Theatertechnisch gebruikershandboek

advertisement
Theatertechnisch
gebruikershandboek
De Cultuurfabriek
Cultuurdienst Damme
25 mei
Voorwoord
Beste theatermaker in De Cultuurfabriek
Wij zijn zeer enthousiast dat je theater wil maken in onze Cultuurfabriek. Om je
op weg te helpen bij de praktische organisatie van je voorstelling hebben we
alle informatie over het gebruik van De Cultuurfabriek en vooral de
podiumzaal samengevat.
In dit handboek hebben we ook een bundeling gemaakt van tips en
wetenswaardigheden die je kan gebruiken bij het opbouwen van een
voorstelling. Een voorbereid man/vrouw is er trouwens twee waard!
Goede afspraken maken goede vrienden. In dit handboek vind je dan ook
alle reglementen en afspraken terug die gelden in De Cultuurfabriek.
Als iedereen op de toneelvloer dezelfde taal spreekt, staat er niets meer in de
weg om van je voorstelling dat te maken wat je er van verwacht en soms
zelfs meer! Om elkaar beter te begrijpen staan de cursief gedrukte woorden
achteraan in een verklarende woordenlijst uitgelegd. De woordenlijst werd
nog verder uitgebreid met interessante theatertermen.
Aan jou om je verhaal te vertellen, de mensen uit hun huis te halen en ze
even onder te dompelen in een wereld waar (bijna) alles kan.
Als je toch nog met vragen komt te zitten, neem dan zeker contact met ons
op. We helpen graag waar we kunnen.
Ilse Vanhoorelbeke
Cultuurdienst Damme
Dorpsstraat 122
8340 Damme (Sijsele)
Tel. 050 28 84 58
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
2
Inhoudstafel
1. Algemeen
1.1 Afspraken met de cultuurdienst.
1.1.1 Reservaties
1.1.2 Retributie
1.1.3 Kaartenverkoop
1.1.4 Promotie
1.1.5 Techniek
1.2 Nuttige adressen
P. 5
p. 5
p. 5
p. 6
p. 6
p. 6
p. 8
2. Licht
2.1 Een mooi plaatje maken
2.2 Soorten licht
2.3 Verschillende soorten armaturen
2.3.1 PC
2.3.2 PAR
2.3.3 ACP horizonlicht/horizonbak
2.3.4 Profiel
2.3.5 Fresnel
2.3.6 Veiligheidskabels
2.4 Kleurenfilters
2.5 Lichtplan
2.6 Belichten in De Cultuurfabriek
2.6.1 Beschikbaar materiaal
2.6.2 Lichten inhangen
p. 9
p. 9
p. 11
p. 11
p. 11
p. 12
p. 12
p. 12
p. 13
p. 13
p. 13
p. 15
p. 15
p. 15
3. Geluid
3.1 Garbage in is garbage out
3.2 Spelen met versterking
3.3 Plaats van de mengtafel
3.4 Intercomsysteem
3.5 Geluid in De Cultuurfabriek
3.5.1 Beschikbaar materiaal
4. Decor
4.1 Het totale toneelbeeld
4.2 Indeling decorstukken
4.2.1 Vloerstukken
4.2.2 Vliegwerk
4.2.3 Doeken
4.3 Handige tips
4.3.1 Niet te zwaar
4.3.2 Decorstukken merken
4.3.3 Kant en klaar decor
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
p. 17
p. 17
p. 17
p. 18
p. 18
p. 18
p. 19
p. 19
p. 19
p. 19
p. 19
p. 20
p. 20
p. 20
p. 20
3
4.3.4 Fitsen en krommers
4.3.5 Schoren en kluiten
4.3.6 Roedeboeien
4.3.7 Doeken
4.4 Decor bouwen in De Cultuurfabriek
4.4.1 Bouwen, boren, schilderen,…
4.4.2 Waar naartoe met decorstukken?
4.4.3 Gebruiksreglement
p. 20
p. 21
p. 22
p. 22
p. 23
p. 23
p. 24
p. 24
5. Veiligheid
5.1 Veiligheidsvoorschriften
6. Verklarende woordenlijst
p. 25
p. 25
7. Bijlagen
Bijlage 1: Retributiereglement ‘De Cultuurfabriek’
Bijlage 2: Retributiereglement ‘Centrum Rostune’
Bijlage 3: Technische fiche De Cultuurfabriek Damme
Bijlage 4: Lichtplan ‘De Cultuurfabriek
Bijlage 5: Gebruiksreglement ‘De Cultuurfabriek’
Bijlage 6: Veiligheidsvoorschriften en basisafspraken
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
p. 32
p. 34
p. 35
p. 37
p. 38
p. 44
4
1. Algemeen
Een voorstelling speel je niet zomaar. Er gaat natuurlijk een heel proces aan
vooraf. Een stuk moet gezocht, gelezen, gerepeteerd en geregisseerd
woorden. Daarbij komt ook nog de uitwerking van de belichting en het decor
om de hoek piepen.
Om een vlot verloop te garanderen maken we best goede afspraken. Wat
volgt is een chronologische opsomming van de te zetten stappen.
1.1. Afspraken maken met de cultuurdienst
1.1.1 Reservaties
Reserveren gebeurt bij de verantwoordelijke zaalverhuur van De
Cultuurfabriek, m.n. Ellen Van Rie of een collega bij haar afwezigheid.


Je neemt het best eerst telefonisch contact op om de beschikbare
data na te gaan. Daarna moeten de data ook schriftelijk
aangevraagd worden. Ook alle wijzigingen van data die zich
voordoen in de loop van het ‘creatief proces’ moeten schriftelijk
aangevraagd worden.
Wil je in de podiumzaal van De Cultuurfabriek repeteren dan moet je
die repetitiedagen ook reserveren.
Damse theaterverenigingen kunnen de podiumzaal exclusief krijgen de
week van hun première. De zaal wordt dan de hele week vrij
gehouden om alles in orde te maken.
Enkel de tweede maandag van de maand kan niet worden vrij
gemaakt. Die maandagen organiseert het stadsbestuur
filmvoorstellingen.
Als repetitieruimte wordt centrum Rostune aangeraden. Repetities in De
Cultuurfabriek verder dan een maand van de première kunnen
aangevraagd worden maar niet gegarandeerd daar er ook rekening
moet gehouden worden met de programmatie van het stadsbestuur
en andere verenigingen. We zorgen er wel telkens voor dat er een
ruimte vrij is in Rostune zodat de geplande repetitie kan plaats vinden.
1.1.2 Retributie
Bij het reserveren vermeld je steeds de ruimtes die je wilt gebruiken in De
Cultuurfabriek. Dit is natuurlijk afhankelijk van de grootte van het gezelschap
en de geplande opvoering.
Het retributiereglement voor De Cultuurfabriek vind je in bijlage 1.
Het retributiereglement voor (repetities in) Centrum Rostune vind je in bijlage
2.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
5
1.1.3 Kaartenverkoop
De kaartenverkoop gebeurt door de vereniging zelf.
1.1.4 Promotie
Als je een voorstelling organiseert die toegankelijk is voor het grote publiek
dan kan deze gratis opgenomen worden in de promotie van De
Cultuurfabriek. Dit is o.a. de cultuurkalender, het programmaboekje van De
Cultuurfabriek, de website, … Voor meer details en timing neem je best
contact op met de cultuurdienst.
Affiches en flyers kan je altijd binnenbrengen bij de cultuurdienst. We kunnen
(14) affiches verspreiden in de openbare gebouwen (sporthal, bib,…) in
Groot-Damme.
1.1.5 Techniek
Om de programmatie van andere voorstellingen niet in het gedrang te
brengen, is het nodig om wat technische informatie door te geven aan de
cultuurdienst. Wij vragen om na te denken over de volgende zaken:
-
Hoe groot wordt het wenselijk speelvlak?
De toneelvloer van de podiumzaal is 12 meter breed en 12 meter diep.
Het speelvlak kan in de diepte gehalveerd worden door het
dichtschuiven van doeken of het verhangen van het horizondoek.
-
Wat voor vloer wil je?
Op de zwarte gepolierde betonvloer ligt een zwarte balletvloer. Die
kan, indien wenselijk, verwijderd worden. Het al dan niet gebruiken van
de balletvloer heeft gevolgen voor de belichting. Het licht wordt meer
weerkaatst door de glanzende betonvloer. Daarover meer in het
hoofdstuk licht.
Het spreekt voor zich dat er in de vloer van het speelvlak niet genageld
of geboord kan worden.
-
Wil je iets aan de elektrische trekken ophangen?
In de podiumzaal hebben we 3 elektrische trekken met een maximale
belasting van 250 kg. Die worden gebruikt om licht, decor, geluid en
doeken in te hangen.
Soms moeten de trekken vrijgehouden worden voor activiteiten als
filmvoorstellingen. Het is dus handig op voorhand te weten of er trekken
zullen gebruikt worden.
-
Wat gebruik je aan ‘staande’ decors?
De podiumzaal moet steeds vrij gemaakt kunnen worden in het geval
er na je voorstelling een andere voorstelling staat geprogrammeerd.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
6
Alle decorstukken moeten dus steeds op en af het speelvlak kunnen.
