HAVO ANW

oefentoets
1
ANW
Module 3
a. Neem onderstaande tabel die de omvang van de bevolking laat zien over en vul hem
verder in.
Maak daarmee duidelijk is hoe groot de omvang van de bevolking is 2055 zal zijn.
De aannames bij het invullen zijn: elk ouderpaar krijgt vanaf 1995 twee kinderen, elke 20 jaar
worden de kinderen ouders en de gemiddelde levensverwachting is 60 jaar.
omvang van de bevolking (aantal inw. X 1 miljoen)
Jaartal
Grootouders
Ouders
Kinderen
Totaal
1995
2,2
3,6
7,2
13,0
2015
2035
2055
b. Welke van de aannames in het bovenstaande rekenmodel vind jij niet in
overeenstemming met de huidige situatie in Nederland?
c. Welke aanname zit wel in het model, maar staat niet beschreven?
2
In de zeventiger jaren van de vorige eeuw sloeg de Club van Rome alarm over de
toekomst van de wereld.
a. Noem 2 voorspellingen die de Club deed.
b. De club van Rome onderscheidde 5 variabelen, die elkaar onderling beïnvloeden.
Noteer twee keer twee variabelen die elkaar onderling beïnvloeden
c. Geef twee voorbeelden van ontwikkelingen die er, na de sombere voorspellingen, voor
zorgden dat de voorspellingen niet als zodanig uitkwamen.
3
Duurzaamheid is een term die dankzij de Club van Rome erg onder de aandacht is
gekomen.
a. Groenbemesting is duurzamer dan het gebruik van kunstmest. Geef daar twee
argumenten voor.
b. Bij Albert Heijn kun je 's winters sperziebonen uit Egypte kopen en aardbeien uit
Israël. Waarom zijn deze producten niet duurzaam?
c. Geef twee argumenten om ecologische landbouw duurzaam te noemen.
d. Producten van de ecologische landbouw zijn duurder dan die van de gewone gangbare
landbouw. Geef daarvoor twee verschillende verklaringen.
4
Het fotosyntheseproces is de basis voor het leven op aarde. Noteer de reactievergelijking van
de fotosynthese. Leg daarna kort uit wat onze Big Mac of toastje Brie met dit proces te maken
heeft.
5
Overal ter wereld gaan hanen kraaien zodra de zon opkomt. Als een haan begint te kraaien in
Moskou, zijn in Nederland de hanen dan al lang op of zitten zij nog op stok?
Leg je antwoord kort uit.
6
Iemand bekijkt gedurende een heldere avond en nacht in februari 2001 het sterrenbeeld Orion.
a. Moet hij daarvoor naar de noordelijke of zuidelijke hemel kijken?
b. Orion blijkt geen vaste plaats te hebben. Hoe verplaatst het sterrenbeeld zich in de ruimte?
Verklaar deze beweging, maak daarbij een tekeningetje!
7
Maak een tekening van zon, maan en aarde waarin je duidelijk maakt hoe de verschillende
maanfasen tot stand komen.
8
Iemand kijkt een week lang naar de maan (gelukkig is het een aantal dagen helder).
Op maandag staat de maan om 21.10 u precies boven een torenflat in aanbouw.
Op welk tijdstip staat de maan 2 dagen later op precies dezelfde plek? Leg je antwoord uit met
een berekening!
9
Waarom komt een kalender gebaseerd op de zon niet mooi overeen met een kalender die
gebaseerd is op de maan?
10
Is het bij een zonsverduistering nieuwe maan of volle maan? Maak dit met een tekening
duidelijk.
11
Mercurius en Venus worden binnenplaneten genoemd. Hoezo?
12
Waardoor komt het dat de maan vol kraters zit en de aarde slechts zelden door een groot
rotsblok wordt getroffen?
13
De ontwikkeling van de spiegeltelescoop heeft onze kennis van het heelal verder vergroot.
Zo is de beroemde Hubble Space Telescope een spiegeltelescoop.
a. Welke groot voordeel heeft een spiegeltelescoop boven een gewone?
b. Iemand wil door een telescoop een fotografische opname van een sterrennevel maken met
een lange belichtingstijd. Als daarbij niet steeds de richting van de telescoop wordt
verandert zal deze opname mislukken. Leg dit uit.
c. Hoe komt het dat de fotografie een belangrijke bijdrage levert aan onze kennis van het
heelal? 2 redenen geven!
Correctievoorschrift schoolexamentoets behorend bij module:
oefentoets
Deelvak:
ANW
Volgnummer: 3
opg.
normantwoord
max.score
1a
in 2015: 3,6 7,2 7,2 18,0
in 2035: 7,2 7,2 7,2 21,6
in 2055: 7,2 7,2 7,2 21,6 goed of fout
2 kinderen na 20 jr worden kinderen ouder na 60 jr iedereen dood
de kinderen zijn steeds keurig te verdelen in ouderparen/ ……..
Uitputting van grondstoffen fossiele energiebronnen raken op sterke
bevolkingsgroei->voedseltekort 2x2 pt
Bevolkingsgroeimeer voedsel/industrie meer industriemeer
milieuvervuiling/uitputting energiebronnen… 2x2 pt
Bv katalysator: minder milieuvervuiling alternatieve materialen (glasvezel ipv
koper zuiniger motoren …….2x2 pt ook kunstmest goed rekenen
Minder mestuitspoeling minder verstoring kringloop vruchtbaarheid grond
stijgt 2x2 pt
Transport vanuit ver = milieubelastend
Geen chem. bestrijdingsmiddelen geen kunstmest 2x2 pt
Kleinere markt dus altijd duurder arbeidsintensievere teelt …2x2 pt
CO2 + H2O + licht  glucose + O2 2 pt planten zijn basisvoedsel voor
dieren dus voor vlees, Brie ed 2 pt
Nog op stok = 2 pt want in Moskou is het eerder licht = 2 pt
Zuidelijke
OZW = 2 pt (want aarde draait van WO, Orion staat stil)
Tekening = 1 pt
Zie boekblz 49 fig 62A
2 dagen = 2x 1/29,5 x 24 u later = 2 pt dus om 22.46 = 1 pt
1 rondje maan van 29,5 dag past niet een geheel aantal keer in 1 rondje
aarde van 365,5 dag
Nieuwe maan = 2 pt tek. Juist (blz 59 fig 6.10 boek ) = 2 pt
Staan tussen aarde en zon in
De aarde heeft een dampkring = 2 pt dus daarin verbranden rotsblokken
door de wrijving = 1 pt
Spiegeltelescopen zijn groter / vergroten veel meer
Door draaiing van de aarde zie je steeds een andere stukje heelal door de
telescoop
2
b
c
2a
b
c
3a
b
c
d
4
5
6a
b
7
8
9
10
11
12
13a
b
3
2
4
4
4
4
2
4
4
4
4
2
3
3
3
3
4
2
3
2
2
c
Een lange belichtingstijd zorgt voor verzamelen van meer licht, dus meer
details = 2pt je kunt foto's met elkaar vergelijken (om verschillen op te
sporen) = 2 pt
Max score: + 8 bonus pt
4
72+8=80 pt