) instructies om lichaamsvreemde stoffen op te ruimen. Daarnaast kan ons lichaam zich
ook tegen één specifieke ziekteverwekker verdedigen. In dat
geval maakt het lichaam speciale witte bloedlichaampjes aan,
de B-cellen en de T-cellen. Deze cellen zetten de afweerreactie
op gang. Bij vaccinaties worden de B-cellen geactiveerd om
Het afweersysteem bij mensen met RA
Bij mensen met RA is het afweersysteem van slag. De afweercellen maken cytokinen aan, die zich ineens tegen het lichaam
keren. Deze cytokinen zorgen voor ontstekingen in de gewrichten. Hierdoor krijgen mensen ontstekingsverschijnselen, zoals
een verhoogde lichaamstemperatuur, pijn, zwelling en warm
worden van het gewricht. De ontstekingsreacties blijven doorgaan omdat ze lichaamseigen stoffen aanvallen. Als dit proces
lang duurt ontstaat er schade aan de gewrichten.
boterosie
cytokinen
Th17
ng
eki
tst
on
chemokinen
rankL
IL17
IL1
enzymen
IL6
TNF
kraakbeenschade
Gezond gewricht
ontsteking on
t
s
t
eki
ng
synovium
fibroblast
macrofaag
B-cel
(auto)antilichamen
Gewricht met RA
Toelichting
Links is een normaal gewricht afgebeeld en rechts
een gewricht van een
RA-patiënt. De afbeelding
maakt in vereenvoudigde
vorm duidelijk hoe een
ontsteking bij mensen
met RA eruitziet en welke
rol interleukine-17 (IL17,
een van de vele cytokines) hierin speelt. De
T-helpercel Th17 is (mede)
verantwoordelijk voor
het ontstaan en in stand
houden van RA. Ook is de
wisselwerking zichtbaar
tussen de Th17-cel en
IL17. Beide cellen zorgen
ervoor dat de macrofaag
(uitvoerder) aan het werk
gaat. Bij RA betekent
dit dat er ontstekingen
ontstaan, die kunnen
leiden tot boterosie en
kraakbeenschade.
Begrippen en uitleg
Reumatoïde artritis
Deze vorm van reuma wordt
gekenmerkt door ontstekingen in
de gewrichten, vooral in handen,
voeten, knieën, polsen en enkels.
RA komt drie keer vaker voor bij
vrouwen dan bij mannen. Ruim
een kwart miljoen Nederlanders
moeten dagelijks leven met RA.
De oorzaak is niet bekend, maar
heeft in elk geval te maken met
een fout in het afweersysteem.
RA veel ontstekingseiwitten
(cytokinen). Cytokinen heb je in
allerlei soorten en maten. Ze geven allemaal signalen af. Ze zijn
belangrijk voor de communicatie
tussen cellen, zetten de afweerreactie aan of zorgen ervoor dat
andere cytokinen aangemaakt
worden. Dr. Lubberts probeert in
zijn onderzoek de geheimen van
de signaaltaal van de cytokine
IL17 te ontcijferen.
Cytokinen
Afweercellen produceren bij
Th17 en IL17
De Th17 is een afweercel die bij
mensen met RA verhoogd in
het bloed aanwezig is. Deze cel
maakt de cytokine IL17 aan. De
IL17 is bij 30% tot 40% (mede)
verantwoordelijk voor de ontstekingen bij mensen met RA.
B-cellen en T-cellen
Dit zijn witte bloedlichaampjes.
T- en B-cellen spelen een belangrijke rol bij onze afweer. T-cellen
ontdekken vreemde indringers,
zoals bacteriën en virussen,
in ons lichaam. Ze geven deze
informatie door aan de B-cellen.
Deze maken op hun beurt antilichamen aan, die de indringer
gaan bestrijden.
Fibroblast
De fibroblast is de belangrijkste
cel van het bindweefsel en kan
ook cytokinen maken.
Biologicals
Dit zijn medicijnen die de
ontstekingseiwitten aanpakken
en daardoor het afweersysteem
afremmen. Hierdoor komen
de ontstekingen tot rust. De
keerzijde hiervan is dat het
afweersysteem minder actief is,
waardoor de kans op infecties
toeneemt. De ontstekingscellen
die bij RA betrokken zijn, zijn niet
bij iedere patiënt hetzelfde. Dit
heeft tot gevolg dat biologicals
op dit moment nog niet op maat
kunnen worden toegepast. Dr.
Lubberts hoopt met zijn onderzoek naar IL17 hierin verandering
te brengen.