Als het grote stukken zijn dan moet er voldoende plaats voorzien
worden om ze op te bergen. Kortom: de technische ‘logistiek’ rond een
voorstelling.
-
Wanneer voer je de decorstukken aan?
Alweer om logistieke redenen is het handig om te weten wanneer de
decorstukken aangevoerd worden.
-
Uit hoeveel acteurs/dansers/muzikanten bestaat je gezelschap?
Ook hier geldt de regel: hoe groter het gezelschap, hoe belangrijker de
logistiek wordt.
-
Wie is binnen je gezelschap de technische contactpersoon?
Om vlot te kunnen werken is het handig om een technisch
contactpersoon aan te stellen. Dit moet iemand zijn die op de hoogte
is van alle technische aspecten van je voorstelling en het liefst ook
aanwezig kan zijn tijdens de opbouw van je voorstelling.
-
Hoeveel bouwtijd heb je nodig?
De bouwtijd hangt helemaal af van je wensen t.a.v. licht, geluid,
decor,…
-
Wanneer verlaat je decor De Cultuurfabriek?
Denk vooraf ook al aan het opruimen. Zoek een dag uit waarop
iedereen de handen uit de mouwen kan steken. Zo snel mogelijk na de
laatste opvoering.
Wanneer je voorstelling zich in een verder stadium bevindt, kan je voor
verder technisch overleg contact opnemen met de technieker van De
Cultuurfabriek.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
7
1.2 Nuttige adressen
Algemene vragen
Reservaties
Cultuurdienst Damme
Dorpsstraat 122
8340 Sijsele
Tel. 050 28 84 58
Fax. 050 37 00 62
[email protected]
Ellen Van Rie
Dorpsstraat 122
8340 Sijsele
Tel. 050 28 84 52
[email protected]
Eerste hulp bij theaterproblemen
Technische vragen
Frederik De Schepper
Dorpsstraat 122
8340 Sijsele
Tel. 050 28 84 47
[email protected]
Technieker Raf Adam
Tel. 0473 63 14 58
Huisbewaarder
Sabrina Strubbe
Tel. 0475 51 41 20
De Cultuurfabriek
Stationsstraat 22
8340 Sijsele
www.cultuurfabriekdamme.be
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
8
2. Licht
Het woord theater is een oud Grieks woord voor “zien”.
2.1 Een mooi plaatje maken
Licht is essentieel voor een theatervoorstelling. Iemand die in het donker
staat, wordt niet gezien, hoewel dit ook juist de bedoeling kan zijn. Licht
kan een voorstelling maken of breken. Het leukste is om het optimale
resultaat te bereiken: een ‘kloppend’ totaalbeeld. Met andere woorden:
voorstelling (inhoud), decor, licht, geluid, kleding, schmink, enz. vormen
één geheel.
Er komt heel wat bij kijken om een mooi ‘plaatje’ te maken, er zijn immers
honderd-en-één zaken waar rekening mee moet gehouden worden
wanneer je een voorstelling uitlicht. Een aantal belangrijke zijn:
- Wat voor voorstelling maak je? Een blijspel, een musical, een thriller, …
- Wat is de afmeting van het speelvlak?
- Welke vloer gebruik je? De zwarte gepolierde betonvloer weerkaatst
heel wat licht en geeft soms vreemde effecten bij gebruik van
bepaalde kleuren.
- Wat gebruik je aan decorstukken en wat is de plek hiervan op het
toneel?
- Zijn er plaatsen (of personen) op het toneel waar je een extra
lichtaccent wilt hebben?
- Gaat het doek dicht tijdens decorwissels of niet?
- …
2.2 Soorten licht
Bij het uitlichten van een voorstelling hoor je vaak heel wat termen
waaien. De meest gebruikte zijn de volgende:
-
Frontlicht
Dit is alle licht die van voor komt. Hiermee maak je het gezicht van de
acteurs zichtbaar.
-
Tegenlicht
Al het licht dat van achter komt. Tegenlicht geeft diepte. Indien alleen
tegenlicht wordt gebruikt, zie je enkel de contouren van de acteurs.
Donkerblauw tegenlicht wordt vaak gebruikt bij decorwissels. Zo moet
niet telkens het doek open en dicht gedaan worden.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
9
-
Zijlicht
Het licht dat vanuit de poten komt, maakt het spel van de acteurs
dynamischer. Zijlicht wordt vaak gebruikt bij dansvoorstellingen. Het
geheel wordt veel wervelender.
-
Vloerlicht
Licht dat van op de grond komt. Geeft een extra accent. Het wordt
ook vaak gebruikt bij dansvoorstellingen.
-
Horizonlicht
Het licht dat het horizondoek belicht.
Bijzonder is hier dat men door het inhangen van de drie
standaardkleuren (rood/groen/blauw) alle kleuren kan vormen.
(mengen). Licht gedraagt zich als verf. Rood en blauw geven samen
paars…
-
Accentlicht
Het licht dat gebruikt wordt om speciale plaatsen/personen op het
toneel extra in het licht te zetten. Dit kan vanuit elke richting komen,
afhankelijk van de wens.
Daarnaast zijn er ook de speciale effecten:
-
Gobo’s
Dit zijn speciale filters waaruit bepaalde figuren gesneden zijn. Zo kan je
wolken, kerkramen, bladeren, sterren, een maan… projecteren. Vaak
gebeurt dit op het horizondoek. Leuk is om het te gebruiken als
speciaal effect op de vloer.
-
Blacklight
Een paarsachtig licht wat je amper kan zien. Blacklight zorgt ervoor dat
witte accenten in kledij of decor fel gaan oplichten in het donker.
Opgelet, blacklight heeft altijd enige tijd nodig om op te starten.
-
Stroboscoop
Een intens wit flikkerlicht waarvan de frequentie kan geregeld worden.
Meestal gebruikt zonder kleurfilters. Maar in combinaties met kleurfilters
geeft het een verrassend effect.
Voor deze speciale effecten geldt één gulden regel. Gebruik het niet te
vaak anders valt de verrassing weg en blijft er enkel een effect over.
Een speciale afdeling binnen licht is het bewegend licht. De zogenaamde
moving heads. Deze toestellen geven een sterk gebundeld licht en
kunnen dat in om het even welke richting. Voor het bedienen van dit soort
lichten is er een speciale lichtcomputer nodig.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
10
2.3 Verschillende soorten armaturen
2.3.1 PC
Een PC heeft een platbolle lens waardoor je
een grote spreidingshoek van het licht krijgt.
De spreidingshoek van het licht is aanpasbaar.
De lichtafbeelding is onscherp en cirkelvormig.
PC’s worden het meest gebruikt om kleine en
grote speelvlakken uit te lichten. Meestal als
frontlicht/speellicht.
Om de spreiding van het licht nog beter te
kunnen regelen maak je gebruik van kleppen.
Die kunnen makkelijk op het armatuur
gemonteerd worden.
2.3.2 PAR
Bij een PAR zijn de lamp, de reflector en de lens
verwerkt in één geheel. Dat zorgt ervoor dat je de
spreidingshoek van het licht niet kan aanpassen aan
het armatuur zelf.
Er zijn wel verschillende lampen beschikbaar voor dit
soort armaturen waardoor je kan kiezen van een
kleine spreidingshoek tot een erg wijde
spreidingshoek. (very narrow, narrow, medium flood,
flood, wide flood). Een PAR verspreidt een helder wit licht en wordt
meestal gebruikt als gewoon speellicht, decorlicht of accentlicht. De
lichtafbeelding is onscherp en is ovaal van vorm.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
11
2.3.3 ACP horizonlicht/horizonbak
Een ACP horizonlicht geeft een gelijkmatige
spreiding van helder wit licht. Het wordt
gebruikt om grote speelvlakken gelijkmatig uit
te lichten. De spreidingshoek van dit
armatuur kan niet gewijzigd worden.
Vaak vind je ze in groepen (units) van 3 terug
met kleurenfilters groen/blauw/rood. Op die
manier kan je om het even welke kleur
mengen.
2.3.4 Profiel
Profielspots bieden veel
belichtingsmogelijkheden. De lamp en de
reflector hebben een vaste plaats in het
armatuur maar door het verschuiven van een
lenzensysteem kan je heel strakke lichtbundels
maken.
Met behulp van messen kan je de lichtbundel
afsnijden om zo hoekige lichtbundels te
maken.
Met een diafragma (of iris) kan je de diameter
van de lichtbundel zo klein maken als je zelf wilt.
In combinatie met een gobo kan je de lichtbundel om het even welke
vorm geven.
2.3.5 Fresnel
Een fresnel heeft veel gemeen met een PC. Het
verschil zit in de verspreiding van het licht. Een fresnel
heeft een grotere spreidingshoek en geeft een
onscherpe cirkelvormige lichtafbeelding. De
schijnwerpersbuis is korter.
