Biodiversiteit - Friese Milieu Federatie

Natuurlijk
ingerichte beek
Voedsel-, nest- en
schuilmogelijkheden
Biodiversiteit
In deze uitgave vertellen wij u graag meer over het
thema Biodiversiteit op het Ecomunitypark.
Het Ecomunitypark wordt maar ten dele bebouwd de rest staat
geheel in het teken van de natuur. Uitgangspunt is, dat er een geschikt
leefgebied wordt gecreëerd voor vele verschillende - inheemse planten en diersoorten. Het Ecomunitypark moet een verhoging van
de huidige biodiversiteit teweegbrengen en een positieve bijdrage
leveren aan het uitdragen van het belang ervan voor mens en dier.
Amfibieën poelen
Er worden voorbereidingen getroffen voor het aanleggen van
• een natuurlijk ingerichte beek
• amfibieën poelen
• voedsel-, nest- en schuilmogelijkheden met behulp van het
aanplanten van inheemse flora.
Daarnaast wordt het park vleermuisvriendelijk gemaakt, onder andere
door speciale verlichting.
55
%
van het Ecomunitypark blijft bestaan
uit groen en water
17
totale grootte van
het werklandschap
ha
sfeerimpressie
Wat is de afgelopen tijd gebeurd?
45
In samenwerking met de Friese Milieufederatie heeft ECOstyle een subsidie mogen
ontvangen voor de ontwikkeling van het Ecomunitypark. Deze subsidie is toegekend op
wordt bebouwd
%
basis van de doelstelling dat het mogelijk is om biodiversiteit en bedrijvigheid samen
te brengen op een werklandschap. Een veelgehoorde opmerking is, dat bedrijven en
natuur niet door één deur kunnen. Het Ecomunitypark laat zien dat het wel kan!
Aan alle gebouwen op het werklandschap worden eisen gesteld
op het gebied van o.a. verantwoord energiegebruik, technische
duurzaamheid en passend in de landschappelijke omgeving.
1
2
Het Ecomunitypark
moet een aantrekkelijk
leefgebied worden voor de
lokale flora en fauna.
Brenda Loznik, ecoloog en werkzaam als plant- en bodemspecialist bij
ECOstyle heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het tot stand komen
van de aanvraag en het uiteindelijk toekennen van de subsidie. Wat maakt
volgens haar het Ecomunitypark straks zo uniek?
Brenda: “Het valt niet altijd mee om biodiversiteit op bestaande bedrijvenparken te realiseren
omdat je rekening moet houden met de bestaande infrastructuur. Een amfibieënpoel naast een drukke
weg gaat natuurlijk niet werken en voor een natuurlijke beek is vaak simpelweg geen ruimte. Omdat
biodiversiteit een belangrijk uitgangspunt is bij het ontwerpen van het park, kunnen biodiversiteit-verhogende
maatregelen optimaal worden geïntegreerd in het park design. Daarnaast wordt bij de inrichting rekening
gehouden met het omliggende landschap. Zo zullen een aantal karakteristieke elementen uit het Friese landschap
(denk aan een pingo, boomsingels en waterpartijen) terugkomen op het park. Hiermee moet het Ecomunitypark
een aantrekkelijk leefgebied worden voor de lokale flora en fauna.”
Samenwerking
Op het Ecomunitypark wordt veel ruimte voor de natuur gelaten.
Ook vanuit de visie van ECOstyle dat zij, net als uiteindelijk alle
organisaties, afhankelijk is van de ecosystemen in de natuur.
Deze ruimte voor de natuur levert naar verwachting meer biodiversiteit
op. Daarnaast wordt steeds meer duidelijk dat natuur niet alleen
‘groene’ opbrengsten als versterking voor zichzelf heeft, maar ook zeker
economische en maatschappelijke opbrengsten (‘baten’) voor de mens.
Het zijn eigenlijk diensten die de natuur de mens biedt. Om enkele
praktische voorbeelden van dit soort ecosysteemdiensten te noemen:
positieve bijdrage aan gezondheid, mogelijkheden voor recreatie,
waterberging, koolstofvastlegging en water- en luchtzuivering. Het
wordt steeds beter mogelijk om deze baten te berekenen. De Friese
Milieufederatie zal de komende periode deze baten zo goed mogelijk in
beeld proberen te brengen. ECOstyle krijgt door regelmatige monitoring
al inzicht in het effect van haar inrichtingsplannen op biodiversiteit. Ze
krijgt nu dus ook inzicht in de effecten die haar gebiedsplannen hebben
op mensen. Deze kennis wil de Friese Milieufederatie ook gebruiken om
aan andere ontwikkelaars van bedrijventerreinen te kunnen laten zien
welke voordelen, ook voor de mens, de keuze voor meer natuur biedt.
