TOOLBOXMEETING ONDERHOUDSPRODUCTEN Naam : School

ONDERHOUDSPRODUCTEN
Naam :
School :
Locatie van uitvoering :
Datum van uitvoering :
Uitgevoerd door :
Tijdsduur van de Toolboxmeeting :
VRAGENLIJST

Zijn er onveilige situaties / handelingen voorgevallen in de afgelopen periode?
Zo ja, omschrijf dit op de achterzijde.

Zijn er bijna-ongevallen voorgevallen in de afgelopen periode?
Ja / Nee
Zo ja, omschrijf dit op de achterzijde.

Zijn er ongevallen voorgevallen in de afgelopen periode?
Ja / Nee
Zo ja, omschrijf dit op de achterzijde.

Ja / Nee
Zijn er vragen / opmerkingen betreffende de veiligheid op de werklocatie?
Ja / Nee
(Orde, netheid, organisatie, materiaal etc.)
Zo ja, omschrijf dit op de achterzijde.

Zijn er nog overige vragen c.q. opmerkingen?
Ja / Nee
Zo ja, omschrijf dit op de achterzijde.

Zijn er medewerkers die nog geen veiligheidsinstructies hebben ontvangen?
Zo ja, omschrijf dit op de achterzijde.

Beschikken alle medewerkers over de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen?
Zo neen, omschrijf dit op de achterzijde.
Ja / Nee
Ja / Nee
VOLGENDE VERGADERING
Datum :
Uur :
TOOLBOXMEETING ONDERHOUDSPRODUCTEN
Plaats :
Pagina 1 van 6
ONDERHOUDSPRODUCTEN
Onderhoudsproducten worden overal gebruikt: in bedrijven,
scholen, ziekenhuizen, op kantoor en thuis. In 1964
kwamen in het Antigifcentrum 660 oproepen binnen.
Tegenwoordig rinkelt de telefoon van het Antigifcentrum
ongeveer 60.000 keer per jaar. Een toevallig contact met
een product (85%) is de oorzaak van het leeuwenaandeel
van de oproepen.
Het aantal ongevallen met een product hangt af van de
verspreiding ervan onder het publiek. Geneesmiddelen
(40%) zijn de belangrijkste aanleiding voor noodoproepen,
gevolgd door huishoudproducten (32%).
De grootste risicogroep zijn kinderen (55%), vooral van
1 tot 4 jaar. Vaak ligt nieuwsgierigheid aan de basis van
een ongeval. De meeste ongevallen gebeuren in de
woonkamer, keuken en slaapkamer. Ook de badkamer is
een risicozone.
OPNAME
Huishoudelijke producten worden hoofdzakelijk in het lichaam opgenomen door inslikken, via contact
met de huid of door inademing.
Ze kunnen waar ze komen overal schade aanrichten: in de weefsels, bloedvaten, organen (vb.: lever,
nieren), … Het product wordt immers door het bloed doorheen het hele lichaam getransporteerd.
Orale opname (langs het spijsverteringsstelsel)
Orale opname gebeurt meestal per ongeluk, door
gebrek aan hygiëne (het onvoldoende wassen
van de handen of door gewoon je gezicht af te
vegen) of door onvoorzichtigheid.
Huidpenetratie (opname langs de huid)
Sommige producten (vb.: irriterende en
corrosieve stoffen) oefenen hun werking uit op
de plaats waar ze in contact komen met de huid,
slijmvliezen of ogen.
Andere, in vet oplosbare producten werken ook
in op de huid maar dringen daar doorheen en
verspreiden zich zo in het hele lichaam. Dit is het
geval met oplosmiddelen. Deze tasten de nieren,
de lever en het zenuwstelsel aan. Veelvuldig
contact met oplosmiddelen (vb.: terpentijn,
thinner, white spirit, …) lost de vetten van de
huis op, droogt ze uit en kan ze doen barsten,
wat huidaandoeningen kan veroorzaken
Inademing (opname via de longen)
TOOLBOXMEETING ONDERHOUDSPRODUCTEN
Opname via de longen komt ook heel vaak voor,
vooral op het werk. Verontreinigde producten
kunnen zich in de omgevingslucht verspreiden en
komen de longen binnen met de ingeademde
lucht. Na inademing komen deze producten via de
longen in het bloed terecht en kunnen ze zo
stoornissen van de ademhalingswegen en organen
veroorzaken.
Pagina 2 van 6
In wat volgt wordt een overzicht gegeven van een aantal onderhoudsproducten die veel
voorkomen. Het gebruik van elk van deze onderhoudsproducten moet worden
voorafgegaan door het grondig lezen van het etiket en de gebruiksaanwijzing.
1. SOLVENTEN
Solventen of oplosmiddelen zijn producten die door hun
verfoplossend vermogen gebruikt worden om bijvoorbeeld verf
te verdunnen of te ontvetten.
Veel gebruikt solventen en producten die solventen bevatten
zijn o.a. thinner, white spirit, terpentijn, butanol, aceton
en wasbenzine.
Het risico van deze producten zit in twee van zijn
eigenschappen:

solventen zijn vluchtig en komen dus heel gemakkelijk het
lichaam binnen via de ademhaling en/of de huid.