Een fresnel wordt gebruikt voor het verlichten van
grote oppervlakken op korte afstand en is daarom
uitermate geschikt in zalen met geringe hoogte. Ze
worden gebruikt als tegenlicht, frontlicht en
speellicht. Ook hier kunnen kleppen gebruikt worden.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
12
2.3.6 Veiligheidskabels
Volgens de veiligheidsvoorschriften moeten armaturen vastgemaakt
worden aan het grid met CE-gekeurde kabels (safety’s). In geen geval
mogen die vergeten worden bij het inhangen van de armaturen.
2.4 Kleurenfilters
Het is onmogelijk om hier uitgebreid in te gaan op de hele kleurenleer.
Heel wat interessante tips over belichten en kleuren kan je terugvinden op:
http://dvtg.hku.nl/licht/
2.5 Lichtplan
Belichting speelt een belangrijke rol bij een voorstelling. Het zorgt voor de
juiste sfeer en kan het juiste gevoel oproepen bij bepaalde scènes.
Daarom moet je goed nadenken over hoe je de belichting opbouwt.
Zoals architecten een plan tekenen voor een huis, zo tekenen
theatertechniekers een plan voor belichting nl. een lichtplan. Het is een
schematische voorstelling van de plaats van de spots.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
13
Als voorbeeld een lichtplan van de dansvoorstelling “Speelvogels
(Madcap)”
Op het lichtplan vind je verschillende symbolen terug. Die staan voor de
verschillende soorten armaturen die er zijn. Een symbool voor een bepaald
armatuur kan lichtjes verschillen van lichtplan naar lichtplan. Echt
universele symbolen zijn er niet.
PC + kleppen
PC zonder kleppen
PAR
profiel
ACP/horizonbak
fresnel met kleppen
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
14
Op een lichtplan vind je bij elk symbool een nummer. Dat is het nummer van
de kleurfilter die bij die spot hoort. Meestal gaat het om LEE-filters.
2.6 Belichten in De Cultuurfabriek
2.6.1 beschikbaar materiaal
-
48 vaste dimmers;
Een stuurtafel om de lichten te bedienen;
20 PC spots (1KW);
2 PC spots (2 KW);
4 profielspots (1KW);
9 ACP spots (1KW);
16 PAR-64 armaturen;
LEE-kleurenfilters (niet in alle kleuren).
(Voor details: zie technische fiche in bijlage 3)
2.6.2 Lichten inhangen.
Het inhangen en afstellen van de belichting gebeurt altijd onder begeleiding
van de technieker van De Cultuurfabriek tenzij de technieker toestemming
geeft aan de technische verantwoordelijke van je vereniging om alleen aan
de slag te gaan.
Het inhangen van de lichten gebeurt altijd volgens dezelfde stappen
-
lichtontwerp/lichtplan
Je start met het opmaken van een lichtplan. Daarop teken je hoe je
denkt dat je belichting er uit moet gaan zien. Zo’n leeg plan vind je in
bijlage 4. Trek met dat idee naar de technieker. Hij kan enkele tips
geven en bijsturen waar nodig.
-
Inhangen
De lichten worden volgens het lichtplan op de juiste plaats aan de
bruggen gehangen.
-
Patchen
Onder patchen verstaan we het verbinden van de spots met 1 of meer
kanalen (faders) op de mengtafel. Dat gebeurt met korte snoeren op
het patchpaneel.
-
Richten
Na het patchen van de lichten kan er gestart worden met het richten
en het juist plaatsen van kleppen. Let hierbij op eventuele donkere
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
15
hoeken, schaduwen, …
-
Standen aanmaken
Wanneer alles op z’n plaats hangt en juist gericht is kunnen de
lichtstanden aangemaakt en geprogrammeerd worden in de
besturingstafel.
-
Repeteren
Acteurs moeten steeds wennen aan het spelen met licht. Het helpt hen
ook om in de juiste stemming te komen en zich volledig in te leven in
hun rol.
Wanneer alles juist zit, teken je best nog eens een definitief lichtplan. Dat kan
je goed gebruiken als de belichting in de periode tussen twee voorstellingen
veranderd is. Zo hoef je het proces niet volledig over te doen.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
16
3. Geluid
Feedback is not an option
(geluidstechnicus ex-president Clinton)
3.1 Garbage in is garbage out.
Voor geluid telt één ding: je moet er iets instoppen om er iets uit te halen. Dit
houdt in dat iemand die niet articuleert of naast de microfoon praat, zelfs
met de meest geavanceerde apparatuur niet verstaanbaar te maken is
3.2 Spelen met versterking
Het spelen met behulp van versterking is pas de laatste jaren opgekomen. De
eerste P.A.’s kwamen er pas eind jaren zestig. Al die honderden jaren van
theater maken daarvoor, heeft men dus zonder hulpmiddelen gedaan. Met
uitzondering van de natuurlijke akoestiek.
Een feit is dat het voor de meeste mensen lastig is om een zaal te vullen met
hun eigen stemvolume. Dit probleem is gedeeltelijk op te vangen door veel
microfoons te plaatsen. Maar dit brengt weer andere specifieke problemen
met zich mee. Een microfoon kan niet harder gezet worden tot in het
oneindige. Vroeg of laat zal er feedback gaan optreden. Het zogenaamde
rondzingen. De spraak en het volume zal dus voor het grootste deel uit de
acteurs zelf moeten komen.
Het scheelt al een heleboel of iemand zich tot de zaal richt, of met zijn rug
naar het publiek staat te spelen. Iemand van wie het gezicht te zien is, is
sowieso beter te verstaan.
Bij gebruik van zendmicrofoons (headsets) moet men er aan denken om de
ontvangers de antennes te laten zien. De antennedraadjes moeten dus
zoveel als mogelijk vrij zijn.
Bij het gebruik van toneelversterking gaat er wel een deel van de ‘sfeer’
verloren. Zo komt alle geluid en de stemmen van de acteurs altijd uit dezelfde
richting. Het wordt moeilijk om te horen waar het stemgeluid van een
personage vandaan komt. Ook alle andere geluiden (verplaatsen stoel,
voetstappen, kopjes op tafel plaatsen,…) wordt veel harder hoorbaar voor
de toeschouwers.
Het is vaak beter om te investeren in een goeie cursus stemgebruik dan in
dure apparatuur.
3.3 Plaats van de mengtafel
De mengtafel kan in de zaal of in de regiekamer staan.
De meest optimale plaats is in de zaal. Van daaruit heb je het beste zicht op
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
17
het speelvlak. De muziek hoor je ook het best op die plaats.
De mengtafel in de zaal plaatsen zorgt wel voor een verlies van 8 zitplaatsen.
(4 stoelen worden weggenomen om plaats te maken voor de tafel. Op de
vier stoelen die zo achter de tafel komen te staan, kunnen geen
toeschouwers plaats nemen.
3.4 Intercomsysteem
Een speciaal onderdeel van het geluid is het intercomsysteem. Het stelt je in
staat om te communiceren van op het speelvlak naar de regiecabine en
omgekeerd. Zowel aan kant cour als aan kant jardin is er een aansluiting.
De intercom is ook te horen in de kleedkamers. Hier gaat het wel om
eenrichtingsverkeer. Er kan enkel geluisterd worden. Antwoorden vanuit de
kleedkamers is niet mogelijk.
Een intercom bestaat uit een beltpack en een headset.
De intercom maakt het mogelijk om van op het speelvlak de juiste cue’s te
geven naar de technieker die achter de mengtafel zit. Heel vaak is de
regisseur beter op de hoogte van de lichtwissels dan de technieker. De
regisseur kan een handje helpen door op het juiste moment een cue te
geven.
3.5 Geluid in De Cultuurfabriek
3.5.1 Beschikbaar materiaal
-
mengtafel 24 kanalen;
versterkers;
luidsprekers;
2 stereoversterkers en controle-eenheden;
4 monitoren;
CD speler;
Minidisc speler;
multi effectapparatuur;
grafische equalizer;
intercomsysteem: masterstation/2 belpacks cour en jardin/2
wandstations in de kleedkamers/2 headsets enkel/1headset dubbel;
microfoons.
(voor details: zie technische fiche in bijlage 3)
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
18
4. Decor
Kunst begint waar nabootsing eindigt.
(Oscar Wilde)
4.1 Het totale toneelbeeld
Bij het bepalen, bedenken en maken van decorstukken is het erg belangrijk
dat je het totale toneelbeeld in de gaten houdt. Zichtlijnen vanuit de zaal zijn
hierbij zeer belangrijk. Het zicht van op de eerste rij is helemaal anders dan op
de bovenste rij.
De toeschouwer die op de eerste rij kant cour zit, kan de hoek cour
achteraan minder goed zien dan de toeschouwer aan het andere uiteinde
van de rij.
Een handig hulpmiddel om zicht te krijgen op het totaalbeeld, verhoudingen
en zichtlijnen is een maquette. Het kost veel tijd om die te maken maar dat
weegt niet op tegen de voordelen die het oplevert.
Best zorg je ervoor dat je een black box hebt van het speelvlak. Dit is
schaalversie van het speelvlak en de ruimte daar rond. In die doos kan je
naar hartenlust bouwen en experimenteren.
Een handige schaal is 1/24. Maak je een maquette op schaal 1/24 dan kan
een Playmobil-poppetje perfect als acteur in je decor dienen. De
verhoudingen zullen kloppen.
