Een leer-preek over de Heilige Geest

Geloof in God de Heilige Geest
Preek over Zondag 20
lezen: 1 Korintiërs 2:10-16
Lelystad, Pinkstermiddag 27 mei 2007, bevestiging ambtsdragers
R.J.Vreugdenhil
Een leer-preek over de Heilige Geest.
Niet alles wat over hem te zeggen is, maar een paar belangrijke dingen.
GELOOF IN GOD DIE HEILIGE GEEST IS
1. Hij legt verbinding
2. met ieder
3. door het Woord
4. met behulp van mensen
1. Hij legt verbinding.
Waarom heet de Heilige Geest eigenlijk ‘Heilige Geest’?
Waarom heeft God die woorden gekozen om duidelijk te maken wie hij is?
God de Vader - dat maakt heel veel duidelijk: een Vader, zorgzaam, vol liefde, met
gezag, begin van alle dingen.
God de Zoon - geboren, gestuurd, in een liefdesrelatie met Vader.
Maar waarom ‘Heilige Geest’?
Wat zeggen die woorden eigenlijk?
‘Geest’- wat is dat?
Iemands geest, dat is hij zelf, maar toch ook weer los van hem.
Iemands geest kan ergens zijn, ook als hij er zelf niet is. Bijvoorbeeld als iemand
overleden is.
Een voorbeeld: deze week was het vijf jaar geleden dat Bart de Graaff overleed. Dat
was de oprichter van BNN, één van de jongste omroepen van Nederland.
Ik hoorde een gesprek met de huidige voorzitter van BNN en natuurlijk kwam de
vraag: merk je in de programma’s van BNN nog steeds de geest van Bart de Graaff. Ja,
werd gezegd, we werken nog helemaal in zijn geest.
Hij is er zelf niet meer, maar zijn invloed is er wel.
Een verbinding met iemand zonder dat hij er zelf echt is.
Paulus gebruikt dat woord ook over zichzelf.
Kolossenzen 2:5, Want hoewel ik lijfelijk niet aanwezig ben, ben ik in de geest wel bij
u.
En zelfs, 1 Korintiërs 5:3-5, Wat mijzelf betreft, in persoon ben ik afwezig, maar in de
geest ben ik aanwezig; en alsof ik bij u was, heb ik in de naam van onze Heer Jezus de
man die dit doet al veroordeeld. Wanneer u en ik dus in de geest bij elkaar zijn, en de
kracht van onze Heer Jezus bij ons is, moet u die persoon aan Satan uitleveren.
1
In het woord ‘geest’ zit dus iets van: een kracht van iemand die doorwerkt, ook al is hij
er zelf niet. Een verbinding vanuit de ene plek (of zelfs: vanuit de ene wereld) naar de
andere. Niet zichtbaar, maar wel echt.
Dat zit trouwens ook op een andere manier in dat woord ‘geest’.
In de talen van de bijbel is ‘geest’ hetzelfde woord als ‘adem’ of ‘wind’.
De wind (of in het klein: je adem, als je blaast) is ook een kracht die ergens vandaan
komt. Niet zichtbaar, maar wel echt.
Als het waait, gebeurt er van alles.
Als je blaast, kun je iets laten gebeuren. Je kunt op een afstand een kaars uitblazen.
Je bent er zelf niet, maar je laat wel iets gebeuren.
Dat zijn dingen die zitten in het woord ‘geest’.
- een verbinding vanuit de ene werkelijkheid naar de andere
- een kracht die niet te zien is, maar wel echt iets doet.
Van dat woord zei God: gebruik dat maar als naam voor mij; naast Vader en Zoon.
Zeg maar ‘Geest’.
Heilige Geest. Heilige Windkracht. Heilige Adem.
Verbinding vanuit God naar mensen.
Onzichtbare maar echt werkende kracht van God.
Met de naam ‘Heilige Geest’ maakt God dus duidelijk dat hij verbinding legt vanuit
God naar mensen, naar de wereld, de schepping.
Er is verbinding!
Terwijl God Gód is.
Zo hoog, zo groot.
Paulus schrijft in 1 Timoteus 6:15,16, Hij is de verheven en enige heerser, de hoogste
Heer en koning. Hij alleen is onsterfelijk en hij woont in een ontoegankelijk licht; geen
mens heeft hem ooit gezien of kan hem zien.
Maar God legt zelf verbinding.
Door zichzelf.
God de Heilige Geest is zelf de verbinding tussen Vader en Zoon en mensen.
Verbinding van God naar mens.
Wij hebben die verbinding niet gelegd. Gód geeft die. God is die verbinding.
We lazen net 1 Korintiërs 2.
De enige die het binnenste van een mens kent, is zijn eigen geest.
Zo is de enige die het binnenste van God kent (dat ontoegankelijke licht), zijn Heilige
Geest. Die Geest hebben wij ontvangen.
De verbinding is gelegd.
Wij mogen God kennen, door zijn eigen Geest.
We mogen geloven dat God bij ons is, door zijn Geest.
We mogen weten dat God werkt bij ons, in ons, door zijn Geest.
