QUICKSCAN VAN TOEPASSINGEN IN DE DOMINANTE CLUSTERTRENDS Een overzicht van relevante voorbeelden voor het publiek domein Erasmus Universiteit Rotterdam Center for Public Innovation Rotterdam, maart 2011 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE 3 1 1.1 UITGANGSPUNT: TRENDANALYSE Inleiding 5 5 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 HET MOBIELE, LOCATIEBEWUSTE INTERNET Inleiding Mobiel internet en dienstverlening Mobiel internet en openbare orde en veiligheid Mobiel internet en democratie Tussenbalans 7 7 8 15 16 16 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 INTERNET OF THINGS & SEMANTISCHE TECHNOLOGIEËN Inleiding Internet of things en dienstverlening Internet of things en openbare orde en veiligheid Internet of things en democratie Tussenstand 17 17 17 19 20 1 1.1 UITGANGSPUNT: TRENDANALYSE INLEIDING Deze quickscan is de vervolgstap in het onderzoek naar de implicaties van Future Internet voor de publieke sector en specifiek op de beleidsdomeinen van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: dienstverlening, democratie en grondrechten. In het eerste deel van het onderzoek is een analyse uitgevoerd naar technologische trends die gerelateerd zijn aan ontwikkelingen rond het Future Internet. Hierbij is gekeken naar beleidsdocumenten, researchdocumenten en artikelen rond het onderwerp Future Internet. Op basis hiervan is een longlist gemaakt van concepten die gerelateerd zijn aan het nieuwe internet. Dit leidde tot een uitvoerige lijst van unieke begrippen die de discussies rond internet bepalen. De top-9 die hieruit is afgeleid luidt als volgt: 1. Privacy 2. Internet of Things 3. Het Semantische Web 4. Rol of Government 5. Data Explosie 6. Web 2.0 7. Intelligente Web 8. Human Enhancement 9. Mobiel internet Vervolgens zijn de relaties tussen de concepten in kaart gebracht en met behulp van een complexe netwerkanalyse een ordening gemaakt. Het doel daarvan was clusters van gerelateerde concepten te identificeren. Een visualisatie van deze analyse in de vorm van knooppunten laat zien dat actuele onderwerpen waarover in beleid nu wordt nagedacht het mobiele internet, location awareness en het Internet of Things zijn. De netwerkanalyse heeft 9 geconsolideerde clusters opgeleverd, waarvan 2 groot, 4 middelgroot en 3 klein zijn. Deze cluster zijn: 1. Het mobiele, locatiebewuste internet 2. Internet of Things, data explosie en semantische technologieën 3. Ubiquitous computing – empowerment & enhancement 4. Trust by Design 5. Internet van self-services (autonoom of participatief) 6. The semantic economy 7. Open of intelligent internet 8. Fragmented societies 9. Open platform innovatie Gelet op de knooppunten en omvang van de clusters die naar voren kwamen in de netwerkanalyse, en de focus op het publieke domein, met in het bijzonder de beleidsdomeinen van BZK, is vervolgens gekeken naar voorbeelden binnen de twee dominante clusters. Deze voorbeelden zijn steeds kort beschreven, waarbij de verschillen soms niet erg groot zijn maar wel brede toepasbaarheid zichtbaar is. HET MOBIELE, LOCATIEBEWUSTE INTERNET 2 2.1 INLEIDING Het eerste en grootste cluster dat is geïdentificeerd bevat trends rond de opkomst en verdere ontwikkeling van het mobiele internet. Het cluster laat een evolutie zien van het mobiele sociale internet onder meer als gevolg van nieuwe technologieën als Augmented Reality en positiebepaling door middel van GPS (location awareness). In dit cluster komt een aantal sociaal-maatschappelijke en technologische ontwikkelingen samen, bijvoorbeeld in geotagging of mashups voor GoogleMaps. De verwachting is dat het toekomstige