Bijlage cultuuropdracht Trojaanse Oorlog oktober ’11 Overzicht van Homerus’ Ilias De Ilias vertelt een episode uit de strijd voor Troje (Ἰλιος). In het tiende jaar van de strijd ontstaat een twist tussen Agamemnon en Achilles. Het gevolg hiervan is dat Achilles tegen Agamemnon blijft wrokken en zich met zijn manschappen van alle gevechten onthoudt, totdat hij de genoegdoening zal hebben gekregen die Zeus aan zijn moeder Thetis belooft (boek I, 508 e.v.). Er volgt een reeks gevechten vol afwisseling waarin aan de kant van de Grieken o.a. Diomedes, Agamemnon, Menelaos en Ajax opvallen en bij de Trojanen de prinsen Hektor en Paris. De Grieken worden meer en meer in het nauw gedreven en sturen een gezantschap naar Achilles om hem te vragen weer mee te vechten. Maar tevergeefs, er komt geen verzoening met Agamemnon tot stand en Achilles’ wrok duurt voort. Steeds hachelijker wordt de situatie van de Grieken en Patrokles weet dan eindelijk zijn vriend Achilles over te halen hem zijn wapenrusting af te staan om de Trojanen te bestrijden. Patrokles drijft hen terug maar wordt door Hektor gedood. De dood van zijn vriend maakte dat Achilles wraak wilde nemen en weer aan de strijd deelnam. Het was Ajax en Menelaos gelukt het lijk van Patrokles aan de vijand te ontrukken, maar Achilles’ wapenrusting was in handen van Hektor gevallen. Op verzoek van Thetis smeedt Hefaistos een nieuwe voor Achilles die zich nu met Agamemnon verzoent en de strijd begint, waarin hij tenslotte Hektor doodt. Na een beschrijving van de lijkspelen ter ere van Patrokles, eindigt het epos met het bezoek dat de grijze Priamos aan de blonde Achilles in diens tent brengt om de uitlevering van Hektors lijk te vragen. Achilles willigt zijn verzoek in en Priamos keert met zijn dode zoon in Troje terug. Het dichtwerk eindigt met de begrafenis van de grote beschermer van Troje. Met behulp van onderstaand overzicht (lias per boek) kun je heel gericht bepaalde passages die je nader wilt onderzoeken, in vertaling lezen. Bruikbare vertalingen (zowel op internet als in boekvorm) en aanvullende informatie over Homerus kun je vinden op www.oudheid.nl/literatuur/vertalingen/homerus . Onderaan betreffende webpagina word je doorverwezen naar goede Nederlandstalige en Engelstalige websites en boeken. Voor de vertaling van Ilias I t/m 10 kun je goed terecht op de Ilias- website van Ben Bijnsorp (http://benbijnsdorp.info/index.html) Vermeld geraadpleegde bronnen in je verslag middels voetnoten ofbronvermelding acherin. 1 Inhoud van de Ilias2 per boek3: A.I. Chryses, een priester van Apollo, komt in het kamp van de Grieken om zijn buitgemaakte dochter (Chryseïs) los te kopen. Zij was aan Agamemnon toegewezen, als aandeel in de buit behaald bij de verovering van een stadje in Trojaans gebied en Agamemnon weigert haar aan haar vader terug te geven. Chryses moet onverrichterzake terugkeren maar smeekt zijn god om wraak. Kort daarop belanden Apollo’s pestbrengende pijlen in het Griekse legerkamp. Achilles roept het leger samen om te beraadslagen over de tegenspoed in het kamp; de ziener Calchas noemt Agamenons weigering van Chryses’ verzoek als oorzaak van de pestuitbraak. Agamemnon ontbrandt in toorn; hij is alsnog bereid Chyseïs af te staan maar wil dan Briseïs die als 1 Zie vertaling Ben Bijnsdorp, Ilias I-X op http://benbijnsdorp.info/index.html Zie www.oudheid.nl/vertalingen/homerus 3 Overzicht