4.2 Indeling decorstukken
4.2.1 Vloerstukken
Het woord vloerstukken heeft weinig uitleg nodig. Inderdaad, alle
decorstukken die je op de vloer plaatst, zijn vloerstukken. Dat gaat van losse
zetstukken tot decorwanden.
4.2.2 Vliegwerk
Decorstukken kunnen ook bevestigd worden aan het grid of aan een
elektrische trek. Zoals verder beschreven is het hier erg belangrijk te denken
aan het gewicht. Ook de veiligheid speelt hier een belangrijke rol. (zie
veiligheidsvoorschriften in De Cultuurfabriek in bijlage 6).
4.2.3 Doeken
Doeken kunnen heel wat suggereren in een totaalbeeld van een scène. In
combinatie met de juiste belichting creëer je in geen tijd iedere omgeving
die je maar wenst.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
19
4.3 Handige tips
4.3.1 Niet te zwaar
Maak de decorstukken niet te zwaar. Decorstukken moeten, omwille van de
activiteiten tijdens de week, kunnen weggenomen worden. Het is makkelijker
zeulen met lichte decorstukken dan zware en logge stukken.
Wanneer je een decorstuk wil ophangen aan de trekken dan moet je ook
rekening houden met het maximumgewicht. Een elektrisch trek kan maximum
250 kg dragen en dat moet verdeeld worden over het volledige trek.
4.3.2 Decorstukken merken
Zorg er voor dat je decorstukken duidelijk en overzichtelijk gemerkt zijn. Zo
wordt het makkelijker bij het opbouwen en afbreken om de volgorde van vb.
panelen te respecteren.
4.3.3 Kant en klaar decor
Zorg ervoor dat zoveel als mogelijk van je decor af is wanneer het land in De
Cultuurfabriek. In principe is het niet toegestaan om in het gebouw aan de
slag te gaan met schrijnwerkmachines en dergelijke.
Het is niet altijd te vermijden dat er hier en daar nog een puntje verf nodig is.
Zorg er dan voor dat de toneelvloer goed is afgedekt zodat er geen
verfspatten op terechtkomen. Grote schilderwerken (bv. Volledige wanden,
deuren,…) kunnen echter niet.
Zagen kan eventueel nog buiten de poort van de stock. Vermijd dat er stof
het gebouw binnen komt. We houden graag alles net voor de groepen die
na jou komen. Ook het technisch materiaal verdraagt niet goed fijne
stofdeeltjes.
4.3.4 Fitsen en krommers
Stel dat je een achterwand wil maken van 6 meter breed en 2,5 meter hoog,
dan kan dat niet uit één stuk. Een eenvoudig middel om panelen op een
stevige manier aan elkaar te bevestigen zijn fitsen en krommers.
Een fits is een scharnier waarvan de ene helft op het ene deel van het decor
is bevestigd en de andere helft op het andere deel. Dit uiteraard aan de
achterkant.
Dit geheel wordt bij elkaar gehouden door een krommer. Dit is een spijker die
aan de bovenzijde omgebogen is en die de scharnierpen vervangt. Op deze
manier is de achterwand snel en degelijk in- en uit elkaar te zetten/halen.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
20
Fits en krommer
4.3.5 Schoren en kluiten
Om de wand rechtop te houden kan je er schoren tegenaan plaatsen. Deze
worden ook met fitsen en krommers aan de achterwand bevestigd. Door er
gewichten (kluiten) op te leggen, houden ze de wand overeind. De ideale
verhouding van een schoor is ¾ x de hoogte van de wand voor de verticale
lat en ¼ x de hoogte van de wand voor de horizontale lat.
¾ x de hoogte van de wand
¼ x de hoogte van de wand
schoor
4.3.6 Roedeboeien
Voor het ophangen van decor aan een trek is er extra aandacht nodig voor
veiligheid. Er spelen misschien wel mensen onder het decor. Daarom worden
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
21
alle stukken opgehangen met behulp van staalkabels (steels). Die staalkabels
worden met roedeboeien aan de trek bevestigd.
Voor de bevestiging van de staalkabels aan het decor kunnen er oogbouten
aan het decor gemonteerd worden. Deze zijn helemaal dicht en gaan
volledig door de bevestigingsbalk. Ze zijn een stuk veiliger dan schroefogen.
Bevestigingsbalk met oogbout en moer
Brede vlakken willen nogal eens krom gaan hangen. Dat kan je verhelpen
door een klamplat. Ook weer te bevestigen met fitsen en krommers, maar
deze keer om en om aan boven- en onderzijde aangebracht.
Decorvak met klamplat
4.3.7 Doeken
Voorzie aan de bovenkant van het doek een singel waarin om de 25 tot 30
centimeter zeilogen geperst worden. In die zeilogen worden lintjes gestoken
(30 tot 50 centimeter lang), waarmee het doek aan de trek gebonden wordt.
Die singel is belangrijk als je een groot doek gebruikt. Er komt namelijk een
behoorlijk gewicht aan te hangen. Enkel en alleen maar lintjes is dan te slap.
Als het doek met de bovenzijde in beeld hangt, is het handiger de lintjes aan
de singel te naaien en dus geen zeilogen te gebruiken. Bij het inknopen van
het doek ontstaat dan een ‘hoofdje’ dat de trek aan het zicht ontrekt.
Markeer het midden van het doek. Geef dat een afwijkend kleur lintje. Dan is
het altijd makkelijk terug te vinden. Dat bespaart tijd en ergernis.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
22
Aan de onderkant van het doek maak je een tunnel van ongeveer 10 cm
met een dubbele stevige naad. Zo kan je in die tunnel een staaf schuiven
waardoor het doek altijd mooi strak komt te hangen.
Gebruik bij voorkeur een stevige kwaliteit stof voor uw doek.
Doek met lintjes en tunnel
4.4 Decor bouwen in de cultuurfabriek.
4.4.1 Bouwen, boren, schilderen, …
In de hoofdstukken hiervoor kon je al heel wat afspraken lezen rond het
bouwen van decor in De Cultuurfabriek. Voor alle duidelijkheid nog eens alles
op een rijtje:
- Breng je decor kant-en-klaar naar De Cultuurfabriek.
- Zagen en verzagen kan niet in De Cultuurfabriek omwille van de netheid en
de aanwezige apparatuur.
- Hier en daar kan en mag nog een stip verf aangebracht worden. Denk
daarbij aan de nodige vloerbedekking om de balletvloer of andere te
beschermen tegen spatten. Grote schilderwerken kunnen niet.
- We hebben het liefst een betonvloer zonder gaten. Boren in de vloer kan
dus niet.
- Tegen de wanden achter de doeken zijn houten balken bevestigd. Die
kunnen als steunbalken dienen om zaken aan vast te schroeven.
- We hebben graag een net gebouw. Na het werken dus ook even opruimen.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
23
4.4.2 Waar naartoe met decorstukken?
- Decorstukken kunnen niet blijven staan op het speelvlak daar er nog andere
activiteiten moeten kunnen plaats vinden in De Cultuurfabriek. Alle decor
moet dus steeds opgeborgen worden in de stockruimte.
Tip: natuurlijk is het fijn om na een geslaagde voorstelling een frisse pint
te drinken en wat na te kaarten. Maar het smaakt des te beter als het
werk er ook echt op zit.
- Wanneer mag je decorstukken aansleuren? Dat hangt af van de activiteiten
die gepland zijn in de podiumzaal en natuurlijk ook de grootte van de
decorstukken. Om dit af te spreken neem je best contact op met de
cultuurdienst.
- Wanneer de voorstelling(sreeks) ten einde is verlaten de decorstukken zo
snel mogelijk De Cultuurfabriek. Ook de dag van afbraak moet gereserveerd
worden bij de cultuurdienst.
4.4.3 Gebruiksreglement.
Zoals alle culturele infrastructuren heeft ook De Cultuurfabriek een
gebruiksreglement. Daarin vind je nogmaals wat kan en wat niet.
Het gebruiksreglement vind je terug in bijlage 5 en op de website van De
Cultuurfabriek.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
24
5. Veiligheid
5.1 Veiligheidsvoorschriften
In De Cultuurfabriek gelden enkele veiligheidsvoorschriften. Die kan je
terugvinden in het gebruiksreglement (zie bijlage 6).
Zoals altijd geldt: beter voorkomen dan…
6. Verklarende woordenlijst
A
ADB
Accentlicht
ACP
Afstoppen
Afstopping
Merknaam van o.a. armaturen, besturingstafels,…
Licht dat accent geeft aan bepaald persoon of decorstuk.
Spot dat vaak gebruikt wordt om grote oppervlakken uit te
lichten.
Het ‘dicht’ maken van het speelvlak. Je zorgt ervoor dat er
geen inkijk is tussen de poten.
Doeken die het speelvlak afbakenen; onttrekken tevens
spots, decorstukken en artiesten aan het zicht van het
publiek. Horizontale doeken zijn friezen, verticale doeken
zijn poten.
B
Backline
Bak
Ballettorentje
Balletvloer
Beltpack
Blacklight
Het geheel aan eigen versterking van een band
(gitaarversterkers, basversterkers enz.) op het podium.
