Surveillance in de stedelijke nacht

Surveillance in de stedelijke
nacht
Dr. Ilse van Liempt
Universiteit Utrecht
[email protected]
Aanleiding onderzoek
• Steden profileren zich graag als uitgaansstad
• Dit streven staat op gespannen voet met
onveiligheidsgevoelens van nachtelijke bezoekers aan
de stad
• Gemeente zetten massaal in op surveillance om orde en
veiligheid te creeeren in de stedelijke nacht
Onderzoeksvraag
• maar hoe effectief zijn netwerken van surveillance?
• Hoe verloopt het samenspel tussen verschillende actoren in
surveillance netwerk?
• Hoe beinvloeden deze maatregelen gevoelens van onveiligheid en
gedrag van bezoekers?
Uitvoering onderzoek
• Analyse van beleidsstukken en interviews met stakeholders rondom
surveillance in 3 uitgaansgebieden: Rotterdam, Utrecht, Groningen
• Nachtelijke observaties en interviews met bezoekers en
toezichthouders in 3 steden
• Wetenschappelijk onderzoek met praktijkorientatie
Valorisatiepanel (onderzoeksbureaus, ministeries, gemeenten,
horeca, politie)
• Website: www.stadsnachtwacht.nl
Samenwerkingsverbanden
• Veel gemeenten gaan op zoek naar aanvulling op toezicht van
politie tijdens uitgaansavonden
• Er ontstaan allerlei samenwerkingsverbanden van politie met
particuliere beveiligingssector, met jongerenwerk/buurtbewoners
• Tegelijkertijd steeds meer ‘surveillance van onderop’
• Bezoekers surveilleren zelf door bv opnemen van geweld met
mobieltje
Samenwerkingsverbanden
• Samenwerkingsverbanden verbinden het grijze gebied tussen prive
en publieke ruimte
• Informatie uitwisseling wordt makkelijker door deze
samenwerkingen maar er zijn ethische grenzen aan deze
uitwisseling
• Voorbeeld: Collectief Horecaverbod
in de praktijk
Beleving van toezicht door
bezoekers
Op basis van onderzoek in Arnhem (Korenmarkt)
en Apeldoorn (Caterplein) blijkt dat:
• bezoekers hele tegenstrijdige gevoelens hebben tav
politieinzet/verlichting/aanwezigheid van anderen
Beleving van toezicht door
bezoekers
• Portiers worden door het uitgaanspubliek als ‘de zwakste schakel’ in
het veiligheids aparaat bestempeld
• Veiligheidsmaatregelen kunnen ook agressie opwekken
‘Ik vind het altijd wel een beetje zo van:
woho wij zijn de portiers en denk maar niet
dat je zo maar naar binnen mag komen.
Het geeft niet echt een veilig gevoel, zeg maar’
Veilig maar ook spannend?
• Als de nightscape helemaal beveiligd is is er dan nog ruimte voor
spanning/avontuur?
De publieke ruimt nog publiek?
• Veiligheidsmaatregelen kunnen ook leiden
tot uitsluiting van bepaalde type
bezoekers/bepaald gedrag
• Hoe houden we de publieke
ruimte publiek?