van de inhoud van Homerus’ Ilias en Odyssee, Dr.J.C. Opstelten, Tjeenk Willink, Zwolle, 1959 2 [Geef tekst op] Pagina 1 Bijlage cultuuropdracht Trojaanse Oorlog oktober ’11 buit was toegewezen aan Achilles. Achilles trekt zijn zwaard al bijna, maar bedenkt zich en ziet af van strijd met Agamemnon. De herauten van Agamemnon halen Briseïs bij Achilles weg. Achilles is in zijn eer gekrenkt en keert zich onder tranen tot zijn moeder, de zeegodin Thetis. Thetis belooft een goed woordje voor Achilles te doen bij Zeus en om genoegdoening voor hem te zullen smeken, terwijl Achilles zich wrokkend van de strijd onthoudt (wrok = μηνις). Chryseïs wordt ondertussen naar haar vader teruggebracht; deze brengt daarop een offer aan Apollo en smeekt hem de pest te doen ophouden. Zeus zegt de door Thetis afgesmeekte genoegdoening voor haar zoon toe (vers 508 en volgende). Een ogenblik dreigt een twist tussen Hera en Zeus de rust van de Olympische goden te verstoren; maar dit wordt voorkomen door de vrolijke stemming, waarin hun zoon, de manke Hefaistos, de godenvergadering brengt (Homerisch gelach) en die tot de nacht voortduurt. B. II Zeus zendt Agamemnon een bedrieglijke droom (᾿ονειρος ) die hem de overwinning voor de volgende dag belooft. Agamemnon wil nu, voordat hij zijn troepen ten strijde voert, hen op de proef stellen door hun voor te stellen de strijd op te geven en naar het vaderland terug te gaan. Dit heeft niet de gewenst uitwerking want in plaats van verontwaardigd hiertegen te protesteren, snellen de manschappen naar de schepen. De handige welsprekendheid van Odysseus is nodig om hen te weerhouden en ook de oude grijze Nestor houdt een redevoering. Agamemnon brengt voor de strijd nog een plechtig offer en dan rukken de legerscharen tegen elkaar op. Maar voordat wij het verhaal van de gevechten horen, wordt in de zogenaamde scheepscatalogus (καταλογος των νεων) een overzicht gegeven van de volken die aan de strijd deelnemen, hun aanvoerders en het aantal schepen. Γ. III. Nog krijgen we niet de algemene strijd, maar een tweegevecht tussen Menelaos en zijn grote vijand Paris (oftewel Alexander) – Ἀλεξανδρου και Μενελαου μονομαχια. Er wordt bepaald onder welke voorwaarden men na afloop van het tweegevecht de oorlog zal eindigen. De oude koning van Troje, Priamos, die juist van de stadsmuur de legers overzag en zich door Helena de Griekse helden liet aanwijzen (Τειχοσκοπια), wordt opgehaald om de overeenkomst te bekrachtigen. Een plechtig offer wordt gebracht. Het tweegevecht begint en zou geëindigd zijn met de dood van Paris, wanneer niet Aphrodite hem beschermd en onzichtbaar uit de strijd naar huis gebracht had. Menelaos zoekt tevergeefs zijn tegenstander en Agamemnon eist het nakomen van de voorwaarden, maar de Trojanen gaan daar niet op in. Δ. IV. De handeling wordt verplaatst naar de Olympus. Zeus heeft een vreedzame oplossing in gedachten maar Hera verzet zich hiertegen en Zeus zwicht tenslotte voor Hera, de grote vijandin van Troje. Zeus stemt tenslotte in met de ondergang van Troje want de stad is volgens de bepaling van het noodlot toch verloren. Athene daalt dan af naar de aarde om te voorkomen dat de oorlog zou kunnen eindigen vóór de verwoesting van Troje. Athene laat een Trojaan een noodlottige pijl afschieten waarmee Menelaos verwond raakt en het verdrag is geschonden. Daarop ontbrandt dan de algemene strijd. Agamemnon