Kinderen in de oudheid

Kinderen in de oudheid
Naam, datum, etc
Inleiding
De kinderen in de oudheid verschilden niet zo heel veel van de kinderen van nu. Vaak gingen ze ook
naar school, ze woonden bij hun gezin en in hun vrije tijd speelden ze, net als de kinderen nu.
Toch waren er zeker ook verschillen in de scholen en gezinnen. Bijvoorbeeld de kindersterfte, één op
de drie Romeinse kinderen stierf voor de eerste verjaardag en slechts één op de twee bereikte de
tienjarige leeftijd. Ook de spelletjes van toen waren anders dan de spelletjes van nu en ook tussen
jongens en meisjes was in deze periode grote verschillen. Jongens kregen op hun 3e hun eerste slok
wijn en werden hierbij een burger terwijl de meisjes het moesten inschenken
In dit werkstuk wordt hier meer over verteld.1, 3
Hoofdstukken:
●
●
●
Speelgoed
School
Opvoeding
Speelgoed
Bikkels van
schapengewrichten3
Ook in de de Romeinse tijd hadden de kinderen al speelgoed. Dit weten we omdat er terracotta
poppen, beestjes, ballen en tollen zijn gevonden in oude kindergraven. Dit speelgoed werd als grafagift
meegegeven. Ook zijn er oude vazen gevonden met afbeeldingen van speelgoed en beschrijvingen er
van.2
Ze speelden met terracotta poppen (aarden poppen1), ballen, bikkels, tollen en fiches. Ook hadden ze
al bordspellen en zijn er dobbelstenen gevonden. Bikkelen was een van de bekendste spellen en er
werd veel gespeeld in de Romeinse tijd.3
Lappenpop uit de
Romeinse vindplaats
bij Oxyrhynchus
Het bikkelspel in het kort:
- elk meisje gooit vier bikkels op; degene die de meeste verschillende zijden heeft, mag beginnen;
- de speelster mag maar met één hand spelen;
- elke handeling geschiedt tussen opgooien-stuiten-opvangen van de bikkelbal;
3
- als men één of meer bikkels opraapt, mogen de andere niet worden geraakt;
- de bikkels mogen niet op elkaar komen, anders moet de beurt worden afgestaan;
- de bikkelbal mag niet op de bikkels neerkomen;
- de geworpen bikkels mogen niet alle dezelfde zijde boven hebben;
- een put mag nooit het laatst worden omgekeerd; (Put is de holle kant)
- nooit mag de laatst verplaatste of omgekeerde bikkel het eerst worden aangeraakt.6
Dit spel werd eigenlijk alleen maar door meisjes gespeeld en er werd vaak bij gezongen.
De bikkels hadden 2 zijden, een bolle en een holle. Oorspronkelijke bikkels zijn gemaakt van een
schapengewricht. Later zijn ze nog van brons, glas en onyx (een steen aan met witte en zwarte lagen5)
gemaakt.2,4
Spellen die we nu nog kennen
In de oudheid werd er met veel speelgoed gespeeld die we ook nu nog kennen. Voorbeelden hiervan
zijn dobbelstenen, poppen, en fiches (elke kant van het fiche had een andere waarde.) de bordspellen
die er gespeeld werden leken best veel op die van nu, zoals het molenspel. Hierbij is
het de bedoeling om met je stenen (fiche) een molen te vormen. Als je dat gelukt was mocht je een
steen van de ander weghalen. Bij dit spel hadden de fiches geen verschillende waarden.10 Dit spel
wordt nu ook nog wel gespeeld maar wel een stuk minder en ziet het er moderner uit.2
Kleine kinderen hadden rammelaars in de vorm van een varkenskop.
De snuit was het handvat en van binnen zaten kleikorrels die bij het schudden
een rammelend geluid maakten.3
Terra cotta varkenrammelaar3
Molenspel
speelbord9
School
Vroeger was het onderwijs aanbod erg klein. Het werd wel steeds beter maar nog lang niet iedereen
kon naar school. Als je dan naar school kon dan bestond het in het begin vooral uit uit het hoofd leren.
als ze daarmee klaar waren konden ze doorleren.
Scholen waren er in drie niveaus: Lagere school, een soort gymnasium en retorica-school.
Gewone jongens en meisjes gingen naar de lagere school, van hun zevende tot hun veertiende. Daar
leerde ze lezen en rekenen. Rijkere kinden kregen privé les. De docenten die dit gaven kregen erg
weinig betaald.
Op het tweede niveau, het gymnasium, werd ook nog eens Latijns en Grieks gegeven. De docent voor
dit niveau werd een grammaticus genoemd.
De retorica-school was alleen bedoeld voor rijke gezinnen
en dan alleen de jongens. Hier leerde ze ook rhetor (teksten
bestuderen en analyseren).3
Opvoeding
Het gezin
Een gezin uit het Romeinse Rijk bestond uit een vader en een moeder met kinderen en soms ook
slaven en inwonende gasten. De vader was het hoofd van het gezin en was de baas over alles, zelfs
over zijn vrouw. Zij was wel erg belangrijk in de huishouding.3,8
Opvoeding
Kinderen werden vanaf hun zevende naar school gestuurd, meisjes leerden alleen de basiskennis en
moesten daarna helpen met het huishouden.
De Romeinen hechtten zich minder aan hun kinderen dan tegenwoordig, De kindersterfte was hoog en
kinderen werden meer gezien als onvolmaakte volwassenen. Het besef van kindertijd als een aparte
levensfase hadden ze niet. Latijnse woorden voor ‘baby’, ‘peuter’ en ‘kleuter’ ontbreken en de woorden
pueri (jongen) en liberi (kinderen) worden gebruikt zonder dat er sprake is van een duidelijk te
onderscheiden leeftijdscategorie.1
Kinderen van edelen
Wanneer je als zoon van een edele voorbestemd was om ridder te worden, kostte je dat minstens 10
jaar van je leven. Op zevenjarige leeftijd werd je naar een kasteel van familie gestuurd om te leren hoe
je met wapens om moest gaan en om je netjes te gedragen. Daarna werd je schildknaap en leerde je
vechten met een lans. Op veertienjarige leeftijd werd je een wapendrager en ging je een ridder helpen
Wanneer je 18 werd, werd je geridderd (tot ridder verklaard) nadat je een nacht biddend had
doorgebracht in een kerk. De volgende dag werd je geridderd door een ridder.3
Bronnen
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
http://www.enola.be/meer/expo/874:jong-in-de-oudheid
http://nl.wikipedia.org/wiki/Speelgoed#Speelgoed_in_de_Oudheid
P. Connolly en H. Dodge, The Ancient City - Life in Classical Athens & Rome (vert. 'In de oudheid')
http://nl.wikipedia.org/wiki/Bikkelspel
http://nl.wikipedia.org/wiki/Onyx_%28mineraal%29
http://www.zappybaby.be/nl/Speelgoed/152242/terug-van-weggeweest-bikkels\
http://www.historischmuseumdeventer.nl/collectie/zoeken#/detail?id=206631
http://romeinen.wikispaces.com/Maatschappij
http://www.truusentruus.nl/geschiedenis/images/molenspel5.jpg
http://www.jijbent.nl/spelregels/molenspel.php
http://nl.wikipedia.org/wiki/Terracotta