Komt van orkestbak. Ruimte voor een orkest tussen toneel
en publiek. De Cultuurfabriek beschikt niet over een
orkestbak.
Verplaatsbare (staal) constructie om zijlicht in te hangen.
De constructie staat los op de grond.
Zijlicht is onmisbaar bij dansvoorstellingen (ballet), vandaar
de naam.
Ook wel dansvinyl. Vloer van banen, 1,5 m x 12 m. De
banen worden aan elkaar geplakt met PVC-tape. Door zijn
gelijkmatige stroefheid zeer geschikt om te dansen.
bestaat met een grijze en een zwarte zijde. De balletvloer
van De Cultuurfabriek is aan beide zijden zwart.
Verbindingskastje tussen headset en intercomsysteem.
Hiermee kan microfoon aan of uit gezet worden en het
volume van de koptelefoon geregeld. Niet draadloos.
Spots met een hoge frequentie, tussen U.V.-licht en
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
25
zichtbaar licht in. Leuk voor effecten. Nadeel: heeft alleen
het gewenste effect als wit echt wit is. De Cultuurfabriek
beschikt niet over blacklights.
C
Changement
Chaser
Cour
Cue
Verandering van toneelbeeld. Changeren is dus
veranderen.
Looplicht tussen diverse spots, special (disco) effect.
Franse (Belgische) benaming voor de rechterkant van het
speelvlak als je met je rug naar het publiek staat.
Commando voor een changement. (zowel licht als geluid).
D
D-sluiting
Downstage
Draaiboek
Hiermee kan men b.v. een staalkabel aan b.v. een
oogbout bevestigen.
Het voorste gedeelte van het podium. Komt uit de tijd dat
tonelen nog schuin opliepen.
Lijst met alle changementen voor alle disciplines op
chronologische volgorde.
E
Elektriciteit
Elektrische aansluitingen zijn in het theater net even anders
als in een gewoon huis. Vraag dus eerst even na voor je
een stekker ergens insteekt.
F
Fader
Feedback
Fits
Fresnel
Friezen
Frontlicht
Schuif, van geluidstafel of lichtcomputer.
Letterlijk: terugkoppeling. Ook wel bekend als rondzingen.
Een microfoon pikt een bepaalde frequentie op uit de
speakers, gaat deze versterken, pikt dit weer op, enz. enz.
totdat er een (zeer) luide en irritante piep-, zoem-, of
bromtoon ontstaat. Sommige gitaristen sturen bewust aan
op dit effect.
Scharnier om decorpanelen aan elkaar te bevestigen.
Spot met ‘zachte’ lens, geeft een lichtcirkel met onscherpe
randen. Meerdere spots vloeien daardoor mooi in elkaar
over.
Horizontale afstopping met doeken.
Al het licht dat van voor (dus de kant van de zaal) komt.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
26
G
Gaasdoek
Garbage
Gobo
Grafische
equalizer
Grid
Zwart doek van fijn gaas, te gebruiken als tussendoek. Als
het licht erachter schijn, kan er doorheen gekeken worden.
Als er alleen licht van voor op schijnt, kan er niet doorheen
gekeken worden.
Engels woord voor vuilnis.
Metalen filter (plaatje) waarin een afbeelding is geëtst.
Wolken, bladeren, sterren, ramen, kasteeltje op een berg,…
Apparaat waarmee toonhoogtes kunnen geregeld
worden. Meestel hoog, midden en laag.
Staalconstructie boven het speelvlak. Wordt gebruikt om
lichten in te hangen.
H
Harpjes
Headset
Horizonbak
Horizondoek
Horizonlicht
Hiermee kan men b.v. een staalkabel aan b.v. een
oogbout bevestigen.
Koptelefoon met microfoon. Onderdeel van het
intercomsysteem.
Speciale halogeenbak met asymmetrische reflector om het
horizondoek mee aan te lichten.
Wit achterdoek waarmee je diepte in het toneelbeeld kunt
creëren.
Licht dat het horizondoek belicht.
I
Intercom
Communicatiesysteem om contact te houden met elke
gewenste plaats op het toneel, geluid en licht.
J
Jardin
Franse (Belgische) benaming voor de linkerkant van het
speelvlak als je met je rug naar het publiek staat.
K
Kap
Kapwerk
Klamplat
De ruimte boven het toneel waar alle trekken hangen. Zie
ook: toneeltoren. Een kap of toneeltoren vindt je meestal in
de schouwburgen en de grotere concert- en theaterzalen.
Het gedeelte van het decor dat in de kap moet komen te
hangen.
Lat die met zijn smalle kant over een of meerdere panelen
wordt bevestigd om deze niet te doen buigen. Een
klamplat wordt bevestigd met fitsen en krommers aan
boven- en onderkant (om en om).
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
27
Klankkleur
Kluit
Koperen Kees
Krommer
Wijze waarop een stem of instrument klinkt, b.v. dof of
sprankelend.
Ijzeren gewicht waarmee een decorstuk in
evenwicht/overeind gehouden wordt.
(nederlands woord/uitdrukking) Messing plaatje in de
toneelvloer in het midden aan de toneelzijde van de
portaalbrug. Soort van ijkpunt. Geeft het absolute nulpunt
aan. Ook wel Bronzen Bert genoemd.
Kromme spijker als vervanging van de scharnierpen in de
de fits.
L
Lichtcomputer
Lichtplan
Lijntje
‘Mengtafel’ voor het licht. Kan lichtstanden opslaan (met
eventueel bijhorende tijden) en speciale effecten.
Tekening met daarop alle spots met hun positie,
dimmernummer en kleur. Kan uitgebreid worden met een
stelplan, d.w.z. welke spot waarop wordt gesteld in welke
kleur.
Fader waaronder willekeurige spots als groep kunnen
worden opgeslagen.
M
Manteau’s
Onderdeel van de toneellijst. Een lijst bestaat uit twee
Manteau’s en de portaalbrug. De manteau's bevinden zich
links en rechts van de lijst.
Mengtafel
Ook wel mixer. Hiermee wordt het geluid bepaald.
Moving head
Zorgt voor moving light (bewegend licht).
Multi
Apparaat waarmee geluiden en muziek omgevormd
effectapparatuur kunnen worden. (bv: echo’s, ruis, …)
P
P.A.
PC
PAR
Portaalbrug
Letterlijk: Public Adress. Geluidsinstallatie voor het bestrijken
van grote ruimtes.
Spot die vaak gebruikt wordt als algemeen speellicht. De
lichtbundel kan handmatig groter of kleiner gemaakt
worden.
Spot die vaak gebruikt wordt in het rock ’n roll circuit. De
lichtbundel heeft een vaste grootte, kan niet groter of
kleiner tenzij er een ander type lamp wordt ingestoken.
Staalconstructie boven de voorkant van het toneel. Bevat
spots voor het frontlicht achterop het toneel en voor
accentbelichting. In veel grote schouwburgen is de hoogte
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
28
Poten
Praticabel
Profielspots
Pyroflash
van de portaalbrug variabel. In De Cultuurfabriek hangt hij
vast op 6 meter.
Verticale afstopping met zwarte doeken. In De
Cultuurfabriek aan beide 5 stuks.
Verplaatsbaar podiumelement. Verstelbaar in hoogte.
Spot met 2 lenzen die onderling kunnen verschuiven. Wordt
in hoofdzaak gebruikt voor accentbelichting en gobo’s.
Vuurwerkbom. Veel gebruikt in theaters en op poppodia.
Niet toegestaan te gebruiken zonder vereiste opleidingen.
Niet toegestaan in De Cultuurfabriek.
R
Regie(cabine)
De ruimte voor theatertechnici tijdens een voorstelling.
Achter en bovenin een theaterzaal te vinden omdat men
vanaf die plaats het beste overzicht heeft. Wordt ook wel
lichtcabine genoemd, omdat vaak de lichtmensen in de
regie zitten.
Rekwisieten
Losse benodigdheden te behoeve van het sfeerbeeld van
een voorstelling. Geen decorstukken.
Reversmicrofoon Draadloze (das)speldmicrofoon. Zeer fragiel.
Roedeboei
Beugel die aan een trek bevestigd wordt waaraan, met
behulp van staalkabels en harpjes, decorstukken worden
opgehangen.
S
Scene
Schoor
Soundcheck
Speelvlak
Spiegelbol
Stage left
Stage right
Stroboscoop
Komt van het griekse skena. Dit was een muur waarvoor de
oude Grieken toneel speelden. Vandaag de dag bedoelt
men hiermee een onderdeel van een toneelstuk of ook wel
de toneelvloer.
Steun voor decorpanelen. Wordt bevestigd met fitsen en
krommers en verzwaard met een kluit.
Testen en inregelen van alle microfoons en instrumenten,
maken van de balans van het geluid.
Ruimte binnen de afstopping waarop gespeeld wordt. De
toneelvloer.
Bal met kleine spiegeltjes die rond kan draaien.
Linkerkant van het speelvlak als je op het speelvlak staat en
naar het publiek kijkt.
Rechterkant van het speelvlak als je op het speelvlak staat
en naar het publiek kijkt.