inspecteert nog de gelederen en moedigt hun aanvoerders (Idomeneus, de grote en de kleine Aiax, Odysseus en Diomedes) aan. Ook de goden nemen deel aan de strijd. Ε. V. Dit boek is gewijd aan de heldendaden van Diomedes, zowel in de strijd tegen de goden (door Athene aangespoord brengt hij Aphrodite en zelfs Ares wonden toe) als tegen de helden die aan Trojaanse kant vechten (Διομηδους ἀριστεια). De toestand wordt voor de Trojanen steeds nijpender. [Geef tekst op] Pagina 2 Bijlage cultuuropdracht Trojaanse Oorlog oktober ’11 Ζ. VI. Hektor snelt de stad in om de Trojaanse vrouwen aan te sporen de stadsgodin gunstig te stemmen. Vóór we hierover meer horen, wordt de ontmoeting op het slagveld beschreven van Diomedes en Glaucus. Zij ontdekken dat ze door afstamming aan elkaar verbonden zijn en beloven elkaar niet te bestrijden en ruilen ten teken daarvan hun wapens. In Troje verschijnen de vrouwen Hekabe (echtgenote van Priamos), Helena (vrouw van Menelaos/ Paris) en Andromache (Hektors vrouw) ten tonele. Hektor ontmoet zijn moeder; de vrouwen bezoeken het heiligdom van Athene; Hektor bezoekt het huis van zijn broer Paris en Helena; dan gaat hij op zoek naar zijn vrouw Andromache en wordt het afscheid van Hektor en Andromache en hun zoontje Astyanax beschreven. Na deze beschrijvingen van Hektor als zoon, broer, echtgenoot en vader keert Hektor samen met Paris terug naar het strijdtoneel. Η. VII. Door hun komst aangemoedigd vallen de Trojanen weer krachtig aan. Athene en Apollo komen overeen dat Hektor het voorstel van een tweegevecht zal doen. Het tweegevecht tussen Hektor en de grote Aiax (door het lot als tegenstander aangewezen) eindigt onbeslist door het invallen van de nacht (Ἑκτορος καν Αἰαντος μονομαχια). De beide helden wisselen geschenken uit en keren naar hun strijdmakkers terug. Nestor dringt bij de Grieken aan op versterking van het kamp. Bij de Trojanen dringt Antenor, de vredesvriend, aan op het nakomen van de voorwaarden van het eerste verdrag: teruggave van Helena en haar schatten. Paris stemt in met het teruggeven van alleen de schatten, maar dit aanbod wordt door de Grieken van de hand gewezen. Wel wordt een korte wapenstilstand gesloten om de doden te begraven. De Grieken versterken hun kamp met een wal en een gracht. Θ. VIII. In een vergadering verbiedt Zeus de goden nog langer deel te nemen aan de strijd en gaat naar het Ida- gebergte ten Z.O. van Troje. De strijd neemt op dat moment een ongunstige wending voor de Grieken. Zij worden tot achter de wal in hun kamp teruggedrongen. Hera en Athene, die te hulp willen snellen ondanks het verbod van Zeus, worden door Iris (boodschapster van Zeus) teruggeroepen. Ook als de nacht is ingevallen blijven de Trojanen buiten de stad op het slagveld en Hektor is vol goede moed. I. IX. De Griekse leiders zijn in de tent van Agamemnon bijeen en Nestor stelt voor een gezantschap naar Achilles te sturen. Agamemnon hoopt Achilles met een aanbod van vorstelijke geschenken over te halen weer deel te nemen aan de strijd. De woorden van de gezanten (Odysseus, Aiax en Phoenis) en de geschenken halen niets uit. Phoenix blijft bij Agamemnon, de twee anderen keren onverrichterzake terug in Agamemnons tent. De stemming onder de Grieken is gedrukt, alleen Diomedes blijft vol strijdlust. K. X. Agamemnon kan van onrust niet slapen en wekt Nestor, Diomedes en Odysseus. Diomedes en Odysseus besluiten