Daarnaast worden ze in het lichaam opgeslagen in
vethoudende weefsels. Deze bevinden zich in aanzienlijke
mate in onze hersenen. Hierdoor kunnen ze het
zenuwstelsel ernstige, onherroepelijke schade toebrengen.
Langdurige blootstelling aan solventen beïnvloedt ook het
beoordelings- en reactievermogen en vergroot de kans op
ongevallen.
De alternatieve producten op waterbasis zijn dan ook ten
zeerste aangeraden.
Een ander probleem bij solventen is dat ze nog steeds worden
gesnoven door sommige jongeren om een ‘high’ gevoel te
bekomen. Dit kan leiden tot een hartstilstand bij zware fysieke
inspanningen.
Preventief omgaan met solventen houdt het volgende in:
1. vermijd deze producten zo veel mogelijk
2. probeer ze te vervangen door alternatieve producten
3. maak geen open vuur, geen vonken en rook niet
4. maak gebruik van ventilatie, ruimtelijke afzuiging
5. gebruik ademhalingsbescherming, de juiste handschoenen
en een veiligheidsbril

LIJM
Lijm bevat dikwijls solventen of oplosmiddelen
die verdampen. Deze dampen beïnvloeden de
graad van bewustzijn, zijn irriterend en blijven
dicht bij de grond hangen omdat ze vaak
zwaarder zijn dan lucht. Bovendien zijn ze
vaak licht ontvlambaar, soms zelfs
ontplofbaar.
Enkele tips:
1. rook nooit wanneer je met lijm werkt:
zorg voor een goede ventilatie en werk
in een koele ruimte (nooit in een
kelder of een plaats die ermee in
verbinding staat); wanneer je niet
verlucht , neemt de concentratie van
dampen alleen maar toe;
2. blijf uit de buurt van een warmtebron
en houd de lijm buiten bereik van
kleine kinderen;
3. lijmen kunnen ook misbruikt worden
om te snuiven
TOOLBOXMEETING ONDERHOUDSPRODUCTEN
Pagina 3 van 6

VERF
Verf bevat vaak toxische en brandbare oplosmiddelen.
Enkele tips:
1. gebruik alternatieve verven op waterbasis
2. spoel meteen je handen als er verfspatten
opzitten;
3. als je wil schilderen, doe je dat in een goed
verlucht ruimte;
4. rook niet tijdens het schilderen;
5. lees altijd het etiket, bepaalde verfsoorten
mogen immers niet in huis gebruikt worden;
6. verplaatsbare stukken laat je best buiten
drogen.

METHANOL
(Methyl- of brandalcohol) is een product dat ook wordt
gebruikt om fondue-toestellen en barbecues aan te steken.
Methanol is licht ontvlambaar en uiterst giftig. Een soeplepel
van dit product kan reeds dodelijk zijn voor kleine kinderen.
De meeste vergiftigingen zijn een gevolg van het overgieten
van het product in andere flessen waardoor de identiteit
ervan onduidelijk wordt.
Het gebruik en de aanwezigheid ervan in het huishouden zijn
ten stelligste af te raden.

ACETON
Aceton is een oplosmiddel dat je bijvoorbeeld terugvindt in
dissolvent.
De stof werkt irriterend op de ogen, de huid en de
ademhalingsorganen. De vloeistof ontvet de huid en kan
inwerken op het centrale zenuwstelsel.
Dit product is ook zeer brandgevaarlijk en explosief met lucht.

BENZINE
Benzine is een aardoliederivaat dat zeer licht ontvlambaar en
giftig is.
Na het inslikken van de vloeistof kunnen druppeltjes in de longen
terechtkomen waardoor een longontsteking kan ontstaan.
Benzine kan inwerken op het centrale zenuwstelsel en het ontvet
de huid. Ook wordt benzine beschouwd als kankerverwekkend
voor de mens na langdurige herhaalde blootstelling.
TOOLBOXMEETING ONDERHOUDSPRODUCTEN
Pagina 4 van 6

WHITE SPIRIT EN THINNER
Dit zijn solventen die veel gebruikt worden voor het verdunnen van verven
en ontvetten van metalen.
De damp ervan werkt irriterend op de ogen en de ademhalingsorganen. Na
inslikken kunnen druppeltjes in de longen terechtkomen waardoor een
longontsteking kan ontstaan. De stoffen kunnen inwerken op het centrale
zenuwstelsel wat bewustzijnsverlaging in de hand werkt.
Daarnaast zijn beide stoffen ontvlambaar tot licht ontvlambaar afhankelijk
van de samenstelling
2. PRODUCTEN MET EEN REINIGENDE WERKING
Hier bespreken we ontstoppers, ovenreinigers en bleekwater.

