Bodem zaterdag 14 februari
advertisement
Bodemvruchtbaarheid in de moestuin zaterdag 14 november 2015 Frank Petit-Jean Bodemvruchtbaarheid in de moestuin Moestuin: cultuur versus natuur (successie) Bodemsoort/moedergesteente Organische stof Voedende elementen, bodemvoedselweb en voedingsmechanismen Kringlooptuinieren Rekenmodel en advies Bodemanalyses = kwantitatief Principes ecologische bemesting Observeren en bijsturen www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Successie in de natuur wat als … de mens niet ingrijpt? www.velt.nu • Pioniersvegetatie • Graslandvegetatie • Ruigte • Struweel • Oud bos Ecologisch leven koken en tuinieren Successie in de natuur tegengaan wat als… de mens een vegetatie beheert? • Pioniersvegetatie • bodem verstoren (jaarlijks spitten, harken, ploegen) • Graslandvegetatie • Gras regelmatig korter zetten (meermaals per seizoen maaien, grazen, hooien) • Ruigte • Ruigte korter zetten (bosmaaier, om de 3 a 5 jaar) • Struweel • Opslag bomen verwijderen • Oud bos • Niets doen www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Successie in de tuin: afgeleide groenvormen • Pioniers bloemenakker, moestuin • Grasland gazon, bollengrasland, bloemenweide, lage border • Ruigte hoge bloemenborder • Bos haag, heg, solitaire boom, bosje, struikengordel, boomgaard, schaduwborder www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Bodem in de tuin - 6 ton bodemleven in 1 ha tuingrond: - - - schimmels, protozoa, geleedpotigen, wormen, algen … Weinig schimmelnetwerk indien: - Pionierstadium Veel bodemdynamiek (spitten) - komkommerfamilie, nachtschadefamilie, schermbloemigen, granen gaan symbiose aan met arbusculaire mycorrhizaschimmels Kruisbloemigen niet Vooral fosfaatopname Moestuin: - www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Bodem in de tuin - Niet goed voor mycorrhizaschimmels - - Spitten en ploegen Snelle fosfaatrijke meststoffen (kippenmest) Fungiciden Wel goed voor mycorrhizaschimmels - www.velt.nu Bodemrust Trage meststoffen Geen fungiciden Ecologisch leven koken en tuinieren Bodem black box Klimaat - Input Planten Dieren Mulch Compost - Output Humus Gezonde planten Oogst Moedergesteente www.velt.nu | #ecotuinieren Ecologisch leven koken en tuinieren Bodemvorming www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Bodemsoort Bodemkaart digitaal https://dov.vlaanderen.be/dovw eb/html/bodemloketten.html www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Bodemsoort Buffercapaciteit voedingsstoffen en water Levering mineralen, natuurlijke vruchtbaarheid Bewerkbaarheid Planten aanpassen aan bodemtypes Bemesting Zuurheidsgraad www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Organische stof/humus Actief stabiel Jong Oud Diverse uitgangsmaterialen en condities - Bij klassieke analyses kennen we enkel totaal OS (%C) . We hebben geen idee van verhoudingen jong/oud. - Voorgeschiedenis/ervaring - Relativiteit van streefcijfers OS www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Principes ecologische bemesting www.velt.nu Kringlopen sluiten Bodemzorg versus plantenvoeding Bodemconservering Vermesting Mestdecreet => fosfaten Energieverspilling Voedingskwaliteit Ecologisch leven koken en tuinieren Kringlopen sluiten: moestuin Zelfvoorzienende Moestuin Tekort aan Koolstof Lage C/N in compost Verliezen N Weinig opbouw OS www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Kringlopen sluiten verzamelen en inzamelen Evenwicht C/N en minimaliseren/compenseren verliezen door: 1. Aanvoer C/N uit de tuin 2. Aanvoer C/N uit omgeving 3. Aanvoer compost 4. Inschakeling groenbemester 5. Andere meststoffen www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Voedende