tot een nachtelijk avontuur en gaan op verkenning uit in het Trojaanse kamp. Toevallig ontmoeten ze onderweg een Trojaanse spion (Dolon) die ook op onderzoek uitging. Ze nemen hem gevangen, horen hem uit en doden hem. Ze sluipen naar de tenten van de Thraciërs die pas zijn aangekomen en doden hun koning; zijn paarden nemen ze mee (Δολωνεια). Λ. XI. Agamemnon is het middelpunt van de strijd die ’s morgens ontbrandt (Ἀγαμεμνονος ἀριστεια). Veel gevechten worden beschreven, Agamemnon raakt gewond en moet het slagveld verlaten; ook Odysseus en Diomedes raken gewond. Nestor probeert een gewonde arts in veiligheid te brengen en rijdt met zijn strijdwagen langs Achilles tent juist op het moment dat Achilles zijn vriend Patrokles naar Nestor stuurt om te horen hoe het met de strijd staat. Nestor doet uitvoerig verslag aan [Geef tekst op] Pagina 3 Bijlage cultuuropdracht Trojaanse Oorlog oktober ’11 Patrokles en hij wijst erop dat wanneer Achilles niet zelf wil vechten, hij toch in ieder geval Patrokles met de Myrmidonen te hulp kan sturen en dan Patrokles zijn wapenrusting moet geven om de Trojanen te misleiden. Μ. XII. De Trojanen staan als overwinnaars voor de wal, die het Griekse kamp aan de landzijde afschermt. Nieuwe gevechten en eindelijk lukt het Hektor met een steen de poort te verbrijzelen, waardoor de Trojanen het kamp binnen dringen: het meest kritieke ogenblik in de strijd. N. XIII. De gevechten duren nog voort maar het verhaal wordt afgewisseld door talrijke vergelijkingen (zoals …., zo vocht….) en Poseidon verschijnt stiekem op het strijdtoneel. Door hem aangespoord verrichten de beide Aiaxen en Idomeneus grote heldendaden (ἀριστεια) tegen de Trojanen. Ξ. ΧΙV. Nog steeds mogen de goden niet ingrijpen en Hera bedenkt een list. Zij haalt de slaapgod Ὑπνος over om Zeus te laten inslapen. Als Zeus inderdaad in de armen van Hera is ingeslapen, brengt de slaapgod het bericht aan Poseidon, die vervolgens openlijk gaat meevechten. De Grieken hebben nu meer succes en Hektor wordt verwond. O. XV. Zeus wordt wakker en bemerkt het bedrog. Poseidon wordt teruggeroepen en Hektor begeeft zich weer in de strijd. Nu dringen de Trojanen tot bij de tenten en de schepen door. Hektor probeert één van de schepen in brand te steken. Aiax kan met de grootste moeite een ramp voorkomen. Π. XVI. Patrokles weet bij Achilles gedaan te krijgen, dat hij in diens wapenrusting met de Myrmidonen aan de strijd mag deelnemen. Nog juist op tijd doet P. hierdoor de kansen keren. De brand bij de schepen wordt geblust. Sarpedon, een zoon van Zeus en vorst der Lyciërs die aan Trojaanse zijde vechten, valt door Patrokles’hand. Er ontstaat een gevecht om zijn lijk, maar op bevel van Zeus laat Apollo het ongeschonden naar zijn vaderlang brengen. Patrokles zet zijn aanvallen door tot voor de muren van Troje waar hij Hektors wagenmenner doodt. Maar het noodlot staat hem geen verdere overwinningen toe. Apollo rukt hem de helm van het hoofd, hij raakt gewond en Hektor brengt hem de dodelijke slag toe. (Πατροκλεια). P. XVII. Bij het gevecht om Patrokles’ lijk treedt nu voor het eerst ook Menelaos meer op de voorgrond. Hektor maakt Achilles’ wapenrusting buit en wapent zich daar zelf mee. Menelaos en Ajax verhinderen dat het lijk in handen van de vijanden valt. Nestors zoon (Antilochus) brengt het treurige bericht aan Achilles over. Σ. XVIII. Een wild verdriet maakt zich