2
Ik zat deze week aan m’n bureau hier over na te denken en ik dacht: dit is wel heel
bijzonder. Als je aan God denkt, heb je neiging om heel ver weg te denken: hij is de
verheven God, in de hemel, ontoegankelijk.
Maar ik mag juist heel dichtbij denken.
God is heel dichtbij. Hij heeft zichzelf de naam ‘Heilige Geest’ gegeven: Geest die
naar me toe komt. Adem die in me blaast.
God die verbinding legt met mij.
Wat een rijkdom, dat God ‘Heilige Geest’ is.
2 Verbinding met ieder.
Eerst kort: hoe was dat in het Oude Testament?
Genesis 1:1,2, In het begin schiep God de hemel en de aarde. De aarde was nog woest
en doods, en duisternis lag over de oervloed, maar Gods geest zweefde over het water.
God was er bij. Zijn Geest legde verbinding met de wereld die toen nog leeg was.
Later legde de Geest verbinding met mensen.
Met koning David. De Geest van God was op hem. God was op een bijzondere manier
met hem verbonden, zodat hij op een goede manier koning kon zijn.
Of denk aan Simson, de man die zo sterk kon zijn. Hij was niet steeds zo sterk. Hij
was zo sterk wanneer de Geest van God op hem was. Verbonden door de Geest kwam
Gods kracht in hem.
En profeten spraken het volk aan door de Geest.
Met bijzondere mensen gebeurde iets, omdat de Geest de verbinding legde met God.
Het nieuwe van Pinksteren is dat de Geest dat doet met iedereen die in Christus
gelooft.
Dat liet dat tweede teken zien: er kwamen een soort vlammen, die zich als vuurtongen
verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten.
Op ieder. Niet alleen op Petrus, omdat hij een toespraak moet houden. Niet alleen op
de 12 apostelen, maar op iedereen, alle 120, mannen en vrouwen.
Dat bijzondere, dat de Geest van God verbinding legt met mensen, dat God zelf dus in
je is - dat is er vanaf Pinksteren voor iedereen die in Christus gelooft.
Ik vraag me af of wij dat wel genoeg beseffen.
Dat u en jij en ik, als u gelooft in Christus, persoonlijk in verbinding staat met God.
Ik heb vanmorgen benadrukt: Pinksteren maakt van allerlei mensen één volk samen.
Dat is zo. Maar Pinksteren betekent ook: jij hebt persoonlijk verbinding met God. De
Geest is ook jou gegeven.
Ik wil u iets doorgeven wat ik deze week gelezen heb.
Het ging over Calvijn, één van de grote mannen van de Reformatie, de kerkscheuring
in 1500-zoveel, toen er binnen de grote Roomse kerk een breuk kwam, omdat het
evangelie van genade opnieuw ontdekt werd.
Calvijn wordt genoemd de theoloog van de Heilige Geest. Want voor die tijd was er
heel weinig aandacht voor de Heilige Geest. En waardoor kwam dat?
3
Mogelijk kwam dat omdat de plek van de Heilige Geest als het ware was ingenomen
door de kerk met zijn priesters, door Maria en de andere heiligen.
Zo werkte het inderdaad in die kerk van Rome: de kerk legde de verbinding tussen jou
en God. Als jij maar in de kerk kwam, als jij maar naar de mis kwam, als jij maar je
gebedje tot Maria bad, dan zorgde de kerk wel dat het goed met je kwam.
Ik weet niet of u de term ‘kolenbrandersgeloof’ kent. Kolenbranders waren mensen die
diep in de bossen werkten, weinig thuis waren, weinig in de kerk kwamen. Toen aan
zo’n kolenbrander werd gevraagd ‘wat geloof je’, was het antwoord ‘ik geloof wat de
kerk gelooft’.
Daar heeft Calvijn zich tegen verzet.
Het is niet de kerk die je met God verbindt.
Het is niet het naar de kerk gaan, de preken horen en de dingen doen die daar bij
horen.
Het is de Geest van Jezus Christus die iedere gelovige met God in verbinding brengt.
Regelrecht.
3 Ik kom hier straks op terug als het gaat om het werk van de ambtsdragers.
Eerst kort het derde: de Geest legt die verbinding door het Woord.
Ik wil daar kort over zijn, maar ik moet het even noemen.
Calvijn en andere gereformeerde leiders uit die tijd krijgen te maken met mensen die
helemaal doorschoten naar een andere kant. Weg met de kerk en al zijn vaste regels.
Ieder mens wordt geleid door de Geest. En de één riep ‘de Geest heeft me dit
ingegeven’ en de ander zei ‘de Geest geeft me opdracht om zo te doen’.
Men beriep zich op de directe werking van de Geest.
Je kunt daarin dingen herkennen die je ook vandaag tegenkomt bij sommige
charismatische kerken.
Daartegenover hebben Luther, Calvijn en de gereformeerde kerken altijd gezegd, met
verwijzing naar de bijbel: nee, de Geest is wel aan ieder gegeven, maar de Geest werkt
met en door het Woord van God, de bijbel.