Om de voortgang van de ontwikkeling van het
Ecomunitypark in relatie tot biodiversiteit goed
te kunnen volgen blijft de Friese Milieu Federatie
nauw betrokken bij het werklandschap in ieder
geval tot en met 2021. De Friese Milieu Federatie
stelt niet alleen kennis ter beschikking, maar
zorgt ook voor de monitoring en communicatie
van de projectresultaten. Dit doen zij weer in
samenwerking met het Van Hall Instituut, waar
leerlingen echt in de praktijk bezig zijn met
monitoren. Het samenbrengen van bedrijfsleven en
opleidingen is trouwens ook één van de belangrijke
doelstellingen van het Ecomunitypark. Dankzij de
inspanning van de Friese Milieu Federatie is er al een
volledige handleiding beschikbaar hoe de studenten
de biodiversiteit op het Ecomunitypark moeten gaan
meten en volgen.
In het huidige projectteam van het Ecomunitypark werkt Frans Looijestijn aan de invulling van
het totale groenconcept. Frans Looijestijn heeft zijn sporen in de groenbranche verdiend, onder
andere als eigenaar van Moerheim en via zijn inzet voor de Tuinen van Mien Ruys. Deze tuinen
zijn bij tuinliefhebbers over de hele wereld echt een begrip en passen ook bij de filosofie van
ECOstyle. Frans heeft als interessegebied Ontwerp & Aanleg van groene projecten; dus een
betere match met de ontwikkelingen voor het Ecomunitypark is niet te vinden.
Frans Looijestijn: “Het voortschrijdend inzicht heeft ons al langer geleerd dat leven, werken,
wonen anders zou moeten. Het Ecomunitypark is daarin een fantastisch initiatief waar
heel veel disciplines samenkomen en wat in de toekomst zeker op andere plaatsen vervolg
zal krijgen. Ontwerpen en inrichten van een dergelijk park is een heel uniek project maar
vooral het samenwerken met al die andere betrokkenen maakt, dat ik met vleugels aan deze
opdracht werk. Een samenleving in een werklandschap. Dat kost geen energie, is zelfs niet
energie neutraal maar levert energie op!”
Dus niet alleen maar mooie woorden, maar
daadwerkelijk uitvoeren, controleren en
communiceren. Het betekent dus echt kijken
naar hoe het werklandschap zich de komende
jaren gaat ontwikkelen tot een prachtig biodivers
natuurgebied.
ECOstyle wil met dit project het draagvlak voor
biodiversiteit met no-net-loss in haar eigen keten
maar ook daarbuiten, vergroten en een voorbeeld
stellen voor toekomstige bedrijventerreinen.
No net loss betekent, dat de activiteiten van
bedrijven niet ten koste mogen gaan van
biodiversiteit en ecosystemen. Uiteindelijk doel
is, dat bedrijven juist bijdragen aan het behoud en
herstel van het natuurlijk kapitaal.
impressies van de flora en fauna
3
4
Biodiversiteit vanuit een
ander perspectief!
Bijdrage van Dr. Ir. Yvonne van Hierden, specialist diervoeding.
Bij het begrip biodiversiteit wordt al snel gedacht aan het aantal verschillende soorten dieren en planten dat in de natuur of in een bepaald gebied voorkomt. “Biodiversiteit”
wordt ook wel gebruikt als een soort graadmeter voor de gezondheid van een bepaald leefgebied. Biodiversiteit gaat echter verder dan alleen de met het blote oog zichtbare
dieren- en plantensoorten. Er is een groep organismen, die van levensbelang zijn voor het (voort)bestaan & de gezondheid van dieren en planten! Dat zijn de microorganismen, de eencelligen, zoals gisten, protozoa, algen en schimmels, met als bekendste micro-organismen; de bacteriën.
Grofweg kun je zeggen dat bacteriën voor dier en plant vergelijkbare functies vervullen. Een plant is voor de omzetting en opname van voedingstoffen en water uit de bodem
afhankelijk van de aanwezigheid van o.a. bacteriën rondom de wortels. De bacteriën zijn op hun beurt afhankelijk van de suikers die door de wortels van de plant worden
afgestaan. Door de aanwezigheid van grote aantallen specifieke micro-organismen rondom de plant, maken ziekteverwekkende organismen veel minder kans. Daarnaast
scheiden bacteriën stoffen uit die de weerstand van de plant tegen ziekten positief beïnvloeden. Bij mens en dier is het darmkanaal gevuld met miljarden bacteriën van
honderden verschillende soorten. Bacteriën zijn essentieel voor de omzetting van voedsel in opneembare voedingsstoffen, maar ook produceren ze vitamines (B12 en K). Ook
produceren de “goede bacteriën” allerlei stoffen, die de darminhoud zuurder maken waardoor andere “slechte bacteriën” of virussen bestreden worden.
