Demografische ontwikkelingen

12. Demografische ontwikkelingen
12.1
Bevolking
12.1.1 Inleiding
Om een inzicht te krijgen in de ruimtebehoeften inzake woningbouw is het noodzakelijk dat men zich
een beeld kan vormen van de toekomstige evolutie van de bevolking. Hiervoor wordt gebruik gemaakt
van een gesloten bevolkingsprognose. Het gesloten bevolkingsscenario tracht na te gaan hoe de
bevolking zal evolueren indien de evolutie enkel in het teken staat van de ontwikkeling van de eigen
bevolking. Alle migratiebewegingen zouden als het ware wegvallen. Enkel de geboorte en sterfte
vormen dan nog de basis voor de prognose.
Een randvoorwaarde bij de prognose is de selectie van een deel van Vilvoorde als stedelijk gebied
(VSGB) en van het resterende deel als buitengebied. Voor het buitengebied zal de
bevolkingsprognose een maximumbehoefte vormen. Voor het stedelijk gebied zal moeten rekening
gehouden worden met een mogelijke bijkomende taakstelling in functie van inwijking. Bijgevolg mag
onderstaande prognose slechts als een minimumprognose beschouwd worden.
12.1.2 Gesloten bevolkingsscenario
Bij het gesloten bevolkingsscenario worden volgende gegevens gebruikt:
- de bevolking (aantal inwoners) volgens de leeftijd op 01/01/1997;
- de overlevingskansen volgens de sterftetafels NIS;
- het aantal kinderen dat volgens de gangbare vruchtbaarheidscijfers bij vrouwen van 15 tot 45 jaar
55
geboren worden, berekend met de vruchtbaarheidscijfers volgens het NIS .
Het aantal inwoners op 01/01/2002 wordt berekend op basis van het aantal inwoners op 01/01/1997
gegroepeerd in leeftijdscategorieën per 5 jaar en per geslacht. Door de overlevingskansen voor de
diverse leeftijdscategorieën te vermenigvuldigen met het aantal inwoners in deze categorieën wordt
het aantal inwoners berekend 5 jaar later dan de startdatum (of binnen de volgende leeftijdscategorie).
Het aantal geboorten of de eerste leeftijdscategorie voor deze periode (na 5 jaar) wordt berekend op
basis van de vruchtbaarheidscijfers per leeftijdscategorie toegepast op het aantal vrouwen tussen de
15 en 45 jaar in 1997. De geboorten worden vervolgens verdeeld over jongens en meisjes volgens de
vaste verdeelsleutel die gehanteerd wordt bij het NIS.
Tabel 26 en geeft een duidelijk overzicht van de toekomstige evolutie van de bevolkingsaantallen voor
Vilvoorde voor de periode 1997-2002-2007-2012.
Tabel 26:
Gesloten bevolkingsprognose 1997 - 2002 - 2007 – 2012 (1997 = basisjaar)
1997
Vilvoorde
33804
%
2002
100
33569
%
2007
99,3
33072
%
2012
97,8
32419
%
95,9
Bron: NIS 1991-1997 + eigen verwerking
Uit deze prognoses blijkt dat het bevolkingsaantal binnen een gesloten bevolkingsprognose in
Vilvoorde naar de toekomst toe zal dalen. Tegen eind 2007 wordt een beperkte daling verwacht van
ongeveer 2,2% tot 33.072 inwoners. Op lange termijn (2012) zal de bevolking dalen met ongeveer
4,1% tot 32.419 inwoners. Dit is volledig in tegenstelling met de prognoses voor Vlaanderen, waarin
56
de volgende 15 jaar een stijging van bevolking met 4% wordt voorspeld .
55
Bron: N.I.S., Bevolkingsvooruitzichten 1995-2050
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, Brussel, 1998
D+A Consult
115
Ontwerp structuurplan
Stad Vilvoorde
Versie GR1 – oktober 2002
56
Tabel 27 geeft een overzicht van hoe de leeftijdsstructuur van de bevolking zal evolueren naar het jaar
2012 toe.
