Let op de kwetsbare burgers…

We doen het zelf wel?!
18 september 2014
Yvonne Witter
[email protected];
www.kcwz.nl
We moeten meer zelf doen….
-Participatiemaatschappij
-Minder
professionele
zorg
-Bezuinigen
-Kosten
Beheersen
-Dichtbij
mensen
Langer thuis….
o Vraagt om voorzieningen
in de buurt
o Ondersteuning van
mantelzorgers
o Op orde houden/krijgen
o Projecten als Key Ring
nodig
o Meer aandacht voor
Preventie (voeding,
bewegen, technologie,
van het netwerk, zeker bij
voorlichting over
‘kwetsbare’ burgers
onderwerpen als
o Buurtinitiatieven
dementie, woonvormen
ondersteunen
tot gebruik scootmobiel)
Doe(m)- democratie vraagt ook meer…
o Doe democratie en participatiemaatschappij. De
overheid moet in het proces een bescheiden rol spelen.
De initiatieven liggen vooral bij de burgers…..(nota
Plasterk, juli 2013).
o Blok en Van Rijn vinden dat burgers tijdig moeten
nadenken over maatregelen, zoals verhuizen of
woningen aanpassen. Bewustwording nodig (juni 2014)
o http://www.kcwz.nl/extramuralisering/kabinetpresenteert-plannen-langer-zelfstandig-wonen
Zelf doen
De reden om het zelf te doen is vaak:
oEr heerst onvrede over het (ontbrekende) aanbod van
zorg in het eigen dorp of de wijk
oEn de slechte behandeling en beleidsvoering door grote
(zorg)organisaties .
oBehoud van voorzieningen in de wijk (zeker in
krimpregio’s)
oHet besef dat deel van zorg voor ouderen niet meer van
de overheid verwacht kan worden
Niks nieuws aan….
o Burgerinitiatieven bestaan al lang. Sinds de 12e eeuw.
o Je had vroeger Gilden (een gezamenlijk, meestal lokaal,
georganiseerd initiatief van burgers met als doel het
inzetten van de krachten en talenten van burgers voor
het realiseren van veranderingen in de samenleving)
o Nu zie je bijv broodfondsen ontstaan en coöperaties
o Mensen voelen zich meer betrokken bij voorzieningen
Eetgroep zorgcoöperatie Hoogeloon
Klein beginnen
o Veel initiatieven beginnen klein met het aanbieden van
'eenvoudige' diensten maar hebben het voornemen uit te
breiden naar intensievere zorg en zo een alternatief te
worden voor professionele zorgorganisaties. De
gemeente ondersteunt daarbij op afstand.
o Zorgcoöperaties; zelf diensten en zorg organiseren met
mix van informele en formele zorg; Hoogeloon,
Elsendorp, Stadsdorp Zuid, Austerlitz
Variëteit is enorm
Er zijn naast dorps en zorgcoöperaties ook:
oWijkondernemingen
oBurenhulpcentrales
oRuilprojecten
oBuurthuizen gerund door burgers
oInloophuizen voor mensen met kanker of dementie
oWoongemeenschappen voor en door ouderen
oConcurrentie of aanvulling van het welzijnswerk?
Van bruishuis tot thuishuis
o Mantelzorgwoning
o Meergeneratiewoning
o Kangoeroewoning
o Woongemeenschap
o Kleinschalig wonen
o Thuishuis
o Variëteit/diversiteit neemt langzamerhand toe.
Ontmoetingsplekken belangrijk!
Villa Begonia: niet achter de geraniums
meer alternatieve woonvormen nodig om langer thuis te
kunnen blijven
Parels
• Buurthuis ONS in Breda
• Goud oud worden in Warffum
• Nieuwe Nachtegaal in Rotterdam
• Lucas Community in Amsterdam
• Stichting Andromeda in Eindhoven
• Dynamo in Leiden
• Kraaipan in Amsterdam
• Zorgcoöperaties zoals Hoogeloon, Austerlitz, Stadsdorp Zuid
Lokale kramp?
Mogelijke Valkuilen:
• Regelgeving….
• Uitsluiten van…
• Achterover leunen…
• Overnemen……
• Nieuwe rollen voor alle partijen!
• Let op de kwetsbare burgers…
Nieuw samenspel is nodig
o Overheid: meer faciliteren, stimuleren en ondersteunen
en niet alleen applaus geven en achterover leunen.
Opletten op plekken waar geen initiatieven
plaatsvinden?! Of accepteren we ongelijkheid?
o Zorg- en welzijnsorganisaties: niet overnemen, maar
kijken waar zij kunnen helpen.
o Bewegingsruimte en mogelijkheden voor ‘stralend falen’
‘Nederig en nieuwsgierig zijn,’ zegt hoogleraar Justus
Uitermark (Uva).
Geen nee zeggen
o Corporaties: faciliteren en meedenken waar nodig. Geen
‘nee’ zeggen.
o Vrijwilligersorganisaties: samen optrekken, kennis en
ervaringen delen en elkaar versterken
o Let op ‘wederkerigheid’, beter een goede buur én een
goede vriend?
o De valse idylle van het dorp…
Toekomstige vraagstukken
o Hoe hou je burgerinitiatieven duurzaam?
o Raken we niet overbelast?
o Hoe zit het met de kwaliteit?
o Hoe gaan we om met risico’s?
o Bereiken we de ‘kwetsbare’burgers?
o Hoe gaan we de verpietering tegen?
o Hoe houden we voorzieningen overeind?
o Hoe komen burgers echt aan het roer?
Zelf doen, met mate? Sociaal werkers zijn
juist nu hard nodig!
o Ondersteunen van
initiatieven van burgers
o Mensen helpen met
maken van keuzes
o Samenwerking met ‘oude
vrienden’ (gemeenten,
corporaties,
zorgorganisaties,
vrijwilligersorganisaties)
o En nieuwe partners, zoals
scholen, sportclubs,
zorgverzekeraar,fondsen,
coöperaties, horeca,
winkels,
buurtondernemingen
o Samenwerking staat juist
nu ook onder druk…..
We doen het zelf wel, maar wel met
hulp waar nodig!
Kortom…….
o Burgerinitiatieven zijn niet nieuw, bestaan al eeuwenlang
o Komt voort uit veranderende rol overheid en burgers
o En ontevredenheid bestaande aanbod
o Burgerinitiatieven vraagt om nieuws samenspel tussen burger,
overheid en professional
o Diversiteit aan initiatieven is groot
o Er bestaat geen blauwdruk
o Vraagstukken rond toezicht, kwaliteit, risico’s en uitsluiting
o Aandacht voor ‘kwetsbare’ burgers
Healthy and active ageing…..
Oud worden? Begin er jong mee!