Bij herkauwers is de pens nog eens een extra opslagvat van micro-organismen. Plantaardig materiaal, zoals gras, kan door een koe zelf niet verteerd worden. Daarvoor is
het dier afhankelijk van o.a. bacteriën, protozoa en schimmels, die in de pens aanwezig zijn. Op deze wijze wordt het plantaardige materiaal omgezet in voedingsstoffen
en energie. Maar de vele soorten micro-organismen hebben nog vele andere functies die onmisbaar zijn voor de gezondheid van het dier. Een uitgebalanceerde voeding is
dus van het allergrootste belang voor het behoud van biodiversiteit en balans in de pens! Je zou kunnen beargumenteren dat koeien in een alpenweide met verschillende
grassoorten en kruiden, een grotere pens-biodiversiteit hebben dan koeien die alleen Engels raaigras krijgen.
Het belang van veelzijdige voeding geldt niet alleen voor de koe! Ook honden en katten zijn voor een goede
spijsvertering en goede microflora afhankelijk van breed samenstelde voeding! Verschillende structuren en
voedingsstoffen in het voer zorgen voor een grotere biodiversiteit van micro-organismen in de darm. Elke
bacterie heeft zo zijn eigen wensen als het om voeding gaat! Maar hoe beïnvloedt een brede microflora nu de
gezondheid van het dier? Net als bij planten is ook bij dieren de aanwezigheid van bacteriën noodzakelijk voor
een goede weerstand! Bacteriën produceren bijvoorbeeld stoffen om ziekteverwerkers direct te bestrijden.
Daarnaast hebben bacteriën een indirecte werking op het immuunsysteem. Een groot deel van de cellen van
het immuunsysteem bevindt zich in de darmwand, essentieel dus dat dit op orde is en ook hier moet sprake zijn
van een biodivers immuunsysteem.
Allergieën worden inmiddels door de wetenschap in verband gebracht met een verarmde microflora in
de darm. Er komen te weinig verschillende bacteriën in contact met het immuunsysteem, waardoor het
immuunsysteem elke bacterie als een “slechte bacterie” ziet en er een allergische immuunrespons volgt. Ook
bij honden met huid en vachtproblemen ligt de oplossing van jeuk, kaalheid en rode plekken in een brede
samenstelling van het voer! Breed samengestelde voeding, bevat een scala aan koolhydraat- en eiwitbronnen,
zodat veel verschillende micro-organismen zich goed kunnen ontwikkelen. Ook heilzame kruiden bieden een
extra bron van biologisch actieve stoffen (zoals etherische oliën) en prebiotische vezels die een positief effect
hebben op de biodiverse samenstelling van de microflora in de darm.
5
Verarming van de microflora rondom de wortels van
een plant of in het maag-darmsysteem van mens en
dier, door bijvoorbeeld het gebruik van chemische
bestrijdingsmiddelen, overmatig antibioticagebruik of
eenzijdige voeding leidt aantoonbaar tot een vermindering
van groei, weerstand en gezondheid.
Het is dus van groot belang de biodiversiteit van de
microflora op peil te houden. Het verrijken van de bodem,
de pens of de darm, door breed samengestelde voeding en
door toevoeging van prebiotische vezels (uit kruiden) of
micro-organismen aan de meststoffen, zijn dus van groot
belang voor gezonde dieren en planten!
6
Biodiversiteit & de
nieuwbouw van ECOstyle.
Biodiversiteit zit ‘m niet alleen in het groenconcept rondom de gebouwen van
ECOstyle. Het thema is ook van belang bij de ontwikkeling van de gebouwen
voor ECOstyle. Dit betekent onder andere dat rondom het nieuwe magazijn
metalen korven met stenen worden geplaatst die geschikt zijn voor de
huisvesting van allerlei insecten en amfibieën.
Ecologisch
tuinieren
betekent
verhoging
van de
biodiversiteit
Biodiversiteit is niet alleen heel erg mooi, maar ook nog uitermate nuttig.
Het is dus belangrijk om biodiversiteit zoveel mogelijk te stimuleren en
bestaande biodiversiteit niet te verstoren. Simpele maar belangrijke
uitgangsprincipes bij het ecologisch tuinieren; een filosofie die ECOstyle
vanaf haar bestaan al nastreeft. De bodem en plant voeden met natuurlijke
AZ-meststoffen; rijk aan micro-organismen en bodembacteriën. Alleen
bestrijden als er sprake is van een plaag, waarbij de focus ligt op preventie
in plaats van het bestrijden zelf. Als het echt niet anders kan, dan uitsluitend
bestrijden met ecologische verantwoorde producten.
Eigenlijk kunnen we stellen van de economische waarde van biodiversiteit
enorm groot is. Misschien is biodiversiteit wel onze grootste (inter)nationale
schat. Zonder biodiversiteit geen groenten, fruit of bloemen. Zonder
biodiversiteit veel meer kans op ziekten & plagen zowel bij plant als dier.
Voor meer informatie: www.ecostyle.nl • www.ecomunitypark.com
Voor de pers: wilt u fotomateriaal of meer informatie neemt u dan contact op via [email protected]
7
8