Waardoor weet ik dat God, die verheven God, toch dicht bij mij is? Niet doordat ik
direct iets van hem voel, iets van verbondenheid door de Geest. Maar doordat ik in de
bijbel léés dat hij bij mij is.
Vandaar dat Petrus op de Pinksterdag in zijn toespraak de hele tijd de bijbel aanhaalt.
En vandaar dat van de jonge Pinksterkerk wordt gezegd dat ze vooral bleven luisteren
naar het onderwijs van de apostelen.
Door het Woord legt de Geest de verbinding.
Pinksteren vieren, de Geest in je leven ervaren, vraagt dus om bijbel lezen, bijbel
luisteren.
4 De Geest schakelt daar mensen bij in.
Vanmiddag worden er ambtsdragers bevestigd. Mannen uit de gemeente beginnen hun
werk als ouderling of diaken.
Wat gaat zij doen? Ze zijn het bestuur van de kerk.
4
Maar vooral: ze helpen de gemeenteleden erbij dat dit (waar het in deze preek over
gaat) echt gebeurt: dat ieder in de gemeente door de Geest echt in verbinding is met
God.
Dat is een heel belangrijk doel van het ambtswerk.
Een ouderling die in gesprek gaat met iemand die twijfelt: dan zeg je dingen vanuit het
Woord van God, in de hoop dat daarmee de Geest van God die ander weer bereikt.
Of een diaken die troost bij eenzaamheid. Dan hoop je dat het gemeentelid weer ziet
en ervaart dat hij er niet alleen voor staat: God zelf heeft zich met hem verbonden,
door de Geest.
Maar ook een ouderling die je aanspreekt op je gedrag of op keuzes die je maakt. Dan
gaat het er niet om dat het van de kerk niet mag. Zo wordt dat nog wel eens gezegd.
Samenwonen, seks voor het huwelijk enzovoort, dat mag niet van de kerk.
Wat een onzin!!!
Het gaat niet om de kerk. Het gaat om jouw persoonlijk verbonden zijn met God door
zijn Geest. Dan ben je verbonden met de God die zegt dat hij zulke dingen niet wil. De
ouderling wil je helpen om dat te zien en daar in de praktijk mee te leven.
En zo ook een diaken die op bezoek komt en je kritisch bevraagt of je je inzet binnen
de gemeente, want je hebt mogelijkheden zat maar je trekt je terug in je eigen
wereldje. Hoe kan dat, je bent toch door de Geest verbonden met Christus die het
hoofd is van een lichaam?
Enzovoort.
Het is een belangrijk doel van het ambtswerk: dat ieder gemeentelid levend, van harte,
verbonden is met God. Omdat God door zijn Heilige Geest met ieder verbonden wil
zijn. Regelrecht. Wat betekent dat in jouw leven? Wat is er in jouw leven dat dat in de
weg staat.
Er is vaak gezegd: een ouderlingen, een diaken met een band opbouwen met de
mensen in zijn wijk. Ik snap best hoe goed dat kan zijn. Maar toch, moet dat echt?
Weet je welke band er moet zijn: de band van ieder in de wijk met God. Als die er is,
als die band levend is en doorwerkt in het leven, is een ouderling of diaken niet zo
hard nodig.
Broeders ouderlingen en diakenen, de Heer wil u gebruiken voor iets heel bijzonders.
Iets wat begon met Pinksteren: de band van hem met iedere gelovige.
Zie dat als het doel van uw werk.
Kom daarom niet met uzelf, maar met het woord van God.
Kom niet met de kerk, alsof het om de kerk gaat, maar met Christus.
Laat de Geest de ruimte om te werken met wat u doet. En als u merkt dat de Geest het
doet zonder u, op een andere manier, doe dan een stapje terug. Het gaat niet om u als
ambtsdrager, maar om de verbinding van de Geest met uw gemeentelid.
Gemeente, ik heb meteen de toepassing gemaakt naar de ambtsdragers.
Vergeet niet, hiervoor schakelt de Heilige Geest u allemaal in. Hij wil u gebruiken om
uw broeder of zuster dichter bij God te brengen.
Laat je daarvoor gebruiken.
5
Zoek daarvoor zelf die verbinding.
Laat de Geest van Pinksteren dat wonder in je geven: dat je persoonlijk met God
verbonden mag zijn door zijn Geest.
AMEN
Liturgie
welkom
koorzang
belijdenis van afhankelijkheid
zegengroet
Gezang 102a: 1,2
gebed
lezen 1 Kor. 2:10-16
onderwijs en verkondiging nav Zondag 20
Gezang 103: 3, 4, 8
Geloofsbelijdenis van Nicea
Gezang 103: 9
Afscheid ambtsdragers, Psalm 90:1
bevestiging ambtsdragers
toezingen : LvK 95:1 (wijziging in het tweede deel van het vers: ons (4x) wordt u/uw)
samenzingen LvK 95: 2, 3
gebed
koorzang
collecte
slotlied Psalm 139: 3, 4, 8
zegen
6