van Achilles meester. Zijn moeder Thetis komt bij hem. Hij wil nu z.s.m. zijn vriend wreken, maar Thetis zal eerst aan de god van het vuur, Hefaistos, een nieuwe wapenrusting gaan vragen. Het verhaal keert terug naar het slagveld waar Patrokles’ lijk nog niet helemaal in veiligheid is gebracht. Zodra de Trojanen opeens Achilles ongewapend zien verschijnen en zijn stem horen, geven zij het op. De zon gaat onder. In het Trojaanse kamp heerst grote bezorgdheid en de Trojaan Polydamas geeft de raad in de stad terug te trekken. Hektor verzet zich tegen dit voorstel en men blijft in het kamp buiten de stad. In het Griekse kamp treuren Achilles en de Myrmidonen luid om hun gevallen makker. Intussen is Thetis naar de Olympus gegaan waar Hefaistos in zijn smidse de nieuwe wapens voor Achilles smeedt. In een uitvoerige beschrijving ontstaat onder zijn handen het schild met de voorstellingen van aarde, zee en lucht en de veelkleurige taferelen uit het mensenleven van alle dag. (Ὁπλοποιία). [Geef tekst op] Pagina 4 Bijlage cultuuropdracht Trojaanse Oorlog oktober ’11 T. XIX. Thetis brengt haar zoon zijn nieuwe wapenrusting, waarna de verzoening met Agamemnon plaats vindt. Agamemnon laat Briseïs met geschenken in Achilles’ tent brengen. Achilles trekt ten strijde en spreekt zijn paarden toe. Eén van de paarden antwoordt dat zij niet schuldig zijn aan Patrokles’ dood, die een gevolg was van de wil der goden en het noodlot, en dat ook Achilles zelf zal moeten sneuvelen, al zullen zij hem ditmaal nog ongedeerd uit de strijd terugbrengen. Y. XX. Op bevel van Zeus komen alle goden in vergadering bijeen. Om te voorkomen dat Achilles, in strijd met de wil van het noodlot, bij zijn eerste aanvallen Troje verovert, moeten nu alle goden aan de strijd deelnemen (Θεομαχια). Een geweldige worsteling, ook van natuurkrachten, is het gevolg. Op advies van Poseidon blijven de goden echter al gauw alleen maar toekijken. Achilles en Aeneas komen tegenover elkaar te staan, maar Aeneas wordt ijlings door Poseidon in veiligheid gebracht. Het eerste slachtoffer van Achilles is Polydoros, een zoon van Priamos. Om zijn broer te wreken werpt Hektor zijn speer naar Achilles; Apollo onttrekt hem in een wolk aan de toorn van Achilles. Φ. XXI. |Achilles achtervolgt de Trojanen, van wie hij er meerdere doodt, tot in de rivier de Skamander. Daardoor wekt hij de woede van de stroomgod op die met zijn golven op hem aanstormt en de rivier de Simoïs te hulp roept. (Μαχη παραποταμιος). Hera spoort dan Hefaistos aan om Achilles bij te staan tegen de stroomgoden. Voor een geweldige brand moeten ze zich terugtrekken. Opnieuw volgt een Θεομαχια (zie Υ.) maar dit duurt slechts kort. Spoedig zijn alle goden weer op de Olympus behalve Apollo, die om de Trojanen te helpen, in de gedaante van Agenor Achilles misleidt en hem van de stadspoorten weglokt. Hierdoor kunnen de vluchtende Trojanen zich binnen de muren in veiligheid brengen. X. XXII. Alleen Hektor blijft buiten om de aanstormende Achilles op te wachten; hij geeft geen gehoor aan de smeekbeden van zijn ouders Priamos en Hekabe die hem van de muren toeroepen toch vooral in de stad te komen. De verschijning van Achilles maakt zo’n geweldige indruk, dat ook Hektor niet stand kan houden. Driemaal snellen zij om de stad heen en eindelijk komt het tot een gevecht. Zeus neemt de weegschaal van het noodlot op, die Hektors ondergang