internet vooral een mobiel internet zal zijn. Dit is ondermeer het gevolg van de ontwikkeling van toenemende capaciteit in WiFi 3G/4G-technologie, en dalende kosten van de aanschaf en het gebruik van zogenaamde smartphones. Steeds meer websites van organisaties en bedrijven zijn al te benaderen via een mobiele variant of er is aparte software (veelal gratis) beschikbaar, zogenaamde ‘apps’. Vrijwel alle smartphones zijn inmiddels voorzien van GPS-technologie, hetgeen betekent dat naast ‘mobiel’ het internet ook weet waar de gebruiker zich bevindt. Op dit moment zijn er al talloze diensten en services beschikbaar die toegesneden zijn op de specifieke situatie van de gebruiker (plaats, tijd en ruimte). Bekende voorbeelden zijn de (gratis) turn-by-turn navigatie (Navigon, Nokia Maps) of locatiegebonden diensten en informatie als Buienradar of Q-Pon. Beiden zijn overigens ook vaak in combinatie te gebruiken, onderweg wordt de gebruiker dan gewezen op zogenaamde ‘Points of Interest’. Een andere trend is het ‘geosocial networking’ waarbij gebruikers laten weten aan vrienden, familie, kennissen waar zij zich realtime bevinden of hun mening geven over een plek waar zij geweest zijn. In het algemeen wordt verder verwacht dat het sociale web (web 2.0) zich verder blijft ontwikkelen en social media en ‘user generated content’ daarmee ook te vinden zal zijn op het toekomstige mobiele internet. Online collaboratie (zogenaamde common-based peer production) kan zo bij wijze van spreke gekoppeld worden aan een bepaalde locatie. De opkomst en integratie van Augmented Reality in de smartphone maakt het verder mogelijk dat iemand veel meer informatie over zijn omgeving krijgt dan met de eigen zintuigen is te verzamelen. Er wordt gebruik gemaakt van de cameralens van de telefoon, het ingebouwde kompas en mobiel internet waarmee het mogelijk wordt om bijvoorbeeld educatieve of toeristische informatie zichtbaar te maken over bijvoorbeeld een historisch gebouw dat er niet meer staat. In de volgende paragrafen bekijken we vanuit de beleidsdomeinen van BZK naar toepassingen en voorbeelden van mobiel internet zoals deze zich in dit cluster aan het ontwikkelen is. Weliswaar ligt de focus op toepassingen voor het publiek domein maar dit betekent niet dat het initiatief van overheidswege genomen hoeft te zijn. Denkbaar is dat maatschappelijke groepen, bedrijven of individuele burgers een succesvolle toepassing hebben ontwikkeld die een relatie heeft met bijvoorbeeld het beleidsdomein (semi-publieke) dienstverlening, veiligheid of (lokale) democratie. Zichtbaar is overigens dat bepaalde toepassingen zowel een dienstverleningkarakter hebben maar tegelijkertijd ook een bijdrage kunnen leveren aan het versterken van de relatie tussen overheid en burgers (democratische legitimiteit) of bijdragen aan lokale leefbaarheid. Daarmee is er tussen de voorbeelden soms een bepaalde verwevenheid danwel overlap tussen de onderscheiden (beleids)domeinen. 2.2 MOBIEL INTERNET EN DIENSTVERLENING In deze paragraaf kijken we naar hedendaagse voorbeelden van mobiel internet waarbij de geschetste technologische en maatschappelijke ontwikkelingen zich manifesteren. In 2010 zijn belangrijke trends de doorbraak van Twitter, E-books en de diverse app’s voor smartphones. Verder lijkt voor de toekomst een belangrijke rol weggelegd voor social networking, videostreaming en videobellen (bijvoorbeeld met FaceTime of Skype). Deze trend zal zich zowel vertalen in toenemende gebruikstijd als in geconsumeerde bandbreedte. Andere kansrijke ontwikkelingen voor Nederland zijn er op het gebied van mobile commerce, coupons en mobiele