Cement - Arbouw

_________________________________________________________________________________________
Schadelijke producten: cement
•
Wat is cement?
•
Hoe worden werknemers blootgesteld aan cement?
•
Wat zijn de gevolgen van blootstelling aan cement?
•
Welke beroepen hebben te maken met cement?
•
Wat zegt de wet?
•
Wat kunnen werkgevers doen?
•
Wat kunnen werknemers doen?
Wat is cement?
Cement wordt in de bouw toegepast als bindmiddel. De meeste cementsoorten zijn samengesteld
op basis van zogenoemd portlandcement. Dit wordt gemaakt uit de grondstoffen kalk, klei, leem,
leisteen en mergelaarde. Bepaalde stoffen die irritatie kunnen veroorzaken (chroom/kobalt) zijn
van nature aanwezig in de gebruikte grondstoffen. Deze stoffen worden in een bepaalde
verhouding gemengd, gebrand en gemalen.
Cement wordt in de bouw samen met zand, water en soms kalk verwerkt tot specie. Soms worden
hulpstoffen toegevoegd zoals vertragers, plastificeerders en luchtbelvormers om de specie langer
verwerkbaar te maken. Vaak wordt een deel van het cement vervangen door poederkoolvliegas
(zie PISA).
Hoe worden werknemers blootgesteld aan cement?
Werknemers kunnen cementstof inademen. Bijvoorbeeld bij het leegstorten van zakken of tijdens
het uitstrooien (aanbranden voor het leggen van een cementvloer). In natte vorm is het inademen
van cement(deeltjes) mogelijk bij spuiten. Dit is echter niet zo waarschijnlijk omdat het vrij grote
druppels zijn. Dit kan wel bij spackspuiten. Het zijn voornamelijk betonspuiters en stukadoors die
daar last van hebben.
Bij het werken met cement is de inwerking op de huid het grootste probleem. Omdat werknemers
vaak met blote handen werken, is het huidcontact intensief. Het product is sterk alkalisch wat
betekent dat het een irriterende en ontvettende werking heeft op de huid. Verder zijn er
verbindingen (chromaat en kobalt) aanwezig die kunnen bijdragen aan het ontstaan van allergieën
en/of cementeczeem.
Wat zijn de gevolgen van blootstelling aan cement?
Het inademen van cementstof kan leiden tot longaandoeningen.
Door huidcontact met cement kan cementeczeem ontstaan. Dit komt door een combinatie van
factoren, namelijk door irritatie van de huid (door de irriterende en ontvettende werking van
cement) gecombineerd met kleine huidbeschadigingen (door zandkorrels) en allergie (voor chroom
en kobalt). De huid kan ook ontstoken raken.
_________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________
Bij heel intensief huidcontact zijn zelfs brandwonden mogelijk. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer
een werknemer geknield heeft zitten werken in nat cement waardoor zijn kleding doorweekt is
geraakt.
Welke beroepen hebben te maken met cement?
Een groot aantal beroepsgroepen wordt in de bouw blootgesteld aan cement. Dit zijn o.a.
metselaars, cementvloerenleggers, stukadoors, betonreparateurs, bekistingstimmerlieden,
betonstortploegen, tegelzetters en opperlieden.
Wat zegt de wet?
Algemene regelgeving over gevaarlijke stoffen hoofdstuk 4 van het Arbobesluit.
Maximum gehalte aan oplosbaar C2(VI) in cement mag 0,0002% zijn (geldt alleen voor zakgoed).
Wat kunnen werkgevers doen?
Tips voor werkgevers:
•
zorg voor chromaatarm cement;
•
geef voorlichting en instructie;
•
verschaf de benodigde pbm.
Wat kunnen werknemers doen?
Werknemers moeten zichzelf goed beschermen om klachten te voorkomen. Tips voor werknemers:
•
voorkom zoveel mogelijk dat uw huid beschadigd raakt. Cement dringt diep in de beschadigde
huid en veroorzaakt pijnlijke ontstekingen;
•
draag tijdens het werk geen ringen, hieronder kunnen zich resten cement en zand ophopen;
•
draag werkhandschoenen (zonder gaten);
•
werk niet met open kraag bij werk boven uw hoofd;
•
trek vieze kleding meteen na het werk uit;
•
was uw handen meteen na het werk met een zo mild mogelijk reinigingsmiddel (bijvoorbeeld
Dreumex, zie onder ‘Zie ook’ voor de criteria voor de productsamenstelling van arbovriendelijke
huidreinigers);
•
droog uw handen na het wassen goed af met een schone, droge handdoek en smeer uw
handen in met een verzorgende crème (vaseline-lanettecrème).
_________________________________________________________________________________________
Cement: informatie voor arbodienstverleners
Pagina 2 van 2