Effectspot met een vooraf in te stellen flikkerfrequentie.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
29
T
Tegenlicht
Toneel links
Toneel rechts
Toneeltoren
Trek
Trekkenwand
Al het licht dat van achter komt. Schept diepte in het
beeld.
De linkerkant van het toneel als je met je rug naar het
publiek staat.
De rechterkant van het toneel als je met je rug naar het
publiek staat.
zie kap
Officieel: trekroede. IJzeren dwarsligger t.b.v. het hijsen van
licht/geluid/decor. Vroeger handbediend middels touwen,
tegenwoordig door motoren en computers.
Plaats waar de trekken worden bediend. Vroegers rechts
op het toneel, tegenwoordig maakt dat niets uit.
U
Upstage
De achterste helft van de toneelvloer.
V
Vliegen
Vloerlicht
Vloerspots
Vloerstukken
Volgspot
Hijsen van decor, speakers, enz.
Licht dat van beneden komt.
Spots die op de vloer geplaatst worden voor laag zij- of
frontlicht.
Losse decorstukken die op de vloer worden geplaatst.
Komen dus niet aan een trek te hangen.
Grote spot waarmee mensen op het toneel gevolgd
kunnen worden.
Z
Zaalbrug
Zendmicrofoons
Zichtlijnen
Zijlicht
Zijtoneel
Staalconstructie boven de zaal (grid). Bevat spots voor
frontlicht.
Vrije microfoons. Kunnen los in de hand worden genomen
(draadloos). De gebruiker is mobiel (zit niet vast aan een
kabel).
Mate waarin de toeschouwer in de zaal het speelvlak kan
overzien. Is vaak van op iedere plaats anders.
Licht vanuit de poten d.m.v. zogenaamde torentjes. Wordt
vooral gebruikt bij dans. Hoog zijlicht komt vanuit de
zijbruggen.
Ruimte buiten de aftopping, links en rechts van het toneel.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
30
7.Bijlagen
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
31
Bijlage1
Retributiereglement ‘De Cultuurfabriek’
Artikel 1. Categorieën
De gebruikers van gemeenschapscentrum ‘De cultuurfabriek’ worden in 4
categorieën verdeeld.
Categorie A: stadsbestuur + gemeentelijke raden
gratis
Categorie B: Damse gebruikers / Damse verenigingen
basistarief
Categorie C: niet-Damse gebruikers
basistarief x 2
Categorie D: commerciële gebruikers
basistarief x 3
Artikel 2.Tarief vergaderlokalen
Het basistarief voor het gebruik van een vergaderlokaal bedraagt 3,70 euro per uur
met een plafonnering van 8 euro per dag als basistarief.
Artikel 3. Tarief creatieve ateliers
Het basistarief voor het gebruik van een creatief atelier bedraagt 3,70 euro per uur
met een plafonnering van 8 euro per dag als basistarief.
Artikel 4. Tarief keuken
Het tarief voor het gebruik van de keuken wordt vastgesteld op 25 euro per
dagdeel.*
Artikel 5. Tarief foyer
Het tarief voor het gebruik van de foyer wordt vastgesteld op 40 euro per dagdeel.*
Artikel 6. Tarief podiumzaal
Halve podiumzaal
€ 40
Podiumzaal zonder toneelaccommodatie (voordracht, congres, lezing,
filmvoorstelling,..)
€ 60
Podiumzaal met toneelaccommodatie (klank, licht, kleedkamers, opbouw
podium,…)
€ 120
Bijdrage technische begeleiding door het stadspersoneel per begonnen uur
€ 25
De technicus legt voor de voorstelling gratis uit hoe het technisch materiaal werkt
(maximum 2 uur).
Repetities
€8
kortingen
Bij afhuring voor een reeks van minimum 5 activiteiten van de podiumzaal
Eigen creaties van Damse verenigingen
- 10%
- 25%
Deze tarieven gelden per dag.
Artikel 7. Tarief tentoonstellingsruimte
Het basistarief voor het gebruik van de tentoonstellingsruimte bedraagt 100 euro per
week.
Kunstenaars kunnen een aanvraag doen om niet-commerciële tentoonstellingen
gratis te laten doorgaan, afhankelijk van de beschikbaarheid van de zaal.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
32
Artikel 8. Tarief binnentuin
Het basistarief voor het exclusief afhuren van de binnentuin bedraagt 25 euro per
dagdeel.*
Artikel 9. Waarborg
Podiumzaal
€150
Foyer
€100
Andere zalen
geen waarborg
Deze tarieven zijn voor de gebruikscategorieën B, C en D dezelfde.
Gebruikers behorende tot de gebruikscategorie A dienen geen waarborg te
betalen.
Regeling éénmalige waarborg voor vaste gebruikers is mogelijk (zie
gebruiksreglement artikel 9).
Artikel 10. Ondersteuning specifieke kunstvormen
Voor bepaalde initiatieven en/of kunstvormen die het stadsbestuur wil ondersteunen,
kan het college van burgemeester en schepen het initiatief nemen om een korting
van 25% te verlenen. Deze moet door de organisatie schriftelijk en vooraf
aangevraagd worden.
Artikel 11. Kortingen
De kortingen in dit reglement kunnen niet gecumuleerd worden.
Artikel 12. Afwijkingen
Afwijkingen op bovenstaande artikelen kunnen slechts door het college van
burgemeester en schepenen worden toegestaan, mits een schriftelijke aanvraag
minstens 1 maand voor de activiteit.
Artikel 13. Betalingsmodaliteiten
De verschuldigde retributie en de vergoeding voor het drankverbruik moet binnen
de termijn van 14 dagen na het ontvangen van de factuur betaald worden.
Artikel 14. Indexering
De in dit reglement vastgestelde retributie kan jaarlijks geïndexeerd worden bij
beslissing van het college van burgemeester en schepenen. De gezondheidsindex is
de index van de maand januari 2007.
* dagdeel = een voormiddag, een namiddag of een avond met een gemiddelde van ongeveer 4 uur per dagdeel.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
33
Bijlage 2
Retributiereglement Centrum Rostune
goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 26 maart 2009
Artikel 1. Categorieën
De gebruikers van gemeenschapscentrum ‘Rostune’ worden in 4 categorieën verdeeld.
Categorie A: stadsbestuur + gemeentelijke raden + Damse scholen
gratis***
Categorie B: Damse gebruikers / Damse verenigingen
basistarief
Categorie C: niet-Damse gebruikers
basistarief x 2
Categorie D: commerciële gebruikers
basistarief x 3
Artikel 2. Tarieven
Basistarief
Het tarief voor het gebruik van een lokaal in ‘Rostune’ bedraagt 3,70 euro per uur.
Per zaal wordt de plafonnering per dag voor het basistarief als volgt vastgelegd:
voorzaal:
bar:
theaterzaal:
Voor repetities wordt een apart tarief vastgelegd:
Repetities:
Repetities Damse toneelverenigingen:
€8
€ 12
€ 20
€2
gratis
Wie de theaterzaal afhuurt kan de bar gratis gebruiken indien deze niet-exclusief wordt
gebruikt.
***Het tarief voor categorie A wordt enkel toegepast mits voorafgaandelijke reservatie van
de infrastructuur bij de cultuurdienst.
Artikel 3. Waarborg
De waarborg bedraagt
€ 25
Regeling éénmalige waarborg voor vaste gebruikers is mogelijk (zie gebruiksreglement artikel
9).
Artikel 4. Afwijkingen
Afwijkingen op bovenstaande artikelen kunnen slechts door het college van burgemeester
en schepenen worden toegestaan, mits een schriftelijke aanvraag minstens 1 maand voor
de activiteit.
Artikel 5. Betalingsmodaliteiten
De verschuldigde retributie en de vergoeding voor het drankverbruik moet binnen de termijn
van 14 dagen na het ontvangen van de factuur betaald worden.
Artikel 6. Indexering
De in dit reglement vastgestelde retributie kan jaarlijks geïndexeerd worden bij beslissing van
het college van burgemeester en schepenen. De gezondheidsindex is de index van de
maand januari 2007.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
34
Bijlage 3
Cultuurfabriek Damme
Technische fiche
Theaterzaal
1. Zaal: 300 plaatsen
Maximaal 4stoelen weg te nemen voor geluidsregie van uit de zaal.
Maximaal 12 stoelen weg te nemen voor rolstoelgebruikers.
2. Speelvlak:
Plat speelvlak van 12x12m, gepolierde betonvloer zwart.
Zwart voordoek
Zwart fonddoek
Hoogte vast grid 6 meter.
3 elektrische trekken maximale belasting 250 kg.