betaaltechnologie. Op het gebied van dienstverlening en mobiel internet zijn voorbeelden te zien waarbij de overheid deze heeft geïnitieerd en voorbeelden waarbij maatschappelijke actoren het initiatief hebben genomen. Het kan daarbij gaan om informatievoorziening en overdracht van informatie maar ook meer interactieve vormen van communicatie. Verbetering van publieke dienstverlening is één van de doelen van BZK. Onderwerpen daarbij zijn reductie van lange wachttijden, vermindering van onduidelijke informatievoorziening en het voorkomen van de herhaalde verstrekking van dezelfde informatie. Het aanbieden van diensten en informatie via de mobiele telefoon neemt een enorme vlucht. Een aantal succesvolle apps die ontwikkeld zijn wordt hieronder kort beschreven. In eerste aanleg gaat het vaak om het beschikbaar maken van (persoonlijk relevante) informatie en diensten die op locatie of onderweg zijn te gebruiken. Verkeersinformatie: de toepassing van de ANWB geeft actuele file informatie, flitslocaties en plaatsen waar aan de weg wordt gewerkt. Ook kan via de app worden meegekeken met webcams die langs de snelwegen staan opgesteld. De gewenste informatie kan gekoppeld worden aan een (vast) ingestelde voorkeursroute (bijvoorbeeld woonwerkverkeer). Ook kan men de Wegenwacht inschakelen bij pech, hierbij wordt gebruikt gemaakt van locatiebepaling via GPS(100.000 downloads). De toepassing is voor iedereen toegankelijk en biedt bij pech onderweg de mogelijkheid direct lid te worden (400 in 2010). Naast deze algemene toepassing is er ook de ANWB Voordeel applicatie waar men eenmalig het lidmaatschapsnummer invoert en vervolgens op basis van de locatie kan zien waar ANWB-leden korting kunnen krijgen in de buurt (bijvoorbeeld in restaurants, tankstations en musea). Reisinformatie: reisorganisatie Corendon biedt gebruikers de mogelijkheid om te zoeken naar reizen, lastminute-aanbiedingen en accommodaties. In aanvulling daarop kunnen reizigers een kopie van hun reisdocumenten uploaden in een digitale fotokluis. Verder bevat de app lokale informatie en een audiowoordenboek met 100 woorden en zinnen die op de vakantiebestemming van pas kunnen komen. Verder biedt de toepassing veel informatie die van pas kan komen op de reisbestemming. 9292ov: Op de website van 9292ov.nl kunnen de reisgegevens door middel van een QR-tag (Quick-Respons) worden opgeslagen in de smartphone. De code bevat een link naar de mobile versie van 9292ov-website en geeft de gevraagde reisgegevens weer. Op deze manier kan iemand zijn reis onderweg bekijken of herberekenen. Rabobank: Met deze (gratis) app kan een rekeninghouder van de Rabobank de eigen betaal- en spaarrekening raadplegen en beheren (oa. saldoinformatie). Met de toepassing is het mogelijk betalingen te doen die ook direct zichtbaar zijn op de app. Tevens kan men via diverse telefoonnummers van de Rabobank contact opnemen. De toepassing is een verdere uitbreiding van de mobiele dienstverlening en het M-bankieren dat sinds 2003 mogelijk is. De app leidde tot een vertienveroudiging van het mobiel internetbankieren bij de Rabobank. De app stond na de e release in april 2010 op de 1 plek van meest populaire downloads. Deze voorbeelden vormen nog maar een fractie van de toepassingen die beschikbaar zijn maar laten zien dat er talloze mogelijkheden zijn in het aanbieden van informatie en diensten. Ook op het niveau van de rijksoverheid zijn inmiddels diverse applicaties ontwikkeld die bestaande internetinformatie ontsluiten voor mobiele telefoons. Voorbeelden zijn de informatie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu over (bouw)vergunningen, de RDW