MBA - NCOI Onderzoeksinstituut

Afstudeerdatum
Opleiding
Naam student
Titel onderzoek
Organisatie
21-10-2013
MBA
Björn Hamers
De betaalbaarheid van de stad
Gemeente Eindhoven
In het kader van de wereldwijde economische crisis heeft ook Eindhoven te maken met forse
bezuinigingen als gevolg van een aanzienlijk lagere uitkering van het Rijk, de tegenvallende
inkomsten uit grond- en vastgoedtransacties én de hogere rentekosten.
Vorig jaar heeft de raad daarom besloten om gemeente breed structureel € 97 miljoen te
bezuinigen. Met name voor de sector Realisatie en Beheer(RB) zijn de gevolgen fors merkbaar. Deze
sector verzorgt het dagelijkse onderhoud van de stad en krijgt ruim 10% minder budget voor het
beheer en onderhoud van de openbare ruimte De kwaliteitsambitie mag daarbij echter niet achteruit
gaan.
Om te kunnen voldoen aan deze bezuinigingsopgave hebben de sectoren die zich bezighouden met
de openbare ruimte (Openbare Ruimte, Verkeer & Milieu (ORVM), Projectmanagement (PM),
Gebiedsontwikkeling (GBO) en Realisatie en Beheer (RB)) van het gemeentebestuur de opdracht
gekregen om nieuwe projecten zodanig te ontwerpen dat er een reductie van 30% op deze kosten
moet worden gerealiseerd (B&W-besluit Onderhoud van de Stad, december 2012 en
Collegebeslissing Onderhoud van de Stad, 7 mei 2013). De kwaliteitsambitie mag daarbij echter niet
afnemen.
Bij nieuwe projecten lijkt er momenteel weinig tot geen gevoel van noodzaak tot het terugdringen van
de onderhoudskosten te leven onder de medewerkers van de sectoren ORVM, GBO en PM: Er
worden nog altijd projectontwerpen vervaardigd die nagenoeg allemaal ruim boven het standaard
inrichtingsniveau uitstijgen. De bijbehorende beheer- en onderhoudskosten zijn daardoor eveneens
navenant hoog. De betaalbaarheid van het onderhoud van de stad komt hierdoor in gevaar.
Het doel van dit onderzoek is het doen van aanbevelingen aan het managementteam van de
sector RB om de beheer- en onderhoudskosten te kunnen reduceren, zodat de gemeente
Eindhoven met minder onderhoudsbudget toch de stad op het gestelde ambitieniveau kan
onderhouden door het inzicht geven in de attitude van de betrokken medewerkers van de
sectoren ORVM, PM en GBO ten aanzien van het reduceren van de beheer- en onderhoudskosten
bij nieuwe projecten en de bijdrage die informatie- en projectmanagement daaraan kan leveren.
De centrale vraagstelling is beantwoord aan de hand van de variabelen beheersbaarheid,
attitude, informatiemanagement en projectmanagement en is als volgt geformuleerd:
Wat is het resultaat van de vergelijking tussen de sectoren ORVM, GBO en PM met het oog
op het doen van aanbevelingen over het beheersen van projecten voor wat betreft de
beheer- en onderhoudskosten ten einde openbare ruimte betaalbaar te houden?
Om deze vraag te kunnen beantwoorden is eerst een literatuuronderzoek uitgevoerd naar de
hierboven genoemde variabelen en hun onderlinge relatie. Het doel van het literatuuronderzoek is het
bieden van een theoretisch kader met als doel het ontwerpen van een conceptueel model waarin de
relatie tussen de kernbegrippen wordt beschreven. Vervolgens leidt dit tot operationalisering van de
variabelen met bijbehorende selectiecriteria als afbakening. Op basis hiervan vindt vervolgens
empirisch onderzoek plaats door middel van vragenlijsten en interviews onder de medewerkers van
de verschillende afdelingen. Ook zal een inhoudsanalyse worden gedaan van enkele projecten als het
gaat om de kosten voor beheer en onderhoud. Tot slot zullen nog enkele (telefonische) interviews
worden afgenomen bij enkele andere, grotere gemeentes om te achterhalen óf en hoe zij omgaan
met de bezuinigingsopgave.
Uit dit onderzoek is gebleken dat:
1) De bekendheid van de medewerkers met de bezuinigingsopdracht en met de factoren
die de kosten voor beheer en onderhoud bepalen, verschillen fors per sector;
2) De attitude van de medewerkers jegens beheer en onderhoud eveneens fors per
sector verschilt;
3) Alle sectoren behoefte hebben aan meer informatie als het gaat om (de kosten voor)
beheer en onderhoud van een project. Met deze informatie kan (beter) worden
voldaan aan de bezuinigingsopgave. Ook is er behoefte aan meer
keuzemogelijkheden als het gaat om materialisering;
Samenvatting Masterthesis/eindscriptie student NCOI Opleidingsgroep
4) Alleen de sector PM gebruik maakt van een projectmanagementmethode. Beheer en
onderhoud maakt echter geen deel uit van de onderliggende beheersingsaspecten.
De andere twee sectoren gebruiken geen projectmanagementmethoden en het
beheer- en onderhoud wordt niet als succes- of faalfactor van een project benoemd;
5) Ook andere gemeentes te maken hebben met de bezuinigingsopdracht. En ook daar
worden nog steeds projectontwerpen aangeleverd met te hoge beheerkosten.
De aanbevelingen die aan het managementteam van de sector RB worden gedaan zijn:
1) De bezuinigingsopgave formeel bekend maken bij alle medewerkers van de sectoren
ORVM, PM en GBO;
2) Attitudevorming of –verandering jegens de aspecten van beheer en onderhoud,
zodanig dat dit een integraal onderdeel wordt van de werkwijze en medewerkers
beheerkostenbewust worden;
3) Informatievoorziening: het verstrekken van de gevraagde en de benodigde informatie
die kan bijdragen aan het voldoen aan de bezuinigingsopdracht;
4) Naast de genoemde beheersingsaspecten uit de projectmanagementmethode,
standaard bij elke sector en elk project het aspectbeheerkosten opnemen als succes
en faalfactor.
5) Intensief contact onderhouden met de vier (misschien meer) andere gemeentes die
voor dit onderzoek benaderd zijn, om van elkaars voortgang, inzichten en ervaringen
te leren als het gaat om het betaalbaar houden van de openbare ruimte.
Samenvatting Masterthesis/eindscriptie student NCOI Opleidingsgroep