ONTSTOPPERS EN OVENREINIGERS
Deze producten kunnen natrium- of kaliumhydroxide bevatten.
Deze producten (sterke basen) zijn zeer corrosief.
Ze vernietigen de huid, zijn zeer gevaarlijk bij contact met de
ogen en verbranden mond en slokdarm bij inname.
Onmiddellijke hospitalisatie is noodzakelijk.
De producten mogen nooit in combinatie met zuren gebruikt
worden omwille van mogelijke heftige reacties.

BLEEKWATERS
Bleekwater is een natriumhypochloriet-oplossing.
De gezondheidsrisico’s zijn afhankelijk van de
concentratie van de oplossing. Zo vind je op het etiket
van een oplossing met 150 of meer gram actieve
chloor per liter oplossing voor “bijtend” en op een
oplossing met minder actieve chloor het symbool
“irriterend”.
De stof werkt bijtend (irriterend) op de huid, de
slijmvliezen, de ogen, en de ademhalingsorganen.
Inademing van damp of nevel kan ademnood
veroorzaken.
Als chloorbleekmiddelen gemengd worden met een
zure oplossing (vb. zure sanitairreiniger) ontstaat het
giftige chloorgas dat tot verstikking kan leiden.
Bij het mengen van chloorbleekmiddel met ammoniak
of amine (eiwitten of urine) kunnen chlooramines
gevormd worden, die irritaties aan ogen en
luchtwegen kunnen veroorzaken. Hou de verpakking
daarom uit de buurt van andere gevaarlijke stoffen en
gebruik javel nooit in combinatie met andere
producten.
TOOLBOXMEETING ONDERHOUDSPRODUCTEN
Pagina 5 van 6
3. DAGELIJKSE EN PERIODIEKE (ONTKALKERS) SANITAIRREINIGERS
De sanitairreinigers voor dagelijks gebruik zijn over het algemeen vrij
milde producten. Wel kunnen ze bij langdurig huidcontact irritaties
veroorzaken en bij contact met de ogen irritaties van tijdelijke aard.
De producten voor periodiek gebruik zijn over het algemeen sterke
zure producten. In geconcentreerde vorm hebben ze een bijtende
werking op huid en slijmvliezen.
Gebruik geen reinigers van verschillende merken door elkaar!!
4. ANDERE ONDERHOUDSPRODUCTEN
Buiten de solventen, de reinigend werkende en sanitairreinigende producten, zijn er natuurlijk nog
tal van andere onderhoudsproducten; wij bespreken hier nog de houtbeschermers, ammoniak,
antivries en zoutzuur.

HOUTBESCHERMERS
Houtbeschermers bevatten insecticiden en diverse oplosmiddelen.
Gebruik ze indien mogelijk in de buitenlucht of op een goed verluchte
ruimte.
Laat de stukken enkele dagen drogen voordat je ze terug in de
woning zet.

AMMONIAK
Ammoniak is giftig en werkt acuut prikkelend op de slijmvliezen van ogen
en luchtwegen. Ammoniak waarschuwt tegen de penetrante geur en het
prikkelend effect tegen overmatige blootstelling. Bij intensieve
blootstelling kan binnen enkele minuten ernstige schade aangebracht
worden aan de luchtwegen. De stof werkt bijtend aan de ogen, huid en
ademhalingsorganen. In ernstige gevallen kans op dodelijke afloop.
Vloeistofspatten in de ogen kunnen leiden tot ontsteking met blijvende
beschadiging van het hoornvlies.

ANTIVRIES
Antivries kan verschillende samenstellingen hebben. Meestal
bevat het ethyleenglycol, maar het kan ook methanol bevatten.
De zoete geur maakt het aantrekkelijk voor kinderen om ervan te
drinken. Een soeplepel van dit product kan voor kleine kinderen
dodelijk zijn. Inname van het product leidt tot verzuring van het
bloed wat op zijn beurt problemen geeft elders in het lichaam.
Bewaren achter slot en grendel

ZOUTZUUR
Zoutzuur is een sterk zuur, reageert heftig met basen en is corrosief. Een
voor de gezondheid gevaarlijke concentratie in de lucht kan bij verdamping
van deze stof bij ca. 20°C zeer snel worden bereikt. De stof werkt zeer
bijtend op de ogen, huid en ademhalingsorganen. Inademing van damp of
nevel kan ademnood veroorzaken. Blootstelling kan bij hoge concentraties
de dood tot gevolg hebben.
Vermijd het gevaar van zoutzuur.
Gebruik alternatieve producten die minder gevaarlijk zijn.
TOOLBOXMEETING ONDERHOUDSPRODUCTEN
Pagina 6 van 6