elementen Voedingsmechanismen Ka t io ne nuit wis s e lings c a pa c it e it o f C E C ( c m o l/ k g) Belangrijke lonen die de plant opneemt positieve ionen (kationen) arme zandgro nd negatieve ionen (anionen) in grote hoeveelheden 1-5 zandgro nd 5-10 leemgro nd 12-20 >20 H+ waterstof OH - hydroxide kleingro nd NH 4+ ammomium HCO3- carbonaat * gro nd met veel o rganische sto f 30 -60 humeuze kleigro nd 40 - 60 K+ kalium NO3- nitraat Ca 2+ M g2+ - humus 400 sulfaat illiet (kleimineraal) 10-20 mo ntmo rilliniet (kleimineraal) calcium SO4 magnesium H 2PO4- fosfaat * in kleinere hoeveelheden KLEI-HUMUS Fe2+, Fe3+ ijzer Cl- chloride M n2+ mangaan HSiO3- silicaat * Cu2+ koper H 2BO3- boraat * Zn2+ zink M oO4- molybdaat Na+ natrium www.velt.nu 100 Ecologisch leven koken en tuinieren Voedende elementen Voedingsmechanismen BODEMLEVEN - Plantenexudaten stimuleren bodemleven en mineralisatie in de rhizosfeer - Supernetwerk via Mycchorizae - Stikstoffixeerders www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Rekenmodel en advies www.velt.nu • • • Opbouw OS = humificatie Compost Oogstresten Groenbemesters • • • • • Afbraak OS = mineralisatie Bodemtype Zuurheidsgraad Temperatuur Zuurstofgehalte Ouderdom OS Ecologisch leven koken en tuinieren Rekenmodel en advies Compost uit bak of hoop Op basis van N behoefte Interpretatie met en zonder analyse(C%) www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Rekenmodel en advies Compost uit bak of hoop Op basis van N behoefte Bemestingsadvies op basis van compost uit hoop of bak kg/are www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Bodemanalyses Analyse met een korrel zout Momentopname Gemiddelde over heel de tuin Foutenmarges Oude en jonge OS, voorgeschiedenis : inschatting mineralisatie? Relativiteit beschikbaarheid en extractiemiddel • Bodemleven (dynamiek) • Interpretatie is gekoppeld aan gangbare praktijk • Voorbeeld fosfor Balans absolute waarde www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Bodemanalyses Wanneer wel? Nieuw en onbekende moestuin pH en C% Aanhoudend problemen Hoge eisen Sneller in grote tuin Alternatieven: bv bodemademhaling, microbieel.. www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Criteria voor ecologische bemesting Herkomst natuurlijk en geen chemie Toegelaten in bio: vb vinasse, patentkali Traag opneembaar Toegelaten in bio: vb bloedmeel, houtas, guano, patentkali Gevolgen ontginning Toegelaten in bio: vb turf, guano, zeewierkalk www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Soorten meststoffen Compost tuincompost vat tuincompost bak groen GFT Dierlijke mest Stalmest konijn kippen www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Soorten meststoffen Groenbemesters niet spitten vruchtwisseling Phacelia,Alexandrijnse klaver, Japanse haver.. Bodembedekking schimmels vs bacterie dominant slakken? Gier brandnetel smeerwortel www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Soorten meststoffen Organische handelsmeststoffen sojaschroot, bloed- en beendermeel luzerne, moutkiemen Minerale meststoffen natuurfosfaat, patentkali, houtas(K, Ca), vinasse(extract) , dolomiet,kiseriet Kalkmeststoffen: mergel, dolomiet, landbouwkalk, houtasse Gesteentemeel: basaltmeel, lavameel, bentoniet(Mg, Ca, sporenelementen, aluminiumsilicaten, K,) www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren Een kwalitatieve aanpak Observeren en bijsturen Gezond verstand, observatie en praktijkgericht Groeikracht/gebreksverschijnselen Bodemleven • • • Niet spitten Mulch Groenbemesting Soorten compost/mulch Pioniersgehalte van groentensoorten Trager, kleiner, lekkerder www.velt.nu Ecologisch leven koken en tuinieren
