Opgave 2 Millenniumrad (vwo – na1 – 2001 – tijdvak 2) Aan de oever van de Theems in Londen werd voor de start van het jaar 2000 een enorm reuzenrad gebouwd: het Millenniumrad. De foto in figuur 1 werd genomen toen men bezig was het rad omhoog te trekken. 4p 3p 4 5 Een gebouw op de achtergrond is sterker verkleind dan de boot op de voorgrond. Voor deze twee voorwerpen geldt dat hun lineaire vergroting N omgekeerd evenredig is met hun afstand v tot de fotograaf, dus N boot : N gebouw = v gebouw : v boot . Iemand beweert dat deze relatie geldt omdat beide voorwerpen ver verwijderd zijn van de fotograaf. Ben je het met deze bewering eens? Licht je antwoord toe. Het Millenniumrad heeft een straal van 75,5 m. De autobus op de brug in het midden van de foto heeft een lengte van 10 m. Toon met behulp van de foto aan dat de as van het rad ongeveer twee keer zo ver van de fotograaf verwijderd was als de autobus in het midden van de foto. Opgave 1 Picknicktafel (vwo – na1 – 2002 – tijdvak 2) Frank maakt op een afstand van 3,4 m een foto van een houten picknicktafel. De foto staat afgedrukt in figuur 1. 5p 1 De breedte van het tafelblad is 73 cm. De lens van het fototoestel waarmee de foto gemaakt is, heeft een brandpuntsafstand van 50 mm. Bepaal de vergrotingsfactor waarmee de foto vanaf het filmnegatief is afgedrukt in figuur 1. Opgave 3 Buitenboordmotor (vwo – na1 – 2003 – tijdvak 1) De boot in figuur 4 heeft een lengte van 6,5 m. Op het negatief is de afbeelding van de boot 21 mm lang. De foto werd gemaakt met een lens met een brandpuntsafstand van 80 mm. 3p 9 Bereken de afstand tussen de boot en de fotograaf toen de foto gemaakt werd. De boot heeft een constante snelheid van 8,5 m s-1. Het fototoestel bewoog niet tijdens het nemen van de foto. De fotograaf weet niet meer met welke sluitertijd de foto is gemaakt. Omdat hij op de foto geen noemenswaardige bewegingsonscherpte van de armen van de stuurman ziet, denkt hij dat de sluitertijd niet groter was dan één zestigste seconde. 3p 10 Leg met behulp van een berekening en op grond van de foto uit of hij daarin gelijk heeft. Opgave 1 Valentijnshart Met een Valentijnshart kun je een geheime geliefde verrassen. Het hart bestaat uit een frame van metaaldraad met tien lichtjes. Het hart kan worden vastgedrukt op een batterij, die behalve als spanningsbron ook als voetstuk dient. Figuur 1 is een foto van het Valentijnshart met zijn schaduw. De foto van figuur 1 is genomen met een fototoestel waarvan de lens een brandpuntsafstand heeft van 50 mm. De afstand tussen het hart en de lens was 90 cm. Om van het hart een scherpe foto te kunnen maken, moest de afstand tussen de lens en de film juist worden ingesteld. Voordat de foto van figuur 1 werd gemaakt, was het fototoestel ingesteld op oneindig. 4p 1 Bereken hoeveel de afstand tussen de lens en de film daartoe moest worden veranderd. Tijdens het maken van de foto stond het hart in de zon. Daardoor is tegen de wand op de achtergrond een schaduw van het hart te zien. De schaduw op de foto is onscherp. 2p 2 Geef hiervoor twee mogelijke oorzaken. Opgave 3 Halogeenlamp (vwo – na1,2 – 2004 – tijdvak 2) In figuur 5 zie je een 2,0 keer vergrote afbeelding van een buisvormige halogeenlamp. Oscar en Loes doen een onderzoek aan deze halogeenlamp. Ze beelden met een lens de gloeidraad van de brandende lamp sterk vergroot af op een wand van het natuurkundelokaal. Op de uitwerkbijlage is de situatie getekend. Deze figuur is niet op schaal. 4p 12 Construeer in de figuur op de uitwerkbijlage de plaats van de lens en de bijbehorende brandpunten. uitwerkbijlage bij vraag 12 Ze beelden met een lens de gloeidraad van de brandende lamp sterk vergroot af op een wand van het natuurkundelokaal. In figuur 6 zie je een deel van het beeld op de wand op ware grootte. De brandpuntsafstand van de gebruikte lens is 50 mm. 4p 13 Bepaal de beeldafstand bij deze afbeelding. Bepaal daartoe eerst uit figuur 5 en 6 de vergrotingsfactor. Opgave 6 Leeshulp (vwo – na1 – 2003 – tijdvak 2) Op de foto van figuur 12 is een zogenaamde figuur 12 leeshulp afgebeeld. De leeshulp bestaat uit een figuur 12 grote positieve lens met in de rechter benedenhoek nog een cirkelvormig loepje dat extra bol is. ___________ figuur 12 Figuur 13 is een schematische tekening van de tekst, de grote lens en het oog van een lezer. In de figuur zijn de beide brandpunten van deze lens aangegeven met de letter F. De tekst is weergegeven met VV'. Op het oog bevindt zich een punt P. 4p 21 Construeer in de figuur de lichtstraal die van V' naar P gaat. Bij het maken van de foto van figuur 12 is scherp gesteld op het beeld van de grote lens. De foto van figuur 14 is gemaakt vanaf dezelfde afstand, maar nu is scherpgesteld op het beeld van het loepje. Ook de afstand tussen de tekst en de leeshulp is gelijk gebleven. ___________ figuur 14 3p 22 Leg uit bij welke foto het fototoestel op de grootste afstand is scherpgesteld.