aanwijst. Apollo verlaat hem en Athene staat Achilles ter zijde, die de stervende Hektor een graf bij de zijnen weigert. Aan zijn wagen gebonden sleept hij hem naar zijn tent, terwijl men in Troje weeklaagt over het grote verlies. Ψ. ΧΧΙΙΙ. De schim van Patrokles verschijnt aan Achilles in de droom en vraagt om de verschuldigde lijkplechtigheden. Na een offer aan de winden brandt de brandstapel af, en er worden bij de grafheuvel allerlei wedstrijden gehouden ter ere van de dode. Nog eenmaal verschijnen de Griekse helden ten toneel, maar nu in vreedzame lijkspelen ter ere van Patrokles (Ἀθλα ἐπι Πατροκλῲ). Ω. ΧΧΙV. Apollo heeft het lijk van Hektor ongeschonden bewaard. Thetis moet overeenkomstig de wil van de goden haar zoon bewegen het lijk uit te leveren. Hermes begeleidt de grijze Priamos op zijn moeilijke tocht naar Achilles’ tent. Daarop volgt het aangrijpende gesprek tussen de smekende, gebroken grijsaard en de jonge held, die zijn zoon gedood heeft. Maar Achilles toont nu ook zachtere gevoelens. Hij staat een wapenstilstand van elf dagen toe en geeft Hektors lijk mee aan de oude koning die onder geleide van Hermes Troje weer bereikt. Hektors moeder Hekabe, zijn vrouw Andromache en Helena uiten roerende klachten om de geliefde Hektor. Het dichtwerk eindigt met Hektors begrafenis. [Geef tekst op] Pagina 5 Bijlage cultuuropdracht Trojaanse Oorlog oktober ’11 Duur van de handelingen en gevechtsdagen De gebeurtenissen in de Ilias spelen zich af in één en vijftig dagen. Men kan twee grote veldslagen onderscheiden; de eerste slag wordt geleverd op de 23e dag en begint in het tweede boek met het oprukken van de legers en eindigt pas in het zevende boek met een wapenstilstand van twee dagen. Gedurende deze wapenstilstand kunnen beide partijen de lijken van de gesneuvelden de laatste eer bewijzen. De Grieken zien zich tijdens de wapenstilstand bovendien genoodzaakt een gracht en wal op te werpen om hun kamp tegen de vijand te beschermen. De tweede slag is verdeeld over drie gevechtsdagen. Op de 26e dag lijden de Grieken de nederlaag en vluchten in hun kamp terug. De Trojanen overnachten dan in de vlakte (boek VIII). De volgende dag dringen de Trojanen het kamp der Achaeërs (Grieken) binnen en proberen de vloot in brand te steken. Patrokles drijft hen terug, maar sneuvelt zelf bij de te ver doorgezette vervolging (boek XI – XVIII). Op deze dag beleven de Trojanen dus hun grootste successen, maar die duren slechts kort. Op de 28e dag trekt Achilles ten strijde, richt een grote slachting aan onder de Trojanen en doodt Hektor (boek XIX – XXII). Inhoudsopgave Ilias: Ben Bijnsdorp, Ilias I-X op website http://benbijnsdorp.info/index.html Boek 1 1, 1 - 7: Aanhef. 1, 8 - 42: Chryses en Agamemnon. 1, 43 - 52: Apollo zaait dood en verderf. 1,53 - 67: Achilleus belegt een vergadering. 1,68 - 100: Kalchas. 1,101 - 147: Agamemnon tegen Kalchas. 1, 148 - 171: De reactie van Achilleus. 1, 172 - 222: Ruzie om Briseïs. 1, 223 - 244: Verbaal geweld voortgezet. 1, 245 - 284: Nestor probeert te bemiddelen. [Geef tekst op] 1,1, 285 - 317: Achilleus dreigt zich buiten de oorlog te houden . 1,318 - 344: Agamemnon laat Briseïs weghalen. 1,345 - 363: Achilleus roept zijn moeder Thetis aan. 1,364 - 412: Achilleus vraagt Thetis te bemiddelen bij Zeus. 1,413 - 427: Thetis stemt toe. 1,428 - 487: Cryseïs terug naar haar vader. 