Tabel 27:
Overzicht van de leeftijdsstructuur tot 2012
TOTAAL STAD VILVOORDE: overzicht leeftijdsstructuur tot 2012
LEEFTIJD
2002
2007
2012
mannen
Vrouwen
aandeel
Mannen
vrouwen
aandeel
mannen
vrouwen
aandeel
0-19 jaar
20-64 jaar
65-65+ jaar
4062
9573
2533
3938
9797
3667
23,83%
57,70%
18,47%
3980
9576
2377
3824
9796
3519
23,60%
58,57%
17,83%
3749
9578
2303
3642
9773
3374
22,80%
59,69%
17,51%
Totaal
16167
17402
100,00%
15933
17139
100,00%
15630
16789
100,00%
Bron: verwerking gegevens Rijksregister 1998
Uit de tabel blijkt dat de stad Vilvoorde naar het jaar 2002 toe zal geconfronteerd worden met het
fenomeen van ontgroening. Ontgroening betekent een daling van het aandeel van de jongste
bevolkingsgroep. Dit fenomeen zal zich langzaam blijven doorzetten naar het jaar 2012. Het jaar 1999
(zie bestaande ruimtelijke nederzettingsstructuur) wordt als een piekmoment beschouwd waarin het
aandeel van de jongste bevolkingscategorie haar grootste aandeel haalt.
Het fenomeen van vergrijzing manifesteert zich zeker tot in het jaar 2002. Vanaf 2002 zal het aandeel
van de oudste bevolkingsgroep beginnen dalen. Het betreft evenwel een heel langzame afname van
het aandeel.
Deze toekomstige trends hebben tot gevolg dat het aandeel van de beroepsactieve bevolkingsgroep
opnieuw zal beginnen stijgen.
12.2
Gezinnen
De prognose van het aantal gezinnen wordt verrekend binnen het gesloten bevolkingsscenario. Dit
betekent dat de prognose van het absoluut aantal gezinnen binnen de stad Vilvoorde wordt berekend
door de prognose van het bevolkingsaantal voor Vilvoorde binnen het gesloten bevolkingsscenario te
delen door de prognose van de gemiddelde gezinsgrootte per deelgemeente.
De prognose van de gemiddelde gezinsgrootte voor elke deelgemeente kan worden berekend aan de
hand van een lijngrafiek die het best de evolutie weergeeft van de gemiddelde gezinsgrootte zoals die
werd vastgesteld uit de cijfers van het NIS en SOPRES over de periode 1981-1998 (tabel 28). Dit is
een voldoende lange periode om als basis te kunnen dienen voor het maken van prognoses.
Daarnaast wordt ook rekening gehouden met recente trends binnen de gemeente.
Tabel 28:
Overzicht van de evolutie van de gemiddelde gezinsgrootte voor de stad Vilvoorde
1981
1991
1996
1997
1998
2002
2007
2012
Statistische functie
Vilvoorde
2,51
2,31
2,40
2,42
2,45
2,43
2,41
2,39
Y= 2,514*(0,9984)^X
Bron: Nationaal Instituut voor Statistiek, Volks- en Woningtelling, 1981 en 1991; Sopres 1997 – 1998 – 1999 + eigen
verwerking
Uit de prognose kan afgeleid worden dat Vilvoorde slecht een heel beperkte gezinsverdunning zal
kennen naar het jaar 2012 toe. De gezinsgrootte blijft als het ware ‘hangen’ op 2,4 personen per
gezin. Dit cijfer ligt iets hoger dan de verwachtingen voor het jaar 2007 voor het arrondissement
(2,34), de provincie (2,31) of zelfs het Vlaams Gewest (2,31). Dit valt grotendeels te verklaren door de
recente realisatie van diverse grootschalige verkavelingen gespreid over gans Vilvoorde, waar jonge
gezinnen zich hebben komen vestigen.
De gevolgen van een (beperkte) afname van de totale bevolking en een relatief grote gezinsomvang
hebben een grote impact op het totaal aantal gezinnen in Vilvoorde. De onderstaande tabel geeft een
overzicht van gevolgen.
D+A Consult
Stad Vilvoorde
116
Ontwerp structuurplan
Versie GR1 – oktober 2002
Tabel 29:
Vilvoorde
Prognose van het aantal gezinnen en een vergelijking met het jaar 1997
1997
Gezinnen
14103
Inwoners
33569
2002
Gezins- Gezingrootte
nen
2,43
13814
Groei
-289
Inwoners
33072
2007
Gezins- Gezingrootte
nen
2,41
13723
Groei
-91
Inwoners
32419
2012
Gezins- Gezingrootte
nen
2,39
13564
Uit de tabel blijkt dat Vilvoorde over alle periodes (1997-2002, 2002-2007 en 2007-2012) een daling
van het aantal gezinnen mag verwachten. Vooral in de eerste periode is deze daling (-289 gezinnen)
opmerkelijk daar zij een stuk hoger ligt dan de volgende periodes. In de periodes 2002-2007 en 20072012 bedraagt de daling respectievelijk ‘slechts’ 91 en 159 gezinnen. Dit zal evenwel grote
consequenties hebben voor de vraag naar woongelegenheden.
D+A Consult
Stad Vilvoorde
117
Ontwerp structuurplan
Versie GR1 – oktober 2002
Groei
-159