met voertuiggegevens en reisinformatie van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Vergunningencheck (VROM) Vanaf september 2010 kan met een iPhone snel en eenvoudig bepaald worden of voor een bouwactiviteit een vergunning nodig is. De applicatie Vergunning is gebaseerd op het Besluit omgevingsrecht en geeft antwoord op de vraag of voor een dakkapel, een aanbouw of een schuurtje een vergunning nodig is en dat er geen strijdigheid is met het bestemmingsplan. De huidige versie van de app is nog een beta versie. Later wordt de definitieve versie uitgebracht op basis van ervaringen en suggesties van gebruikers. VROM stelt Vergunning gratis beschikbaar. Voertuiginformatie (RDW) Sinds oktober 2010 is het met deze app mogelijk om de database van de RDW te doorzoeken op basis van Nederlandse kentekens. De gegevens zijn hetzelfde als de bestaande dienst op de website van de RDW maar is aangepast voor de mobiele telefoon. Onder meer gegevens over de APK-vervaldatum, milieugegevens en verbruikscijfers zijn onbeperkt kosteloos opvraagbaar (na een eenmalig aanschafprijs van € 1,99). De toepassing werkt alleen op GSM’s met het Android-besturingssyteem maar omdat de database van de RDW openbaar is zijn er ook betaalde apps ontwikkeld door marktpartijen voor oa. de iPhone. Wijs op Reis (BUZA) Met de Wijs op Reis-app van Buitenlandse Zaken kunnen vakantiegangers gratis reisadvies krijgen over hun land van bestemming; de app is beschikbaar voor Android-telefoons en voor de iPhone. De app bestaat uit drie onderdelen: de Wijs op Reis-informatie voor 203 landen met o.a. contactgegevens van de ambassades, een wereldkaart waarmee je het veiligheidsniveau kunt aflezen en een nieuwsrubriek waarin je de nieuwsberichten van het ministerie van Buitenlandse Zaken vindt. Ook de Douane heeft een eigen app ontwikkeld waarbij vakantiegangers eenvoudig kunnen nagaan of ze bepaalde goederen wel of niet mogen invoeren. Deze (nog relatief eenvoudige) toepassingen zijn er nog vooral op gericht om informatie te ontsluiten aan burgers, dit past in de ambitie van een betere dienstverlening. Echter, de mogelijkheden van internet en het mobiele internet gaan veel verder. Zowel op het gebied van leefbaarheid, lokale veiligheid en toezichtstaken kunnen burgers betrokken en ingeschakeld worden door ook zelf actief informatie aan de overheid te verstrekken bijvoorbeeld op basis van (beeld)informatie gekoppeld aan locatiegegevens. Verbeterdebuurt Naar evenbeeld van het Britse ‘FixMyStreet’ en de app ‘Love Clean Streets’ , kunnen burgers via internet meldingen over problemen in de publieke ruimte direct naar de gemeente doorsturen. Naast de website, die al langer bestaat, kan dit nu ook met een mobiele telefoon en kunnen meldingen ter plaatse worden verstuurd, inclusief locatiebepaling door ‘geotagging’ (GPS) en voorzien van een beschrijving en een foto. Ook is het mogelijk om te zien welke meldingen andere buurtbewoners hebben gedaan en welke actie de gemeente daarop genomen heeft (of nog heeft nagelaten). Ook kunnen buurtbewoners ideeën en suggesties aandragen bij de gemeente, bijvoorbeeld over het plaatsen een fietsenbeugel, extra verlichting of verkeersdrempels. Het doel van de applicatie is burgers en lokaal bestuur dichter bij elkaar te brengen en gezamenlijk de zorg te dragen voor lokale leefbaarheid en veiligheid. De toepassing is gefinancierd met een bedrag dat is gewonnen in de prijsvraag Innovatie Publieke Dienstverlening (2009). Inmiddels nemen ruim 300 gemeenten deel aan dit initiatief. De applicatie is nog in ontwikkeling en biedt nu ook de mogelijkheid om je eigen melding te delen met