Opkom gebeurt kant cour = logekant
10 praticabels 1 meter op 2 meter in hoogte verstelbaar tussen 0,5 meter en 1
meter
3. Licht:







48 vaste dimmers ADB
Stuurtafel ADB cantor 48
20 PC spots 1 KW ADB C-103
2 PC spots 2KW ADB C-203
4 profielspots 1KW ADB DW 105 15-38°
9 Cyclorama spots 1KW ADB ACP-1001
16 PAR-64 armaturen
4. Geluid:


Mengtafels 24 kanalen type Midas venice 240 16 mono en 4 stereo
Versterkers
4 x D&B power amplifier controller met display, type E-PAC V-3

luidsprekers
2 topkasten D&B CI-6 met 12” en 2” , 60 x 40 graden NL4
2 topkasten D&B CI-9 met 12” en 2” , 90 x 40 graden NL4
4 subkasten D&B Qsub EP-5 subwoofer 18” frondloaded

2 stereo versterker en controle eenheden

4 monitoren

Effecten en driver apparatuur
CD speler Sony CDP-XE270
Minidiscspeler MDS-470
Multi effectapparatuur TC Electronics M-one
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
35
Compressor/limiter/gate stereo type DBX 166XL
Grafische equalizer, type DBX 2231 (2x31bands)

Microfoons
4 vocals microfoons Shure 58
2 microfoons Shure 57
1 condensatormicrofoon AKG C 1000 S
1 speech microfoon Sennheiser
1 draadloze microfoon Sennheiser 345 G2
2 DI boxen type passieve
4 DI boxen type actieve
5. Intercomsysteem:
Masterstation
2 belpacks cour en jardin
2 wandstations in kleedkamers
2 headsets enkel
1 headset dubbel
6. Multimedia:
Viewer Sanyo PLC-XF60
Projectiedoek 7,5 meter x 6 meter
7. Stroomvoorziening: speelvlak:
1 x CEE 3F + N + a 32 Amp.
1 x CEE 3F + N + a 63 Amp.
1 x CEE 3F + N + a 125 Amp.
diverse gewone stopcontacten
8. Toevoer goederen
toegang langs berging poort 2,8 meter breed en 2,9 meter hoog.
doorgang tussen berging en speelvlak 1,6 meter breed en 2,4 meter hoog.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
36
Bijlage 4
Een gescande versie van een leeg lichtplan van de CF
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
37
Gebruiksreglement ‘De Cultuurfabriek’
Bijlage 5
1. DEFINIËRING EN DOEL VAN HET GEMEENSCHAPSCENTRUM
Artikel 1: Definiëring
Het gemeenschapscentrum ‘De Cultuurfabriek’ is gelegen in de
Stationsstraat 22 te 8340 Sijsele/Damme. Het college van burgemeester en
schepenen is verantwoordelijk voor de werking van het
gemeenschapscentrum en wordt daartoe bijgestaan door het
beheersorgaan van het gemeenschapscentrum.
Contactgegevens:
De cultuurdienst
tel: 050 28 84 58
fax: 050 37 00 62
e-mail: [email protected]
e-mail: [email protected]
Artikel 2: Doel
‘De Cultuurfabriek’ is een gemeenschapscentrum, in de eerste plaats
bestemd voor het laten doorgaan van en/of inrichten van culturele
activiteiten.
In ‘De Cultuurfabriek’ staat cultuur voor ontmoeting en creativiteit:
 Creativiteit: creatie, beleving en uitleving, aanleren…
 Ontmoeting: verenigingen en individuele burgers komen samen,
activiteiten worden besproken, voorbereid en uitgevoerd.
Het doel is mensen de mogelijkheid bieden zich te ontplooien en te versterken
en dit in het publiek belang van onze gemeenschap.
2. ALGEMENE BEPALINGEN
Artikel 3: Aard van de activiteiten
Het gemeenschapscentrum staat open voor activiteiten die bijdragen tot
haar doel. Ze wil een plaats bieden voor socio-culturele activiteiten die
creativiteit en ontmoeting stimuleren. In De Cultuurfabriek kunnen cursussen,
creatieve ateliers, repetities, kooklessen, voorstellingen en tentoonstellingen
doorgaan, alsook vergaderingen, activiteiten van verenigingen,…
De aard en/of inhoud en duur van de activiteit mag niet afwijken van de
oorspronkelijke omschrijving bij de aanvraag.
Fuiven en privé-gebruik zoals verjaardags-, familie-, communie- en
lentefeesten evenals begrafenismaaltijden en dergelijke zijn niet toegelaten.
Voor commerciële activiteiten, waarbij de winst uitgekeerd wordt aan een
persoon of bedrijf, moet toestemming gevraagd worden aan het college van
burgemeester en schepenen.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
38
Bij betwisting over de aard van de activiteiten is het college van
burgemeester en schepenen bevoegd.
Artikel 4: Aanvraag
De aanvraag voor het gebruik van het gemeenschapscentrum moet
schriftelijk gebeuren bij de cultuurdienst. U kunt een reservatieformulier
invullen en bezorgen aan de cultuurdienst
Per brief: Dorpsstraat 122, 8340 Sijsele,
Per fax: 050 37 00 62
Via e-mail: [email protected]
Een schriftelijke reservatie bevat volgende informatie:
- correcte omschrijving en aard van de activiteit;
- naam en adres van de verantwoordelijke organisatie;
- naam en adres van de verantwoordelijke door de organisatie aangeduid;
- facturatieadres;
- datum, begin- en einduur van de activiteit;
- benodigde lokalen en apparatuur/meubilair;
- naam en handtekening aanvrager;
De schriftelijke aanvraag wordt altijd schriftelijk bevestigd door de
cultuurdienst. Na bevestiging is de reservatie compleet.
De verantwoordelijke moet ook de werkelijke organisator zijn.
Onderverhuring is niet toegestaan.
Artikel 5: Publiciteit
Elke publiciteit moet duidelijk de naam van het gemeenschapscentrum ‘De
Cultuurfabriek’ vermelden.
3. RESERVATIES, OPTIES EN ANNULATIES
Artikel 6: Reservaties
Reserveren kan voor de Damse verenigingen maximum 24 maanden voor de
geplande activiteiten. Andere gebruikers kunnen dit maximum 12 maanden
voor de geplande activiteit.
Artikel 7: Opties
Een optie kan zowel mondeling als schriftelijk gebeuren. Ze geldt vier weken
en vervalt automatisch wanneer de schriftelijke aanvraag niet tijdig gebeurt.
Artikel 8: Annulatie
Indien de activiteit geannuleerd wordt, moet de aanvrager onmiddellijk de
cultuurdienst verwittigen.
Bij annulering van de podiumzaal en de foyer zullen de volgende kosten
aangerekend worden:
- de helft van de huurprijs minder dan vier weken voor de activiteit
- geen annulatiekosten
tot vier weken voor de activiteit
Annuleringskosten gelden niet voor vergaderlokalen, creatieve ateliers,
keuken, repetities en tentoonstellingsruimtes.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
39
Annulatie na datum van activiteit is niet mogelijk en wordt aanzien als gebruik
van de zaal. De volledige huurprijs zal worden aangerekend.
4. BETALINGSMODALITEITEN
Artikel 9: Waarborg
Iedere gebruiker, behalve stadsdiensten en gemeentelijke raden, is
gehouden een waarborgsom te betalen voor de huur van de foyer en de
podiumzaal.
De waarborg wordt na betaling van alle rekeningen (drank, huur,…) volledig
terugbetaald, tenzij er een schadegeval of een ernstige tekortkoming wordt
vastgesteld.
De waarborg dient 14 dagen na reservatie en vóór gebruik gestort te worden.
Deze regeling kan voor vaste gebruikers vervangen worden door een
éénmalige waarborg voor een reeks activiteiten.
Artikel 10: Retributie
Het gebruik wordt na de activiteit gefactureerd naar de verantwoordelijke
organisator overeenkomstig het door de gemeenteraad goedgekeurde
tarief.
5. SCHADE, AANSPRAKELIJKHEID, VERZEKERINGEN EN VERGUNNINGEN
Artikel 11: Schade
De huurder is verantwoordelijk voor iedere schade aangebracht aan het
gebouw en/of accommodatie en materialen, zowel door zichzelf, zijn
medewerkers, de door hem gevraagde artiesten, kunstenaars, technici en
hun gevolg, als door de deelnemers aan de door hem georganiseerde
activiteit.
Artikel 12: Algemene aansprakelijkheid
De huurder is zelf verantwoordelijk voor de activiteiten in de gehuurde
infrastructuur van het gemeenschapscentrum. Deze activiteiten mogen niet in
strijd zijn met de openbare orde en de goede zeden.
Artikel 13: Burgerlijke aansprakelijkheid
De burgerlijke aansprakelijkheid van organisatoren ten aanzien van derden
wordt niet gedekt door een verzekeringspolis van het stadsbestuur. De
gebruikers dienen zich voor dergelijke risico’s zelf te verzekeren. De gebruikers
genieten wel mee van de brandverzekering van het centrum.
Artikel 14: Diefstal, verlies of beschadiging van materiaal
Het gemeenschapscentrum kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor
verlies, diefstal of beschadiging van materiaal dat toebehoort aan de huurder
of betrekking heeft op de activiteit die hij organiseert.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
40
Artikel 15: SABAM
De betaling van het auteursrecht via SABAM is ten laste van de gebruiker. De
aanvraag dient gericht tot SABAM, inningskantoor Oostende-Brugge-Kust en
Omstreken, Lijsterstraat 25, 8400 Oostende.
De billijke vergoeding wordt door het stadsbestuur geregeld in een
afzonderlijk reglement.
