ook mineralen zijn belangrijk

Ook
mineralen
zijn
belangrijk
34
Mineralen zijn net als vitamines nodig voor de
normale werking van ons lichaam. Mineralen geven
dan wel geen energie maar ze zorgen er onder
andere voor dat onze botten hard zijn (kalk), dat
zenuwen prikkels doorgeven (natrium en kalium),
schadelijke stoffen worden weggevangen (selenium)
en dat ons bloed zuurstof kan transporteren (ijzer).
Ons lichaam krijgt via het voedsel de mineralen binnen. Van sommige mineralen heeft ons lichaam best veel nodig (grammen). Deze
mineralen noemen we ‘macro-elementen’. Voorbeelden van macroelementen zijn natrium, kalium, calcium, magnesium, chloride en
fosfaat. Van koper, fluoride, jodium, ijzer, selenium en zink hebben
we veel minder nodig (milligrammen of microgrammen). Deze mineralen worden daarom ‘micro-elementen’ of ook wel ‘spoorelementen’ genoemd.
Geneesmiddelen
Natrium
Het mineraal natrium is belangrijk bij het
regelen van de vochtbalans van het lichaam en is nodig voor een goede werking van de spier- en zenuwcellen. Het
meeste natrium krijgen we binnen in de
vorm van keukenzout (natriumchloride).
Natrium zit in vlees, kaas en brood.
Doorgaans zit 80 procent van het zout
dat we eten al in het voedsel, de andere
20 procent voegen we zelf toe bij de bereiding van het eten of aan tafel.
De kans dat je een tekort aan natrium hebt,
is maar heel klein. Sterker nog: meer dan
85 procent van de Nederlanders krijgt
meer zout binnen dan nodig is. Dit kan
bijvoorbeeld leiden tot een verhoogde
bloeddruk, nierziekten en botontkalking. Bij
zeer jonge kinderen en bij ouderen kan er
wel een tekort aan zout ontstaan door ernstige diarree/uitdroging. Met en zogenaamde fysiologische zoutoplossing (ORS)
kan het lichaamsvocht weer op peil gebracht worden.
Kalium
Kalium is een soort tweelingbroer van
natrium. Kalium zorgt ook voor prikkelgeleiding, het samentrekken van de spier en
het handhaven van de bloeddruk. Kalium
komt in veel voedingsstoffen voor en met
name in brood, kaas, vlees, groente en
aardappelen. Te veel kalium komt niet zo
vaak voor. Het lichaam weet overtollig
kalium makkelijk te lozen. Ook een te
weinig aan kalium komt in de praktijk nauwelijks voor. Net zoals bij natrium kan een
tekort ontstaan door aanhoudende diarree
of aanhoudend braken. Ook plastabletten
en laxeermiddelen kunnen een tekort aan
kalium veroorzaken. Symptomen bij een
kaliumtekort zijn onder andere spierzwakte
en een verstoorde hartfunctie.
Calcium (kalk)
Kalk (calcium) is een belangrijk bestanddeel van bot. Het is daarom belangrijk om
voldoende calcium via het eten binnen te
krijgen. Doorgaans wordt geadviseerd om
vier porties zuivel (melk, kaas, yoghurt) per
dag te gebruiken. Wie op de lijn let, kan
gerust magere zuivelproducten nemen.
100 ml magere zuivelproducten bevatten
evenveel calcium als 100 ml volle. Gebruik
je minder zuivel, dan kan het raadzaam
zijn om kalktabletten in te nemen. Toch is
calcium geen wondermiddel. Als je al osteoporose hebt, is alleen maar calcium
slikken onvoldoende om de kwaliteit van
de botten te verbeteren.
IJzer
Het meeste ijzer dat we hebben, zit in
onze rode bloedcellen. IJzer zorgt er voor
dat zuurstof door de rode bloedcellen
wordt getransporteerd. IJzer is ook belangrijk voor de stofwisseling.
Ons lichaam recyclet ‘oud’ ijzer. Wanneer
rode bloedcellen afsterven, komt het ijzer
terug in het beenmerg waar er opnieuw
rode bloedcellen van worden gemaakt.
Het ijzer dat we dagelijks verliezen (zo’n
2 mg), vullen we doorgaans met de voeding weer aan.
Bart van den Bemt is apotheker van de Sint Maartensapotheek
in Nijmegen. De Sint Maartensapotheek is de enige openbare
apotheek in Nederland, die in reumatologie, orthopedie en
revalidatie is gespecialiseerd. Kijk voor meer informatie op
www.maartenskliniek.nl.
Toch is ijzergebrek het meest voorkomende
mineraalgebrek wereldwijd. Vooral vrouwen in de menstruatieperiode, vrouwen die
zwanger zijn of borstvoeding geven en
jongeren onder de 22 jaar hebben de
grootste kans op een ijzertekort. Typische
verschijnselen zijn het snel vermoeid zijn,
het hebben van een bleke huid, snel buiten
adem zijn en last hebben van rusteloze
benen. In zo’n geval kan via de voeding
(peulvruchten, volkorenpasta en -brood en
rund- of lamsvlees) extra ijzer via de voeding worden gegeven. Eventueel kunnen
ook ijzertabletten worden genomen.
Selenium
Seleen gaat de vorming van schadelijke
stoffen in het lichaam tegen. We krijgen
seleen voor een groot deel via de voeding
binnen. Seleen komt voor in producten als
tarwe, granen, sojabonen, vlees, kip en
tonijn. Er zijn theorieën dat selenium bij
mensen met reumatoïde artritis de ontsteking kan verminderen, omdat selenium
schadelijke ontstekingsstofjes zou verminderen. Dit is echter nooit in goed onderzoek
aangetoond.
Wisselwerkingen mineralen
Gebruik je een mineraal als voedingssupplement? Vertel het ook even aan de apotheker. Sommige mineralen, zoals calcium
en ijzer, kunnen een wisselwerking hebben
met andere geneesmiddelen. Meestal vormt
het geneesmiddel samen met het mineraal
een klontje in de darm waardoor zowel het
mineraal als het geneesmiddel niet goed
wordt opgenomen in het bloed en daardoor niet kan werken. De apotheker kan
nagaan of jouw geneesmiddelen wel samengaan met de mineralen die je slikt.
Bart van den Bemt
35