anderen. Dit kan dan via Twitter, Facebook of email. Hierbij is meteen duidelijk in hoeverre er steun is voor bepaalde ideeën of klachten doordat lezers hun stem kunnen uitbrengen op de gedane melding. Een vergelijkbaar initiatief is Buitenbeter dat werkt ook met een viertal simpele stappen: 1. maak een foto; 2. omschrijf het probleem 3. verzend de melding 4. volg je melding De Britse Local Government Associaten (LGA) heeft onderzoek verricht naar de mogelijkheden die apps bieden binnen de werkomgeving van gemeenten in de serviceverlening naar de burgers. Het rapport geeft een aantal apps aan die, in combinatie met verschillende technologische innovaties zoals GPS tracking bij bussen voor realtime vertrekstaten, de productiviteit verbeteren ter waarde van ruim 230 miljoen Britse pond1. 1 http://www.twodare.nl/nieuws/IPhone-apps-die-de-overheid-miljoenen-besparen/54/lees-artikel Google Latitude Met deze toepassing is het mogelijk om aan de hand van de mobiele telefoon van een gebruiker te zien waar hij of zij zich op dat moment bevindt. Vrienden kunnen zo van elkaar snel zien of ze in de buurt zijn en eventueel afspreken. De gebruiker kan zelf gedetailleerd instellen wie welke informatie over zijn locatie mag inzien. Foursquare Met deze toepassing kunnen gebruikers meningen en tips met elkaar delen over bepaalde locaties zoals restaurants of uitgaansgelegenheden. In principe is het een sociaal netwerk waarbij het reisgedrag centraal staat. Volgens de website is de toepassing voor vijftig procent een mobiele friend-finder, voor dertig procent een social cityguide en voor twintig procent een game. Het wordt ook wel als de locatie gebaseerde variant van Twitter aangeduid. Gebruikers krijgen punten voor informatie die zij uploaden en punten voor het inchecken op een bepaalde locatie (het aangeven dat je nu op een bepaalde plaats bent). De toekenning van punten is een toegevoegd spelelement waarbij meer punten leiden tot een hogere status welke weer recht kan geven op bepaalde kortingen. Dat is tevens de location-based marketingkant van de toepassing; de meningen van bezoekers geven bedrijven bepaalde informatie over de waardering van hun aanbod en diensten, de piek in bezoekuren en aantallen bezoekers. Hiertegenover kunnen zij spaaracties of aanbiedingen ter beschikking stellen. Vergelijkbare mobiele en gepersonaliseerde diensten zijn Gowalla, Brightkite en Loopt. Foursquare is echter de grootste en snelst groeiende (+/- 3 miljoen wereldwijd) Bronnen: http://foursquare.com/ http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2694/Internet-Media/article/detail/997031/2010/04/28/Locatiedienst-Foursquaregroeit-snel.dhtml De genoemde voorbeelden zijn enkele illustraties van toepassingen die laten zien dat mobiele informatieontsluiting (al dan niet gekoppeld aan een bepaalde locatie) en sociale interactiviteit door ‘geotagging’ steeds meer mogelijkheden bieden. Nog verder gaat de techniek van Augmented Reality waar een koppeling wordt gemaakt tussen de virtuele en fysieke wereld. Layar: Augmented Reality browser Layar is een Nederlandse en gratis applicatie voor mobiele smartfoons die voor gebruikers bepaalde virtuele informatie zichtbaar maakt die niet waarneembaar is in de fysieke omgeving. Deze informatie wordt als ‘laag’ (content-layar) geprojecteerd op het beeldscherm van de telefoon terwijl men op de achtergrond door de cameralens de fysieke werkelijkheid kan zien. Deze content-layers zijn veelal gratis maar soms moet ervoor betaald worden. Andere browers die op vergelijkbare wijze werken, zijn Acrossair en Wikitude. Layar lijkt vooralsnog de meest succesvolle browser te