1,488 - 530: Thetis wendt zich tot Zeus. 1,531 - 567: De reactie van Hera. 1,568 - 611: Hefaistos redt de situatie. Pagina 6 Bijlage cultuuropdracht Trojaanse Oorlog oktober ’11 Boek 2 2, 1 - 40: Zeus zendt Agamemnon een droom. 2, 41 - 83: Stafvergadering. 2, 84 - 141: Agamemnon spreekt het leger toe. 2,142 - 210: Tussenkomst van Hera, Athene en Odysseus. 2,142 - 277: Thersites. 2,278 - 332: Vermaning door Odysseus. 2,333 - 368: Nestor spreekt.. 2,369 - 426: Agamemnon herneemt de leiding. 2,427 - 483: Oproep tot de strijd. 2,484 - 785: De scheepscatalogos. 2,786 - 877: De Trojaanse troepen. Boek 3 3, 1 - 75: Opmars van de legers; Menelaos, Paris en Hektor. 3, 76 - 120: Voorbereiding tot een verdrag. 3,121 - 244: Helena toont Priamos de Griekse helden. 3,245 - 313: Priamos sluit een verdrag met Agamemnon. 3,314 - 382: Het tweegevecht; Afrodite grijpt in. 3,383 - 461: Paris en Helena. Boek 4 4, 1 - 85: Beraad van de goden. 4, 86 - 147: Athene en Pandaros. 4,148 - 219: Machaon verzorgt Menelaos 4,220 - 421: Agamemnon houdt een laatste inspectie. 4,422 - 544: De strijdt ontbrandt. Boek 5 5, 1 - 94: Diomedes woedt in de slag. 5, 95 - 178: Diomedes, Pandaros en Athene. 5,179 - 240: Aineias geeft Pandaros [Geef tekst op] 5,431 - 532: Apollo en Ares op het slagveld; Sarpedon verschijnt. 5,533 - 626: Diverse helden weren zich. 5,627 - 698: Sarpedon wondt en Pagina 7 Bijlage cultuuropdracht Trojaanse Oorlog oktober ’11 een lift. 5,241 - 296: Diomedes rekent af met Pandaros. 5,297 - 351: Afrodite helpt Aineias maar wordt zelf gewond. 5,352 - 430: Afrodite getroost door Dione, berispt door Zeus. wordt gewond. 5,699 - 792: Als Ares de Trojanen steunt, komen Hera en Athene de Grieken te hulp. 5,793 - 909: Met steun van Athene treft Diomedes Ares. Boek 6 6,1 - 118:De Trojanen in het nauw. 6,119 - 236: Diomedes en Bellerofons kleinzoon Glaukos. 6, 237 - 311: Hektor en Hekabe. 6, 312 - 368: Hektor, Paris en Helena. 6, 369 - 529: Hektor, Andromache en Astyanax. Boek 7 7, 1 - 91: Hektor roept op tot een tweegevecht. 7, 92 - 205: Aias wordt zijn tegenstander. 7, 206 - 312: Het verloop van het tweegevecht. 7, 313 - 412: Scheepsomwalling; Antenors voorstel aan Paris. 7, 413 - 482: De gesneuvelden begraven. Boek 8 8, 1 - 77: Zeus en de oorlog. 8, 78 - 129: Nestor, Hektor en Diomedes. 8, 130 - 197: Diomedes verschrikt door Zeus, gehoond door Hektor. 8, 198 - 252: Hera en Zeus. [Geef tekst op] 8, 253 - 349: Een uitval van de Grieken; Teukros. 8, 350 - 424: Hera en Athene steunen de Grieken. 8, 425 - 484: Hera en Athene binden in; Zeus' plan. 8, 425 - 565: De Trojanen bivakkeren buiten de stad. Pagina 8 Bijlage cultuuropdracht Trojaanse Oorlog oktober ’11 Boek 9 9, 1 - 113: Nestor stuurt aan op onderhandelingen met Achilleus 9, 114 - 221: Een gezantschap wordt naar Achilles gestuurd. 9, 222 - 306: Odysseus smeekt Achilles weer mee te vechten. 9, 307 - 429: De afwijzende reactie van Achilles. 9, 430 - 523: Foinix' vermaning van Achilles. 9, 524 - 605: De geschiedenis van Meleager. 9, 606 - 713: Het gezantschap keert met lege handen terug. Boek 10 10, 1 - 71: Agamemnoon en Menelaos slapeloos. 9, 72 - 193: Agamemnoon, Nestor, Odysseus en Diomedes komen samen. 9, 194 - 298: Het beraad van de leiders; een teken van Athene. [Geef tekst op] 10, 299 - 381: Doloon gaat spioneren voor de Trojanen maar faalt. 10, 382 - 468: Doloon slaat door en sterft. 10, 469 - 579: De paarden van Resos buitgemaakt. Pagina 9