6. GEBRUIK VAN LOKALEN
Artikel 16: Infrastructuur
Het gemeenschapscentrum ‘De Cultuurfabriek’ bestaat uit de volgende
infrastructuur:
- de podiumzaal
- de foyer
- twee creatieve ateliers
- twee vergaderzalen
- een keuken
- een tentoonstellingsruimte
- binnentuin
Meubilair of ander materiaal uit het gemeenschapscentrum mag enkel in
het gemeenschapscentrum gebruikt worden, niet daarbuiten.
Indien de binnentuin niet exclusief afgehuurd wordt is deze toegankelijk voor
alle gebruikers.
Artikel 17: Ingebruikname
De verantwoordelijke van het gemeenschapscentrum opent en sluit de
lokalen en houdt toezicht op het goed gebruik van de ter beschikking
gestelde infrastructuur.
Artikel 18: personeel in werkopdracht
Elke organisator zal steeds vrije toegang verschaffen aan het stadspersoneel
in werkopdracht.
Artikel 19: afspraken vooraf
De gebruiker neemt vooraf contact op met de conciërge van het
gemeenschapscentrum om een vlotte organisatie te waarborgen.
Artikel 20: Schoonmaak van de infrastructuur
De zalen moeten in dezelfde staat worden achtergelaten als die waarin ze
werden aangetroffen. Dit omvat o.a.:
- de zaal ordelijk verlaten en de lichten doven
- de schikking van de zaal zoals die werd aangetroffen en het
terugplaatsen van tafels en stoelen
- het gebruikte materiaal (glazen, borden,…) wordt afgewassen en
terug in de daarvoor voorziene kasten geplaatst.
- het onmiddellijk verwijderen van eigen meegebracht materiaal
De schoonmaak gebeurt door het stadspersoneel. Indien de gebruiker de
afspraken omtrent het achterlaten van de infrastructuur niet naleeft, wordt
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
41
een schadevergoeding ter waarde van de extra nodige arbeidsduur
aangerekend.
7. GEBRUIK MATERIAAL
Artikel 21: materiaal
Het gebruik en de tarieven van technisch en tentoonstellingsmateriaal
worden vastgelegd via een afzonderlijk reglement.
8. VERBODS- EN VEILIGHEIDSBEPALINGEN
Artikel 22: toegang tot de infrastructuur
De vrije toegang tot de lokalen mag op geen enkele wijze belemmerd
worden door meubilair of andere obstakels.
De in- en uitgangen en de nooddeuren mogen tijdens de activiteit niet
slotvast en niet versperd zijn.
De nooddeuren mogen enkel gebruikt worden in nood en dienen niet als inen uitgang.
Artikel 23: rookverbod
Het rookverbod geldt voor alle lokalen van het gemeenschapscentrum.
Artikel 24: verbodsbepalingen
Het is verboden:
drank en eten binnen te brengen in de theaterzaal
ramen, deuren, muren, panelen en vloeren te benagelen, beplakken of
beschrijven
Artikel 25: Toegangsverbod
De toegang tot de Cultuurfabriek kan steeds geweigerd worden aan:
- groepen waarvoor zich geen verantwoordelijke aanmeldt
- personen die zich in kennelijke staat van dronkenschap bevinden
- personen die door wangedrag de openbare orde, rust of veiligheid storen
- personen onder de 16 jaar, tenzij vergezeld door een meerderjarige
verantwoordelijke
- (huis)dieren met uitzondering van hulphonden
Artikel 26: Sluitingsuur
De podiumzaal wordt onmiddellijk na de activiteit afgesloten.
Andere accommodaties:
Week:
(inclusief zondag avond)
sluitingsuur 24 uur.
Weekend:
(vrijdag- en zaterdagavond en avond voor een feestdag)sluitingsuur 1 uur.
De activiteiten moeten eindigen om 1 uur. De gebruikers kunnen
tot 2 uur in het gebouw blijven voor de opkuis. Dan wordt het
ganse gebouw gesloten.
Uitzonderingen worden enkel toegestaan mits het voorleggen van een
goedkeuring door het college van burgemeester en schepenen.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
42
9. SLOTBEPALING
Artikel 27: afwijkingen
Alle punten die niet in het reglement zijn voorzien of speciale gevallen die
afwijkingen van het reglement zouden kunnen rechtvaardigen moeten aan
het college van burgemeester en schepenen worden voorgelegd.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
43
Bijlage 6
Gebruik van de
podiumzaal in De Cultuurfabriek
Veiligheidsvoorschriften en basisafspraken
◙
Het gemeentebestuur van Damme is verantwoordelijk voor de veiligheid van het
eigen personeel en voor de veiligheid van de toeschouwers. Dit betekent dat wij
gebonden zijn aan de wettelijke veiligheidsvoorschriften (ARAB, AREI, VLAREM II,
Europese regelgeving,..) en deze ook toepassen.
◙
Het gemeentebestuur van Damme kan niet verantwoordelijk gesteld worden
wanneer het door derden binnengebrachte materiaal (decor, elektrisch
materiaal, takelgerei,…) niet voldoet aan voornoemde voorschriften en indien
daardoor een voorstelling niet kan doorgaan. In elk geval kan het stadsbestuur
van Damme nooit aansprakelijk of verantwoordelijk gesteld worden voor
ongevallen en/of schade, als gevolg van apparatuur & materialen (al dan niet
conform) of als gevolg van het onoordeelkundige gebruik van onze infrastructuur
door derden.
◙
Alle veiligheidsrisico’s worden per voorstelling geëvalueerd en de technische
verantwoordelijke(n) van De Cultuurfabriek behouden zich ten allen tijde het
recht onveilige zaken te verbieden.
◙
De richtlijnen verstrekt door de technische verantwoordelijke(n) van De
Cultuurfabriek, dienen strikt te worden nageleefd, zoniet kan bevel gegeven
worden tot stopzetten van de activiteit of tot ontruimen van de zaal.
◙
Doeken, decorelementen,… dienen niet brandversnellend te zijn (brandklasse
M2). Bij betwisting dient een attest voorgelegd. Vlaggen die niet brandwerend
zijn mogen niet opgehangen worden.
◙
Alles wat wordt opgehangen dient beveiligd te zijn door CE-gekeurde kabels.
◙
Takelen is enkel toegelaten door of onder begeleiding van technische
verantwoordelijke(n) van De Cultuurfabriek.
◙
Takelen is enkel toegelaten door of onder begeleiding van huistechnici.
◙
De Cultuurfabriek is voorzien van een branddetectie-systeem met
rookdetectoren & een evacuatie-alarm. Elk gebruik van open vuur, rook- &
nevelmachines, ontploffingsmechanismes en/of rookpoeder (mystery) dient
daarom steeds vooraf gemeld te worden. Het uitschakelen van de
branddetectie gebeurt enkel door een verantwoordelijke van De Cultuurfabriek.
De verantwoordelijken van De Cultuurfabriek of de aanwezige theatertechnicus
hebben het recht om het gebruik hiervan te verbieden wanneer hij de effecten
niet veilig acht.
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
44
◙
De zaal en het podium zijn voorzien van diverse vormen van
veiligheidsverlichting; deze wordt nooit uitgeschakeld tijdens de voorstelling.
◙
De zaal heeft een maximale capaciteit van 300 personen. Indien de PA (public
adress) in de zaal staat is het aantal plaatsen minder dan 300. Het bijplaatsen
van losse stoelen is niet toegelaten. Ook zitten of staan op de trappen is
verboden.
◙
In en op de toneelvloer wordt er in principe niet genageld, geschroefd en/of
geschilderd. Alle decorelementen dienen zo veel mogelijk op zichzelf te staan en
vooraf opgebouwd. Afwerken van het decor kan na afspraak met en
goedkeuring door de cultuurdienst.
◙
Enkel acteurs, technici en het personeel van De Cultuurfabriek worden tot de
regiekamer, de loges en de scène toegelaten.
◙
Enkel acteurs, technici die beschikken over BA4 en / of BA5 (AREI) certificatie en
het personeel van De Cultuurfabriek worden tot de regiekamer, de loges en de
scène toegelaten.
◙
Enkel technici die beschikken over BA4 en / of BA5 (AREI) certificatie en het
personeel van De Cultuurfabriek worden tot het grid toegelaten, tenzij met
toestemming van een technische verantwoordelijke(n) van De Cultuurfabriek.
◙
Alle nooduitgangen moeten ten allen tijde worden vrijgehouden en de
voorzieningen in verband met de brandveiligheid moeten gemakkelijk
bereikbaar zijn.
◙
Om veiligheidsredenen mogen tijdens het ophangen of wegnemen van
materiaal aan het grid geen mensen in de zaal aanwezig zijn.
◙
Bij de minste twijfel of onduidelijkheid:
neem contact op met de cultuurdienst!
◙
050 28 84 58
algemeen tel nummer cultuurdienst
tijdens de kantooruren
◙
0473 63 14 58
gsm nummer technieker
◙
0475 51 41 20
gsm nummer huisbewaarder / technisch beambte
Sabrina Strubbe
Theatertechnisch gebruikershandboek De Cultuurfabriek 2009
45
Download