worden en is beschikbaar voor de iPhone en toestellen die draaien op het Android besturingssysteem. In Nederland is het aantal layars nog beperkt maar de verwachting is dat het gebruik van deze technologie snel zal toenemen. Op dit moment kan onder meer de volgende informatie met behulp van Layar worden opgevraagd: - Het woningaanbod van NVM (Funda); - Hyves; - Tweeps: kunnen lokaliseren en lezen van berichten van Twitteraars in de buurt; - CAM(ar): openbare webcams vinden en bekijken; - Panoramio: zien van foto’s die door anderen in de buurt zijn gemaakt; - Architecture 3D: nog niet voltooide bouwprojecten in de buurt; - ANWB: een content-layer met wat er in de buurt allemaal te doen is (zoals musea, pretparken, dierentuinen en campings); - iens.nl: vermeld de locaties van Nederlandse restaurants; - City guide Amsterdam: alle belangrijke hotspots in Amsterdam met veel extra informatie voor toeristen; - Locaties van pinautomaten en (openingstijden) van winkels (oa. C1000, ING en SNS). Naast veel commerciële content-layers is ook (semi)-publieke informatie te vinden met de browser. Voorbeelden zijn openbaar vervoerbedrijven en de locatie van het dichtstbijzijnde politiebureau. Ook de afdeling van D66 in Amsterdam maakt gebruik van layer om punten uit het verkiezingsprogramma te visualiseren en te voorzien van beeld en geluid. De toepassing Verbeterdebuurt heeft tenslotte ook een layar-mogelijkheid om te kijken welke meldingen er bij de gemeente zijn gedaan over problemen in de publieke ruimte en de status van die melding. Mogelijkheden die ondersteund worden, zijn verder: - proximity triggers: bepaalde acties of meldingen worden in werking gezet als een gebruiker zich in de buurt van een bepaalde locatie bevindt. - 3-d modelling: een object vanuit verschillende invalshoeken bekijken (bijv. bouwproject) - Integratie met andere informatie; bijvoorbeeld audio/video streams (ipv. alleen tekst Bronnen: www.layar.com http://itunes.apple.com/us/app/layar-reality-browser/id334404207 http://www.humanmediadesign.nl/dmdocuments/Wat%20kan%20Layar%20betekenen%20voor%20dit%20project .pdf Scores on the doors 'Scores on the Doors' is een app, waarop de hygiëne van restaurants wordt weergegeven. Met gebruik van Augmented Reality' wordt een overlay geplaatst over het beeld van de locatie op de iPhone. De ingebouwde kompasfunctie geeft aan op welke gelegenheid de camera is gericht en de overlay. Scores on the Doors' toont het hygiënische gehalte van de zaak. In 122 gemeenten in de UK zijn inmiddels rapporten beschikbaar, waarin de hygiënische situatie van zo'n 141.000 gelegenheden beschreven zijn. De bedenkers van 'Scores on the Doors' claimen hiermee een belangrijke bijdrage te leveren aan de verbetering van de hygiëne binnen de horeca en een kostenbesparing op te leveren voor de overheid. Bron: http://www.twodare.nl/nieuws/IPhone-apps-die-de- overheid-miljoenen-besparen/54/leesartikel Parkeerlijn De Parkeerlijn app is de zoekmachine voor Parkeren in Nederland. De Parkeerlijn heeft in haar database 2.300 parkeerlocaties uit 325 gemeenten in Nederland met informatie over tarieven, openingstijden, doorrijhoogte en betaalmogelijkheden. Op de Parkeerlijn app op Layar worden de parkeerlocaties zichtbaar in de buurt, of van de locatie waar je naar toe gaat. Met een druk op de knop start de navigatie naar de parkeerlocatie. De app bevat informatie over parkeergarages, -terreinen, carpool, P+R, parkeren bij ziekenhuizen en vliegvelden. Bron:http://www.frankwatching.com/archive/2010/07/14/parkeerlijnnooit-zoeken-naar-een-plekje/ 2.3 MOBIEL INTERNET, TOEZICHT EN HANDHAVING Voor toezicht, handhaving en opsporingtaken worden door de politie burgers steeds vaker ingezet als “extra oren en ogen op straat”. Een aantal initiatieven dat inmiddels vrij bekend en gebruik de GSM van burgers, name de SMS-functionaliteit. Voorbeelden zijn AmbertAlert, Burgernet, en het het versturen van een SMS-bom door de politie aan gestolen toestellen. De relatie met burgers is hierbij vooral eenrichtingsverkeer. Als burgers willen reageren op een oproep van de politie, dan moet dat in vrijwel alle gevallen nog via de gebruikelijke telefoonnummers. Bij de politie Rotterdam is het inmiddels mogelijk een MMS-bericht te sturen naar het Politie Service Center wat doorgestuurd kan worden naar agenten die op een melding afgaan. Ook is soms mogelijk om bij een aangifte via internet beeldmateriaal aan de politie aan te leveren dat bijvoorbeeld gemaakt is met een GSMcamera. De Dienst Nationale Recherche opende hiervoor bijvoorbeeld een aparte website na de aanslag op Koninginnedag in 2009 waarbij het publiek werd gevraagd om audiovisueel materiaal. Het team Woninginbraken in Helmond en omgeving is recent voorzien van Twitter op de mobiele telefoon, waarbij alle woninginbraken die gepleegd zijn automatisch op Googlemaps worden getwitterd. Het Twitteraccount @WIT_Peelland van het korps had binnen een week ruim 300 volgers. Het doel is meer informatie over woninginbraken te geven en het oplossingpercentage te verhogen. De informatie die verstrekt wordt kan naast tekst ook beeldmateriaal van het plaats delict bevatten met bijvoorbeeld braaksporen of gestolen goederen. Ook het aantal twitterende (wijk)agenten neemt steeds verder toe. In Winterswijk gebruik de politie Twitter om in contact te komen met volgers (inwoners van het werkgebied) door eens per week bij een ‘follower’ op huisbezoek te gaan en in gesprek te gaan over lokale veiligheid. In de regio Groningen is de politie een initiatief gestart om overvallen te stoppen en daders op te sporen. Via de website www.samentegenovervallen.nl verzamelt de politie in de cruciale uren na een incident allerlei informatie en materiaal dat door burgers kan worden geupload. www.stopdecriminaliteit.nl van de politie Utrecht is een vergelijkbaar initiatief. Op de site is per straat het aantal woninginbraken te zien is (waarvan aangifte is gedaan). Deze informatie wordt dagelijks geactualiseerd. Ook wordt net als in Winterswijk vermeld op welke wijze is ingebroken. Dit kan bijvoorbeeld insluiping, ingooien van een raam of openbreken zijn. Aan elke inbraakmethode is een preventiefilmpje gekoppeld met uitleg over het voorkomen van deze manier van inbraak. Bronnen: 15 http://www.franksmilda.nl/?p=1110 http://samentegenovervallen.nl/ http://woninginbrakenteam.blogspot.com/ www.stopdecriminaliteit.nl 2.4 MOBIEL INTERNET EN DEMOCRATIE Twitter, ook wel microbloggen genoemd is een middel dat steeds meer politici inzetten om contact te krijgen en te houden met burgers. Bekende Nederlandse politici op Twitter zijn Maxime Verhagen (59.000 followers), Femke Halsema (117.000 followers) en Alexander Pechtold (74.000 followers). In het internetmedium zien zij zeker rond verkiezingstijd hierin een gelegenheid om potentiële kiezers te bereiken en partijstandpunten onder de aandacht te brengen. Overigens wordt het Twitteren ook gebruikt voor alledaagse ‘weetjes’ dat politici ook een ‘menselijke kant’ - al dan niet bewust – geeft. Waar voorheen het aantal vrienden op Hyves een graadmeter was voor populariteit lijkt Twitter en het aantal followers die positie te hebben overgenomen. 2.5 TUSSENBALANS Op basis van deze quickscan binnen het cluster mobiel en locatiebewust internet lijkt dat in het publiek domein de ontwikkeling op dit moment nog vooral er op gericht is bestaande informatie en diensten te ontsluiten voor gebruik op een mobiele teleofon. Marktpartijen lijken in dat opzicht voorop te lopen als het gaat om meer locatiegerichte gepersonaliseerde dienstverlening en informatie. Andere trends die de opkomst van het mobiele internet beïnvloeden zijn het zogenaamde geo-tagging en social netwerking en meer geavanceerdere technologieën als Augmented Reality. Zeker ook op het gebied van openbare orde en veiligheid is te zien dat de politie aan het verkennen is hoe met gebruik van oa. sociale media en visualisaties via internet burger beter kunnen worden geïnformeerd en betrokken bij het werk van de politie. Veelal wordt hierbij nog wel gebruikt gemaakt van het nietmobiele internet. 16 3 INTERNET OF THINGS & SEMANTISCHE TECHNOLOGIEËN 3.1 INLEIDING De verwachting binnen dit cluster van trends is dat met de integratie (embedding) van allerlei (RFID)chips en sensoren er sprake zal zijn van een forse toename van slimme apparaten en objecten die informatie ‘voeden’ aan het internet. Naast het internet van informatie en mensen is er dan sprake van een internet der dingen. Bovendien zullen, naast het aanleveren van allerlei informatie, apparaten ook onderling in staat zijn met elkaar te communiceren, situaties te herkennen en zich daarop aan kunnen passen. Als gevolg van deze ontwikkeling is het dan ook onvermijdelijk dat er een ‘explosie van data’ zal voordoen waarbij alleen betekenisvolle informatie kan worden herleid door slimme zoektechnologiën en het maken van (nieuwe) geautomatiseerde combinaties van gegevens. De toename van data en semantische zoektechnologieën zijn min of meer noodzakelijke voorwaarden om een Internet of Things in de realiteit te kunnen laten werken. De verwachting is dat in 2012 sensor data voor 20% van alle informatie op internet verantwoordelijk zal zijn (exclusief videocontent). 3.2 INTERNET OF THINGS EN DIENSTVERLENING Het combineren van allerhande data kan worden gedaan door middel van zogenaamde ‘mash-ups’ en daarmee worden gevisualiseerd. Een eenvoudig voorbeeld was feitelijk al de weergave van woninginbraken op GoogleMaps. Het combineren van sensorinformatie en kaartmateriaal kan echter soms tot verrassende applicaties leiden. In The Air Deze toepassing heeft tot doel inzichtelijk te maken hoe het met de luchtkwaliteit boven de stad Madrid gesteld is. 17 De achterliggende gedacht is een bijdrage te leveren aan individuele bewustwording van de kwaliteit van de buitenlucht en het van invloed te laten zijn op besluitvormingsprocessen. Bron: http://intheair.es/ Emotion Maps Er zijn mash-ups die gebruik maken van Twitter & Facebook en een realtime graadmeter zijn van de toestand van een buurt of straat. Sindskort wordt in Nederland een griepmeting (monitor) gehouden op basis van trefwoorden als verkouden, verkoudheid en griep. Of daarmee werkelijk grieptrends kunnen worden weergegeven valt te betwijfelen, het zegt wel iets over de populaireit van bepaalde woorden die gebruikt worden (hashtags). Twitter mood map: pulse of the nation Onderzoekers van de universiteit van Boston zijn nog een stap verder gegaan en hebben op basis van een woord-waarderingsysteem (Affective Norms for English Words, ANEW) een analyse gemaakt van alle tweets in de periode 2006-2009. Hiermee hebben zij een programma ontwikkeld dat op basis van Tweets de ‘nationaal mood’ van de Verenigde Staten bijna realtime aangeeft. Bronnen: http://www.avogel.nl/onlinegriepmeting/http://www.dutchcowboys.nl/twitter/20657 http://www.dutchcowboys.nl/twitter/21139 18